Қазақ жерлерінің ҚКАСР құрамына біріктірілуі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Оралбай Жанерке физика 1 курс
1 . Қазақ жерлерінің ҚКАСР құрамына біріктірілуі.
Жаз айларында арадағы сауда қатынасы жайық өзенінің сол жағалауында жүргізілді. Осы жерде ірі сауда алаңы ашылып, сауда сарайы салынды. Сауда алаңының Орынбордағы және қазақ даласына қараған екі үлкен қақпасы болды. Орынбор 1868 жылдан Ресейдің Қазақстан және Орталық Азиямен арадағы ірі сауда орталығы болды. 1920 жылы 4 қазанда Орынборда Қазақ өлкесі Кеңестерінің құрылтай съезі өтіп, Қазақ АКСР-і құрылды. Орынбор 1920-1925 ж.ж Қазақ АКСР інің астанасы болды. Орынбор Ресей Федерациясындағы қала, облыс орталығы. 1735 жылы бекініс қамал ретінде қаланып, аты Ор өзенінің атына байланысты қойылған. Орынбор - Жайық өзенінің жағалауында орналасқан Солтүстік батыс бөлігі Жайық өзенінің жағалауында орналасқан Солтүстік батыс бөлігі Жайық өзендерінің қосылған қиылысына дейін жетеді. 1735 жылы 15 тамызда И.Кирилов бастаған экспедиция Жайықтың сол жақ жағалауына құяр сағасына қала (қазіргі Орск) сала бастады. Орынборды 200 шақырым Жайық ағысымен төменірек жерден, Қызылту стансиясының іргесі қаланды.
Қазақ жерлерінің ҚКАСР құрамына біріктірілуі (1924-1925 жж).Қазақстанда 1921 -- 22 жылдары ЖЭС аясында жүргізілген шаралардың бірі жер-су реформасы болды. Реформаның негізгі міндеті 1920 жылы құрылған ҚАКСР-нің аумағында қазақ жерлерін біріктіру болды. Патшалық биліктің жүргізген саясаты нәтижесінде Қазақстанда жер мәселесі өте құрделі мәселелердің біріне айналған еді. Осыған байланысты Қазақ автономиясы құрамында жер саясатын жүргізші жетекші орган - Жер комитеті құрылды. Ол қазақ автономиясы аясында қазақ жерлерін біріктіру мақсатымен 1921 жылы 7 ақпанда декрет қабылдады. Қазақ АКСР-нің Жер комитеті қабылдаған бұл декрет бойынша кезінде көш-қон қорына (переселенческий фонд) тартып алынып, пайдаланылмай тұрған Семей, Ақмола, Торғай және Орал облыстарындағы бос жатқан жерлер, олардың 1917 жылға дейін алынғанына қарамастан қазақтарға қайтарылады. 1921 жылы 19 сәуірде Жер комитеті кезінде патша үкіметінің Сібір және Орал казак әскерлерінің тартып алған жерлерін қазақтарға қайтару туралы шешім қабылдады. Осы декретке сай қазақтар Ертіс өзені бойында 177 мың, Орал өзені жағалауында 208 мың десятинадан астам жерлерді қайтаруға тиіс болды.1922 жылы 26 тамызда Федералды Жер комитеті мен БОАК-ті "Қазақстанда негізгі еңбекпен жерді пайдалану туралы" заң қабылдады. Ол заң 31 тамызда күшіне енді. Бұл заң бойынша әркімнің өз жерінде қалуға және ол жерді пайдалануға құқығы болды. Жер заңға сәйкес құжатталған жағдайда ғана оны пайдаланушы сол жердің иесі болады. Ал даулы жерлерге заңға негізделген съездің немесе жер органдарының шешімі қажет болды.Алайда осы негізгі заңнан соң 1922 жылы 30 қазанда Кеңес үкіметі Ресей аумағын түгел қамтыған "Жер кодексін" қабылдады. Осы кезден бастап жер туралы бүкіл мәселенің бәрі мемлекеттің идеологиялық құндылықтарына негізделген құқыққа ие болды. Бұл кодекс бойынша жермен тұрғылықты халық қамтамасыз етілуі керек болды. Сонымен бірге автономияларға қосымша ұсыныстар мен негіздемелер жасауға рұқсат етілді. Бұл кодекс отырықшы-егіншілікпен айналысатын аудандарды қамтыды да, көшпелі аудандар мүлде кірмей қалды. Соның салдарынан қазақ қоғамы жермен толық қамтамасыз етілмеді.

Ашаршылықпен күрес
Осыдан кейін біз болыстарға бір бір адамнан жібердік. Олар болыстық атқару комитеттерінің жандарынан комиссиялар ұйымдастырыуы, көмек ретңнде кімде қанша мал, қанша астық, қанша ақша бар, соның тізімін жасауы тиіс болды; осы тізімдер облыстық атқару коитеттерінің бекітуіне жатқызылды Тарғын уезіндегі ашаршылықпен күрес жөніндегі төтенше комиссия Жәнібек кентінде орналасты. Кеңес аппаратының және партияның уездік органдарының барлық қызметкерлерінің ашаршылықпен күресті ұйымдастыру үшін шалғай ауылдарға жіберілді. Уезд орталығында ашыққандарға арналған 8 тегін тамақтандыру пункті жұмыс істеді, солармен іргелес қараусыз қалғандар үшін жатақхана ұйымдастырылды. 1922 жылы ҚазАКСР інің партия ұйымдары мен кеңес органдарының барлық күш жігері ашаршылықпен күреске бағытталды. Ашыққан халыққа көмек жүргізген жұмыстардың нәтижесінде 1922 жылдың ортасына қарай 777 192 адамды тегін тамақтандыру мүмкіндігі туды. Елдің орталық аудандарындағы ауыр жағдайларға қарамастан РКФСР Халық Комиссарлары Кеңесі Қазақстандағы ашаршылық құрбандарына дәрі дәрмек, азық түлік, астық түрінде көмек көрсетті. 1922 жылдың көктемінде тұқым себу жұмыстары қарсаңында Қазақстанның аудандары тегін көмек ретінде 907 501 пұт тұқымдастық астық алды. Олардың тұқым сепкен алқабы 957 224 десятинаға жетті. Тұтас алғанда, барлық тұқымдастық астық 1922 жылдың өзінде ақ Қазақстанда себіліп болды. Қаңғып қалған балаларға ерекше назар аударылды. Балалардың тұрмысы мен өмірін жақсарту жөніндегі комиссия Ашыққандарға көмек көрсететін республикалық Орталық комиссиясының балалар арасындағы аштықпен кұрес жөніндегі арнаулы бөлімі болып қайта құрылды. Осы жұмыстардың нәтижесінде 1922 жылдың бірінші жартысында республиканың 5 губерниясында аш және қараусыз балаларды тамақпен және киіммен қамтамасыз ететін 575 балалар үйі мен 9 станци пайда болды. Ресей Федерациясының жағдайы қанағаттанарлық деп есептелген кейбір губернияларына 18 496 қаңғып қалған балалар мен жетім балаларды тиеген 16 әскери санитарлық поезд жөнелтілді.
2. Қазақ қайраткерлерінің индустрияландыруға байланысты пікірлері және олардың қуғындалуы
1925-1933 ж.ж Қазақстанды басқарған Ф.И.Голощекиннің саясаты іс жүзінде қазақ зиялыларын қуғындаумен ерекшеленді. Оның саясатына ашық қарсыласқан белгілі мемлекет қайраткерлері С.Сәдуақасов, Т.Рысқұлов, Н.Нұрмақов,иС.Қожанов т.б қызметтерінен алыып, республикадан қуылды. Осындай троцкийшілерге, Г.Зиновьев пен Л.Каменовтің жаңа оппозициясына, Н.Бухариннің оңшыл бағытына қарсы жүргізілген жаппай саяси қуғын сүргін ықпалын тигізді. Қазақ зиялыларының көзқарастары ұлтшылдық, ауытқушылық ретінде айыпталды. 1920 жылдардың аяғында КСРО да ұлтшылдықты йыптау қайтадан қолға алынды. Осы кезде ұлт зиялыларына қарсы басталған жаппай саяси қуғын сүргін Қазақстанды да шарпып өтті.
Ф.И.Голощекиннің ойынша ауыл байлары феодализмнің сарқыншақтары ірі өнеркәсіптің дамуына кедергі келтіретінін атап көрсетті.
Ал, Ж.Мыңбаев бастаған ұлт өкілдері өнеркәсіпті өркендетудің қазақ халқына тиімді жолын таңдауды ұсынды. Мәселен, Қазақ өлкелік партия комитетінің Ш пленумында аталған мәселелерді шешу жолдары бойынша туған талас пікірлер мынаған сайды: алғашқы пікірді Голощекин бастаған топтағы Жандосов, Исаев, Мусин т.б оны іске асыруда саяси күштеу әдістерін қолдану керектігін қолдаса, екінші топтағы Ж.Мыңбаев, С.Сәдуақасов, Н.Нұрмақов сынды қазақ зиялылары алға қойған мақсатты күштеу әдістері арқылы емес, бейбіт жолмен шешуге болады дген қорытындыға келді.
Осындай пікірталастар кезінде туған екі бағытты Ф.И.Голощекин өз сөзінде қазақ қоғамындағы әоеуметтік экономикалық және саяси ерекшлеіктерді есепке алмайтын солшыл ауытқушылық есебінде бағаласа, ал екінші бағыт қауіпті де күшті оңшыл ауытқушылық деген анықтама алды. Адамның ой өрісінің жоғары деңгейде оның биік өзгені пайымдауында жатса керек. Оңшыл ауытқушыылар идеясын сол кездегі кеңес өкіметі өте қауіпті деп бағаласа, ал ауылды күштеу әдісін қолдануды ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.