Кіші мектеп жасындағы ұлдар мен қыздардың әлеуметтенуіндегі гендерлік айырмашылық

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Баяндама

Тақырыбы: Кіші мектеп жасындағы ұлдар мен қыздардың әлеуметтенуіндегі гендерлік айырмашылық

Орындаған: Өмірәлі Айғаным ДОТ 1курс қ/б

Жоспары:

Гендер ұғымы.
Кіші мектеп жасындағы ұлдар мен қыздардың әлеуметтенуіндегі гендерлік айырмашылық.
Балалық топтардағы гендірлі сегрегация

Қазіргі таңда ғылым мен қоғамда ғана емес, сонымен қатар антропологиялық ғылымдардың барлығында гендер мәселесіне үлкен мән берілуде. Соған қарамастан пәндік ерекшеліктері де сақталуда: әйел мен еркектің жеке дара қасиеттері мен ерекшеліктері талқыға салынуда; әлеметтанушылар гендерлік ереже қоғамның гендерлік стратификациясы, еңбектің гендерлік бөлінуі және басқа да қызметтері туралы жиі сөз қозғауда; педагогикада гендерлік тәрбие, гендерлік әлеуметтану және т. с. с мәселелер қарастырылуда.

«Гендер ұғымы жыныстың әлеуметтік құрылымы деген мағынаны береді. Гендер қоғамның әйел және еркекке бөлінуінің өзі әлеуметтік өмірдің, жемісі екенін көрсетеді», - деп гендер ұғымын әлеуметтік тұрғыдан қарастырады

Гендер - ерлер мен әйелдер арасындағы ерекшелік сияқты әлеуметтік мазмұнға ие. Бұл ерлер мен әйелдердің бір-біріне деген әлеуметтік қарым-қатынасын білдіреді. Гендерлік әлеуметтану - бұл адамның өз гендерлік рөлін игеру үдерісі. Осы үдеріс арқылы «ер» және «әйел» ұғымына сәйкес қоғамдағы этикет нормаларын, жынысына қатысты құндылықтарды, қажеттіліктерді меңгеруге болады.

Бүгінгі таңда «гендер» ұғымы бәріміздің жиі еститін таныс сөзімізге айналды. Бұл ұғымның әйел мәселесіне байланысты екенін аңғарамыз. Осы ұғымға терең үңіле қарасақ, «гендер» тепе-теңдікті үйлестіріп отыратын саясатты қамтиды. Демек, тепе- теңдіктің өлшемі - ер азамат. Ал әйел ер адамнан кем болмауы тиіс. Олай болса, ер азаматқа жүктелген шаруаның бәрінен әйелдерді тыс қалдырмағанымыз жөн.

Соңғы жылдардағы педагогикалық зерттеудің жетілген тұсында жарық көрген педагогикалық және психологиялық сөздікте «гендер» ерлер мен әйелдер арасындағы өзгешелікті негіздейтін әлеуметтік жыныс мағынасын білдіреді.

Гендер - адамның психологиялық және әлеуметтік дамуын негіздейтін жеке тұлғаның базалық сипаттамаларының бірі. Гендердің құрылымы төрт жақты: биологиялық жынысымен, гендерлік стереотипімен, гендерлік нормамен және гендерлік ұқсастығымен толықтырылады. Ер мен әйелдің физиологиялық ерекшеліктері, тән-тұрпатының әр түрлілігі, т. б. биологиялық сипаттамасы болып табылады. Гендер әлеуметтік жағынан қиюласқан, яғни, тұлғаның әлеуметтік қасиетін анықтайды. Гендерлік қатынастардың жаңа парадигмасының пайда болуы, ерлер мен әйелдердің тең мүмкіншіліктерін туғызу − жаңа демократиялық Қазақстанның қалыптасуының жарқын көрінісі. Осыған орай гендерлік сана мен гендерлік қатынастардың жаңа үлгісін жасау бүгінгі күннің өзекті мәселелерінің бірі болып отыр.

Кіші мектеп жасындағы білім беруде барлық оқу бағдарламаларында гендерлік тәсілдер ұстанымы қарастырылуы керек. Кіші мектеп жасындағы білім берудегі қолданылатын әдістемелік әдебиеттер осы кезге дейін гендерлік ерекшеліктерді, қыз бала мен ер баланың ортаны қабылдау ерекшеліктерін, гендерлік психология сипаттамасын, яғни гендерлік сезімталдық ұстанымын есепке алмай құрастырылуда. Кіші мектеп жасындағы мекемелер үшін әдістемелік және дидактикалық басылымдарда гендерлік сараптама жасау олардағы патриархаттық гендерлік таптаурындарды анықтау үшін жүргізіледі. Қыз бала мен ұл балалардың бойында адамзат өкіліне қатысты екендігін және жыныс қасиеттеріне байланысты өздерінің ерекшеліктерін сезіну қабілеттерін дамыту қажет. Осы аталған жағдай кіші мектеп жасындағы балалардың гендерлік санасын дамыту мен гендерлік тендікке қол жеткізудің алғы шарты болуда.

Білім беруде гендерлік көзқарастың мақсаты болып:

1) жыныс мүшесіне байланысты жеке бас әулетінің даму шексіздігін алып тастау;

2) қызығушылық, бағдарлану құндылығы және жыныстарға тән жүргізудің нақты-бір әдістері, қажеттілік үрдістерінің қалыптасуына көмектесу;

3) балалардың гендерлік ерекшеліктерін ескеретін оқулық материалдарын берудің әртүрлі әдістері;

4) барынша көп өзін-өзі шындау үшін жағдайын туғызу және педагогикалық байланыстыру үрдісі барысында балалар мен қыздардың қабілеттілігін ашу.

Зерттеушілердің және оқытушы-тәжірбиелердің көзіне, мектеп жасына дейінгі балалар мен мектептегі кіші жастағылар ерекше көзқарасын тартады. Бұл уақыт мектепке дайындау мен оқытудың бастапқы кезеңіне сәйкес келеді. Талабы қойылған мектептің, қаншалықты талабы қыздар мен балалар мүмкіншіліктеріне тепе-тең болатыны, көбінесе мектептің жетістіктерінен ғана емес, өмірде жеке тұлға болуымен байланысты. Қазыргі заманғы педагогика, адамагершілікпен тәрбиелеу мен білім беру жолына тұрып, біздің өмірімізге зорлық-зомбылықсыз, төзімділік, жақсылық пікірлердің келуіне күреседі, осы пікірлермен бірге, жеке бас бақытының қадірі, сәтті жан-ұялық өмір, еркектік және әйелдік шынайы түсінушілігінің келуі маңызды.

Балабақшадағы және мектептегі тәрбиелеу жұмысының мәні мен мақсатын анықтайтын негізгі бағдарламалық құжаттар, балалар мен қыздардың жыныс рөлі әлеуметіне қатысты кепілдемелері жоқ. Балалар мен қыздар, жыныссыздыққа ие бола, көбінесе «феминдік» қалыпты тәртібімен келешектегі әлеуметтік рөлдерді орындауға жеткіліксіз дайындықсыз өседі. Кейінгі он жылдықта, жеке көзқараспен қазіргі заманғы қажеттіліктер жеке бастың қалыптасуына, бала жынысының психологиялық өзгешелігінің есебісіз орындалмайтынына көрсетілетін ғылыми жұмыстар пайда болды.

Мектепке дейінгі жастан бастап, балаларда - еркектік қасиетін, эмоциялық тұрақтылығын, жүректілігін, батылдығын, жауапкершіліктігін, батырлық қарым-қатынасын, әйел жынысты өкілдерге және қыздарда - алғашқы әйелдік қасиеттердің шығуында - аялау, нәзіктік, қарапайымдылық, шыдамдылық, жанжалдың татулықпен шешілуініне ынталануын қалыптастыру керек. Балалар мен қыздардың психофизологиялық ерекшеліктерін және қазіргі заманғы ғылыми міндеттерге жауап беретін, ұйымдастыруға гендерлік көзқарас және оқытып-тәрбиелеу қызметін іске асыруын ескеру керек.

Педагогикалық ұжымның басты бағытталған жұмысы, ата-аналарға көмек көрсету болып табылады. Бұл бағыттың міндеттері:

1) қазір және келешекте балалар мен қыздарды теңбе-тең жыныстық рөліне тәрбиелеуіне ата-аналарына көңіл бөлдіру;

2) қыздар мен балаларының психофизиологиялық және психиологиялық ерекшеліктері туралы, жанұяда жыныстық тәрбиелеудің әдістері мен амалдары туралы ата-аналарға қажетті білімді алу үшін жағдай жасау.

3. Балалық топтардағы гендірлі сегрегация

Сегрегация - адамдардың қоғамда әлеуметтік статустарының айырым белгісі бойынша санаттарға бөлінуі; мұндай топтар арасындағы байланыстарға ішінара не толық тыйым салынып, өмірлік қарекет салаларының шектелуі талап етіледі. Мұндай бөліну әлеуметтік нормаларда, жүріс-тұрыс стереотиптерінде, қоғамдық институттарында орнығады, символикамен кодталып, баса көрсетіледі (ерекшелік белгілері, киім, табу, дәстүрлер, жоралар) . Қоғам тарихи сегрегацияның әр алуан түрлерінің көп болғанын көрсетеді. Сегрегацияның негізі адамдардың арасында нақты бар, ерекше түрде ұғынылған айырмашылықтар болуы мүмкін: жыныс - жыныстық сегрегация , жас - жасқа қарайғы сегрегация, антропологиялық тип - нәсілдік сегрегация, этностық катыстылық - ұлттық сегрегация. Оған сондай-ақ белгілі бір стратификацияланған топтарға, сословиелерге, касталарға (сословиелік, касталық сегрегация) қатыстылық, діни құпия жораларға қатыстылық негіз болуы мүмкін. Әлеуметтік қауымдастық деңгейінде идеологияда, саясатта, этикетте көрінеді. Тұлғааралық қатынастар деңгейінде сегрегация басқа санаттың адамдарын және өзін-өзі ұғынудағы әлеуметтік ұстанымдар мен стереотиптер түрінде болады. Сегрегация уақытша сипатта болуы мүмкін, мысалы, жасөспірімдердің инициация ғұрыптары кезінде өзінің бұрынғы тобынан ажырап жаңа топқа қосыла қоймаған кезінде олар әлеуметтік статусынан айырылып, қоғамнан тыс қалғандай болды. Бұл мәжбүрлік оқшаулану олардың өмірінде бетбұрыс кезең болып, оның тұлғалық құрылымына әсері болуы мүмкін.

Балалықта 2 тенденция бар: жыныстық немесе гендерлі, сегрегация және конвергенция. Бұл тенденциялардың жастық спецификалары бар. Бірақ сегрегация - көп тараған құбылыс. Ол қыздарда үш жаста, ал ұлдарда төрт жаста көрінеді және мектептік кезеңде өте айқын көрінеді.

Мектептегі оқу басталғаннан кейін гендерлі сегрегацияның деңгейіне мәдениетүлкен ықпал етеді. Маккоби мен Жаклин анықтағандары, қарама-қарсы жыныстағылармен партада отыру, және де екіден тұрып, бір-бірінің қолдарынан ұстау талаптар балаларға ұнамайды, бұл үлкен әйгілілікпен танылмайды.

Қыздардың ұлдарға қатысты қауіптілікті және абайлау сезімдерін сезіну

Э. Маккоби және К. Жаклин зерттеулері бойынша, қыздар 3 жас шамасы кезінде ұлдармен бәсекелестікке түсуге қорқақтайды. әдемі ойыншықты бірінші боп тап беру керек болған кезде, қыздар бір жынысты диадада өздерін сенімді ұстады, бірақ ұл және қыз бар жұпта, көбінесе қыздар қолдарын тартып, ұлдарға ойыншықты алуғ құқығын қалдырып, анасына баратын немесе ұл барда өзін пассивті ұстады. Бұл қыздардың ұлдарға қатысты қауіптілікті және абайлау сезімдерін сезіну ойын дәлелдейді.

Басқа жыныстың өкілінің ойнау стиліне реакциялар

Жыныстардың конфронтациясының бірден-бір себебі олардың сегрегациясы болып табылады. Олар өседі және бір-бірін байқамай тұрғандай күй танытады. . басқа жыныстағы өкілдерді білмейді, сонымен қатар оларға сенбейді. Және де бұл жағдайда каузальді атрибуция бар: өзінің жынысындағы жоқ қасиеттерді басқа жынысқа жапсыру. Қыздар ұлдарды адал емес, қатты, шулы, ал ұлдар - қыздарды жылауық деп есептейді. Басқа жыныцстағының қылық-әрекеті ұнамсыздықты тудырады.

Б. ифэгот бойынша, қыздар екі жыныстағылардың ықпалына түсе алады, ал ұлдар тек өзінің жынысындағылардың ықпалына түседі.

Жыныстардың конфронтациясы әртүрлі факторларға байланысты.

Қатынастың таңдау еркіндігі және басқа жыныстағылармен қылық-әрекетіндегі шектеулер

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.