Қазақстанның салық жүесіндегі алымдардың түрлері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Алпысбаева Айшабиби

Қазақстанның салық жүесіндегі алымдардың түрлері және оларды аумақты бюджеттерді құрудағы рөлі

Салық-мемлекет жеке және заңды тұлғалардан алатын міндетті төлем. салықтар - мемлекеттік бюджет кірісінің негізгі көздерінің бірі. Салықтардың негізгі функциясы фискалдық, өйткені олардың көмегімен мемлекеттің іс-әрекетінің материалдық жағдайлары жасалады. Реттеуші функция: салықтар экономиканың даму қарқынын ынталандырады немесе тежейді.

ҚР СК сәйкес Қазақстан аумағында қолданылатын салықтар тікелей және жанама болып бөлінеді. Жанама салықтарға ҚҚС және акциздер жатады. Басқалары тікелей байланысты. ҚР СК 60-бабына сәйкес салықтардың мынадай түрлері белгіленген:

1) корпоративтік табыс салығы;

2) Жеке табыс салығы;

3) қосылған құн салығы;

4) акциздер;

5) жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнайы төлемдері;

6) әлеуметтік салық;

7) жер салығы;

8) көлік құралдарына салынатын салық;

9) мүлікке салынатын салық.

Сонымен қатар, өнерде. 61 ҚР СК келесі алым түрлері белгіленді: 1) заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркегені үшін алым; 2) Жеке кәсіпкерлерді мемлекеттік тіркегені үшін алым; 3) жылжымайтын мүлікке және онымен жасалатын мәмілелерге құқықтарды мемлекеттік тіркегені үшін алым және т. б.

Қазақстанда салық төлеу міндеті азаматтардың конституциялық міндеті дәрежесіне көтерілді. Қазақстан Республикасының Конституциясы салықтарды ғана емес, алымдарды, сондай-ақ басқа да міндетті төлемдерді төлеу міндеті туралы айтады. Салықтар мемлекет пайда болғаннан бері қоғамдағы экономикалық қатынастардың қажетті буыны болып табылады. Мемлекеттік құрылым нысандарының дамуы мен өзгеруі әрқашан салық жүйесінің өзгеруімен бірге жүреді. Салықтардың көмегімен кәсіпкерлердің, барлық меншік түріндегі кәсіпорындардың мемлекеттік және жергілікті бюджеттермен, банктермен, сондай-ақ жоғары тұрған ұйымдармен қарым-қатынасы анықталады. Салықтардың көмегімен сыртқы экономикалық қызмет реттеледі, оның ішінде шетелдік инвестициялар тартылады, экономикалық кіріс пен кәсіпорынның пайдасы қалыптасады. Осы таза қаржылық функциядан басқа, салық механизмі мемлекеттің әлеуметтік өндіріске, оның динамикасы мен құрылымына, ғылыми-техникалық прогрестің жағдайына экономикалық әсер ету үшін қолданылады. Осыған байланысты мемлекеттің салық жүйесінің маңызы және оны ұйымдастыру мен жұмыс істеу принциптері ерекше рөл атқарады. Салықтар тауар өндірісімен, қоғамның сыныптарға бөлінуімен және армияны, Кемелерді, шенеуніктерді және басқа қажеттіліктерді ұстауға қаражат қажет болған мемлекеттің пайда болуымен бірге пайда болды. Мемлекеттің өз пайдасына жалпы ішкі өнімнің белгілі бір бөлігін міндетті жарна түрінде алуы салықтың мәні болып табылады. ҚР Салық кодексіне сәйкес салықтар - бұл мемлекет тарапынан біржақты тәртіпте белгіленген, белгілі бір мөлшерде жүргізілетін, қайтарымсыз және өтеусіз сипаттағы бюджетке төленетін міндетті ақшалай төлемдер.

Салықтардың функциялары-бұл оның мәнінің іс-әрекеттегі көрінісі, оның қасиеттерін білдіру тәсілі. Функция осы экономикалық категорияның әлеуметтік мақсаты қалай жүзеге асырылатындығын көрсетеді. Салықтардың маңызды функциясы барлық мемлекеттерге тән фискалдық функция болып табылады. Фискалдық функцияның көмегімен Мемлекеттік ақша қорлары құрылады және мемлекеттің жұмыс істеуі үшін материалдық жағдайлар жасалады. Бұл салықтардың фискалдық функциясы, бұл салықтардың әлеуметтік мақсатын жүзеге асыруға мүмкіндік береді - мемлекетке белгілі бір ақша сомасын жұмылдыру, онсыз ол өмір сүре алмайды. Салықтардың келесі функциясы-реттеу функциясы. Қаржы-экономикалық әдістердің көмегімен мемлекет адамдардың, кәсіпкерлердің мүдделеріне олардың қызметін дұрыс бағытта бағыттау мақсатында әсер етеді. Нарық жағдайында басқарудың әкімшілік әдістері барынша азайтылады және материалдық мүдделілікпен ұштастыра отырып, экономикалық мәжбүрлеу жүйесі қалады.

Салық салу қысымға ұшырамауы керек, бірақ өндірісті ынталандыруы керек. Салық ставкаларын, жеңілдіктерді, айыппұлдарды маневрлеу, салық салу шарттарын өзгерту, кейбіреулерін енгізу және басқа салықтарды алып тастау арқылы мемлекет белгілі бір салалардың жедел дамуына жағдай жасайды. Салық ставкаларын өзгерту арқылы мемлекет қаржы ағындары мен тауарлар ағындарының жекелеген элементтеріне қосымша ынталандыру жасайды. Ынталандыру функциясы реттеуші функциямен үндеседі, өйткені салықтар көмегімен мемлекет инвестицияларды, экономикалық белсенділікті мақсатты түрде ынталандыруға және жаңа жұмыс орындарын құруға мүмкіндік алады. Қайта бөлу функциясы салықтар арқылы Бюджетте ұлттық мәселелерді шешуге, мақсатты бағдарламаларды қаржыландыруға және т. б. бағытталған қаражат шоғырланатындығында, Мемлекет қаражатты инвестицияларға, инвестицияларға және шығындарды өтеу мерзімі ұзақ қор салаларына, өндіруші салаларға, әлеуметтік қажеттіліктерге бағыттайды. Салықтарды жинау және пайдалану процесінде бөлу және қайта бөлу қатынастары пайда болады.

Әрине, мемлекет бұл процестерді шебер басқаруы керек. Дамудың тарихи процесі мемлекеттің салықтарды қайта бөлу мүмкіндіктерін белсенді пайдалануы керектігін айқын көрсетті. Бақылау функциясының арқасында салық механизмінің тиімділігі бағаланады, қаржы ресурстарының қозғалысын бақылау қамтамасыз етіледі, салық саясатына өзгерістер енгізу қажеттілігі анықталады. Бақылау функциясын жүзеге асыру салық тәртібіне байланысты, оның мәні салық төлеушілердің салықтарды уақтылы және толық көлемде төлеуі болып табылады. Әлеуметтік функцияның мәні белгілі бір тауарлар мен қызметтерге салық салудың әртүрлі тәсілдерінде көрінеді. Сонымен, Мемлекет шарап-арақ және темекі өнімдеріне жоғары акциздік салықтарды енгізеді және әлеуметтік-мәдени мекемелерге жеңілдіктер береді, өйткені біріншісі жоғары салық төлей алады, ал екіншісі жоқ, сонымен қатар мемлекет қоғамның мәдени білім беру әлеуетін арттыруға, оның моральдық денсаулығын нығайтуға ықпал етуге тырысады.

Қазақстан Республикасының салықтары екі түрге бөлінеді. Олар:

жергілікті және
мемлекеттік.

Салықтар:

жанама салығы,
корпорациялық табыс салығы,
жеке табыс салығы,
жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдері,
әлеуметтік салық,
меншікке салынатын салық,
жер салығы,
мүлікке салынатын салықтар болып бөлінеді.

Жанама салықтар - жоғарыда атап өткеніміздей, бағаға немесе тарифке үстеме түрінде белгіленген салықтар, олар салық төлеушінің табыстарына немесе мүлкіне тікелей байланысты емес.

Корпорациялық табыс салығы бюджет түсімдерінде едәуір орын алады (23, 2%) . Бұл салықты Ұлттық банк пен мемлекттік мекемелерді қоспағанда Қазақстан Республикасы резидент-заңды тұлғалары, сондай-ақ Қазақстанда қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын немесе республикадағы көздерден табыс алатын бейрезидент-заңды тұлғалар төлейді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.