Судағы заттарды нормалау

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

СӨЖ. Судағы заттарды нормалау

4. Өндірістік немесе өзге де шаруашылық қызмет нәтижесінде кәсіпорындағы ластаушы заттардың су объектісіне шекті жол берілетін төгінділер (ШЖБТ) нормативтерін белгілеудің негізгі ережелері.

Шаруашылық - ауыз су құбырындағы су тұрмыста пайдаланғаннан кейiн санитарлық-техникалық құрылғылар арқылы (раковина, ванна, унитаз)

канализация желiсiне түседi. Iшкi канализация желiсiнен ағынды су сыртқы канализация желiсiне түседi. Ықшамаудан шегiндегi сыртқы канализация желiсi квартал iшiлiк деп аталады, олар көше канализациясына құйылады да,

ондағы су тазарту желiсiне келiп түседi, ол коллектор деп аталады.

Ағынды суды тазартудың алдында тұрған мiндеттер мыналар:

минералды және органикалық заттардың қалдықтарынан ағынды сұйықты тазарту - механикалық тазарту;
ерiген және коллоидты органикалық заттардан босату - органикалық заттардың ыдырауы мен минералдануына негiзделген. Тазарту микроорганизмдер есебiнен жүредi;
ауру туғызатын микрофлорадан тазарту (залалсыздандыру немесе зарарсыздандыру) ;
шөгiндiнi зиянсыз ету және утилизациялау.

Су объектiлерiнiң жағдайларына мемлекеттiк санитарлық қадағалау. Мемлекеттiк санитарлық қадағалау және су объектiлерiн

сақтандыратын санитарлық қадағалау төрт кезеңде жүргізіледі:

кәсiпорынды немесе елдi мекендi орналастыруға учаскенi таңдаған кезде,
жобалағанда,
құрылыс салғанда,
пайдалануға қабылдаған кезде.

Су объектiлерiн ағымдағы санитарлық қадағалау шаруашылық ауыз су және мәдени-тұрмыстық суды пайдаланғанда болады.

Бақылау жақтаулары шаруашылық-ауыз су су сағасынан, жағажайдың жоғарғы шекарасынан, қайық станциясынан 1 км жоғары белгiленедi.

Ағымдағы санитарлық қадағалау кезiнде қалалық және өндiрiстiк

канализациялық желiлердiң авариялық жiберiлiмдерiне ерекше көңiл аудару керек. Су объектiсiнiң жағдайына визуальды бақылаудың деректерiн, сондай-

ақ тұрғындардың су айдынының уақытша сыртқы өзгерiстерiне шағымдары ескерiлуi қажет. Су сынамаларына анализдер жүргiзу қажет, анализдердiң

жиiлiгi мен көлемi " Орталықтандырылған шаруашылық-ауыз сумен

қамтамасыз ету көздерiнiң сапасын бағалау және таңдау ережелерi "

ГОСТ-пен анықталған.

Санитарлық-эпидемиологиялық қызметтен басқа беткi қабаттағы сулардың сапасына бақылауды гидрометеорология мен қоршаған ортаны бақылау бойынша мемлекеттiк комитеттiң аумақтық органдары жүргiзедi.

Судың ластану индексін (СЛИ) қолдана отырып, су сапасының өзгеру динамикасын анықтауға және салыстыруға келесі сипаттамалар қолданылады:

Судың ластану индексі:

Судың ластану индексі

Судың ластану индексі:

: Сапа

Судың ластану индексі:

су сапасының сипаттамасы

СЛИ мәні

: класы

Судың ластану индексі:

1

Өте таза . . .

Судың ластану индексі:

СЛИ ≤03

2

Таза . . .

Судың ластану индексі:

0, 3< СЛИ ≤1

3

Аздап ластанған . . .

Судың ластану индексі:

1, 0<СЛИ≤2, 5

4

Ластанған . . .

Судың ластану индексі:

2, 5<СЛИ≤4, 0

5

Лас . . .

Судың ластану индексі:

4, 0<СЛИ≤6, 0

6

Өте лас . . .

Судың ластану индексі:

6, 0<СЛИ≤10

7

Өте-өте лас . . .

Судың ластану индексі:

СЛИ>10

1. Табиғи сулардың химиялық құрамының қалыптасу факторлары мен олардың қоршаған ортаға әсер ету факторларын атаңыз?

Ауыз су құрамының сипаттамасы

Элемент рН

Сутектік көрсеткіш . . . 6, 0-9, 0

Темір, мг/л . . . 0, 3 дейін

Жалпы тұтқырлық, мг экв/л . . . 7, 0 дейін

Марганец, мг/л . . . 0, 7 дейін

Мыс, мг/л . . . 1, 0 дейін

Сульфаттар, мг/л . . . 500 дейін

Құрғақ қалдық, мг/л . . . 1000 дейін

Хлоридтер, мг/л . . . 350 дейін

Мырыш, мг/л . . . 5, 0 дейін

Алюминий, мг/л . . . 0, 5 дейін

Берилий, мг/л . . . 0, 0002 дейін

Молибден, мг/л . . . 0, 25 дейін

Мышьяк, мг/л . . . 0, 05 дейін

Нитраттар, мг/л . . . 45, 0 дейін

Қорғасын, мг/л . . . 003 дейін

Селен, мг/л . . . 0, 001 дейін

Стронций, мг/л . . . 7, 0 дейін

Атақты орыс ғалымы В. И. Вернадский және оның оқушысы А. П. Виноградов биогеохимиялық провинциялар туралы iлiмнiң негiзiн салды.

Биогеохимиялық провинциялар - топырақта, суда, өсiмдiктерде жеке микроэлементтердiң көп болуымен немесе жетiспеуiмен сипатталатын аудандарда адамдар мен жануарлардың эндемикалық деп аталатын аурулардың туындау себебiн түсiндiруге көмектестi.

20 ғасырдың басында тiс кiреукесi дақтарының фтордың жетiспеуiнен болатын ауру екенi анықталды. Бұл судың құрамында фтордың мөлшерi 2-8

мг/л болатын биогеохимиялық провинцияда кездеседi, ол ауру эндемикалық флюороз деп аталады. Флюороз кезiнде тiстердiң зақымдануы бiрнеше кезеңде өтедi:

 Тiс кiреукесiндегi симметриялық бор тәрiздi дақтар.

 Пигментация (кiреукедегi дақтар) .

 Тiс кiреукесiндегi көлденең сызықтар.

 Тiстердiң ауырмай бұзылуы. Тiс пен қаңқаның жүйелi флюорозы. Балалардың қаңқасының дамуындағы кемiстiк, кретинизм.

Егер фтор қосылыстары суда 2 мг/л кездессе, көп тiстерде қоңыр дақ пайда болады. Егер суда фтор мөлшерi 2, 5 мг/л болса, кiреуке өзiнiң тегiстiгiн жояды. 10-20 жыл бойы құрамында фтордың мөлшерi 10 мг/л және одан жоғары болатын суды пайдаланғанда, қозғалған кезде буындардың ауруы байқалады, қаңқада өзгерiс пайда болып, мүгедектiкке әкеледi. Суда фтордың жетiспеуi тiс жегесi ауруына әкеледi. 0, мг/л дейiн фтордың төменгi

мөлшерi, бұл жағдайда тұрғындардың тiс жегесiмен ауруы 3-4 есе көп болады. Көптеген ғалымдардың зерттеуi

бойынша Риддер қаласының жер асты суларындағы фтордың мөлшерi 0, 22-1, 4 мг/л, тiс жегесiмен оқушылардың 52, 8 пайызы ауырады.

Қостанай қаласының ауыз суларында 0, 4 мг/л фтор бар, оқушылардың 72

пайызы тiс жегесiмен ауырады. Ашық су қоймаларынан келетiн су құбырларындағы суда фтор өте аз мөлшерде 0, 17 мг/л дейiн болады да, тiс

жегесi ауыруымен тұрғындардың 65-75 пайызы ауырады. Тырнақтардың дұрыс өспеуi, тiс кiреукесiнiң бұзылуы, терi аурулары, созылмалы артрит ауруларының болуының негiзгi себебi, судағы және топырақтағы селеннiң

мөлшерiнiң жоғары болуына байланысты. Селеннiң судағы мөлшерi 0, 5

мг/литрден артық болса, адам организмiнде патологиялық өзгерiстер болады. Iшетiн суда және азық-түлiкте кадьмий мен марганецтiң болуы

нефропатия ауруын туғызады.

2. Су ортасында химиялық заттарды нормалаудың ерекшеліктері қандай?

Судың химиялық құрамы . Табиғатта қоспасыз таза су кездеспейдi.

Ауыз судың тұз құрамын гигиеналық бағалаудың маңызы зор

Органолептикалық белгiсi бойынша анықтағандағы ауыз судың минералдану

шегi:

1000 мг/л (құрғақ қалдық) .
500 мг/л минералдаған кездегi iшiлген судың мөлшерi 92 пайызды,
1000 мг/л - 49 пайыз,
2000 мг/л - 13 пайызды құрайды.

Бұл ерiктi түрде эксперимент жасауға келiскендермен анықталды.

Жүйелi түрде айдалған суды және аз минералданған суды пайдаланған кезде су-тұз тепе-теңдiгi бұзылады. Соның нәтижесiнде қанға натрий көп мөлшерде өтiп, бауырдың қызметiне әсер етедi. Қалыпты жағдайда ауыз сумен кальцийдiң 10-15%-ы түсуi мүмкiн. Кальцийдiң сүйекте жиналу деңгейi ( ⁴⁵ Са)

эксперименталдық зерттеулерде 50-67%-ды құрайды. Тұз жетпеген жағдайда Са мөлшерi диета кезiнде 2, 5-3 есе төмендейдi. Су жер бетiнде көбiрек қозғалатын болғандықтан, әр түрлi жыныстарға соқтығысып, олардың кейбiр

құрамдас бөлiктерiн iлестiрiп алып кетедi. Осыған байланысты оның дәмi де әр түрлi болады.

Егер судың құрамында қышқыл, көмiр қышқыл магний, кальций болса,

оны уақытша кермек су дейдi. Мұндай суды қайнатқанда ерiмейтiн көмiр

қышқыл тұздарына айналып, ыдыстың қабырғасына қақ болып тұрады. Ал судың құрамында кальций, магний, натрий және басқа металдың сульфаты,

хлоридi болса, олар тұрақты кермек су деп аталады.

3. Су ресурстарының сапасын бағалаудың негізгі көрсеткіштерін атаңыз. Су объектілерінің сапасын бағалау үшін қандай интегралды көрсеткіштер жиі қолданылады?

Ауыз суының сапасын стандартизациялау денсаулық сақтаудың маңызды профилактикалық шараларының бiрi болып табылады. Ауыз судың сапасын стандартизациялаудың барлық мәселесiн шешу тек денсаулық сақтау органдарының құзыретiнде болады. Ауыз судың сапасын стандартизациялаудың үлкен тарихы бар және медициналық, сонымен қатар биологиялық iлiмнiң дамуымен өзгердi. Су сапасын нормалаудың бiрiншi кезеңi өте ерте кезге жатады. Гиппократтың ("Ауа, су, және жер туралы"трактаты), Витрувий (Сәулет бойынша 10 кiтап) және басқа ертедегi философтардың айтуы бойынша бұрынғы кезден-ақ таза суды жарамсыз судан ажырату үшiн олардың сезiм мүшелерiмен анықталатын сапасының сыртқы белгiлерiн пайдаланған (лайлығы, түсi, иiсi, дәмi) . Суды бағалаудың органолептикалық әдiсi көптеген ғасырлар бойы басым болды. Екiншi кезең сапалық және сандық анализдiң дамуымен химия саласында Ломоносовтың,

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.