Автомобиль көлігінің техникалық құралдарының сипаттамасы
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министірлігі
Қ.Жұбанов атыңдағы Ақтөбе өңірлік университет
Техникалық факультет
СӨЖ
Тақырыбы: Автомобиль көлігінің техникалық құралдарының сипаттамасы
Орындаған: Алиев Руслан
Тексерген: Ибраимов Тарас Сағызғалиұлы
Ақтобе 2020ж.
1.Автомобиль көлігінің техникалық құралдарының сипаттамасы
Автомобиль көлігінің материалдық-техникалық базасы келесі элементтерден құралады:
* жылжымалы состав;
* автокөлік кәсіпорындары;
* автомобиль жолдары.
Жылжымалы состав автомобильдердің өздерінен және моторландырылмаған тіркемелер мен жартылай тіркемелерден тұрады. Белсенді өздігінен қозғалатын бірліктер болып саналатын автомобильдер автокөлік құралдары паркының негізгі санаты болып табылады.
Олар жылжымалы составтың басқа барлық түрлерінің техникалық деңгейі мен экономикалық-пайдалану сипаттамаларын анықтайды.
Жүк автомобильдерін көптеген белгілері бойынша жіктеуге болады, бірақ көлік түрін таңдау барысында ең алдымен оның көлік сипаттамалары басшылыққа алынады.
1. Тасымалданатын жүк номенклатурасының кеңдігі мен көлемі шанақ түріне байланысты болатындықтан, жүк автомобильдерінің келесі түрлерін ажыратады:
* әмбебап (жалпы мақсаттағы) - шанағы жүктердің кең номенклатурасына арналған борттары бар платформа түрінде болады;
* мамандандырылған -- нақты жүк түрлеріне арнап бейімделген шанағы болады (үйілмелі жүктерге арналған самосвалдар; құйылмалы жүктерге - цистерналар; тез бұзылатын жүктерге - рефрижераторлар).
2. Автомобиль өткізгіштігі қолдану аумағына әсер етеді. Өткізгіштігіне қарай автомобильдер жол және жолсыз (карьерлік) болып бөлінеді. Жолсыз автомобильдер өзінің габариттері мен жүктемесі бойынша ерекше рұқсаттамасыз және сақтық шараларын орындамастан жолға шыға алмайды.
3. Салмағы аса үлкен автомобильдер жол жабынына жеңіл автомобильдер мен жүк көтерімділігі шағын жүк машиналарына қарағанда неғұрлым көбірек жағымсыз әсер етеді. Жолдардың мерзімінен бұрын бұзылуының алдын алу үшін, мемлекеттік нормалар мен стандарттар жүк автомобильдерінің негізгі параметрлерін регламенттейді.
А тобына жол типті автомобильдер мен автопоездар жатады. Автомобильдердің бұл паркы тек жетілдірілген күрделі жабыны бар жоғары санаттағы жолдар бойынша тасымалдауларға арналған. Б тобына жалпы қолданыстағы жолдардың бүкіл желісінде пайдалануға рұқсат етілетін автомобильдер жатады. В тобына өзінің көлік сипаттамалары бойынша жалпы қолданыстағы жолдарға жіберілмейтін неғұрлым ауыр автомобильдер кіреді. Автомобильдердің бұл түрі арнайы карьерлік, ағаш таситын немесе басқа да жолдарда қолдануға арналған. Жүк автокөлік құралдарының негізгі сипаттамалары 1.7-кестеде келтірілген.
Автомобиль көлік жүйесінің келесі элементі - нақты есептелген жүктемелер мен жылдамдықтарға сәйкес үздіксіз қауіпсіз қозғалу мүмкіндігін қамтамасыз етуге арналған инженерлік құрылыстар кешені болып табылады. Автомобиль жолдары жол төсемі мен бетіне жол жабыны салынатын жасанды құрылыстардан (көпір, жол өтпесі, тоннель және т.б.) тұрады. Жол төсемі өз кезегінде негізгі бөліктен, табанның қосымша қабатынан, жол киімінен (сыртқы беті) құралады.
1.7-кесте. Автомобильдердің шекті салмағы мен габариттік көлемдері
Автомобиль немесе автопоезд түрі
Толық салмақ шектеулері, т
Габариттік көлемдер, м
А тобы
Б тобы
ұзындығы
ені
биіктігі
Екі білікті автомобиль немесе тіркеме
17,5
10,5
12
2,5
3,8
Үш білікті автомобиль немесе тіркеме
25,0
15,0
12
2,5
3,8
Үш білікті автопоезд (жартылай тіркемесі бар тягач)
25,0
16,0
20
2,5
3,8
Төрт білікті автопоезд (тіркемесі бар автомобиль немесе жартылай тіркемесі бар тягач)
33,0
20,0
20
2,5
3,8
Бес білікті автопоезд
40,0
30,0
24
2,5
3,8
Автомобиль қозғалысының бағытын жолдың жүргінші бөлігіне арнайы бояумен немесе түрлі-түсті пластмассалармен салынатын белгілермен анықталады. Сонымен қатар, жолдар сигнал, белгі және сілтемелермен жабдықталады. Автомобиль жолы аймағында қозғалыстың үздіксіздігін қамтамасыз ететін түрлі кәсіпорындар болады: жанармай станциялары, техникалық қызмет көрсету станциялары және т.б.
Коммерциялық тұрғыдан алғанда, жолдардың өткізу қабілетін сипаттайтын маңызды көрсеткіштердің маңызы зор болады, себебі бұған жүк тасымалының жылдамдығы байланысты болады. Өткізу қабілетін қамтамасыз ететін параметрлерге байланысты, автомобиль жолдары екі санатқа бөлінеді. Жол санаттарының негізгі сипаттамалары 1.8-кестеде келтірілген.
Ұйымдастыру мен басқаруды қамтамасыз ететін автомобиль көлігінің негізгі элементтері ретінде автокөлік кәсіпорындары саналады. Автокөлік кәсіпорындарының басты міндеті - автомобиль паркын ұстау, оның жұмысқа қабілетті күйін қамтамасыз ету, автокөлік құралдарын үнемді пайдалану және тасымалдау үдерісін нарық талабына сай ұйымдастыру болып табылады.
Жүк жұмыстарымен айналысатын автокөлік кәсіпорындарына төмендегілер жатқызылады:
* жүк автокәсіпорындары мен бірлестіктері;
* көлік-экспедициялық компаниялар;
* тікелей қалааралық және аралас қатынаста тасымалдарды ұйымдастыратын жүк станциялары;
* өз техникасының көмегімен жүк жұмыстарымен айналысатын жүк тиеу-түсіру жұмыстарының механикаландырылған базалары.
Жоғарыда келтірілген барлық автокәсіпорындар жалпы қолданыстағы көлік жұмысын қамтамасыз етеді.
1.8-кесте. - Автомобиль жолдарының техникалық параметрлер бойынша жіктемесі
Жол параметрлері
Жолдардың техникалық санаттары
I
II
III
IV
V
Автомобильдердің екі бағыттағы қозғалысының орташа тәуліктік қарқындылығы
7000-нан астам
7000-3000
3000-1000
1000-200
200-ден кем
Қозғалыстың есептік жылдамдығы, кмсағ
150-ден астам
120
100
80
60
Жолдың жүргінші бөлігінің ені, м
15-тен астам
7,5
7,0
6,0
4,5
Қозғалыс жолағының ені, м
3,75
3,75
3,5
3,0
4,5
Коммерциялық кәсіпорындар үшін, экономикалық тұрғыдан алғанда, тауарлардың ұсақ тасымалдаулары барысында өзінің жеке шағын паркын қолдану немесе сәйкес кәсіпорындар мен ұйымдардан автомобиль жалдау орынды болады. Ал жүктердің ірі топтамасын тасымалдау барысында автокөлік кәсіпорындарының көмегімен көбірек ұтымдылыққа қол жеткізіледі.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ДЕРЕККӨЗДЕР ТІЗІМІ
1. Оформление транспортных операций. Комментарии кГК РФ. - Ч. II. - М.: Издательская группа ПРИОР - СТРИКС,1996.-126 с.
2. Маркетинг: Учебник для вузов ГЛ. Багиев, В.М. Тарасевич, X. Анн Под общ.ред. Г.Л. Багиева. - М.: ОАО Изд-во Эко - номика, 1999. - 703 с.
3. Синецкий Б.И, Основы коммерческой деятельности: Учеб - ник, - М.: Юристъ, 1998. - 695 с.
4. Смелов А. А. Основы транспортной логистики: Учебник для вузов. - М.: Транспорт, 1995. - 197 с.
5. Чудаков А.Д. Логистика: Учебник. - М.: Издательство РДЛ,2001.-480 с.
6. Шепелев А.Ф., Печенежская И.А. Транспортное обеспече - ние коммерческой деятельности: Учеб.пособие. Серия Эконо - мика и управление. - Ростов-на-Дону: ИЦ МарТ, 2001. - 424 с.
7. ИНКОТЕРМС-2000. - СПб.: Закон и бизнес, 2001. - 80 с.
8. Экономика железнодорожного транспорта: Учебник Под ред. В.А. Дмитриева. - М.: Транспорт, 1996. - 328 с.
9. Акчурин А.Г. Прогнозирование инновационного развития Казахстана. - Астана: Кен Дала, 2004. - 548c (две части).
10. Александров Л.В., Блинников В.И., Карпова Н.Н. Алфавитный аннотированный справочно-библиографический указатель принципов, методов, правил и приемов инженер - ного творчества.- М.: ВНИИПИ, 1989. - 41 с.
11. Александров Л.В., Блинников В.И., Карпова Н.Н, Фактографические графики и их использование при разработ - ке технических решений. - М.: ВНИИПИ. ... жалғасы
Қ.Жұбанов атыңдағы Ақтөбе өңірлік университет
Техникалық факультет
СӨЖ
Тақырыбы: Автомобиль көлігінің техникалық құралдарының сипаттамасы
Орындаған: Алиев Руслан
Тексерген: Ибраимов Тарас Сағызғалиұлы
Ақтобе 2020ж.
1.Автомобиль көлігінің техникалық құралдарының сипаттамасы
Автомобиль көлігінің материалдық-техникалық базасы келесі элементтерден құралады:
* жылжымалы состав;
* автокөлік кәсіпорындары;
* автомобиль жолдары.
Жылжымалы состав автомобильдердің өздерінен және моторландырылмаған тіркемелер мен жартылай тіркемелерден тұрады. Белсенді өздігінен қозғалатын бірліктер болып саналатын автомобильдер автокөлік құралдары паркының негізгі санаты болып табылады.
Олар жылжымалы составтың басқа барлық түрлерінің техникалық деңгейі мен экономикалық-пайдалану сипаттамаларын анықтайды.
Жүк автомобильдерін көптеген белгілері бойынша жіктеуге болады, бірақ көлік түрін таңдау барысында ең алдымен оның көлік сипаттамалары басшылыққа алынады.
1. Тасымалданатын жүк номенклатурасының кеңдігі мен көлемі шанақ түріне байланысты болатындықтан, жүк автомобильдерінің келесі түрлерін ажыратады:
* әмбебап (жалпы мақсаттағы) - шанағы жүктердің кең номенклатурасына арналған борттары бар платформа түрінде болады;
* мамандандырылған -- нақты жүк түрлеріне арнап бейімделген шанағы болады (үйілмелі жүктерге арналған самосвалдар; құйылмалы жүктерге - цистерналар; тез бұзылатын жүктерге - рефрижераторлар).
2. Автомобиль өткізгіштігі қолдану аумағына әсер етеді. Өткізгіштігіне қарай автомобильдер жол және жолсыз (карьерлік) болып бөлінеді. Жолсыз автомобильдер өзінің габариттері мен жүктемесі бойынша ерекше рұқсаттамасыз және сақтық шараларын орындамастан жолға шыға алмайды.
3. Салмағы аса үлкен автомобильдер жол жабынына жеңіл автомобильдер мен жүк көтерімділігі шағын жүк машиналарына қарағанда неғұрлым көбірек жағымсыз әсер етеді. Жолдардың мерзімінен бұрын бұзылуының алдын алу үшін, мемлекеттік нормалар мен стандарттар жүк автомобильдерінің негізгі параметрлерін регламенттейді.
А тобына жол типті автомобильдер мен автопоездар жатады. Автомобильдердің бұл паркы тек жетілдірілген күрделі жабыны бар жоғары санаттағы жолдар бойынша тасымалдауларға арналған. Б тобына жалпы қолданыстағы жолдардың бүкіл желісінде пайдалануға рұқсат етілетін автомобильдер жатады. В тобына өзінің көлік сипаттамалары бойынша жалпы қолданыстағы жолдарға жіберілмейтін неғұрлым ауыр автомобильдер кіреді. Автомобильдердің бұл түрі арнайы карьерлік, ағаш таситын немесе басқа да жолдарда қолдануға арналған. Жүк автокөлік құралдарының негізгі сипаттамалары 1.7-кестеде келтірілген.
Автомобиль көлік жүйесінің келесі элементі - нақты есептелген жүктемелер мен жылдамдықтарға сәйкес үздіксіз қауіпсіз қозғалу мүмкіндігін қамтамасыз етуге арналған инженерлік құрылыстар кешені болып табылады. Автомобиль жолдары жол төсемі мен бетіне жол жабыны салынатын жасанды құрылыстардан (көпір, жол өтпесі, тоннель және т.б.) тұрады. Жол төсемі өз кезегінде негізгі бөліктен, табанның қосымша қабатынан, жол киімінен (сыртқы беті) құралады.
1.7-кесте. Автомобильдердің шекті салмағы мен габариттік көлемдері
Автомобиль немесе автопоезд түрі
Толық салмақ шектеулері, т
Габариттік көлемдер, м
А тобы
Б тобы
ұзындығы
ені
биіктігі
Екі білікті автомобиль немесе тіркеме
17,5
10,5
12
2,5
3,8
Үш білікті автомобиль немесе тіркеме
25,0
15,0
12
2,5
3,8
Үш білікті автопоезд (жартылай тіркемесі бар тягач)
25,0
16,0
20
2,5
3,8
Төрт білікті автопоезд (тіркемесі бар автомобиль немесе жартылай тіркемесі бар тягач)
33,0
20,0
20
2,5
3,8
Бес білікті автопоезд
40,0
30,0
24
2,5
3,8
Автомобиль қозғалысының бағытын жолдың жүргінші бөлігіне арнайы бояумен немесе түрлі-түсті пластмассалармен салынатын белгілермен анықталады. Сонымен қатар, жолдар сигнал, белгі және сілтемелермен жабдықталады. Автомобиль жолы аймағында қозғалыстың үздіксіздігін қамтамасыз ететін түрлі кәсіпорындар болады: жанармай станциялары, техникалық қызмет көрсету станциялары және т.б.
Коммерциялық тұрғыдан алғанда, жолдардың өткізу қабілетін сипаттайтын маңызды көрсеткіштердің маңызы зор болады, себебі бұған жүк тасымалының жылдамдығы байланысты болады. Өткізу қабілетін қамтамасыз ететін параметрлерге байланысты, автомобиль жолдары екі санатқа бөлінеді. Жол санаттарының негізгі сипаттамалары 1.8-кестеде келтірілген.
Ұйымдастыру мен басқаруды қамтамасыз ететін автомобиль көлігінің негізгі элементтері ретінде автокөлік кәсіпорындары саналады. Автокөлік кәсіпорындарының басты міндеті - автомобиль паркын ұстау, оның жұмысқа қабілетті күйін қамтамасыз ету, автокөлік құралдарын үнемді пайдалану және тасымалдау үдерісін нарық талабына сай ұйымдастыру болып табылады.
Жүк жұмыстарымен айналысатын автокөлік кәсіпорындарына төмендегілер жатқызылады:
* жүк автокәсіпорындары мен бірлестіктері;
* көлік-экспедициялық компаниялар;
* тікелей қалааралық және аралас қатынаста тасымалдарды ұйымдастыратын жүк станциялары;
* өз техникасының көмегімен жүк жұмыстарымен айналысатын жүк тиеу-түсіру жұмыстарының механикаландырылған базалары.
Жоғарыда келтірілген барлық автокәсіпорындар жалпы қолданыстағы көлік жұмысын қамтамасыз етеді.
1.8-кесте. - Автомобиль жолдарының техникалық параметрлер бойынша жіктемесі
Жол параметрлері
Жолдардың техникалық санаттары
I
II
III
IV
V
Автомобильдердің екі бағыттағы қозғалысының орташа тәуліктік қарқындылығы
7000-нан астам
7000-3000
3000-1000
1000-200
200-ден кем
Қозғалыстың есептік жылдамдығы, кмсағ
150-ден астам
120
100
80
60
Жолдың жүргінші бөлігінің ені, м
15-тен астам
7,5
7,0
6,0
4,5
Қозғалыс жолағының ені, м
3,75
3,75
3,5
3,0
4,5
Коммерциялық кәсіпорындар үшін, экономикалық тұрғыдан алғанда, тауарлардың ұсақ тасымалдаулары барысында өзінің жеке шағын паркын қолдану немесе сәйкес кәсіпорындар мен ұйымдардан автомобиль жалдау орынды болады. Ал жүктердің ірі топтамасын тасымалдау барысында автокөлік кәсіпорындарының көмегімен көбірек ұтымдылыққа қол жеткізіледі.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ДЕРЕККӨЗДЕР ТІЗІМІ
1. Оформление транспортных операций. Комментарии кГК РФ. - Ч. II. - М.: Издательская группа ПРИОР - СТРИКС,1996.-126 с.
2. Маркетинг: Учебник для вузов ГЛ. Багиев, В.М. Тарасевич, X. Анн Под общ.ред. Г.Л. Багиева. - М.: ОАО Изд-во Эко - номика, 1999. - 703 с.
3. Синецкий Б.И, Основы коммерческой деятельности: Учеб - ник, - М.: Юристъ, 1998. - 695 с.
4. Смелов А. А. Основы транспортной логистики: Учебник для вузов. - М.: Транспорт, 1995. - 197 с.
5. Чудаков А.Д. Логистика: Учебник. - М.: Издательство РДЛ,2001.-480 с.
6. Шепелев А.Ф., Печенежская И.А. Транспортное обеспече - ние коммерческой деятельности: Учеб.пособие. Серия Эконо - мика и управление. - Ростов-на-Дону: ИЦ МарТ, 2001. - 424 с.
7. ИНКОТЕРМС-2000. - СПб.: Закон и бизнес, 2001. - 80 с.
8. Экономика железнодорожного транспорта: Учебник Под ред. В.А. Дмитриева. - М.: Транспорт, 1996. - 328 с.
9. Акчурин А.Г. Прогнозирование инновационного развития Казахстана. - Астана: Кен Дала, 2004. - 548c (две части).
10. Александров Л.В., Блинников В.И., Карпова Н.Н. Алфавитный аннотированный справочно-библиографический указатель принципов, методов, правил и приемов инженер - ного творчества.- М.: ВНИИПИ, 1989. - 41 с.
11. Александров Л.В., Блинников В.И., Карпова Н.Н, Фактографические графики и их использование при разработ - ке технических решений. - М.: ВНИИПИ. ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz