Карл Густов Юнг теориясы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Карл Густов Юнг теориясы

Юнг З. Фрейдтің шәкірті ретінде аналитикалық психологияның негізін салушы. Халықаралық психологиялық ассоциацияның периденті. Бірінші рет психология, психотерпия, философияға ұжымдық бейсаналық ұғымын енгізген. К. Юнгтің ойынша жеке бейсналық өмір сүру барысында ұжымдық бейсаналықтың ішінде тіршілік етеді. Адамдардың психикасы соның ішінде бейсаналық құрылымы әлемдік ұжымдық жағдайларға бағынады. Юнг архетип ұғымын енгізді. Ежелгі Грецияда бұл ұғымды Аристотель, Платон қолданған, бірақ оған кең түсінік берген Юнг. Юнг бойынша архетип дегеніміз - әртүрлі мейірімділік пен зұлымдық күштерін бейнелейтін әке, ана, батыр, қоғам жөніндегі ой елестерінің жалпы формалары. Әртүрлі елдерде, халықтарда айырмашылығы болады, алты түрлі архетипті бөліп көрсетеді. Персона, Эго, Көлеңке, Анима, Анимус, Самость (өздік) . Персона термині сыртқы әлемге қатысты өзін-өзі қабылдау, өз мінез-құлқын реттеу, өзін - өзі көрсету. Бұл басқа адамдар арасында әртүрлі орындарда, әртүрлі жағдайларда адамның өзін-өзі ұстауы. Бұл қандай мінез-құлықты басқа адамдарға көрсеткісі келетін жағдай (өзімізді өзгеге қалай қабылдатуымыз) . Эго - сана орталығы, мақсаттар мен объективті жағдайларға байланысты мінез-құлықты логикалық, мақсатты бағытталған түрде бақылауы, бағыттауы. Көлеңке - орталық, бірақ жеке бейсаналы құрылым, санадан ығыстырылған жағдайлар, тілектер, елестер, қайғырулар. Индивидум бұл әрекеттерді қоғамдық стандарттар мен идеологияларға сәйкес келмейді деп жоққа шығарған. Анима, Анимус - «нағыз әйел» (анима), «нағыз ер адам» (анимус) бейнелеріне сәйкес келетін саналыдан санасыз әрекетке өткен халық үшін маңызды архетиптер. Белгілі бір халықтардағы, ұлттардағы әйел адам мен ер адамнан күтілетін мінез-құлықтар. Самость - бейсаналы, саналы әрекеттердің тоғысатын жері, таразы секілді, қоғамда қабылдабайтын инстинкті көрінулер мен биологиялық қажеттіліктерді әлеуметтік нормаға сәйкес реттеп отырады. Егер самость өз қызметін дұрыс атқармаса түрлі ішкі конфликтілер, невроз, жүйке жүйесінің бұзылыстары, комплекстер, күрделі психологиялық бұзылыстар пайда болады.

Мінез-құлық терапиясының принциптері:

Мінез-құлықтық терапияны өткізуде клиникалық психолог клиенттің әдеттегі мінез-құлқына сәйкес келмейтін жаңа мінез-құлыққа үйрете отырып, психикалық бұзылыстың жаңа компаненттерін өзгертуге тырысады. Мысалы: терапия процесінде клиенттің фобиялық бұзылыстағы реакциядан қашуы, оның қорқынышын тудыратын ситуацияға енуге итермелейді. Бұл қарапайым процедуралар мінез-құлықтық терапияда негізгі болып табылғандықтан клиентке оларды қалай орындау керектігіне байланысты ғана нұсқау беру жеткіліксіз. Мұнымен шектелуге болмайтын екі себеп бар:Біріншіден клиенттер ереже бойынша көп жағдайда анамальды мінез-құлықтың көрінуін ұғынбайды сондықтан да қажетті кезде оны түзетуді білмейді. Екіншіден, жаңа мінез-құлық ұзақ уақыт бойы жаттықтырылуы тиіс, егер мұндай қайталама жаттығулар жасалмаса мінез-құлық қалыптаспайды. Клиенттің мінез-құлық бұзылыстары қандай жағдай да және қаншалықты жиі көрінуіне байланысты, онымен күресудің жолдарын клиенттің іс-әрекетін мұқият зерттеумен, күнделігін талдаумен анықтауға болады. Зерттеудің бұл түрі бихевиоральды талдау деп аталады. Осы сипаттағы мысал ретінде әлеуметтік фобияны талдауды айтуға болдаы. Мұндай бұзылыстармен сипатталатын адамдар нақты қандай жағдайлардан, әлеуметтік қатынастардан қорқатындарын білмей, үнемі өздерін шектеп, қоғамда өздерін мазасыз сезінеді.

Мінез-құлық терапияны қолданған кезде жақсы нәтиже алу үшін, клиенттің төмен мотивациясын жеңу маңызды болып табылады. Бірақ көбіне клиенттер толықтай дені сау адам болуға тырысатындықтан, оларға бірнеше ай немесе апта қатарынан психотерапиялық процедураларды қолдану үшін олардың мотивациялары төмен болады.

Мотивацияның жеткіліксіз болуы болуы осыған дейінгі көрінген аномальды мінез-құлықты бақылаудың сәтсіздігіне байланысты. Әдетте мотивацияны қалпына келтіру үшін клиентке психотерапияның мақсатын нақты түсіндіріп. осыған дейінгі өолданған әдістерден ерекшелігін анық айту керек. Сонымен қатар әрбір процедураны сәтті орындаған жағдайда нәтижесі де жақсы болатын эксеперимент ретінде көрсетіп, оны кей жағдайда нәтижесіз болуы мүмкін екендігін де айтуы керек.

Практикалық психодиагностика-психологтың кәсіптік шеберлігін талап ететін күрделі де маңызды ғылым. Ол арнайы білімділікті және кәсіптік шеберлікті талап етеді, олар адамдар тадырына ықпал тигізеді. Мысалы: психологтың шешіміне байланысты медициналық және соттық диагноз қою және арнайы тест жұмысы арқылы адамдарды жұмысқа немесе оқуға алу жәнетағы басқа жағдайларда. Осыған орай психодиагностикада психологке қойылатын әлеуметтік-этикалық талаптар қойылады: • Психодиагностиканың құпиясын сақтау. • Психодиагностикалық методикалардың ғылыми дәлелділігі. • Зерттелуші адамға нұқсан келтірмеу. • Қорытынды жасаудың шынайылығы. • Ұсынылған нұсқаулардың айқындылығы. Карл Густав Юнг(1875 - 1961) швейцарлық психолог және психиатр. 1910 -1913 жылы кейін 1933 жылы Цюрих университетінің доценті, психоаналитикалық мектептіңЦюрихтағы бұтағын қалаушы.

Жас цюрих психиатрі Карл Юнг алғашында Фрейд теориясының әсеріне қатты берілді. Бір- бірімен хат алысып, ойларын бөлісті, кейін кездесті, 3 жылдан кейін олардың арасында салқындық орнап, қатынастары мүлдем үзілді. Юнгтың теориясы психоаналитикалық деп саналса, Фрейдтің теориясынан өзіндік ерекшелік тері болды. Юнгтың теориясында адамға деген көзқараста каузалдылық (индивидуалды және нәсілдік тарих) пен телеология үйлескен. Юнг тұлғаның нәсілдік және филогенетикалық негізіне екпін жасайды.

Жеке тұлғаның құрылымы: Юнг жанды (Юнг теориясында бұған жеке тұлға термині аналогты) үш бөлек, бірақ өзара әрекеттесетін құрылымдардан тұрады деген: эго, жеке санасыздық және ұжымдық санасыздық. Эго сана аумағының өзегі болып табылады. Сонымен қоса ол physhe компоненті де болады. Эго біздің саналылығымыздың негізі ретінде қызмет атқарады, оның арқасында біз өзіміздің күнделікті саналылық әрекеінің нәтижесін көруге қабілеттіміз. Жеке санасыздыққа белгілі бір уақыт кезеңінде санадан өткізілген, бірақ қазір басылып тасталынған немесе ұмытылған конфликтілер мен есте қалған нәрселер жатады. Юнг жеке санасыздыққа индивидуумның өзі өткен жеке тәжірибесінен немесе тұқымқуалаушылық 1. Психодиагностикалық зерттеудің қорытындысын басқа әріптестерінің келісімінсіз жарияламау-бұл тәжірибесінен шығарылған эмоционалды зарядталған ойлар, сезімдер және есте қалулар психодиагностиканың құпиясын сақтау деп аталады. Бұл принцип көп жағдайда кәмелетке жасы толғандарға жиынтықтары немесе комплекстер кіреді деген. Юнг түсінігі бойынша, күнделікті тақырыптар қатысты. Егер кәмелетке жасы толмағандар болса, яғни жоғары сынып оқушыларына дейінгі балаларды зерттеу аясындағы бұл комплекстер индивиуумныңтүрде ата-анасының келісімімен немесе тигізуі мүмкін. Мысалы барысындағы зерттеу қорытындысын міндетті қылық-әрекетіне өте күшті әсер олардың орнындағы үшін: адамдармен яғни бала үшін моральдық және заңгерлі жауапкершілікті мойнына алған аламдармен ақылдасу билік комплексіндегі адамдар билік тақырыбымен тікелей немесе жанама байланысқан арқылы жариялайды. Психодиагностиалық методикаларды жетілдіру мақсатындауақытта құралып, комплекстер іскерлікке аса көп психикалық енергиясын кетіруі мүмкін. Белгілі бір экспериментальды зерттеулер жүргізсе, бұл жағдайда қорытындыны жариялау үшін зерттелушінің аты-жөні аталмайды. адамның қылық-әрекетіне не оның әлемге деген көзқарасына ерекшелігіне сәйкес және сенімді жеке 2. Психодиагностикалық методикалардың ғылыми дәлелдігі - зерттелуші әсер ете бастайды. Юнг санасыздық материалы әрбір адамдарда әр түрлі және көбінесе санадан өткізуге болады деген. қорытындылар бере алуы керек. Нәтижесінде комплекстер компоненттері немесе бүкіл комплекстің өзі санадан өткізілуі және индивидуумның өміріне тым үлкен әсер етуі мүмкін. Ақырында, Юнг жеке тұлғаның құрылымындағы аса терең деңгей бар екені туралы ой қозғады, оны ұжымдық санасыздық деп атады. Ұжымдық санасыздық дегеніміз - біздің адам тәріздес атабабамыздың және бүкіл адамзат есіндегі латенттік іздердің сақталынған орны. Ұжымдық санасыздықта адамдарға жалпы және біздің эмоционалды өткеніміздің нәтижесі болып табылатын ойлар мен сезімдер бейнеленген. Осылайша, ұжымдық санасыздық мазмұны тұқымқуалаушылық арқылы жасалынып, бүкіл адамзатқа бірдей. Ұжымдық санасыздық концепциясы Юнг пен Фрейд арасындағы айырмашылықтың негізгі себебі болып табылады.

Эго бұл саналы ақыл, саналы перцепциялардан, еске түсірулерден, ойлардан, сезімдерден тұрады. Эго идентификациялану сезімі мен үздіксіздік сезіміне жауап береді, индивидуалды адамның көзқарасы сананың орталығы болып саналады. Жеке бастық бейсаналық. Бұл эгоға жанасқан аймақ, санада болған бірақ ығыстырылған, жаншылған, ұмытылған, мойындалмаған бастан кешкендер, егерде көріне бастаса сана деңгейінде әсер беру үшін өте әлсіз болады. Жеке бастық бейсаналықтың мазмұны Фрейд айтқан сана алды күйіне ұқсайды, сана оған жете алады, жеке бастық бейсаналық пен эгоның арасында күшті «екі жақты қозғалыс» жүреді. Комплекстер ол ұйымдасқан топ немесе жеке бастық бейсаналықта болатын сезімдердің, ойлардың, перцепцияның, еске түсірулердің констелляциясы, оның ядросы болады, магнит сияқты барлық әртүрлі констенцияланған бастан кешкендерді өзіне тартады.

Коллективті бейсаналық немесе трансперсовалды бейсаналық күшті әсері мықты психикалық жүйе, паталогиялық жағдайларда эго мен жеке бастық бейсаналықты қорғайды. Коллективті бейсаналық ата-бабадан берілген жасырын еске түсірулердің қоймасы, тұқым қуалаумен берілген өткен нәрселер тек нәсілдік тарих ғана емес, әрі адамға дейінгі және жануарлардың тәжірибелері. Коллективті бейсаналық көптеген өткен ұрпақтардың бастан кешкендерінің негізінде пайда болатын адамның эволюциялық дамуын тұқым қуалаудан алғандары. Ол индивид өміріндегі жеке бастық жағдайынан толық ажыратылған сондықтанда универсал болып табылады, Юнгтің ойынша коллективті бейсаналықтың универсал болатыны адамдардың барлығының ми құрылысының бірдей болуын айтады. Нәсілдік еске түсірулер немесе репрезентациялар тұқыммен берілмейді, біз тек алдыңғы өткен ұрпақтардың тәжірибелерін қайталау мүмкіндігін ғана аламыз. Ол біздің бейімдіктеріміз, әлемге белгілі бір жағдаймен бірдей реакция жасаймыз. Коллективті бейсаналық тұлғалық құрылымның туа берілген нәсілдік негіздемесі, онда эго, жеке бастық бейсаналық және басқада индивидуалды игергендер өседі. Адам өзім тәжірибем деп санағандардың бәрі коллективті бейсаналық болып табылады, олар мінез-құлыққа әсер етеді. Туа берілген виртуалды бейнелер объективті әлеммен идентификацияланған перцепциялар мен идеяларға айналады. Бейсаналықтың екі аймағы жеке бастық және коллективті адам үшін мәні зор болады. Симптомдар, фобиялар, иллюзиялар және басқада иррационалды құбылыстар алыстатылған бейсаналық процестерден туындайды.

3. Зерттелуші адамға нұқсан келтірмеу принципі-зерттелуші адамға психологиялық жағынан нұқсан, кедергі келтірмеу керек. Егер психодиагностикалық методика арқылы адамды конкурсты түрде жұмысқа немесе оқуға қабылдау болса, онда бұл принцип бойынша нәтижелерді ашық түрде талдауын және тестілеудің барысынан толық ақпарат беру қамтылады. 4. Қорытынды жасаудың шынайылық принципі-сәйкестілік және сенімділік методикалары көмегімен жүргізілген методикалардың қорытындысында ғылыми дәлелділіктің болуы. 5. Ұсынылған нұсқаулардың айқындылық принципі, яғни берілген нұсқаулар адамға пайдалы болуы керек. Зерттеу қорытындысы барысында практикалық нұсқауды керек етпейтін адамға ұсынбай-ақ қойған жөн. Архетиптер. Юнг ұжымдық санасыздық аса күшті біріншілік психикалық образдардан, демекші архетиптерден тұрады деген гипотезаны айтты. Архетиптер - адамдардың белгілі бір болған жағдай немесе нәрсеге деген қабылдаулары, сезімдері және реакциялары алғышарт болып табылатын туа біткен идеялар мен есте қалулар. Ал шынында болса, олар - сол қызметтегі есте қалулар мен образдар емес, көбінесе алғышарт болып табылатын факторлар екен. Осы факторлардың әсерінен адам өз қылық-әркетінде белгілі бір объектіге не жағдайға деген қабылдауы, ойлауы және әрекеітнің әмбебап моделін жасайды. Туа біткен болып мұнда нақты ситуациялардағы эмоционалды, когнитивті және қылық-әрекетік реакциялар тенденциясы болып табылады - мысалы, ата-анамен, сүйікті адаммен, белгісіз адаммен, жылан немесе өліммен күтпеген кездесі кезінде.

Персона. Персона ол маска, адам әлеуметтік шарттардың, дәстүрлердің талаптарына жауап үшін, ішкі архетипті қажеттіліктеріне жауап үшін киеді. Ол адамға қоғам беретін рөл, қоғамдық күтулерге сәйкес адам оны өмір бойы орындайды. Масканың мақсаты басқаларға белгілі бір әсер қалдыру ол жиі үнемі болмасада адамның шынайы табиғатын жасырады. Персона ол көпшілік тұлғасы, әлеуметтік шарттан тыс тұрған өзінің меншікті тұлғасына қарсы қоғамдық пікір мен өзіне жапсырып қойған жақтары. Анима және анимус. Көп жағдайда адам табиғаты бойынша бисексуалды жануар деп мойындалады. Физиологиялық деңгейде ер адамдар гармондары мен әйелдер гармондары деп бөлінеді. Психологиялық деңгейде екі жыныста да маскулинді әрі феминді сипаттамалар табылады. Ер адамдағы феминдік жақпен әйелдердегі маскулиндік жақтарды Юнг архетиптерге жазады. Ер адамдағы феминді архетип анима деп аталады, әйелдердегі маскулиндік архетип анимус деп аталады. Бұл архетиптер хромосомалармен, жыныстық бездермен шарттана алады, олар әйелдермен байланысты ер адамдық нәсілдік бастан кешірулердің өнімі болып табылады және керісінше әйелдерде болады. Басқаша айтсақ ер адам әйелмен өмір бойы тұрып феминді ал әйелдер маскулинді бола бастайды. Бұл архетиптер әрбір жыныста тек қарама-қарсы қырларды ғана емес олар әрі коллективті бейнелер болып табылады, соның арқасында әрбір жыныстағылар басқаларды түсінеді. Ер адам әйел табиғатын өзінің анимасы арқылы, ал әйелдер ер адамды өзінің анимусы арқылы сезінеді. Алайда анима мен анимустар бірін түсінбеуге де әкеледі. Коллективті бейсаналық талаптары мен сыртқы әлемнің реалдылығы арасында компромис болуы керек, әйтпесе адам жеткілікті түрде адаптация жасай алмайды.

Көлеңке архетиптері эволюция барысында адамдардың өмір сүрудің төменгі формалардан тұқым қуалаумен алған жануар инстинктері. Адам табиғатын, жануарлық жағын жандандырады. Көлеңке архетиптері санадағы мінез-құлық пен мінез-құлықтағы жағымсыз әлеуметтік қолданбаған ойлар, сезімдер, әрекеттер үшін жауапты болады. Өзіндік (самость) . Бұл архетип әртүрлі символдарда көрінеді, оның ең маңыздысы мандала немесе сиқыр шеңбер. Өзіндік ол тұлғаның орталығы оның төңірігіне басқа жүйелер топтанады, сол жүйелерді бірге ұстап тұлғаның бірлігін, теңдігін, тұрақтылығын қамтамасыз етеді. Өзіндік ол өмір мақсаты адамдар оған үнемі ұмтылады, алайда оған бәрі жете бермейді.

Ішкі бағдарланулар. Юнг екі ішкі бағдарлану немесе тұлға бағдарлануын ұсынады олар экстраверсия және интроверсия ішкі бағдарланулары. Экстравертті ішкі бағдарланулар адамды сыртқы, объективті әлемге бағдарлайды, интровертті ішкі бағдарлану ішкі, субъективті әлемге бағдарлайды. Тұлғада біріне қайшылықты екі ішкі бағдарлануда болады, олардың бірі үстемдік етеді, саналы болып табылады. Эго әлемге қатысты экстравертті болса, онда тұлғалық бейсаналық интровертті болады.

Экстраверт: - адамдармен тез араласуға бейім тұратын; - публика алдында сөз сөйлегеннен қысылмайтын; - кез келген әрекетін сыртқы ортамен бөлісетін адам Интроверт: - жалғыздықты сүйетін; - өз-өзімен сөйлескенді ұнататын; - ішкі әлемінде өмір сүретін жан.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.