Судағы заттарды нормалау
СӨЖ. Судағы заттарды нормалау
4. Өндірістік немесе өзге де шаруашылық қызмет нәтижесінде кәсіпорындағы ластаушы заттардың су объектісіне шекті жол берілетін төгінділер (ШЖБТ) нормативтерін белгілеудің негізгі ережелері.
Шаруашылық - ауыз су құбырындағы су тұрмыста пайдаланғаннан кейiн санитарлық-техникалық құрылғылар арқылы (раковина, ванна, унитаз)
канализация желiсiне түседi. Iшкi канализация желiсiнен ағынды су сыртқы канализация желiсiне түседi. Ықшамаудан шегiндегi сыртқы канализация желiсi квартал iшiлiк деп аталады, олар көше канализациясына құйылады да,
ондағы су тазарту желiсiне келiп түседi, ол коллектор деп аталады.
Ағынды суды тазартудың алдында тұрған мiндеттер мыналар:
минералды және органикалық заттардың қалдықтарынан ағынды сұйықты тазарту - механикалық тазарту;
ерiген және коллоидты органикалық заттардан босату - органикалық заттардың ыдырауы мен минералдануына негiзделген. Тазарту микроорганизмдер есебiнен жүредi;
ауру туғызатын микрофлорадан тазарту (залалсыздандыру немесе зарарсыздандыру);
шөгiндiнi зиянсыз ету және утилизациялау.
Су объектiлерiнiң жағдайларына мемлекеттiк санитарлық қадағалау. Мемлекеттiк санитарлық қадағалау және су объектiлерiн
сақтандыратын санитарлық қадағалау төрт кезеңде жүргізіледі:
кәсiпорынды немесе елдi мекендi орналастыруға учаскенi таңдаған кезде,
жобалағанда,
құрылыс салғанда,
пайдалануға қабылдаған кезде.
Су объектiлерiн ағымдағы санитарлық қадағалау шаруашылық ауыз су және мәдени-тұрмыстық суды пайдаланғанда болады.
Бақылау жақтаулары шаруашылық-ауыз су су сағасынан, жағажайдың жоғарғы шекарасынан, қайық станциясынан 1 км жоғары белгiленедi.
Ағымдағысанитарлыққадағалаукезiндеқ алалықжәне өндiрiстiк
канализациялық желiлердiң авариялық жiберiлiмдерiне ерекше көңiл аудару керек. Су объектiсiнiң жағдайына визуальды бақылаудың деректерiн, сондай-
ақ тұрғындардың су айдынының уақытша сыртқы өзгерiстерiне шағымдары ескерiлуi қажет. Су сынамаларына анализдер жүргiзу қажет, анализдердiң
жиiлiгiменкөлемi"Орталықтандырылған шаруашылық-ауыз сумен
қамтамасыз ету көздерiнiң сапасын бағалау және таңдауережелерi"
ГОСТ-пен анықталған.
Санитарлық-эпидемиологиялық қызметтен басқа беткi қабаттағы сулардың сапасына бақылауды гидрометеорология мен қоршаған ортаны бақылау бойынша мемлекеттiк комитеттiң аумақтық органдары жүргiзедi.
Судың ластану индексін (СЛИ) қолдана отырып, су сапасының өзгеру динамикасын анықтауға және салыстыруға келесі сипаттамалар қолданылады:
Судың ластану индексі
Сапа
су сапасының сипаттамасы
СЛИ мәні
класы
1
Өте таза ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
СЛИ =03
2
Таза ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
0,3 СЛИ =1
3
Аздап ластанған ... ... ... ... ... ... .. ... ...
1,0СЛИ=2,5
4
Ластанған ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... .
2,5СЛИ=4,0
5
Лас ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4,0СЛИ=6,0
6
Өте лас ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6,0СЛИ=10
7
Өте-өте лас ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
СЛИ10
1. Табиғи сулардың химиялық құрамының қалыптасу факторлары мен олардың қоршаған ортаға әсер ету факторларын атаңыз?
Ауыз су құрамының сипаттамасы
ЭлементрН
Сутектік көрсеткіш ... ... ... ... ... ... .. ...6,0-9,0
Темір, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...0,3дейін
Жалпы тұтқырлық, мг эквл ... ... ... .7,0дейін
Марганец, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... ... 0,7дейін
Мыс, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .1,0дейін
Сульфаттар, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... 500дейін
Құрғақ қалдық, мгл ... ... ... ... ... ... ..1000д ейін
Хлоридтер, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... ..350дейін
Мырыш, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5,0дейін
Алюминий, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... .0,5дейін
Берилий, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... ... .0,0002 дейін
Молибден, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... ..0,25дейін
Мышьяк, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... ... 0,05дейін
Нитраттар, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... ...45,0дейін
Қорғасын, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... ... 003дейін
Селен, мгл ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ..0,001дейін
Стронций, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... .7, 0дейін
Атақты орыс ғалымы В.И.Вернадский және оның оқушысы А.П.Виноградов биогеохимиялық провинциялар туралы iлiмнiң негiзiн салды.
Биогеохимиялық провинциялар - топырақта, суда, өсiмдiктерде жеке микроэлементтердiң көп болуымен немесе жетiспеуiмен сипатталатын аудандарда адамдар мен жануарлардың эндемикалық деп аталатын аурулардың туындау себебiн түсiндiруге көмектестi.
20 ғасырдың басында тiс кiреукесi дақтарының фтордың жетiспеуiнен болатын ауру екенi анықталды. Бұл судың құрамында фтордың мөлшерi 2-8
мгл болатын биогеохимиялық провинцияда кездеседi, ол ауру эндемикалық флюороз деп аталады. Флюороз кезiнде тiстердiң зақымдануы бiрнеше кезеңде өтедi:
Тiс кiреукесiндегi симметриялық бор тәрiздi дақтар.
Пигментация (кiреукедегi дақтар).
Тiс кiреукесiндегi көлденең сызықтар.
Тiстердiң ауырмай бұзылуы. Тiс пен қаңқаның жүйелi флюорозы. Балалардың қаңқасының дамуындағы кемiстiк, кретинизм.
Егер фтор қосылыстары суда 2 мгл кездессе, көп тiстерде қоңыр дақ пайда болады. Егер суда фтор мөлшерi 2,5 мгл болса, кiреуке өзiнiң тегiстiгiн жояды. 10-20 жыл бойы құрамында фтордың мөлшерi 10 мгл және одан жоғары болатын суды пайдаланғанда, қозғалған кезде буындардың ауруы байқалады, қаңқада өзгерiс пайда болып, мүгедектiкке әкеледi. Суда фтордың жетiспеуi тiс жегесi ауруына әкеледi. 0, мгл дейiн фтордың төменгi
мөлшерi,бұлжағдайдатұрғындардыңтiсж егесiменауруы 3-4есекөп болады.Көптегенғалымдардыңзерттеуi
бойынша Риддер қаласының жер асты суларындағы фтордың мөлшерi 0,22-1,4 мгл, тiс жегесiмен оқушылардың 52,8 пайызы ауырады.
Қостанай қаласының ауыз суларында 0,4 мгл фтор бар, оқушылардың 72
пайызы тiс жегесiмен ауырады. Ашық су қоймаларынан келетiн су құбырларындағы суда фтор өте аз мөлшерде 0,17 мгл дейiн болады да, тiс
жегесi ауыруымен тұрғындардың 65-75 пайызы ауырады. Тырнақтардың дұрыс өспеуi, тiс кiреукесiнiң бұзылуы, терi аурулары, созылмалы артрит ауруларының болуының негiзгi себебi, судағы және топырақтағы селеннiң
мөлшерiнiңжоғарыболуынабайланысты.С еленнiңсудағымөлшерi0,5
мглитрден артық болса, адам ... жалғасы
4. Өндірістік немесе өзге де шаруашылық қызмет нәтижесінде кәсіпорындағы ластаушы заттардың су объектісіне шекті жол берілетін төгінділер (ШЖБТ) нормативтерін белгілеудің негізгі ережелері.
Шаруашылық - ауыз су құбырындағы су тұрмыста пайдаланғаннан кейiн санитарлық-техникалық құрылғылар арқылы (раковина, ванна, унитаз)
канализация желiсiне түседi. Iшкi канализация желiсiнен ағынды су сыртқы канализация желiсiне түседi. Ықшамаудан шегiндегi сыртқы канализация желiсi квартал iшiлiк деп аталады, олар көше канализациясына құйылады да,
ондағы су тазарту желiсiне келiп түседi, ол коллектор деп аталады.
Ағынды суды тазартудың алдында тұрған мiндеттер мыналар:
минералды және органикалық заттардың қалдықтарынан ағынды сұйықты тазарту - механикалық тазарту;
ерiген және коллоидты органикалық заттардан босату - органикалық заттардың ыдырауы мен минералдануына негiзделген. Тазарту микроорганизмдер есебiнен жүредi;
ауру туғызатын микрофлорадан тазарту (залалсыздандыру немесе зарарсыздандыру);
шөгiндiнi зиянсыз ету және утилизациялау.
Су объектiлерiнiң жағдайларына мемлекеттiк санитарлық қадағалау. Мемлекеттiк санитарлық қадағалау және су объектiлерiн
сақтандыратын санитарлық қадағалау төрт кезеңде жүргізіледі:
кәсiпорынды немесе елдi мекендi орналастыруға учаскенi таңдаған кезде,
жобалағанда,
құрылыс салғанда,
пайдалануға қабылдаған кезде.
Су объектiлерiн ағымдағы санитарлық қадағалау шаруашылық ауыз су және мәдени-тұрмыстық суды пайдаланғанда болады.
Бақылау жақтаулары шаруашылық-ауыз су су сағасынан, жағажайдың жоғарғы шекарасынан, қайық станциясынан 1 км жоғары белгiленедi.
Ағымдағысанитарлыққадағалаукезiндеқ алалықжәне өндiрiстiк
канализациялық желiлердiң авариялық жiберiлiмдерiне ерекше көңiл аудару керек. Су объектiсiнiң жағдайына визуальды бақылаудың деректерiн, сондай-
ақ тұрғындардың су айдынының уақытша сыртқы өзгерiстерiне шағымдары ескерiлуi қажет. Су сынамаларына анализдер жүргiзу қажет, анализдердiң
жиiлiгiменкөлемi"Орталықтандырылған шаруашылық-ауыз сумен
қамтамасыз ету көздерiнiң сапасын бағалау және таңдауережелерi"
ГОСТ-пен анықталған.
Санитарлық-эпидемиологиялық қызметтен басқа беткi қабаттағы сулардың сапасына бақылауды гидрометеорология мен қоршаған ортаны бақылау бойынша мемлекеттiк комитеттiң аумақтық органдары жүргiзедi.
Судың ластану индексін (СЛИ) қолдана отырып, су сапасының өзгеру динамикасын анықтауға және салыстыруға келесі сипаттамалар қолданылады:
Судың ластану индексі
Сапа
су сапасының сипаттамасы
СЛИ мәні
класы
1
Өте таза ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
СЛИ =03
2
Таза ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
0,3 СЛИ =1
3
Аздап ластанған ... ... ... ... ... ... .. ... ...
1,0СЛИ=2,5
4
Ластанған ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... .
2,5СЛИ=4,0
5
Лас ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4,0СЛИ=6,0
6
Өте лас ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6,0СЛИ=10
7
Өте-өте лас ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
СЛИ10
1. Табиғи сулардың химиялық құрамының қалыптасу факторлары мен олардың қоршаған ортаға әсер ету факторларын атаңыз?
Ауыз су құрамының сипаттамасы
ЭлементрН
Сутектік көрсеткіш ... ... ... ... ... ... .. ...6,0-9,0
Темір, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...0,3дейін
Жалпы тұтқырлық, мг эквл ... ... ... .7,0дейін
Марганец, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... ... 0,7дейін
Мыс, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .1,0дейін
Сульфаттар, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... 500дейін
Құрғақ қалдық, мгл ... ... ... ... ... ... ..1000д ейін
Хлоридтер, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... ..350дейін
Мырыш, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5,0дейін
Алюминий, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... .0,5дейін
Берилий, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... ... .0,0002 дейін
Молибден, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... ..0,25дейін
Мышьяк, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... ... 0,05дейін
Нитраттар, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... ...45,0дейін
Қорғасын, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... ... 003дейін
Селен, мгл ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ..0,001дейін
Стронций, мгл ... ... ... ... ... ... ... ... .7, 0дейін
Атақты орыс ғалымы В.И.Вернадский және оның оқушысы А.П.Виноградов биогеохимиялық провинциялар туралы iлiмнiң негiзiн салды.
Биогеохимиялық провинциялар - топырақта, суда, өсiмдiктерде жеке микроэлементтердiң көп болуымен немесе жетiспеуiмен сипатталатын аудандарда адамдар мен жануарлардың эндемикалық деп аталатын аурулардың туындау себебiн түсiндiруге көмектестi.
20 ғасырдың басында тiс кiреукесi дақтарының фтордың жетiспеуiнен болатын ауру екенi анықталды. Бұл судың құрамында фтордың мөлшерi 2-8
мгл болатын биогеохимиялық провинцияда кездеседi, ол ауру эндемикалық флюороз деп аталады. Флюороз кезiнде тiстердiң зақымдануы бiрнеше кезеңде өтедi:
Тiс кiреукесiндегi симметриялық бор тәрiздi дақтар.
Пигментация (кiреукедегi дақтар).
Тiс кiреукесiндегi көлденең сызықтар.
Тiстердiң ауырмай бұзылуы. Тiс пен қаңқаның жүйелi флюорозы. Балалардың қаңқасының дамуындағы кемiстiк, кретинизм.
Егер фтор қосылыстары суда 2 мгл кездессе, көп тiстерде қоңыр дақ пайда болады. Егер суда фтор мөлшерi 2,5 мгл болса, кiреуке өзiнiң тегiстiгiн жояды. 10-20 жыл бойы құрамында фтордың мөлшерi 10 мгл және одан жоғары болатын суды пайдаланғанда, қозғалған кезде буындардың ауруы байқалады, қаңқада өзгерiс пайда болып, мүгедектiкке әкеледi. Суда фтордың жетiспеуi тiс жегесi ауруына әкеледi. 0, мгл дейiн фтордың төменгi
мөлшерi,бұлжағдайдатұрғындардыңтiсж егесiменауруы 3-4есекөп болады.Көптегенғалымдардыңзерттеуi
бойынша Риддер қаласының жер асты суларындағы фтордың мөлшерi 0,22-1,4 мгл, тiс жегесiмен оқушылардың 52,8 пайызы ауырады.
Қостанай қаласының ауыз суларында 0,4 мгл фтор бар, оқушылардың 72
пайызы тiс жегесiмен ауырады. Ашық су қоймаларынан келетiн су құбырларындағы суда фтор өте аз мөлшерде 0,17 мгл дейiн болады да, тiс
жегесi ауыруымен тұрғындардың 65-75 пайызы ауырады. Тырнақтардың дұрыс өспеуi, тiс кiреукесiнiң бұзылуы, терi аурулары, созылмалы артрит ауруларының болуының негiзгi себебi, судағы және топырақтағы селеннiң
мөлшерiнiңжоғарыболуынабайланысты.С еленнiңсудағымөлшерi0,5
мглитрден артық болса, адам ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz