ҚАЗАҚСТАННЫҢ БҮКІЛӘЛЕМДІК САУДА ҰЙЫМЫНА КІРУІНІҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ ЖӘНЕ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАННЫҢ БҮКІЛӘЛЕМДІК САУДА ҰЙЫМЫНА КІРУІНІҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ
ЖӘНЕ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ
Мазмұны
Кіріспе
Қазақстанның бүкіләлемдік сауда ұйымына кіруінің қазіргі жағдайы және өзекті мәселелері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Қазіргі заманғы халықаралық экономикалық қатынастардың даму кезеңінде әлемдік шаруашылық байланыстарының жүйесінде жетекші орынды халықаралық сауда алады. Әлемдік сауда халықаралық еңбек бөлінісінің барлық дерлік түрлерін қамтып, барлық мемлекеттерді бір бүтінге біріктіреді.
Әлемдік саудаға қатысушы мемлекеттер әрдайым осы саладағы келіспеушіліктерді жою жолдарын іздестіруде. Бір жағынан, олар сыртқы сауданы дамыту мен кеңейтуде өз талпыныстарын біріктіруге ұмтылады, екінші жағынан, жеке мемлекеттер мен экономикалық топтарды алшақтататын өз мүдделерін қорғау саясаты. Бұл орайда халықаралық сауданың қатысушы мемлекеттері арасындағы бір-бірімен байланысқан сыртқы сауда саясатын жүйелендіру орынды болып табылады.
Сыртқы сауда саясатының ішінде алдыңғы қатарда Дүниежүзілік Сауда ұйымы кіреді. Ол тауар және қызмет көрсетулердің халықаралық саудасын реттеуде, меншік құқығын қорғау, халықаралық сауда дауларын шешуде, әлемдік сауда саясатын қалыптастыруда маңызды рөлге ие. Дүниежүзілік Сауда ұйымы шеңберінде көпжақты келіссөздер, консультациялар және қатысушы мемлекеттердің ресми және ресми емес кездесулері өтіп тұрады.
Дамыған елдердің бастамасымен құрылған аталған ұйым халықаралық саудада экономикалық өсім мен адамдардың тұрмыс тіршілігін көтеруге ықпал етеді деп есептеледі. Сол ықпалдың әсерінен мемлекеттің сыртқы саясаты күшейеді.
Қазақстанның алдында халықаралық еңбек бөлінісі жүйесінде нақты орынды иелену міндеті тұр. Республика отандық тауарлардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру, экпорт пен импорт құрылымын реттеу, мемлекеттік төлем және сауда балансын жүйелендіру, мемлекет тарапынан экспорт-импортты бақылау және салық салу жүйесін жетілдіру, мемлекеттің нормативті-құқықтық базасын жүйелендіру сияқты міндеттерді қамтитын экономикалық дамудың маңызды бағыттарды анықтауы тиіс. Бұл міндеттердің барлығы тек нақты және рационалды сыртқы сауда саясаты арқылы жүзеге асуы мүмкін.
Қазақстанның ДСҰ-на кіруі тек республиканың осы ұйымға кіруінің экономикалық мүмкіндігін талдауды ғана емес, осы қадамның салдарларын талдауды да қажет етеді.
ДСҰ-ға мүше болудың тағы бір артыұшылықтарын айтатын болсақ, ДСҰ-ға мүше елдер халықтарының әл-ауқатын, өмір деңгейін жоғарылатуына, тауарлар және қызметтермен толық қамтылуына қол жеткізуіне, сонымен қатар нақты кірістердің жоғарылауы және үнемі өсуіне ықпал етуіне мүмкіндік алады.
Қазақстан Үкіметі ДСҰ-ға кіру -- елдің сыртқы экономикалық саясатындағы басымды бағыттардың бірі деп біледі. Осылайша, Қазақстан Дүниежүзілік Сауда ұйымына кіруге дайын екенін көрсетуде. Және осы орайда, елімізде сауда, яғни импорт пен экспорт көлемі артып, халықтың әлеуметтік жағдайы жақсарып, жұмыссыздықтың саны біршама азая түседі. Жеке елдермен қатынасты жақсартуға Дүниежүзілік сауда ұйымы бірден бір себепші болады.
ХХ ғасырдың аяғынан халықаралық қатынастар жүйесіне белсенді араласа бастаған Қазақстан Республикасының өзекті мәселелерінің бірі ДСҰ-ның мүшесі болу. Қазақстан бұл ұйымға 1996 жылы қаңтар айында мүше болу жөніндегі өтінішін білдіргеннен кейін бақылаушы мәртебесіне ие болды. ДСҰ - ға толыққанды мүше болу үрдісі бірқатар құжаттарды дайындауды, яғна елдің сыртқы сауда тәртібін анықтайтын, сондай -- ақ осы тәртіпті және ДСҰ-ға мүше болар кездегі елдердің міндеттемелері жөніндегі екі жақты келіссөздер желісін талқылау мақсатында ДСҰ-ға мүше болу бойынша құрылған жұмысшы тобының мәжілістерін өткізуді қажет етеді. ДСҰ бүгінгі таңда тәуелсіз Қазақстанның әрі қарай дамуы үшін өте қажетті ұйым болып табылады.
Дүниежүзілік сауда ұйымы (ДСҰ) - либерализм қағидасына сай халықаралық сауда ережелерін реттейтін халықаралық экономикалық ұйым. ДСҰ 1995 жылдың 1 қаңтарынан өз қызметін бастады, ДСҰ - ны құру жөніндегі шешім Тауар саудасы жөніндегі бас келісімнің (ТСБК -- ГАТТ) Уругвайлық кездесуі шеңберіндегі 1993 жылдың желтоқсанында аяқталған көп жылдық келіссөздердің соңында қабылданған болатын. Ресми түрде ДСҰ 1994 жалдың сәуірінде өткен Марракеш маслихатында құрылады, сол себепті де ДСҰ-ны құру жөніндегі Келісімді Марракештік келісім деп атайды. Егер ТСБК тек қана сауда тауарларын реттеумен ғана айналысса, ДСҰ-ның қызметтің саласы әлдеқайда: сауда тауарларымен қатар ол қызмет көрсету саудасын және зияткерлік меншік құқықтарының саудагерлік қырларын да зерттейді. ДСҰ БҰҰ жүйесінің арнайы мекемесі деген заңды мәртебесіне ие.
ДСҰ-ның алғашқы кезінде 77 мемлекет мүше болса, 2003 жылдың отасында 146 мемлекет - дамыған, дамушы және бұрыңғы социалистік елдер де мүшесі болды. ДСҰ-ның мүше - мемлекеттерінің "ала -- құла" құрамы бұл уайымның өзіндік таңбасында да айқындалған. ДСҰ - ның құрамына кейбір бұрыңғы кеңестік елдер де кірді: Литва, Латвия, Эстония, Армения, Грузия, Молдова, Қырғызстан.
2001 жылғы ДСҰ - ға әлемдік саудадағы келешегі мол қатысушыларының бірі Қытайдың мүшелікке кіруі маңызды оқиға болды. ДСҰ - ға мүше елдердің әлемдік сауда айналымындағы үлесі шамамен 95 пайызы құрайды. Бірқатар елдер қазіргі таңда ДСҰ- ға мүше болуға ынта білдіруде. Олар бақылаушы - мемлекеттер мәртебесіне ие. 2003 жылы мұндай елдердің саны 29 болатын, олардың арасында Қазақстан, Өзбекстан, Әзібайжан, Беларуссия, Украина және Ресей бар.[1]
Мемлекеттердің жалпы ұлттық өнімін көру үшін Жалпы ұлттық өнім терминімен таныса кетейік. Жалпы ұлттық өнім (Gross National Product) - экономикада белгілі бір кезең ішінде (әдетте 1 жылда) нақты елдің азаматтары меншігіндегі өндіріс факторларын пайдаланып, елдің ішінде ғана емес, одан тыс жерде де өндірілген түпкі тауарлар мен көрсеткен қызметтердің нарықтық жиынтық құны. Жалпы ішкі өнім (Gross Domestic Product) - ел территориясындағы барлық өндірушілердің белгілі бір кезең ішінде қндірілген түпкі тауарлары мен көрсетен қызмттерінің нарықтық құнын білдіретін жиынтық көрсеткіш.
Бұл анықтаманың әрбір сөзін таңдайық:
Жиынтық.
ЖІӨ - бұл өндірістің жалпы көлемін сипаттайтын біріктірілген (агрегирленген) көрсеткіш, шығарылған өнім көлемінің жиынтығы.
Нарықтық.
ЖІӨ-нің құнына тек қана ресми нарықтық мәмілелер, яғни сатып алу - сату кіреді. Сондықтан ЖІӨ-нің ұүрамына төмендегілер кірмейді:
* Өзіне еңбек ету (адам өзіне өз күшімен үй салады, көйлек тігеді, үйін жөндейді, ұста өзінің теледидарын немесе автокөлігін өзі жөндейді, шаштараз өзінің шашын өзі сәндейді);
* Ақы алмайтын еңбек (көршіге көмек беру, танысты керек жеріне жеткізу, досқа қол ұшын созу);
* Көлеңкелі экономиканың өндіретін тауарлары мен қызметтерінің құны.
ЖІӨ өндірістің жалпы көлемін ақша мөлшерімен, яғни құн түрінде өлшейді, себебі алманы тонмен, көлікпен, компьютермен, СД - плейермен, пепси - коламен қосу мүмкін емес. Ақша экономиканың өндіретін түрлі тауарлары мен қызметтерінің бәрін бағалап, салыстыруға мүмкіндік беретін, барлық тауарлардың құнын өлшеуші болып табылады.[2]
Осындай жалпы өндірістік өнімдерге ұлттық шаруашылықтар арасындағы қарым-қатынастардың үлесі зор тиеді. Қазіргі әлемдік нарық өзіндік күрделенген жүйе ретінде ұлттық шаруашылықтар арасындағы қалыптасқан сауда-саттық қарым-қатынастарымен сипатталады. Бұл жерде тауарлар мен қызметтер, жұмыс күші, капиталдың түрлері, технология, валюталар сатылуы және сатып алынуы мүмкін. Әлемдік нарықтыңқалыптасуы мен дамуы: халықаралық еңбек бөлінісімен(ХЭБ) тығыз байланысты. ХЭБ бірнеше факторлармен анықталады. Ол әлем елдердің өндірістік шарттарының алуан түрлілігі жағдайында дамиды. Әлем елдерінің табиғи ресурстарға, капиталға, еңбек ресурстарына, технологияға және тағы басқаларына әртүрлі иелік етуі (мысалы, бір ел пайдалы қазбаларға өте бай, ал басқа бір елде олар мүлдем тапшы болуы мүмкін) олардың өңдірістік мүмкіндіктерінің бірдей болмайтындығына алып келеді. Адамдар өнімнің барлық түрін өндіргісі келеді, бірақ бұл кейбір жағдайларда тиімсіз және мүмкін емес болып табылады.[3]
Тиімсіздігті көру үшін келесі мәліметтерге назар аударайық. Осында елдердің экспорт пен импорт мүмкіншіліктері көрсетілген. 2016 жылғы қаңтар-желтоқсанда Қазақстанның шет елдермен өзара саудасы 3901,6 млн. АҚШ долларын құрады, соның ішінде 584,9 млн. АҚШ доллары экспорт, 3316,7 млн. АҚШ доллары импорт үлесінде.
Ресей Федерациясына экспорт шығару көлемі 2016 жылғы қаңтар-желтоқсанда 462,4 млн. АҚШ долларын, осы елден импорттау көлемі - 3179,7 млн. АҚШ долларын құрады.
Беларусь Республикасына экспорт шығару көлемі 2016 жылғы қаңтар-желтоқсанда 9 млн. АҚШ долларын, осы елден импорттау көлемі - 102,9 млн. АҚШ долларын құрады. Қырғызстан Республикасына экспорт шығару көлемі 2016 жылғы қаңтар-желтоқсанда 113,5 млн. АҚШ долларын, осы елден импортау көлемі - 31,9 млн. АҚШ долларын құрады. Армения Республикасынан экспорт шығару көлемі 2016 жылғы қаңтар-желтоқсанда 0,03 млн. АҚШ долларын, осы елден импорттау көлемі - 2,1 млн. АҚШ долларын құрады.[4]
қталатын болсақ, ДСҰ қызметінің негізінде әлемдік шаруашылық қатынастарына белсенді қатысатын көпшәләк мемлекет қол қойған үш халықаралық келісімдер бар: 1994 ж. Мәтініндегі Тауар саудасы жөніндегі бас келісім (ТСБК-ГАТТ), Қызмет көрсету саудасы жөніндегі бас келісім (ҚСБК-GATS-General agreement on Trade in Services) және Зияткерлік меншік құқы саудасының астарлары жөніндегі келісім (ЗМҚСК - TRISP-Trade - related Aspects of Intellectual Property Rights). Бұл келісімдердің негізгі мақсаты - шетке тауар шығару және ішке әкелу әрекеттерімен айналысатын барлық елдің фирмаларына кқмек көрсету. ДСҰ келісімдерін жүзеге асыру, негізінен тек қана ұзақ мерзімді табыс әкеліп қана қоймай, сонымен бірге сол сәттегі қиыншылықтарға да толы. Мысалға, протекционистік кеден тарифтерін төмендету сатып алушыларға шетелдік әлдеқайда арзан тауарлар сатып алуын жеңілдетеді, бұл тек отандық өнім шығарушылардың күйреуіне әкелу мүмкін, егер олардың шағаратын тауарының өзіндік құны жоғары болса. Сол себепті ДСҰ ережелеріне сай мүше - мемлекеттердің қарастарған өзгерістерін бірден емес, сатылап, өрлеуші либерализация қағидасы бойынша жүргізуіне мүмкіндік берген. Бұл тұста көбіне дамушы мемлекеттерге өз міндеттерін толық жүзеге асыру үшін ұзақ мерзім беріледі.
Ал ДСҰ - ның ұйымдастырушылық құрылымы өте жүйелі десе болады. ДСҰ - ның басқару жүйесі үш деңгейден тұрады: Біріншісі - Министірлік мәслихат, екіншісі - Бас кеңес, үшіншісі - Тауар саудасы бойынша кеңес, Қызмет көрсету саудасы бойынша кеңес және Зияткерлік меншік құқы саудасының астарлары жөніндегі кеңес, бұл кеңестердің әрқайсысында өз хатшылығы жұмыс істейді. ДСҰ жоғары деңгейдегі стратегиялық шешімдерді екі жылда жоқ дегенде бір рет жиналатын Министірлік мәслихат қабылдайды. Министірлік мәслихатқа күнделікті жұмыстың орындалуына жауапты және Женевадағы бас штаб пәтерде жылына бірнеше рет жиналатын ДСҰ мүше - елдерінің өкілдерінен құралған Бас кеңес бағынады. Бас кеңестің құзіретіне сауда саясатын сараптау жөніндегі және дауларды шешу бойынша екі арнайы мекеме қарайды. Сонымен қатар Бас кеңеске арнайы комитеттер бағынышты: сауда және даму бойынша; сауда балансына байланысты шектеуліктер бойынша; бюджет, қаржы және әкімшілік мәселелер жөніндегі. ДСҰ - ның Бас кеңесі негізгі келісімдерді жүзеге асыруға байланысты туындайтын қақтығыстарды реттеу үшін дауларды шешу мекемесі ретінде әрекет етеді. Нақтылы дауларды қарастыру үшін төрелік топтар құру өкілеттілігіне ие, осындай топтар ұсынатын баяндамаларды бекітуге, сонымен бірге шешімдер мен ұсыныстардың орындалуын қадағалау және ұсыыстарды орындамаған жағдайда жауапты шараларды қолдану үшін аппеляциялық мекеме ретінде бола алады.
Бас кеңес өз қызметінің бір бөлігін өзінен кейінгі үш кеңеске - Тауар саудасы бойынша кеңеске, Қызмет көрсету саудасы бойынша кеңеске және Зияткерлік меншік құқы саудасының астарлары жөніндегі кеңеске бөледі. Тауар саудасы бойынша кеңес өз кезегінде ДСҰ қағидаларын тауар саудасы саласындағы ТСБҚ-1994 келісімдерінің жүзеге асуына бақылау жасайтын арнайы комитеттердің қызметіне басшылық етеді. Қызмет көрсету саудасы бойынша кеңес Қызмет көрсету саудасы жөніндегі бас келісімнің жүзеге асуына бақылау жасайды. Оның құрамына Қаржылық қызмет көрсету саудасы бойынша комитет және кәсіптік қызмет көрсету жөніндегі жұмысшы тобы кіреді. Зияткерлік меншік құқы саудасының астарлары жөніндегі кеңес - ЗМҚСК келісімдерінің орындалуын қадағалаумен қатар, сондай - ақ халықаралық жасанды тауарлар саудасына байланысты мәселелермен айналысады. Женевада орналасқан ДСҰ хатшылығында 500-ге таяу штаттағы қызметкерлер бар, оған ДСҰ - ның Бас директоры басшылық етеді. ДСҰ хатшылығы осыған ұқсас басқа да халықаралық ұйымдардан өзгешелігі өз бетінше шешім қабалдамайтындығы, өйткені мұндай әрекет мүше - елдердің қзіне жүктелген. Хатшылықтың негізгі міндеттері - ДСҰ - ның әр түрлі кеңестері мен комитеттерін, сонымен бірге Министірлік мәслихатты қолдау ретінде техникалық жағынан қамтамасыз ету, дамушы елдерге техникалық қолдау көрсету, әлемдік саудаға сараптама жасау, ДСҰ - ның ережелерін қоғамға және БАҚ-қа жеткізу. Хатшылық сонымен бірге даулады шешу үрдісіне кейбір құқықтық көмек түрлерімен қамтамасыз етеді және ДСҰ - ға мүше болуға өтініш білдірген елдердің үкіметтеріне кеңес береді.
Дегенмен, ДСҰ - ға мүше - елдер арасында бірқатар қайшылықтар да кездеседі. ДСҰ жарғысы барлық қатысушы - елдердің теңдігін мәлімдегенімен, бұл ұйымның ішінде дамыған жәнен дамушы елдер арасында күшті объективті қайшылықтар бар. Дамушы елдер арзан, тек тым білікті жұмысшы күшіне ие. Сондақтан үшінші әлем мемлекеттері негізінен дәстүрлі тауарларды, ең алдымен киім - кешек және металдар, ауыл шаруашылық өнімдерін ішке енгізе алады. Дамыған елдер өзінің тоқыма өнеркәсібі мен агробизнесін қорғай отырып, ішке әкелетін тауарларға жоғары кедендік баж салығын салу барысында дамушы елдерден өнім кіргізуді шектейді. Өзінің протекционистік шараларын олар дамушы елдер демпинг саясатын ұлдануда деп негіздейді. Өз кезегінде, дамыған елдер жоғары технологиялық тауарлар нарығында алда және қазір дамушы елдер де оларға қарсы протекционистік қорғаныс шараларын қолдануда. Осыған орай, протекционистік қорғанысқа ұандай да сәтте барлық елдер жүгінеді. Сондықтан протекционистік кедергілерді өзара төмендету өте қиын үрдіс болып табылады.[5]
Осыны ескере тұра Елбасымыздың мемлекеттің шығыстары туралы сөздері еске түседі. Жаһандық экономикалық ахуалдың күрделі жағдайында бюджетті қамтамасыз ету ісі бар ғана бағытта - бюджет шығыстарының үнемділігі мен тиімділігі бағытында болуы тиіс. Үкімет биылғы жылдың бюджетін нақтылығында менің тапсырмам бойынша бюджет шығыстарын 57 млрд теңгеге қысқартты. Сонымен қатар мен әлі де қысқарту мен бюджеттік үнемдік резервтері бар деп санаймын. Экономикалық өсімді қамтамасыз етпейтін және халықты еңбекпен қамтуды қарастырмайтын шығыстар қарастырылмауға тиіс, -- деп атап өтті Нұрсұлтан Назарбаев.[6]
Мемлекет басшысы экономикалық өсімнің құқықтық базасын жақсарту ең маңызды міндеттің бірі екеніне тоқталды. - Бұл тұрғыда ең басты мәселе - БЭК аясында алдағы уақытта ДСҰ-ға кіруіндегі интеграциялық процестер жағдайында Қазақстандағы тиімді экономикалық қарым-қатынасты қамтамасыз ету. Үкіметке ДСҰ-ға кіру барымында қабылданатын міндеттемелерді ратификациялау бойынша арнайы жаңа жобалар топтамасын жасауды тапсырамын. Қазір Қазақстандық үлесті қолдаудың барлық жүйесін, әсіресе, өңдеуші өнеркәсіп, аграрлық кешен, шағын бәсекелестік саласын қайта қараудың маңызы зор. Әлемдік барлық ел өзінің тауар өндірушілеріне қолдау көрсетеді. Бұл тәжірибе біз үшін маңызды, -- деді Нұрсұлтан Назарбаев.[7]
Мемлекет басшысының айтуынша, еңбекпен қамту бағдарламасы бойынша 110 мыңнан астам адам әлеуметтік шарттар жасасқан. Ал осы шарттар аясында жаңа кәсіпке ие болған 96 мыңнан астам азамат болса, олардың тең жарымының жас мөлшері 29-ға жетпеген жастарды құрайды. Экономикалық өсімнің құқықтық базасын қарастыру қажеттілігіне тоқталған Елбасының пайымынша, бұл ьұрғыда ең басты мәселе БЭК аясында интеграциялық процестер жағдайында Қазақстандағы тиімді экономикалық қарым-қатынастарды қалыптастыру және еліміздің алдағы уақытта ДСҰ-ға кіруі болуы тиі.[8]
ДСҰ қай мақсатпен, не мүддемен кіретінімізді анықтаған соң, ең бастысығ осы ұйым мен оның негізгі мәселелеріне тоқталып кетейік. Дүниежүзілік сауда ұйымы (ДСҰ) - халықаралық сауда ережелеріне еркіндік қағидаларына қарай реттейтін халықаралық экономикалық ұйым. Дүниежүзілік сауда ұйымын құру тарихы Екінші дүниежүзілік соғысы кезінде бастау алғанымен, ол 1995 жылы 1 қаңтардан бастап жұмыс істей бастады. ДСҰ басты міңдеті - іркіліссіз халықаралық сауда-саттыққа мүмкіндік туғызу. Дамыған елдердің бастамасымен құрылған аталған ұйым халықаралық саудада экономикалық өсім мен адамдардың тұрмыс-тіршілігін көрсетуге ықпал етеді деп есептеледі. ДСҰ-ға кіретін елдердің үлесі әлемдік тауар айналымының 95% құрайды, яғни Ресейді қоспағанның өзінде бүкіл дүниежүзілік нарықты қамтып отыр деуге болады.
Бұрынғы кеңестік елдермен оның қатарында қазір Литва, Латвия, Эстония, Грузия, Армения, Молдова, Қырғыстан, Украина және Ресей бар. Бауырлас республикалардың арасынан алғашқылардың бірі болып 1998 жылы 20 желтоқсанда ДСҰ мүшелігіне Қырғыстан қабылданды. Одан соң 1999 жылы 10 ақпанда Латвия, 1999 жылы 13 қарашада - Эстония, 2000 жылы 14 маусымда - Грузия, 2001 жылы 26 шілдеде - Молдова, 2003 жылы 5 ақпанда - Армения, 2008 жылы 16 мамырда - Украина Дүниежүзілік сауда ұйымының мүшесі атанды. Көршілес Ресей Федерациясы ДСҰ құрамына 2012 жылы 22 тамызда енді. Бүгінгі таңда Дүниежүзілік сауда ұйымы мүшелігіне 156 ел (155 мемлекетпен Еуроодақ) қабылданып отыр.
Қазақстан Үкіметі ДСҰ-ға кіру - елдің сыртқы экономикалық саясатындағы басымды бағыттардың бірі деп біледі. Еліміздің дүниежүзілік сауда ұйымына ену үрдісі 1996 жылы 26 қаңтарда ДСҰ Хатшылығына Қазақстанның Ұйымға енуі туралы ресми өтінішін жеткізген сәтінен бастау алды. 1996 жылы ақпаннан бері Дүниежүзілік сауда ұйымы Қазақстанды бақылаушы ел ретінде танып отыр. Қазақстанның ДСҰ-ға кіру жөніндегі жұмысшы тобы құрылып, оған Ұйымның 40-тан астам мемлекеті кіреді. Сонымен қатар, нарыққа тауарларды шығару жөніндегі келіксөздерге 14 ел, ал, қызмет нарығына қатысты 10 ел қатысады. Бүгінгі күні Қазақстанның 29 мүше-елдерімен ДСҰ-ға кіру шеңберінде қазақстандық тауарлар мен қызметтерге қол жеткізу бойынша екіжақты келіссөздердің аяқталуы туралы хаттамаларға қол қойылған.
Қосылу мақсаттары мен міндеттері:
* Дүниежүзілік экономикаға ықпал жасау үрдісін күшейту;
* Өнеркәсіппен ауылшаруашылық тауарларын сауда тарифтік және тарифтік емес кедергілерді төмендету, халықаралық әрі қарай ырықтандыру мен дүниежүзілік нарықта еркін және әділ бәсекелістікке жағдай туғызу;
* Әзірленген үрдістермен ережелер негізінде қызметтерді халықаралық сатуды реттеу. Оны ірә қарай кеңейту және келіссөздерді жүргізу жолымен кезеңдеп ырықтандыру;
* Ұлттық құқықтық жүйелерде айырмашылықтарды есептеумен зияткерлік меншікке құқықтардың сауда аспектілері саласында тиімді қорғау механизімін құру;
* Сауда дауларың реттеудің тиімді көпжақты механизімін құру;
* ДСҰ мүше-елдердің ұлттық сауда саясатына бақылауды жүзеге асыру;
* Қазақстандық тауарлар мен қызметтерді экспорттау үшін дүниежүзілік нарықтардың қол жетімділігі;
* Елде болжамдалатын саудалық-инвестициялық ортаны қалыптастыру.
Жеке елдермен өткізідген екі жақты келіссөздердің кезеңінің қорытындылары бойынша Қазақстан тауарлар нарығыга шығу жөнінде келіссөздердің соңғы мәресіне жетті. Бүгінгі таңда тарифтік міндеттемелерді егжей-тегжейлі талқылап, АҚШ, Еуропалық Одақ, Канада сияқты елдермен диолог құруңа қол жеткізді.Сонымен қатар, қызметтер нарығына шығу жөніндегі келіссөздер процесін одан әрі қарқынды жүргізуге негіз қаланды. Қазіргі кезде Қазақстанның дүниежүзілік сауда ұйымына кіру процесі маңызды сатыда тұр.Келіссөздер жүргізу тұрғысында Қазақстан үшін бес мемлекет, атап айтқанда. АҚШ, Еуропалық Одақ, Канада, Аустралия және Болгария ең маңызды болып табылады. Келіссөздер процесінде уағдаластыққа жету қиыншылықтары тауарлар мен қызметтер нарығына шығуда көп жағдайда олардың нақты коммерциялық өозғамайтын, тіпті еліміздің экономикалық қауіпсіздігіне нұсқан келтіретін әсіреқатң талаптарының қоюынан туындады. Аталған проблемаларды реттеу үшін Қазақстанның ДСҰ-ға кіру келіссөздермен ресми кездесулер кестесі әзірленді. Бұл тұрғыда сыртқы істер министрлігінің шетелдік мекмелері де ДСҰ мүшелері болып табылатын жеке елдерге саяси ықпалды күшейтуге барлық мүмкіндіктер жасалуда. Кеңес үкіметі ыдырап жатқан тұста, Батыс елдері КСРО-ның мирасқоры болып табылатын Ресейдің ықпалың әлсірету мақсатында бұрынғы одақтас республикалар үшін халықаралық ұйымдардың есігін айқара ашып, жеқілдікпен кіруді ұсынды. Ә, дегеннен ДСҰ мүшелігіне ұмтылған Ресейдің келіссөздері 20 жылға жуық уақытқа созылып, ол енді ғана Үйымға мүше бола алатын болды. Елеусіз Қырғыз Республикасы 1998 жылдың өзінде-ақ Ұйым мүшесі болып шыға келді. Ресейдің бұрыңғы тағы жеті бауырлас елдері Ресейдің алдын орап, ДСҰ қатарынан бір-ақ табылды. "Шақырған жерден қалма, шақырмаған жерге барма" деген бабаларымыздың өсиетін өзгенің ұрпағы қағып алған сияқты. "Ерте туып, кеш қалатын" біз ғана. Ресей жаққа қарай алаңдайтын әдетімізді қоя алмаған күйі, "құшағына қуана шақырған" Ұйымнан бастапқыда ойланбастан бас тартып, 1996 жылы жіберген "әбестігімізді" түсініп, ДСҰ-ға ұмтыла бастадық. Ол кезде оған кіру шарттары да күрт өзгерді. "Қысыла-қысыла қыз болдық" дегендейін, жалтақтауды қоятын мезшіл жетпеді ме екен осы?! Дүниежүзілік сауда ұйымыа Қазақ елін тәуелді етіп қойып, артық қыламыз деп, тыртық қылып қоймаймыз ба? Осы турасында ойланатын кез келген сияқты ағайын!.[9]
Осы сөздерден кейін бұл ұйымның біздің экономикамыз үшін қаншалықты маңызды екенін түсінеміз. Себебі, мемлекеттің мүмкіншіліктері ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.