Қан тамырларының қызметтік жіктелуі. Гемодинамиканың негізгі заңдары. Орталық және шеткі қан айналым

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

ШЖҚ «Кеңес одағының Батыры Мәншүк Мәметова

атындағы Ақтөбе Жоғары медициналық колледжі» МКК

СӨЖ

Тақырыбы: Қан тамырларының қызметтік жіктелуі. Гемодинамиканың негізгі заңдары. Орталық және шеткі қан айналым

Орындаған: Тулегенова Арайлым

Тексерген: Жайлыбаев Мұхтар

Қан тамырлары Қан тамырлары диаметрі əр-түрлі тұйықталган түтікшелер. Олар тасмалдау қызметін атқарады, мүшелердің қанмен қамтамасыз етілуін, қан мен тіндер арасындағы зат алмасуды реттейді. Дамуы. Алғашқы қан тамырлары эмбрионалдық дамудың 2-3 аптасында сары уыз қапшығының қабырғасында мезенхимадан жəне хорион қабырғасында қан аралшықтарының құрамында пайда болады. Аралшықтың шетінде орналасқан мезенхималық жасушалар орталық бөлікте орналасқан жасушалармен байланысын жойып, сопақшаланып алғашқы қан тамырларының эндотелиоциттеріне айналады. Аралшықтың орталық бөлігіндегі жасушалардың пішіні дөңгелектеніп, дифференцияланып, қан жасушаларына айналады. Қан тамырларының сыртында орналасқан мезенхималық жасушалардан кейінірек жазық бұлшық ет жасушалары, перициттер, адвентициальды жасушалар, фибробласттар дифференцияланады. Құрсақішілік дамудың 3-ші аптасының соңында ұрық денесінің тамырлары ұрықтан тыс мүшелердің тамырларымен байланысады. Қан тамырларының қабырғасының кейінгі өсуі қан айналымы басталғанда гемодинамиқалық жағдайларға (қан қысымына, қан ағымының жылдамдығына) байланысты дамиды. Қан тамырларының жалпы сипаттамасы мен жіктелуі Қан тамырлары артерияларға, артериолаларға, гемокапиллярларға, венулаларға, веналарға, артериоловенулярлық анастомоздарға бөлінеді. Артерия мен веналардың арасында микроайналым арнасы болады. Артериялар бойынша қан жүректен мүшелерге қарай ағады. Бұл қан оттегіне қанық болады, өкпе артериясы венозды қан тасмалдайды. Веналар бойынша қан жүрекке келеді. Гемокапиллярлар артериальды жəне венозды тамырлар жүйесін байланыстырады, тек ғажайып торды құрайтын гемокапиллярлар аттас тамырлардың арасында орналасады (мысалы, бүйректе артериялар арасындағы тамырлы шумақ) Барлық тамырлардың қабырғасы 3 қабықшадан тұрады: 1. ішкі (tunika intima немесе interna) 2. ортанғы (tunika media) 3. сыртқы (tunika adventitia немесе externa) Олардың қалыңдығы, тіндік құрамы мен қызметтік ерекшеліктері əр-түрлі болады. Артериялар Жіктелуі. Құрылысының ерекшеліктеріне байланысты артериялардың 3 түрін ажыратады: 1. Эластикалық артериялар 2. Бұлшық етті артериялар 3. Аралас (бұлшық етті-эластикалық) артериялар

Гемодинамика - грек сөзі - қан - биофизиканың бір тарауы. Мұнда жүрек - тамыр жүйесінде қан қозғалысының себептерін, механизмдерін тексеруге гидродинамика заңдары қолданылады.

Адам мен жануарлар организмінде қанның атқаратын қызметі өте зор. Өкпеге барған қан оттегімен өзінің құрамын толтырып алып, оны басқа органдар мен бұлшық еттерге таратады. Клеткалардан қанға кейбір алмасу заттары келіп түседі. Қан оларды бүйрек, өкпе және т. б. мүшелерге жеткізеді. Сонымен қатар, қан таза физикалық қызмет атқарады, ол денедегі жылуды бір жерден 2ші жерге тасымалдайды.

Қан негізінен плазма деп аталатын сұйықтан және эритроцит, лейкоцит, тромбоцит деп аталатын клеткалардан тұрады. Түсі қызыл, өте тұтқыр сұйық. Қанда плазма 55-60%, ал қалғандары (эритроцит, лейкоцит, тромбоцит) - 40-45 % болады.

Организмді оттегімен қамтамасыз етуде эритроцит үлкен қызмет атқарады. Адам қанынадағы эритроциттің диаметрі шамамен 8 мкм, жылқыныкі - 5, 6; сиырдыкі - 5, 1 мкм.

Адам мен жануарлар қанындығы эритроциттің саны өте көп.

Мысалы: Адамның 1 мм ³ қанында шамамен 4-5, 5 млн. эритроцит болса, жылқыда 8-10 млн, сиырда 6 -7 млн болады. Егер қанға ол ұйып қалмайтын зат қосатын болсақ, онда эритроциттер ауырлық күшінің әсерінен шөгеді. Эритроциттердің осы шөгу жылдамдығын Стокс заңымен анықтауға болады.

Эритроциттердің шөгу жылдамдығының өзгеруі (оны РОЭ ден атайды) организмнің сау немесе ауру екендігі туралы мағлұмат береді. Мысалы. Адам ауырған кезде оның РОЭ-сы өседі.

Гемодинамика - биомеханиканың бір саласы, ол қан тамырлары арқылы қанның ағу заңдарын зерттейді. Гемодинамиканың негізгі көрсеткіштеріне қан ағымының жылдамдығы мен қан қысымы жатады. Қысым - қанның тамырлардың бірлік ауданына түсіретін күші

(1) .

Қан айналымының көлемдік және сызықтық жылдамдығын анықтайды.

1) Көлемдік желдамдық деп (Q) құбырдың (тамырдың) берілген ауданы бойынша бірлік уақыт ішінде ағатын сұйықтың көлеміне тең шаманы айтады.

(2)

2) Сызықтық жылдамдық деп қан бөлшектерінің бірлік уақыт ішінде жүріп өткен жолын айтады

(3)

Сызықтық және көлемдік жылдамдықтар өзара мынандай байланыста болады.

Q=VS (4)

Сұйық сығылмайтын болғандықтан ( =const) онда құбырдың кез келген көлденең қимасынан бірлік уақыт ішінде бірдей көлемдегі сұйық ағып өтеді.

Q=VS=const (5) .

Бұл ағынның үздіксіздік теңдеуі. Бұл теңдеу сығылмайтын сүйық үшін массаның сақталу заңын өрнектейді. Нақты сұйықтардың құбыр арқылы қозғалысы (ағыны) кезінде потенциалдық энергия ішкі үйкелісті жеңуге кететін жұмысқа жұмсалатын болғандықтан, сұйық ағынының қысымы құбыр бойымен төмендейді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.