Delphi-де қазақша - ағылшынша сөздік жасау

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Рымбек Байсеитов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі РМҚК

КУРСТЫҚ ЖОБА

Алгоритмдеу және бағдарламалау негіздері
пәні бойынша

Тақырыбы: Delphi-де қазақша - ағылшынша сөздік жасау

Орындаған:Каликанов М.
Тексерген: Амежанов Ж.Ж.
Қорғаған бағасы:_________

2014-2015 оқу жылы
Бекітемін
Арнайы және жалпы кәсіптік пәндер
циклдық комиссиясының төрайымы
__________________Г.К.Мукушова
__________________2015 ж.

ТЕХНИКАЛЫҚ ТАПСЫРМА

II-ші негізгі ВТ-О тобынын оқушысы Каликанов Мақсат

Курстық жоба тақырыбы:
Delphi-де қазақша ағылшынша сөздік жасау

Курстық жобаның графигі
Курстық жобаның негізгі бөлімдері
Орындалу мерзімі
%
Кіріспе
02.05
5
Бағдарлама қойылымы
02.05-02.05
20
Алгоритмді сипаттау және есепті шешу
02.05-02.05
30
Тестілеу және отладка
02.05-02.05
25
Бағдарламашы басшылығы
02.05-02.05
10
Қолданушы басшылығы
02.05
5
Қорытынды
02.05
5

Курстық жобаны орындауға арнайы нұсқаулар:
1. Бағдарлама Turbo Pascal, С++, Borland Delphi бағдарламалау тілдерінде жазылу қажет;
2. Түсініктеме хат 1304000 мамандығы бойынша курстық жобаны орындау бойынша әдістемелік нұсқауларға сәйкес жазылуы қажет.

Тапсырма берілген күн 2015 ж.
Курстық жобаны қорғау күні 2015 ж.

Оқутышы: Ж.Ж.Амежанов

МАЗМҰНЫ
I Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
II Delphi ортасымен танысу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
2.1 Delphi бағдарламасының құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..1 1
2.2 Delphi бағдарламалау тілінің негізгі түсініктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
III Дельфи ортасы компоненттері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...15
IV Бағдарлама басшылығы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
4.1 Бағдарлама сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
V Қолданушы басшылығы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..27
5.1 Бағдарламаның қолданылу шарты ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27
VI Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...32
VII Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .33
VIII Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...34

КІРІСПЕ

Менің курстық жобамның тақырыбы Қазақша- ағылшынша сөздік . Бізге қазақша-ағылшынша сөздік жобасын Delphi ортасы арқылы жасап,жұмыс істеуге болады.Қазақша- ағылшынша сөздік жобасын таңдаудағы мақсатым, Қазақстандағы қазақша-ағылшынша сөздіктердің санын арттыру.Курстық жобада Delphi программалау тілін пайдалану себебім,қазіргі таңдағы күрделі және жұмыс істеу жағынан мүмкіндігі көп тілдердің бірі.Программалау тілінде негізгі жұмыстарды істейді, яғни формаларды іске қосып және форма бетіндегі алма суреттерін шығаруға және есеп нәтижесін беріп отыруда пайдаланды.
Delphi-дегі бағдарлама Object Pascal тілінде жазылады, ол Turbo Pascal тілінің қабылдауышы мен дамушысы болып табылады. Turbo Pascal бағдарламалау тілі мен ол қолданылатын біратты интегралдық құру ортасы кезінде бағдарламалық өнімді құру құралы, соның ішінде бағдарламалауды оқып-үйренетін құрал негізінде кеңінен танымал болған. Бұл танымалдық тілдің қарапайымдылығы, жоғары сапалы компилятор және қолайлы құру ортасына байланысты. Бірақ бағдарламалық технологиялар бір орында тұрмай ары қарай дамиды, сондықтан Borland фирмасы (1998 жылдың сәуір айынан бастап Inprise Corporation) тағы бір жаңалық ашады: Turbo Pascal тілінің орнына Object Pascal тілі келеді, ол объектілі-бағытталған бағдарламалау концепциясына сүйенеді.
Delphi және Object Pascal көп жылғы эволюцияның нәтижесі болып саналады, сондықтан бүгінгі таңда олар қазіргі компьютерлік технологияның өнімі болып табылады. Жеке тұрғыдан алғанда оны былай айтуға болады, Delphi-дің көмегімен бағдарламаның әртүрлі типін - консольді қосымшалардан бастап, деректер базасы мен Internet-те жұмыс істейтін бағдарлама құруға болады. Аударма сөздік -- лингвистикалық (тілдік) сөздіктің бір түрі. Аударма сөздік екітілді немесе көптілді (мысалы, ағылшынша-орысша-қазақша) болып келеді. Аударма сқздіктің негізгі объектісі белгілі бір тілдегі сөздер мен тұрақты сөз тіркестерін екінші тілге тәржімалау. Тұңғыш Аударма сөздік үлгілері еткен ғасырдың II жартысынан бастап жарық көре бастады(Алекторов A. Е., Краткий казахско-русский словарь, Приложение к книге "К мудрости ступенька", М., 1891; БокинТ., Осы ғасырдың 20-ж. бастап орысша-қазақша сөздіктер жасауға айырықша мән берілді. 1925-26 ж. бірнеше Аударма сөздіктер (Казахско-русский словарь, Қызылорда, 1925; Орысша-қазақша әскерлік атаулары, Қызылорда, 1926. Аударма сөздіктің бірнеше түрлері бар: бір тілдің сөздік құрамына, лексикалық байлығына негізделіп, сөздің негізгі мағынасы, семантикалық құрылымы, сөздің грамматикалық тұлғалымар арқылы түрленуі, стильдік ерекшеліктері, сөзтіркесімділік қабілеті, осы сөз дәйек болатын тұрақты тіркестер жан-жақты қамтылатын екітілді сөздіктер; ғылымның белгілі бір саласына қатысты терминдік атаулардың екінші тілдегі баламасы көрсетілетін сапалық терминологиялық сөздіктер\ сөздік құрамының белгілі бір шектеулі бөлігі ғана қамтылатын, арнайы бір топқа (Мысалы , мектеп оқушыларына, тілді жаңа үйренушілерге) арналған тілашар сөздіктер және т. б. Аударма сөздік лексикография ғылымының принциптеріне сәйкес жасалады. Сөздер әліпби тәртібімен беріліп, оның тұсына стильдік белгілер (көне, тарихи, эмоциялық экспрессия) қойылады немесе түсініктемелер жазылады, сондай-ақ техникалық әдістер (таңба-белгілер, курсив, қалың бояулы жазу) пайдаланылады. Шет тілден қазақ тіліне тәржімалануы негізінде жасалған екітілді Аударма сөздіктің де практикалық маңызы үлкен. Лексикография сапасында "Арабша-қазақша түсіндірме сөздік" (Н. Оңдасынов, А., 1989); "Парсыша-қазақша сөздік" (Н. Оңдасынов, А„ 1974); "Ағылшын-қазақ сөздігі" (С.Ахметова, М.-А., 1960); "Қазақша-ағылшынша сөйлесу" (Ж. Қалиев, Ә. Есентемірова, А., 1966). Аударма сөздіктер екінші тілді оқып-үйренуге, тілдерді оқыту, үйрету процесінің тиімді жолға қойылуына, сондай-ақ тәржіманың ғылым -практикалық жұмыстарының жоғары деңгейде қалыптасуына игілікті ықпап етеді
Бұл курстық жобада Delphi ортасы Delphi ортасымен толығырақ танысып, бағдарламаны құруды жақсы меңгеруді үйрену үшін қажет білімді береді. Негізгі ұғымдар - класс, объект, компонент, бағдарламаның ішкі құрылымы, жобаның құрылымдық элементтерінің өзара байланысы, бағдарламаның құрылуы барысында шешілетін тапсырмалар.
Осы жобаны жасау барысында алған білімім, болашақта басқа да жобаны өздігімізден құруға және бағдарламалау технологиясын үйренудегі негізгі база болып келеді.Жобаны жасаудағы негізгі базалық тіл ретінде Delphi бағдарламалау ортасы таңдалды, себебі бұл тіл бағдарламалау тілдерінің ішіндегі белгілі тілдердің қатарына жатады.

DELPHI ОРТАСЫМЕН ТАНЫСУ

Delphi - дің бірінші нұсқасы 1994 жылы жарыққа шығып, кейінгі жылдары оның бірте- бірте кеңейтілген 2,3,4,5,6- нұсқалары жарық көрді. Мысалы, 5- нұсқа 1999 жылы, 6-нұсқа 2001 жылдың мамыр айында жарыққа шықты. 5,6 - нұсқалардың бір-бірінен айырмашылығы жоқ деуге болады, екеуі де Windows32 операциялық жүйесінің негізінде дайындалған. Тек, Delphi6, оған қоса 1991 жылы жарық көрген, салыстырмалы арзан, Linex операциялық жүйесінің негізінде де жұмыс істей алады (Linex жүйесі UNIX операциялық жүйесіне шамалас, мүмкіндігі Windows 32 жүйесінің мүмкіндігінен кем емес).
Delphi отасы - көптерезелік жүйе. Оның негізгі төрт терезесі:
1.Негізгі терезе (Project1)
2.Обьектілер инспекторының терезесі . (Object inspector)
3.Форма конструкторының терезесі(form1)
4.Кодтар редакторының терезесі(Unit1.pas)

1-сурет. IDE терезесі

DeIphi-дің негізгі терезесі үш құрылымнан тұрады:
1 Мәзір.
2Acnanamap панелі алтыға бөлінеді:
Standard -- Стандарттық;
View -- Көрсету;
Debug -- Баптау;
Custom- Қолданушы;
Desktop -- Жұмыс столы;
Internet -- Интернет.
Компоненттер палитрасы төмендегідей беттерден тұрады:
Standard -- Стандартты;
Additional - Қосымша;
Win32 -- Windows интерфейсінің 32-разряды;
System -- функциялық жүйеге кіру мүмкіндік;
Data Access -- Берілгендер қорындағы информациямен жұмыс;
DataControl -- Берілгендерді элементтермен басқаруды құру;
dbExpress - SQL-серверіне кіру мүмкіндігі;
DataSnap - Көп салалы берілгендер қорындағы қосымшаны құру;
BDE -- BDE арқылы берілгендерге кіру мүмкіндігі;
ADO -- ActivX берілгендер объектісін қолданып берілгендер қорына байланыс жасау;
InterBase -- Аттас берілгендер қорына тікелей кіру мүмкіндігін қамтамасыз етеді;
SOAP -- Аттас техногия көмегімен анықталған ортады берілгендерді алмастыру;
InternetExpress -- Аттас қосымшаны құру үшін берілгендер қорындағы анықталған қосымша-клиент және қосымша-сервер бір мезгілде болады;
Internet -- Интернет желісінде қосымша Web-серверін құру;
FastNet -- Инетернет желісіне кіру хаттамасын қамтамасыз ету;
Decision Cube -- Көпөлшемдіталдау;
Report -- Есептіқұрастыру;
DiaIogs -- Стандарттысұхбаттықтерезеніқұру;
Win3.1 -- Windows3.1 интерфейсі;
SampIes -- Біргеқойылатынжүйелікмысалдар;
ActivX -- ActivX компанентті;
COM+ - Аттасобъектілердібасқару;
InterBaseAdmin -- Аттасберілгендерқорынакірумүмкіндіг інбасқару;
WebSnap -- Web-серверініңқосымшасынқұру;
Server -- ЖалпыCOM серверлерVCL бөлігіүшін;
IndyCIients -- КлиентүшінИнтернеттәуелсізтұжырымда макомпоненті;
Indy Servers - Серверүшінтәуелсізтұжырымдамакомпон енті;
Indy Miss -- Интернеттіңқосымшатәуелсізтұжырымда макомпонентті.
Бұлтерезеобъекттерағашы. Бұлтерезедеформадағыбарлықкомпонент тердіндізімітұрады. + немесе -- белгісібулкомпоненттінішкікласындае кіншікомпоненттіңбарекендігінбілдір еді. Егердекомпоненттінатыерекшеленгенбо лсаондабұлкомпонентформадаекпіндібо лғанынанықтайды.

2-сурет.Негізгі терезесі

Негізгі терезе (Project1) форма конструкторының терезесі болып бұл терезеге негізгі конпоненттер орналасады.

3-сурет. Форма оқиғалары терезесі

Бұл терезе объекттер инспекторы болып, мұнда объекттің негізгі параметрлері енгізіледі. Уақиғалар тізімі жазылады. Мұны Viewobgect inspector немесе F1клавиші арқылы экранға шығамыз. Obgect inspector терезесі екі жапсырмада тұрады.
1. Propertits ( қасиет )
2. Events (жағдай)
Олар қасиеттер терезесінің Events қосымша бетіне енгізілген. Терезеде оқиғалар атауының алдына On префиксі (қосымшасы) тіркестіріліп жазылған. Ол - атаудың оқиға екендігін білдіретін белгі. Delphi ортасында жиі кездесетін оқиғалар:
oo OnClick - тышқан батырмасын бір рет басу;
oo OnDblClick - тышқан батырмасын екі рет басу;
oo OnKeyDown - пернені басу;
-OnCreate - форманы екі рет шерту; т. б.

4-сурет . Программмалық код терезесі

Unit1.pas терезесі кодтар редакторының терезесі болып табылады. Бұл терезеде формаға қойылған компоненттердің тізімі, компоненттердің уақиғалар тізімі және сол уақиға сәйкес командалар жазылады.Проект екі бөлімнен тұрады: автоматты түрде project1 атауы берілген проект файлы (негігі модуль) және unit, pas атауы берілген модуль. Олар жеке терезелерде орналасқан.Терезенің сол бөлігіндегі-браузер терезесі. Онда код терезесінде барлық жарияланулардың құрылымын көріп шығуға болады.
Бір проектімен жұмыс қажеттілігіне қарай экранда басқа да терезелер тұруы мүмкін. Жұмыс жасау барысында негізгі терезеден басқа терезелерді алып тастауға, орын ауыстыруға болады. Көп терезелі болғанмен Delphi-де тек қана бір уақытта жасауға болады.
Delphi-дің негізгі ерекшелігі - онда қосымша құруда компоненттік және объектілік тәсілдер пайдаланылады. Компоненттік тәсілдің мәнісі жеңіл: әр қосымша арнайы іс-әрекеттерді орындайтын компоненттерден жинақталады. Ол жеткіліксіз болса, объектіні өңдеуге арналған үстеме бағдарлама құрылады. Компоненттер визуальды компоненттер кітапханасында (VCL - Visual Component Library) жинақталған. Компоненттер панелінде түрлі кластарға тиісті стандартты компоненттер өте көп. Пайдаланушы жаңа компонент дайындап, оны осы панельге қосуына да болады.
Delphi-де құрылғының қосымша проекті түрінде жиналған бірнеше элементтерден тұрады. Олар:
1. Проект коды (DPR кеңейтілген мен берген формада сақталады)
2. Форма сипаттамасы (DFM)
3. Форма модулі (PAS)
4. Модулдер (PAS)
5. Объектілер параметрі (ОРТ)
6. Ресурстар сипаттамасы
Бағдарламалауға деген қызығушылық күн сайын өсуде. Бұл күнделікті өмірге ақпараттық технологиялардың енуімен және дамуымен байланысты. Егер де адам компьютермен жұмыс жасаса, онда ол адамда ерте ме, кешпе ынта, кейбір кездері бағдарламаларды үйрену қажеттілігі туындайды.

Қазіргі кезде дербес компьютерлерді пайдаланушылар арасында Windows операциялық жүйелері жанұясы танымал, және бағдарлама жасауға қызыққандар, осы жүйеде жұмыс жасайтын бағдарламалар жазуға ынталанады. Есептеуіш техниканың дамуы, бағдарламаны қамтамасыз жасау құралдарына деген эффективті қажеттілік, бағдарламалау жүйесінің пайда болуына әкелді, олардың ішінде келесілерді Borland Delphi және Microsoft Visual Basic көрсетуге болады. Тез жасау жүйесінің негізіне көрнекі жобалау технологиясы және оқиғалы бағдарламалау жатады, оның мәнін жасау ортасы бағдарламаның генерация кодының үлкен бөлігін алады және бағдарламалаушыға диалогтық терезелермен және жағдайларды өңдеу функциясын құрастыру жұмыстарын қалдырады.
Delphi - бұл Windows операция жүйесіндегі жұмыстарға бағытталған бағдарламаларды жасау ортасы. Delphi-де бағдарламалар, қазіргі көрнекі жобалау технологиялары негізінде құрылады, ол өз кезегінде бағдарламалаудың объекті-бағдарлану ойына базаланады. Delphi- де бағдарламалар Object Pascal тілінде жазылады және ол Turbo Pascal тілінің ізбасары және дамытушысы болып табылады. Delphi және Object Pascal ұзақ эволюцияның қорытындысы және қазіргі кезде ол, ең жаңа компьютерлік технологиялары бар өнім болып табылады. Бөліп айтқанда, Delphi көмегімен, консольдық тіркемелерден бастап және мәліметтер қорымен Internet үшін тіркемелерін аяқтайтын, әртүрлі түрдегі бағдарламаларды құруға болады.
DELPHI тіліндегі қолданбалы программалар немесе қосымшалар IDE (Integrated Development Environment)- дамып отыратын құрылымдық ортада орындалады. IDE ортасы көптерезелік жүйе деп саналады және оның жүктелгеннен кейінгі көрінісі төмендегі түрде болуы мүмкін (1-сурет).
DELPHI бірқұжаттық орта, яғни бір мезгілде тек қана бір қолданбалы программамен жұмыс атқаруға болады. Программа жобасының атауы негізгі терезесінің жоғарғы қатарында көрсетіледі.
Форманың терезесінен Unit кодына жөне одан кері өту F12 пернесі арқылы орындалады.

2.1Delphi бағдарламасының құрылымы

Delphi ортасы - программист жұмысының өте жоғары тиімділігін қамтамасыз ететін орта.
Delphi ортасын шақырғаннан кейін ортаның жұмысын басқаратын жеті негізгі терезе шығады.
1. Delphi 5-тің негізгі терезесі.
2.Форма (Form1).
3.Объект инспекторы терезесі (Object Inspecteor).
4.Модуль ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.