Орман мелиоративтік жүйесінің қоршаған ортаға пайдасы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Орман мелиоративтік жүйесінің қоршаған ортаға пайдасы

Кіріспе
I Орман мелиоративтік жүйесінің қоршаған ортаға пайдасы.
II Орман алқабының отырғызылу құрлысы.
III Алқапты желден қорғайтын орман жолақтары.
IV Топырақтың ылғалмен шайылып кетуін реттейтін орман жолақтары.
V Жыралар мен арқалықтардың жанында орналасқан орман белдеулері
VI Орман мелиоративтік жүйесінің егіс танаптарындағы пайдасы.
a)Егісті қорғайтын орман алқабын отырғызу.
VII Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер.

Қоршаған ортаны сақтау үшін топырақтың табиғаттың зиянды әсерінен (құрғақшылық, құрғақ жел, суық жел, боран, жел немесе су тудырған эрозия, шаңды боран, құм көлемінің артуы және сел ағындары) және адам (табиғи ресурстарды тиімсіз бөлу, биосфераның ластануы) қорғалуы маңызды.
Мелиорация (латын тілінен аударғанда жақсарту деген мағынаны білдіреді) - бұл ауыл шаруашылығы алқаптарының тиімділігін арттыруға және ұйымдастыру-техникалық, биологиялық және техникалық іс-қимылдар жүйесінің көмегімен Ауыл шаруашылығын жүргізу үшін өте ыңғайлы емес жерлерді ұтымды пайдалануға көмектесетін қоршаған ортаның қолдан жасалған өзгерістері. Мелиорацияда қорғау қызметін атқаратын ерекше орман екпелерін құрудың маңызы зор. Мұндай орман дақылдарын отырғызу орман мелиорациясы деп аталады.

Орман мелиорациясы -Ауыл шаруашылығын жүргізу үшін оны неғұрлым қолайлы ететін жердің топырақтық-гидрологиялық және климаттық жағдайларын жақсартуға бағытталған орман шаруашылығы іс-шараларының жүйесі.
Орман мелиоративтік жүйесінің қоршаған ортаға пайдасы.
* Дақылдарды аңызақ ыстық желден, топырақты эрозиядан, өзендерді, көлдерді суалудан қорғау үшін олардың жағасына ағаштар отырғызылады. Өзендердің, көлдердің, каналдардың, айналасына отырғызылған ағаштар олардың жағасын бекітеді, сумен шайылып, эрозия болудан сақтайды және судың булануын азайтады.
* Қала, аудан орталықтарының, елді мекендердің айналасындағы екпе ағаштар, тал бұталар егістік жерлерді зауыт-фабрика қоқыс түтіндерінің залалынан сақтайды.
* Микроклиматтың және топырақтың құнарлылығын көтеру бағытында ауаны тазартудағы пайдасы ұшан теңіз десе болады.
* Желдің күшін әлсіретіп, орман және алқаағаштар қардың көшуіне кедергі жасайды және осы арқылы топырақты және күздік жерлердің өскіндерін қатып қалудан сақтайды.
* Қорғаныштық орман екпелері жүйесінде өсімдіктердің суға биологиялық қажеттілігі төмендегені және оны 200-500 м3га дейін үнемдеу мүмкін екендігі анықталды, бұл бір суару нормасына тең.
* Орман жолақтарының мелиоративтік әсері егістіктің биологиялық өнімділігінің 20-30% -- ға, жемшөптің энергетикалық құнарлылығының орта есеппен 12% -- ға, астық түсімінің 10-15% - ға өсуіне әсер етеді.
* Суармалы жерлерде және суару арналары бойында құрылатын қорғаныштық орман екпелерінің баға жетпес мелиоративтік және табиғатты қорғау маңызы бар. Ол топырақты эрозиядан және ауыл шаруашылығы дақылдарын қолайсыз табиғат факторларынан қорғауда, суармалы аумақтың гидрологиялық режимін жақсартуда және булануға ылғалдың жоғалуын азайтуда, арналарды қарданжәне қар басып қалудан қорғауда,суару техникасы мен гидротехникалық құрылыстарды пайдалануды жақсартуда көрінеді.
* Барлық осы орман мелиоративтік іс-шаралар қоршаған ортаның зиянды әсерінен экономикалық шығындарды төмендетеді, өнімді арттырады, шөп дайындау көлемін арттырады және жайылымды сақтайды,адамның топырақ пен суға теріс әсерін төмендетеді.
* Әр түрлі құрылымдағы орман алқаптары жел жылдамдығын 20-дан 50%-ға дейін азайтатынын, ылғалдылыққа (судың булануы 3 есеге дейін төмендейді) және ауа температурасына (жазда ол 1-2 градусқа төмендейді, ал қыста 1-2 градусқа көтеріледі) жақсы әсер ететінін айғақтайтын деректер бар.
* Ұзындығы бір метр орман жолағы 80 текше метр қарды ұстайды, ал бұл алқаптарда топырақтың қатуын болдырмайды

Орман алқабының отырғызылу құрлысы.
Топырақ қорғау орман алқабы өзінің отырғызу құрлысы (конструкциясы) бойынша жел өткізбейтін тығыз, селдір және жел өткізетін болып үш топқа бөлінеді.
Жел өткізбейтін орман алқабында ағаштар жиі, яғни тығыз отырғызылады. Топырақты желден қорғау қабілеті осында отырғызылған ағаштың 15 биіктігіне тең. Бұл орман алқабында қар мол ұсталады, ол көктемде баяу еріп топырақты жақсы ылғандандырады.
Селдір құрлысты орман алқабынан соққан желдің 35 пайызы өтеді, ал топырақты желен қорғауы ағаштың 25-30 биіктігіне тең қашықтыққа дейін жетіп, желдің күші екі есе кемиді.
Жел өткізетін орман алқабында ағаштардың жоғарғы жағы бірімен-бірі түйісіп желдің өтуіне тосқауыл жасаса, ал төмені жағынан жел жақсы өтеді. Топырақ қорғау алқабының осы түрі қоршаған танаптарда микроклимат жақсарып, оларға қолайлы жағдай туғызады.
Топырақтағы, ылғалды сақауға арналған орман алқаптары жаз бойы танаптарды ыстық аңызақтан, құрғақшылықтан, шаңды дауылдан қорғап тұрады, желдің екпінін баяулатады, қыста танаптардан қардың ұшып кетпеуін қамтамасыз етеді. Қар қалың болса топырақ қыста тереңге тоң болып қатпайды, сондықтан көктемде және жазда топырақты тез кептіретін өкпек желден қорғайды, ылғалдың орынсыз ысырап болуынан сақтайды. Сөйтіп, алқаптағы климат жұмсарып, дақылдардың өніп-өсуі жақсарады. Танап қорғайтын орман алқабының әсерінен ыстық күндері ауаның температурасы 1-1,5 С, ал топырақтың температурасы 2,5-4 С төмендейді, бұл судың булануын орта есеппен 15-20 пайыз азайтып, өнімінің көбеюіне игі әсерін тигізеді.

Орман алқабын отырғызғанда 3 топ ағаш тұқымын (породасын) қолданады.
Басты немесе негізгі тұқым. Ол топырақты желден қорғайтын негізгі алқап.
Ілеспелі ағаш тұқымы топырақты көлеңкелеп қолайлы микроклимат жасайды.
Бұталы ағаштар тұқымы топырақты көлеңкелеп, арамшөптерді құртады.
Суғармалы жерлердің 4-5%-не міндетті түрде екпе ағаш отырғызылуы керек. Екпе ағаштар қабатының- ені 10-12 метрден кем болмауы керек. Желдің зиянды әсері егістікке тимеу үшін бір жерге отыргызылған екпе ағаш пен екінші жерге отыргызылган екпе ағаштар жолағының ара қашықтықтары 200 метрден 500 метрге дейін болады, ал көлденең отыргызылган екпелердің ара қашықтыгы 1000-1500 метр болады. Өте ірі каналдардың бойына ені 50 метрден 200 метрге дейін екпе ағаш отыргызады. Шаруашылык каналдың бойына 4-8 қатар екпе ағаш еккен лазым, ал шаруашылык кегалдарының бойына 2-3 қатар егілуі керек. Әр қатардың ара қашықтығы 1-2 метр. Егер каналдардын түбінде көп тұнба заттар жиналатын болып, оны механикалық түрде аршып тазалайтындай жағдай болса, екпе ағаштар каналдың бір жағында ғана отыргызылуы керек (көбінесе жел жағында). Екпе ағаштардың қажетті түрлерін таңдай білген дұрыс. Әрине ағаш тұқымдары жергілікті жердің табиғи жағдайын ескере отырып таңдап алынады.
Республикамыздың солтүстік, батыс, шығыс облыстарының қызыл-қоңыр топырақты аймақтарында қайың, сағыз қарағай, теректердің әр түрі, қарағаш, сондай-ақ акацияның әр түрі, жиде, қарақат, шие, сібір, алмасы сияқты тал-шіліктерді отырғызуға болады.
Жауын-шашын аздау болатын орталық облыстарда, соған жақын іргелес аудандарда, яғни қоңыр, боз топырақты аймақтарда отырғызуға болатын ағашардың түрлері азая түседі. Бұларға қарағаш, үйеңкі, жиде, қарақат еккен қолайлы. Оңтүстік облыстарының тәлімі жерлеріне отырғызуға болатын ағаштардың түрлері санаулы-ақ. Себебі, ылғалдың аздығына, ыстыққа көп ағаштар шыдай бермейді. Қазақстанның суармалы аймағында кез-келген ағашты отырғызбай, тек бағалы, шаруашылыққа пайдалы ағаштар еккен жөн. Отырғызылатын ағаштар егінге ешқандай зиянсыз, әрі топырақты қайта тұзданудан сақтайтын болуы керек.
Мақта егілетін Оңтүстік Қазақсан облысында дренажы жақсы жұмыс істеп тұрған жерлерге емен, қарағаш, қайың отырғызуға болады. Жер асты суы жақын жерлерде теректің әр түрі отырғызылады (қара терек, канада терегі), ал суы тереңде жатқан жерлерде үйеңкінің әр түрін отырғызу керек. Бұл ағашар канал жағалауларының топырағын жақсы бекітеді.
Топырақта тұз болмаса, ол жерге грек жаңғағы сияқты жылу сүйгіш ағаштарды отырғызуға болады, грек қара жаңғағы суықтан онша қорықпайды, ол 40С суыққа төзеді. Алманың әр түрлі сорттарын (апорт, ақ розмарин, мильтон), алмұрттың орман сұлуы сияқты сорттарын, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.