Қазақстан биоресурстары туралы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім министрлігі
Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университеті

Тақырыбы: " Қазақстан биоресурстары "

Орындаған:

Тексерген:

Алматы 2012 жыл
Биологиялық ресурстар - адамдарға қажетті тірі табиғат объектілерінде жинақталған (кәсіпшілік объектілері мәдени өсімдіктер, үй жануарлары, әртүрлі ландшафтар және т.б) материалдық және рухани игіліктің көзі немесе соның алдыңғы жағдайы. Биологиялық ресурстар саны жағынан қалыпқа келеді (мысалы көбею арқылы), ал сапалық жағынан қалыпқа келуі қиын, өйткені түрлердің немесе экожүйенің жоғалуы қалпына келмейді. Биологиялық ресурстар өсімдіктер ресурстары, жануарлар ресурстары және т.б. болып бөлінеді. Генетикалық ресурстардың маңызы өте зор.
Генетикалық ресурстар - тірі организмдердің генетикалық кодындағы тұқым қуалайтын генетикалық информациялар. Жоғалған генетикалық информация қалыпқа келмейді, өйткені түрдің барлық генетикалық комплексімен қайта жасалып қалпына келуі мүмкін емес. Түрдің жоғалуына жануарларды қолға үйрету, өсімдіктерді мәденилендіру селекция және биотехнология мүмкіншіліктері кедергі бола алады.
Тіршілік жасау үшін адамдар биоресурсты үнемді және тиімді пайдалануы керек. Соған байланысты студенттерді Қазақстан өсімдіктері мен жануарлары ресурстарының алуантүрлілігімен пайдалы өсімдіктер мен жануарлардың жеке топтарын және түрлерін зерттеу тарихымен, қорғау, сақтау тәсілдерімен, шикізат алу тәсілдерімен және оларды қолдану жолдарымен таныстыру өте қажет.
Тірі табиғат объектілерінде қордаланған адамдардың қажетіне керекті биологиялық ресурстарға өсімдіктер және жануарлар ресурстары жатады.
Ол биологиялық ресурстардың табиғаттағы мөлшерін сақтау үшін өсімдіктердің және жануарлардың табиғаттағы алуантүрлілігін сақтай білу керек. Ол үшін әртүрлі қорықтарды ашу жеткіліксіз екендігі белгілі болды. Өйткені қорықтар ұйымдастыруымен ол мәселелер шешуге болмайтындығы айқындалды. Негізгі мәселе кез келген өсімдік немесе жануар түрін табиғатта сақтау үшін ол түрдің популяциясының ең аз
саны қанша болу керек екендігін анықтау басты ең маңызды мәселе екендігі дәлелденді (Яблоков, 1989). Осыған байланысты ғылымда "Ең аз тіршілікке қабілетті популяция" деген мәселе пайда болды. Бұл салада көптеген ғалымдар еңбек етті. Популяциялардың тіршілікке қабілеттілігі экожүйелердің тіршілікке қабілеттілігімен өзара байланысты болғанымен оларды бір-бірінен бөлек қараған дұрыс. Табиғатты қорғау саласындағы
барлық мамандар табиғи жүйелерді - экожүйелер, қауымдар биотоптар және түрлердің сәттілікте амандығын қорғауға тырысып ұмтылады. Соңғы уақытқа дейін экожүйені толық қорғап сақтауға көңіл аударылды. XX ғасырдың басынан бастап осы мақсатқа жету үшін ерекше облыстар, региондар бөліне бастады. Қазіргі кезде халық санының артуына байланысты мұндай резерваттармен (табиғат байлығы, жануарлар мен өсімдіктер үкіметтің айрықша қорғауында болатын қорық, территория) жұмыс жасау қиын және күрделі бола бастады.

ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БИОЛОГИЯЛЫҚ АЛУАНТҮРЛІЛІК ЖАҒДАЙЫН ҚЫСҚАША ТАЛДАУ

2724,9 мың шаршы км алып жатқан кең-байтақ Қазақстан Республикасы территориясы Евразия орталығында Батыс-Сібір тегістігінен және Оңтүстік Оралдан ыстық, құрғақ Орталық Азия шөлдеріне және Тянь-Шань тау жүйелеріне дейін 1600 км, Батыс Шығысқа қарай Волга өзенінің төменгі бөлігі және Каспийден Алтайға дейін 2925 км созылып жатқандықтан, табиғат жағдайларының үлкен әртүрлілігін қамтамасыз етеді. Қазақстан территориясында жер шарының барлық ландшафтарының типтері кұрғақ субтропикадан және ыстық, қапырық шөлдердің әртүрлі типтерінен биік тау тундрасына және мұздарына дейін кездеседі. Осындай әртүрлі ландшафтардың, оған қосымша Каспий, Арал, Балкаш, Зайсан, Алакөл сияқты континентішілік теңіздердің және көлдердің болуы Қазақстан биоталарының бай және әртүрлі болуын қамтамасыз етті. Қазақстанның ерекше белгісі - ол оның
Евразияның ортасында болуына байланысты, оның қатал климат жағдайы және үлкен тегістігінде дала және шөл ландшафтарының дамуы. Қазақстан территориясының 40%-дан аса бөлігін дала және 55% шамасында шөлдер алып жатыр, экожүйелер антропогендік әсерге әлсіз, оңай тұрақсызданады және қайтадан қалпына келу қабілеттілігі өте нашар.
Бұл региондарда халықтың аздығы кең-байтақ территорияларда қорғаныс базаларын және сынақ полигондарын салуға, жер қойнауының байлығын қазып шығаратын өнеркәсіптің дамуына, ал солтүстікте құнарлы жерлердің болуы тың және тыңайған жерлерді игеруге алып келді. Әкімшілік бұйрық жүйесі жағдайында экономика табиғат байлығын барынша мол сығып алу мақсатында экстенсивтік жолмен дамыды. Әрине, тезірек жер қойнауы байлықтарын алуды мақсат еткен шаруашылық қызмет жағдайында ол процестің кейіннен экологияға әсері ескерілген жоқ. Соның салдарынан экожүйелер терең, кең көлемді бұзылды, көп жерлер шөлге айналды және биологиялық алуантүрлілікке үлкен зиян келді. Флораның биологиялық алуантүрлілігі және өсімдіктер ресурстары зиян шекті.
Қазақстаның өсімдіктер жабынын 6000 түрден астам 128 тұқымдасқа жататын жоғары сатыдағы өсімдіктер жасайды. Олардың 14%ы -эндемдер флоралық әртүрлілік деңгейі Қазақстанның әртүрлі бөліктерінде бірдей емес. Қазақстанның тегістік бөліктерінде, шөлдер мен далаларда флораның әртүрлілігі және өзіндік ерекшелігі батыстан шығысқа қарай ұлғаяды. Ал тау жүйелерінде флораның әртүрлілігі және өзіндік ерекшелігі солтүстік-шығыстан (Алтай) оңтүстік-батысқа (Батыс Тянь-Шань, Қаратау) қарай ұлғаяды. Қазақстанда 10 монотиптік эндемикалық туысты ерекше атауға болады: (физандра), (рафидофитон),
(лжепустынноколосник - жалған шөлмесақ), (бочанцевия), (ложная шандра - жалған шандра), (канкриниелла), (таволгоцвет - тобылғытүс), (птеригостемон), (пастернаковник), (недзвецкия).
Қазақстанның 1981 жылы баспадан шыққан Қызыл кітабына жоғары сатыдағы өсімдіктердің 279 түрі кіргізілген болса, соңғы жылдары баспаға тапсырылған Қызыл кітаптың екінші басылымына өсімдіктердің 400 сирек кездесетін түрі енгізілген.
Қазақстан территориясында соңғы 10 жылдықтарда бірқатар өсімдіктер түрлері көрінбейді. Ол түрлер жойылып кетгі деген болжамдар бар. Ол түрлердің Оңтүстік Қазақстан регионында
кездесетіндері: (щитовник менжелькенский - усасыр мыңжылқы), строгановия коренастая - шымыр строгиновая), (прангос), (дорема каратауская - Қаратау сасыққурайы), (аконтолимон минжелкенский - мыңжылқы кемпіршөп), (пустынноколосник-гребенчатый - тарақша шолмасақ), (заразиха каратауская - Қаратау сұңғыласы), (василек культисова - Культисов гүл кекіресі).
Орталық Қазақстанда: (барбарис каркаралинский - Қарқаралы
бөріқарақаты), (береза киргизская - қызыл қайың), (вороний глаз обыкновенный - кәдімгі қарға көз), (ольха клейкая - жабысқан қандағаш), (кокушник комариный - масалы көкекшөп), (пальчатокоренник) , (ясенец узколистый - таспажапырақ күймесгүлі).
Шығыс Қазақстанда: ( марена резниченковская - Резниченко рияны), (песчанка Потанина - Потанин құмдак шөбі).
Антропогендік азғындаудың (деградация) салдарынан адвентивтік (қосымша) түрлердің таралуы нәтижесінде өсімдіктер жабынында адамдар арқылы таралатын өсімдікгер көбейеді. Яғни, синантронпизация процесі басталады. Адвентивтік түрлердің экспанциясы олардың популяцияларының үздіксіз артуы флораның табиғи даму процесімен
қарама-қайшылыққа келеді.
Адвентивтік өсімдіктер жергілікті өсімдіктер түрлеріне ортаның абиотикалық факторларын пайдалануға бәсекелес болады, өте жиі олармен будандасып, агрессивті қасиеттермен будандар (гибридтер) пайда болады.
Жоғары сатыдағы өсімдіктер флорасының кұрамында пайдалы илік д әрілік, малазықтық, техникалық, тағамдық, сәндік жэне басқа да түрлер бар.
Илік өсімдіктер - шикізаттық өсімдіктер ішіндегі толығырақ зерттелгені. Көпжылдық зерттеулер нәтижесінде Қазақстанда
практикада бағалы, құрамында таниндер бар 20-дан астам
түрлер анықталды, олардың ішінде ең белгілілері: (горец дубильный - илік таран), (горец бухарский ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.