Ұғыну

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Екінші аптаның сұрақтары

1. Ұғыну.

2. Білімнің түрлері.

3. Ұғыну түрлері.

4. Анықтамалар.

1. Ұғыну.

1) Ұғыну - бұл жаңа мазмұнды игерумен, оны қалыптасқан идеялар мен көріністер жүйесіне қосумен байланысты ойлаудың әмбебап әрекеті [1] .

Психолингвистикада ұғынк ең алдымен сөйлеу хабарламасын мағыналық қабылдау нәтижесінде түсіндіріледі.

2. Білімнің түрлері

2) Бүгінгі күні ғалымдар бір ауыздан дерлік білімнің негізгі екі түрін көрсетеді:

1) репродуктивтік;

2) конструктивтік.

Философ Джон Дьюи, психологтар Жан Пиаже мен Лев Выготский, математик және логик Алфред Уайтхэд, педагог Т. Лешкевич, философ Владимир Данченко және басқалар білімнің бұл түрлері өэ қасиеттері бойынша бір-біріне қарама-қарсы деп есептеген. Бұған қоса білім берудің де екі үрдісін ажыратуға болады: репродуктивтік тұрғыдан білім беру өткен дәуірдің әдістемесіне жатса, конструктивтік тұрғыдан білім игеру - бүгінгі және ертеңгі күннің білімі.

Репродуктивтік білім

Білімнің бұл түрі ырықсыз, бәсеңді (пассив түрдегі) түйсінуді (қабылдауды) білдіреді; мұнда үйренушінің субъективтік және өзіндік түсінігіне жол берілмейді: репродуктивтік білім «түрлендірусіз, еш өзгертусіз қайталау» деген ұғымды меңзейді.

Репродуктивтік білім есте сақтау және қайталауға негізделеді, мұнда қарастырылатын мәлімет білім алушы тұрғысынан аз мөлшерде өзгертіліп, интерпретацияланады.

Репродуктивтік білімде бағдарлама (оқытудың, пәннің бағдарламасы) негізгі рөл атқарады («бағдарлама центристік» білім), өйткені мұндай білім шәкірттің жеке тұлғасына бағытталмай, жоғары жақтан белгіленген оқытудың бағдарламасына арқа сүйейді: «бағдарламада қалай келтірілсе, солай оқыту керек» деген қағиданы ұстанады.

Репродуктивтік білімде басты тұлға - үйретуші («ұстазцентристік» білім), өйткені ол білім алушының мүдделерін ескермей, үйретушіге (ұстазға) бағытталады.

Репродуктивтік білімнің түрлері:

1) Сипаттаушы білім

- қайталауға негізделген сипаттауға бағытталады;

- негізгі сипаты: көрнекілік;

2) Түсіндіруші білім

- объективтік дәлелдемеге ұмтылады;

- негізгі сипаты: дәлелділік (өз көзқарасының дұрыстығын дәлелдеу) .

2. Конструктивтік білім

Конструктивтік білімде басты назар «пән» немесе «бағдарламаға» емес, үйренуші (шәкірт) тұлғасына аударылады, ал ұсынылған білім тұлғаны өзгерістерге ынталандырады: шәкірт алған білімді (ақпаратты, мәліметті, ұғымды, т. с. с. ) өзіндік тұрғыдан өзгертсе, оның үйренген білімі шәкірт тұлғасын да өзгертеді (дамытады, өсіреді) .

Сол себепті де конструктивтік білімді кейде түрлендіруші білім деп те атайды.

Неліктен «конструктивтік» деп аталады?

- Білім алушы өздігімен ақпарат, фактілер, ережелер мен қағидалардан дербес (өзіндік) мағына, түсінік, ой, идея, тұжырым құрастырады;

- Конструктивтік білім шәкіртті рефлексия (ой-толғаныс) арқылы өзін-өзі «түрлендіруге», өзінің тұлғасын өзгертуге ынталандырады;

- Конструктивтік білім тұлғаға өзін-өзі түрлендірудің (өзгертудің) айқын да анық мақсаттары мен құралдарын беріп қана қоймай, сонымен бірге оларды тұлғаның тұла бойына сіңіріп, оны өзін-өзі жетілдіру ісіне жұмылдырады.

Неліктен конструктивтік білім бүгінгі күннің өзекті мәселесі болып табылады?

Сипаттаушы және түсіндіруші білімдер қаншалықты қажетті болса да олар әлемді өзгерте алмайды, өйткені әлем тек адамның түрлендіруші әрекеттері арқылы өзгере алады, яғни оқытуда басты назарды тұлғаның жеке қасиеттері мен оның белсенді әрекеттеріне, оның қолынан келетін істерге аудару қажет.

3. Ұғыну түрлері

3) А. Брудный үш түрлі ұғыну өрістерін бөліп қарастырды, олардың шеңберінде үш түрлі түсіну тәсілі жүзеге асырылады.

Бірінші өрісте: «бұл не, ол дәлелденген». Бұл дереу «шындық - қыңыр нәрсе» деп айтылған дереу шындықтың қадір-қасиеті бар фактілер әлемі. Сонымен бірге, шындық адамға фрагментті түрде берілетіндіктен және ол өзгермелі болғандықтан, түсіну «көрінетін» әлемнің ойында үнемі аяқталуды қажет етеді.

Осылайша, бірінші түсіну өрісі көбінесе «дәлелденген - бұл» болып табылатын екінші өріспен қабаттаса бастайды.

Екінші өріс - демонстрациялық пайымдаулар әлемі, геометриялық теоремалар және логикалық есептер.

Үшінші өріс - бұл оқшауланған құндылықтар өрісі емес, олардың өзара күрделі текстурасы - мәтіндер. Латынша мәтіннің өзі «галстук», «сілтеме» немесе «мата» дегенді білдірді. Мәтін белгілі бір мазмұнды білдіретін және негізінен түсінікті мағынаны білдіретін, уақыт көрсеткісі бойымен орналастырылған белгілердің немесе суреттердің дәйекті, ықшам, қайталанатын дәйектілігін білдіреді. Баяндау мәтіндерінің алуан түріне осы анықтама жатады.

4. Анықтама

4) Анықтама (лат. defіnіtіo) - кең мағынада, ұғымның мазмұнын ашуға көмектесетін логикалық амал. Кез келген анықтама анықталушы (defіnіendum) және анықтаушы (defіnіens) ұғымдарды білдіреді; анықталушы ұғымның мазмұнын ашуға көмектеседі; сол ұғымды оған ұқсас ұғым; термин мағынасы берілетін пайымдау немесе үрдіс. Ең дұрыс анықтама анықталатын сөз немесе терминге логикалық түрде сай болады
. Анықтама деп жаңа ұғымдардың мағынасын бұрыннан белгілі ұғымдар арқылы түсіндіретін сөйлемді айтамыз

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.