МАШИНА ЖАСАУ САЛАСЫНЫҢ ТҮСІНІКТЕРІ МЕН АНЫҚТАМАЛАРЫ
Тақырып 1: МАШИНА ЖАСАУ САЛАСЫНЫҢ ТҮСІНІКТЕРІ МЕН
АНЫҚТАМАЛАРЫ
Сұрақтар:
1. Өндірістік және технологиялық процестер.
2. Машина жасау заутының өндірістік құрамы.
3. Технологиялық процестердің құрылымы.
4. Өндірістік бағдарлама, өндіріс түрлері мен технологиялық процестердің мінездемесі.
5. Өңдеу жұмыстарын ұйымдастыру.
1. Әрбір кәсіпорын қызметінің негізін өндірістік процесс құрайды. Барлық өндірістік процесс - бұл өзара байланысты еңбек процестерінің, технологиялық және табиғи процестердің жиынтығы. Еңбек процесі еңбектен, еңбек заттары мен еңбек құралдарынан тұрады. Еңбек процесінің нәтижесі еңбек өнімі болып табылады, яғни адамның мақсатты бағытта еңбек құралы көмегімен еңбек затын өзгеріске ұшыратуы. Технологиялық процесс - бұл адамның қандай да бір еңбек құралын қолдана отырып, еңбек затына әсер етуі нәтижесінде орын алатын еңбек затының сапалық (физикалық-химиялық және механикалық) өзгерісі. Еңбек затының өзгерісі адамдардың тікелей қатысуынсыз, табиғат күштерінің әсерінен де, яғни табиғи процестер нәтижесінде де орын алуы мүмкін.Әрбір өндірістік процесте негізгі процесс маңызды орын алады. Негізгі процесс - бұл еңбек затының кәсіпорынның мамандануына сәйкес дайын өнімге айналуы. Негізгі өндірістің мұқтаждықтарын қанағаттандыру үшін жүзеге асатын процестер көмекші процестер деп аталады.Өндірістік процесті ұйымдастыру мақсаттары үшін жұмысшының оны жүзеге асыруға қатысу сипатын, өндірістік процестің сипаты мен мазмұнын, оған материалдық элементтердің қатысуын, өндірістік процестің қайталану кезеңі мен ұзақтығын, өндірісті ұйымдастыру әдістерін білу өте маңызды болып табылады. Бұл жерде, өндірісті ұйымдастыру дегенде еңбек процестерін және өндірістің материалдық элементтерін уақыт ағымы мен кеңістікте ұтымды үйлестіру әдістерінің жиынтығын түсінеміз. Жұмысшының өндірістік процесті жүзеге асыруға қатысу сипаты бойынша келесі процесс түрлерін ажыратады: қол, механикаландырылған қол, машиналық - қол, машиналық, автоматтандырылған, аппараттық. Қол процестері - бұл жұмысшының механизмдердің (жабдықтардың) қатысуынсыз орындайтын жұмысы; мысалы, кілттердің көмегімен құбырларды немесе шлангыларды бұрау, тесіктерді қолмен тесу және басқалар. Механикаландырылған қол процестері қандай да бір механикаландырылған инструменттің көмегімен қандай да бір энергия көзін қолдану арқылы тікелей жұмысшымен орындалады, мысалы, гайкаларды бұрау, тесіктерді бұрғымен тесу, резервуардағы мұнай өнімдерінің деңгейін өлшеу және басқалар.Машиналық - қол процестері жұмысшының тікелей қатысуымен машинамен орындалады; мысалы көтергіш тракторда жұмыс жасау және басқалар. Машиналық процестер жабдықтың жұмыс бөлігімен жұмысшының қатысуынсыз жүзеге асады; мысалы, жер асты жөндеуде немесе бұрғылау процесінде құбырларды ұңғыдан көтеру және т.б. Автоматтандырылған процестер адамның қатысуынсыз автоматты түрде жүзеге асады; мысалы, қашауды ұңғы забойына автоматты түрде беру, парафинді тазалау үшін қырғышты автоматты түрде беру және басқалар. Аппараттық процестер ыдыстар мен аппараттар жүйесінде орын алады, және де еңбек заты технологиялық режимнің қатаң белгіленген көрсеткіштерінде өзгеріске ұшырайды. Мұнда жұмысшы (немесе жұмысшылар тобы) аппараттар жұмысын бақылайды және оларда жүріп жатқан процестерді бекітілген тәртіпке сәйкес реттеп отырады. Мұнай өндірісінде бұған мұнайды электрлік тұссыздандырғыш қондырғыда диэмульсациялау мысал бола алады, ал кейбір мұнай базаларында майларды өндіру процесі аппараттық болып табылады; бұрғылауда - балшық зауытындағы жуу сұйықтарын өндіру; мұнай өңдеу және мұнай-химиялық процестер де аппараттық процестерге жатады. Мазмұны мен сипаты бойынша өндірістік процестер механикалық және физикалық-химиялық процестерге бөлінеді. Механикалық процестер - бұл механикалық күштердің әсерімен еңбек затының формасы, мөлшері, жағдайы мен орналасуы қандай да бір өзгеріске ұшырайтын процестер. Оларға шикізатты немесе өнімді басқа физикалық жағдайға өңдеу немесе қайта өңдеу, форма қалыптастыру, жинақтау, өндіру процестері, тасымалдау, сақтау және мұнай өндірісіндегі секілді т.б. процестер жатады. Бұрғылау процесі де механикалық процестерге жатады. Физикалық-химиялық процестерге материалдардың физикалық-механикалық және механикалық қасиеттері, олардың ішкі құрылымы өзгеріске ұшырайтын процестер жатады (химиялық, жылу, диффузиялық, еріту, электрохимиялық және басқа да процестер). Сонымен қатар, еңбек заттарының орнын ауыстыру бойынша транспорттық процестерді және олармен байланысты тиеу-түсіру процестерін; дайындалған еңбек заттарының белгіленген стандартқа немесе техникалық жағдайларға сәйкестігін сынау және тексеру бойынша бақылау процестерін; өндірістік процестердің жекелеген түрлерінің жүру жағдайлары мен параметрлерін зерттеу бойынша зерттеу жұмыстарын; жер қойнауындағы пайдалы қазбаларды барлау бойынша геологиялық барлау процестерін ажырату қажет. Өндірістік процестің негізгі бөлігі кезеңінің ұзақтығы бойынша үздіксіз және үзілісті процестерді ажыратады. Үзілісті процестер процестердің кезеңділігімен және қайталануымен сипатталады. Оларға, мысалы, геологиялық барлау және бұрғылау жатады. Үздіксіз өндірістік процестерде кезеңділік белгісі болмайды, технологиялық процесс үздіксіз жүреді, процестің үзілстілігі мен қалпына келтірілуі оның технологиялық ұзақтығымен емес, мысалы, мұнай өндірісіндегі секілді, жабдық жұмысының жөндеу аралық мерзімінің ұзақтығымен анықталады. Осылайша, өндірісті ұйымдастыру - бұл еңбек процестерін және өндірістің материалдық элементтерін уақыт ағымы мен кеңістікте ұтымды үйлестіру әдістерінің жиынтығы. Процестің кеңістікте орналасуы дегенде операциялардың жұмыс орындары бойынша орналасуын түсінеді. Процестің уақыт ағымында орналасуы - бұл өндірістік процестің ұзақтығын анықтайтын өндірістік процестің әртүрлі операцияларының орындалуының уақыт ағымында үйлесу дәрежесі. Процестің кеңістік пен уақыт ағымында орналасуы кері пропорционалды тәуелділікте болады. Егер, мысалы, өндірістік процес бес операциядан тұрса және олардың барлығы өз жұмыс орындарында бір уақытта орындалса, онда процесс уақыт ағымында толықтай үйлестірілген және кеңістікте бөлістірілген. Егер олардың барлығы бір жұмыс орнында орындалса, процесс кеңістікте толықтай үйлестірілген және уақыт ағымында бөлістірілген (бұл жағдайда уақыт әйлесімі орын алмайды). Процестің кеңістікте орналасуының әрбір түріне оның уақыт ағымында орындалуының белгілі бір тәртібі сәйкес келеді және де ол операциялардың үйлесу түрімен және еңбек затының бір жұмыс орнынан келесісіне берілу тәртібімен анықталады. Операциялардың үйлесуінің үш түрі бар: кезекті, параллель және параллель- кезекті. Кезекті үйлесу әрбір келесі операцияның алдыңғысы аяқталғаннан кейін орындалуын білдіреді.
2. Машина жасау заутының өндірістік құрамы:
Өнімдерді өндірудің және сатудың барлық циклін дайындаумен, енгізумен және сүйемелдеуімен айналысатын жұмысшылар, оның ішінде:
өнім жасау бойынша негізгі операцияларды жүзеге асырумен айналысады;
негізгі өндірістің қалыпты жүруіне қажет сервистік және көмекші операцияларды орындау;
Зауыттың басқару аппараты қызметкерлері және кәсіпорынның функционалдық қызметтері (мысалы, жабдықтау бөлімі, есеп, маркетинг және т.б.);
Кәсіпорынның негізгі өндірістік қызметімен байланысты зауыттық зертханалардың, ғылыми және зерттеу бөлімшелерінің қызметкерлері.
Өндірістік және өндірістік персонал еңбек функцияларының сипатына қарай келесі санаттарға бөлінеді:
Жұмысшылар - материалдық құндылықтарды құруға немесе өндірістік және көлік қызметін көрсетуге тікелей қатысатын жұмысшылар. Жұмысшылар негізгі және көмекші болып бөлінеді. Машина жасау кәсіпорындарында негізгі жұмысшылар дайындамаларды алудың технологиялық процесіне тікелей қатысатын жұмысшылар болып табылады, бөлшектерді, құрастыратын қондырғыларды және тұтастай алғанда кәсіпорынның негізгі өнімі болып табылатын өнімдерді алады. Көмекші жұмысшылар құрамына еңбек заттары мен дайын өнімді тасымалдаумен, сақтаумен және сақтаумен айналысатын, машиналар мен жабдықтарға жөндеу және техникалық қызмет көрсетумен айналысатын, сонымен қатар кәсіпорынның негізгі өнімі болып табылмайтын технологиялық жабдықтар мен құралдарды дайындайтын жұмысшылар жатады. өндірілетін өнімнің сапасына техникалық бақылау функциясы;
Мамандар - инженерлік, экономикалық, заңгерлік, бухгалтерлік және басқа функцияларды орындайтын қызметкерлер (мысалы, инженер-технологтар, бағдарламашылар, бухгалтерлер, экономистер, заңгерлер, кадрлар инспекторлары және т.б.);
Басқа қызметкерлер (нақты жұмысшылар немесе техникалық орындаушылар) - бухгалтерлік есеп пен бақылауды, құжаттаманы дайындау мен ресімдеуді, іскери кеңсе жұмыстары мен қызметтерді жүзеге асыратын қызметкерлер (мысалы, хатшылар, уақыт сақтаушылар, бухгалтерлер, эскизшілер, техникалық құжаттың көшірмелері). Басқа қызметкерлердің құрамына өндірістік және қызметтік үй-жайларды (тазалаушылар) қараудағы жұмысшылар кіретін кіші сервистік персонал (MNP) кіреді; студенттер және т.б.;
Менеджерлер - кәсіпорынды басқару функцияларын орындайтын және кәсіпорын мен оның құрылымдық бөлімшелерінің басшылары, сондай-ақ олардың орынбасарлары лауазымдарын иеленетін қызметкерлер. Менеджерлер функцияларына қарай және деңгейлері бойынша бөлінеді. Орындалған функцияларға байланысты менеджерлер әдетте сызықтық және функционалды болып бөлінеді. Саптық менеджерлерге өндірістік кәсіпорындар мен бөлімшелердің басшылары (зауыт директорлары, цехтардың басшылары ... жалғасы
АНЫҚТАМАЛАРЫ
Сұрақтар:
1. Өндірістік және технологиялық процестер.
2. Машина жасау заутының өндірістік құрамы.
3. Технологиялық процестердің құрылымы.
4. Өндірістік бағдарлама, өндіріс түрлері мен технологиялық процестердің мінездемесі.
5. Өңдеу жұмыстарын ұйымдастыру.
1. Әрбір кәсіпорын қызметінің негізін өндірістік процесс құрайды. Барлық өндірістік процесс - бұл өзара байланысты еңбек процестерінің, технологиялық және табиғи процестердің жиынтығы. Еңбек процесі еңбектен, еңбек заттары мен еңбек құралдарынан тұрады. Еңбек процесінің нәтижесі еңбек өнімі болып табылады, яғни адамның мақсатты бағытта еңбек құралы көмегімен еңбек затын өзгеріске ұшыратуы. Технологиялық процесс - бұл адамның қандай да бір еңбек құралын қолдана отырып, еңбек затына әсер етуі нәтижесінде орын алатын еңбек затының сапалық (физикалық-химиялық және механикалық) өзгерісі. Еңбек затының өзгерісі адамдардың тікелей қатысуынсыз, табиғат күштерінің әсерінен де, яғни табиғи процестер нәтижесінде де орын алуы мүмкін.Әрбір өндірістік процесте негізгі процесс маңызды орын алады. Негізгі процесс - бұл еңбек затының кәсіпорынның мамандануына сәйкес дайын өнімге айналуы. Негізгі өндірістің мұқтаждықтарын қанағаттандыру үшін жүзеге асатын процестер көмекші процестер деп аталады.Өндірістік процесті ұйымдастыру мақсаттары үшін жұмысшының оны жүзеге асыруға қатысу сипатын, өндірістік процестің сипаты мен мазмұнын, оған материалдық элементтердің қатысуын, өндірістік процестің қайталану кезеңі мен ұзақтығын, өндірісті ұйымдастыру әдістерін білу өте маңызды болып табылады. Бұл жерде, өндірісті ұйымдастыру дегенде еңбек процестерін және өндірістің материалдық элементтерін уақыт ағымы мен кеңістікте ұтымды үйлестіру әдістерінің жиынтығын түсінеміз. Жұмысшының өндірістік процесті жүзеге асыруға қатысу сипаты бойынша келесі процесс түрлерін ажыратады: қол, механикаландырылған қол, машиналық - қол, машиналық, автоматтандырылған, аппараттық. Қол процестері - бұл жұмысшының механизмдердің (жабдықтардың) қатысуынсыз орындайтын жұмысы; мысалы, кілттердің көмегімен құбырларды немесе шлангыларды бұрау, тесіктерді қолмен тесу және басқалар. Механикаландырылған қол процестері қандай да бір механикаландырылған инструменттің көмегімен қандай да бір энергия көзін қолдану арқылы тікелей жұмысшымен орындалады, мысалы, гайкаларды бұрау, тесіктерді бұрғымен тесу, резервуардағы мұнай өнімдерінің деңгейін өлшеу және басқалар.Машиналық - қол процестері жұмысшының тікелей қатысуымен машинамен орындалады; мысалы көтергіш тракторда жұмыс жасау және басқалар. Машиналық процестер жабдықтың жұмыс бөлігімен жұмысшының қатысуынсыз жүзеге асады; мысалы, жер асты жөндеуде немесе бұрғылау процесінде құбырларды ұңғыдан көтеру және т.б. Автоматтандырылған процестер адамның қатысуынсыз автоматты түрде жүзеге асады; мысалы, қашауды ұңғы забойына автоматты түрде беру, парафинді тазалау үшін қырғышты автоматты түрде беру және басқалар. Аппараттық процестер ыдыстар мен аппараттар жүйесінде орын алады, және де еңбек заты технологиялық режимнің қатаң белгіленген көрсеткіштерінде өзгеріске ұшырайды. Мұнда жұмысшы (немесе жұмысшылар тобы) аппараттар жұмысын бақылайды және оларда жүріп жатқан процестерді бекітілген тәртіпке сәйкес реттеп отырады. Мұнай өндірісінде бұған мұнайды электрлік тұссыздандырғыш қондырғыда диэмульсациялау мысал бола алады, ал кейбір мұнай базаларында майларды өндіру процесі аппараттық болып табылады; бұрғылауда - балшық зауытындағы жуу сұйықтарын өндіру; мұнай өңдеу және мұнай-химиялық процестер де аппараттық процестерге жатады. Мазмұны мен сипаты бойынша өндірістік процестер механикалық және физикалық-химиялық процестерге бөлінеді. Механикалық процестер - бұл механикалық күштердің әсерімен еңбек затының формасы, мөлшері, жағдайы мен орналасуы қандай да бір өзгеріске ұшырайтын процестер. Оларға шикізатты немесе өнімді басқа физикалық жағдайға өңдеу немесе қайта өңдеу, форма қалыптастыру, жинақтау, өндіру процестері, тасымалдау, сақтау және мұнай өндірісіндегі секілді т.б. процестер жатады. Бұрғылау процесі де механикалық процестерге жатады. Физикалық-химиялық процестерге материалдардың физикалық-механикалық және механикалық қасиеттері, олардың ішкі құрылымы өзгеріске ұшырайтын процестер жатады (химиялық, жылу, диффузиялық, еріту, электрохимиялық және басқа да процестер). Сонымен қатар, еңбек заттарының орнын ауыстыру бойынша транспорттық процестерді және олармен байланысты тиеу-түсіру процестерін; дайындалған еңбек заттарының белгіленген стандартқа немесе техникалық жағдайларға сәйкестігін сынау және тексеру бойынша бақылау процестерін; өндірістік процестердің жекелеген түрлерінің жүру жағдайлары мен параметрлерін зерттеу бойынша зерттеу жұмыстарын; жер қойнауындағы пайдалы қазбаларды барлау бойынша геологиялық барлау процестерін ажырату қажет. Өндірістік процестің негізгі бөлігі кезеңінің ұзақтығы бойынша үздіксіз және үзілісті процестерді ажыратады. Үзілісті процестер процестердің кезеңділігімен және қайталануымен сипатталады. Оларға, мысалы, геологиялық барлау және бұрғылау жатады. Үздіксіз өндірістік процестерде кезеңділік белгісі болмайды, технологиялық процесс үздіксіз жүреді, процестің үзілстілігі мен қалпына келтірілуі оның технологиялық ұзақтығымен емес, мысалы, мұнай өндірісіндегі секілді, жабдық жұмысының жөндеу аралық мерзімінің ұзақтығымен анықталады. Осылайша, өндірісті ұйымдастыру - бұл еңбек процестерін және өндірістің материалдық элементтерін уақыт ағымы мен кеңістікте ұтымды үйлестіру әдістерінің жиынтығы. Процестің кеңістікте орналасуы дегенде операциялардың жұмыс орындары бойынша орналасуын түсінеді. Процестің уақыт ағымында орналасуы - бұл өндірістік процестің ұзақтығын анықтайтын өндірістік процестің әртүрлі операцияларының орындалуының уақыт ағымында үйлесу дәрежесі. Процестің кеңістік пен уақыт ағымында орналасуы кері пропорционалды тәуелділікте болады. Егер, мысалы, өндірістік процес бес операциядан тұрса және олардың барлығы өз жұмыс орындарында бір уақытта орындалса, онда процесс уақыт ағымында толықтай үйлестірілген және кеңістікте бөлістірілген. Егер олардың барлығы бір жұмыс орнында орындалса, процесс кеңістікте толықтай үйлестірілген және уақыт ағымында бөлістірілген (бұл жағдайда уақыт әйлесімі орын алмайды). Процестің кеңістікте орналасуының әрбір түріне оның уақыт ағымында орындалуының белгілі бір тәртібі сәйкес келеді және де ол операциялардың үйлесу түрімен және еңбек затының бір жұмыс орнынан келесісіне берілу тәртібімен анықталады. Операциялардың үйлесуінің үш түрі бар: кезекті, параллель және параллель- кезекті. Кезекті үйлесу әрбір келесі операцияның алдыңғысы аяқталғаннан кейін орындалуын білдіреді.
2. Машина жасау заутының өндірістік құрамы:
Өнімдерді өндірудің және сатудың барлық циклін дайындаумен, енгізумен және сүйемелдеуімен айналысатын жұмысшылар, оның ішінде:
өнім жасау бойынша негізгі операцияларды жүзеге асырумен айналысады;
негізгі өндірістің қалыпты жүруіне қажет сервистік және көмекші операцияларды орындау;
Зауыттың басқару аппараты қызметкерлері және кәсіпорынның функционалдық қызметтері (мысалы, жабдықтау бөлімі, есеп, маркетинг және т.б.);
Кәсіпорынның негізгі өндірістік қызметімен байланысты зауыттық зертханалардың, ғылыми және зерттеу бөлімшелерінің қызметкерлері.
Өндірістік және өндірістік персонал еңбек функцияларының сипатына қарай келесі санаттарға бөлінеді:
Жұмысшылар - материалдық құндылықтарды құруға немесе өндірістік және көлік қызметін көрсетуге тікелей қатысатын жұмысшылар. Жұмысшылар негізгі және көмекші болып бөлінеді. Машина жасау кәсіпорындарында негізгі жұмысшылар дайындамаларды алудың технологиялық процесіне тікелей қатысатын жұмысшылар болып табылады, бөлшектерді, құрастыратын қондырғыларды және тұтастай алғанда кәсіпорынның негізгі өнімі болып табылатын өнімдерді алады. Көмекші жұмысшылар құрамына еңбек заттары мен дайын өнімді тасымалдаумен, сақтаумен және сақтаумен айналысатын, машиналар мен жабдықтарға жөндеу және техникалық қызмет көрсетумен айналысатын, сонымен қатар кәсіпорынның негізгі өнімі болып табылмайтын технологиялық жабдықтар мен құралдарды дайындайтын жұмысшылар жатады. өндірілетін өнімнің сапасына техникалық бақылау функциясы;
Мамандар - инженерлік, экономикалық, заңгерлік, бухгалтерлік және басқа функцияларды орындайтын қызметкерлер (мысалы, инженер-технологтар, бағдарламашылар, бухгалтерлер, экономистер, заңгерлер, кадрлар инспекторлары және т.б.);
Басқа қызметкерлер (нақты жұмысшылар немесе техникалық орындаушылар) - бухгалтерлік есеп пен бақылауды, құжаттаманы дайындау мен ресімдеуді, іскери кеңсе жұмыстары мен қызметтерді жүзеге асыратын қызметкерлер (мысалы, хатшылар, уақыт сақтаушылар, бухгалтерлер, эскизшілер, техникалық құжаттың көшірмелері). Басқа қызметкерлердің құрамына өндірістік және қызметтік үй-жайларды (тазалаушылар) қараудағы жұмысшылар кіретін кіші сервистік персонал (MNP) кіреді; студенттер және т.б.;
Менеджерлер - кәсіпорынды басқару функцияларын орындайтын және кәсіпорын мен оның құрылымдық бөлімшелерінің басшылары, сондай-ақ олардың орынбасарлары лауазымдарын иеленетін қызметкерлер. Менеджерлер функцияларына қарай және деңгейлері бойынша бөлінеді. Орындалған функцияларға байланысты менеджерлер әдетте сызықтық және функционалды болып бөлінеді. Саптық менеджерлерге өндірістік кәсіпорындар мен бөлімшелердің басшылары (зауыт директорлары, цехтардың басшылары ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz