Жануарлардың тәуліктік миграциясы туралы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім министрлігі
Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университеті

Тақырыбы: “Жануарлардың тәуліктік миграциясы ”

Орындаған:Аликеева Айдана
БЭК 3 курс
1 топ

Тексерген: аға оқытушы
Джунусова
Раушан

Алматы 2012 ж.

Жануарлардың тәуліктік миграциясы

Қолайсыз жағдайларға бейімделудің ең кең тараған түріне – жоғары сатыдағы
жануарлардың орын ауыстыруы (миграциясы) жатады. Яғни тарихи даму
процесінде белгілі бір бағытта заңды түрде орын ауыстыру. Мысалы, солтүстік
бұғылары қорек іздеп үнемі көшіп жүреді. Жыл құстары үлкен миграциялар
жасайды.
Жануарларда жарық жағдайларына реакцияларының мысалы олардың тәуліктік
белсенділігі болып саналады. Жануарлардың күндізгі және түнгі белсенді
түрлері бар. Егер 75 % белсенділігі күндіз байқалса, олар күндізгі белсенді
түрлер болып саналады. Бұл тип жануарлар патшалығының көптеген
систематикалық топтарына тән: бал аралары, көбелектер, су кесірткелері,
құстар, сүтқоректілер. Түнгі белсенді түрлерінің 50% белсенділігі түн
мезгілінде байқалады: түнгі көбелектер, кемірушілер, жарқанат, жыртқыш
сүтқоректілер. Көптеген түрлерде тәулік бойына белсенділік байқалады, бұл
шыбындар мен қоңыздардың личинкалары мен қуыршықтары, осетр, далалық
түрлердің личинкалары. Жануарларда фотопериодизмнің көбею процесін реттеуде
ролі зор. Құстардың көпшілігінде күн ұзарғанда жыныс циклдері көбейеді.
Мысалы, балықтарда жарық күн ұзақтығы 17 сағатқа дейін ұзарғанда балық
түсін өзгертіп, ұрықтану процесі жүріп, уылдырық салады. Фотопериодизмнің
негізгі фактор ретіндегі әсері миграция сияқты құбылыстар да байқалады.
Маусымдық миграциялар балықтар мен құстарда байқалады.
Балықтарда миграцияның үш типі байқалады:

нересті көбею орындарына қарай бағытталған,
нагульды қоректік
қысқы миграциялар

Бағыттарына байланысты анадромды өзен бойымен жоғары қарай және катадромды
өзен бойымен төмен теңізге қарай болып бөлінеді. Организмдердің миграциялық
іс-әрекеттерін қалыптастырушы механизмдердің бірі : фотопериодизм және су
температурасы өзгерістерімен байланысты болатын гипоталамо – гипофиз
системасының белсенділігі болып табылады. Фотостимуляция организмді
дайындап, оның белсенділігін және қоршаған ортаның температурасы, тұздылық
сияқты факторларына сезімталдығын жоғарлатады. Құстар организмінде
маусымдық миграциялар климаттық және қоректік жағдайларымен байланысты.
Балықтардағы сияқты, бұларда да бұл процесс көмірсутек-май алмасу процесін
реттеуге қатысатын гормондар, оның ішінде пролактин бөлетін гипоталамо-
гипофиз системасының белсенділігімен байланысты. Құстардағы миграциялық іс-
әрекет ендіктерде тіршілік ететін түрлерде миграциялық күй фотопериодтылық
ұлғайғйн кезде басталады. Экваторда қыстайтын құстарда бұл фотопериодизм
әсерінен болатын май жиналу процестерімен байланысты. Жарықты күндердің
азаюы локомоторлы функцияның күшеюіне және қоректің организм қажеттілігінен
жоғары мөлшерде пайдалануына әкеп соғады, бұл құбылыс гиперфагия деп
аталады. Сонымен, миграцияның фотопериодты реттелуі жарықтық режим мен
организмдердің гипоталамо-гипофиз системасы арасындағы қатынастың орнауына
байланысты болады. Майдың жиналуы көптеген организмдерде қысқы ұйқы сияқты
физиологиялық күйге өтуге қажетті механизмдердің бірі болып табылады. Бұл
кезде организмдердің дене температурасы қоршаған орта температурасына
жақындайды, органдардың жұмысы және организмнің физиологиялық функциялары
ең төменгі дәрежеде байқалады. Энергияның негізгі қоры май болып саналады.
Жануарлардың географиялық таралуы көп жағдайларда қоректік формалармен
байланысты болады. Мысалы, алмұрт жеміс көбелегі жабайы алмұрт өсетін
жерлерде ғана кездеседі. Емен жаңғағы ұзынтұмсық қоңызының ареалы оның
азықтық өсімдігі – еменнің таралу аймағына сәйкес келеді. Пальма субүркіті,
Африкада өзі тұқымымен қоректенетін Элагис пальмасы өскен жерлерді ғана
ұялайды. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.