ҰЛЫ ХАЛЫҚТЫҢ ҰЛЫ АБАЙЫ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Кинорежиссер А. Шәжімбаев атындағы №3 орта мектебі

"ҰЛЫ ХАЛЫҚТЫҢ

ҰЛЫ АБАЙЫ"

АБАЙДЫҢ 175 ЖЫЛДЫҒЫНА АРНАЛҒАН ӘДЕБИ-САЗДЫ КЕШ

Дайындап өткізгендер: 5 «а» сынып

Пр. Қайрат Мерей

2020 жыл

«Ұлы халықтың ұлы Абайы» атты әдеби-сазды кеш. »

Фон (Абай өлеңдері мен қара сөздері)

№ 1. Сахналық қойылым: «Бала Абайдан дана Абайға»

Кіріспе сөз.
1 көрініс. 13 жастағы Абайдың Семейден оралуы.

Балалардың дауысы: Қалашылар, қалашылар келеді!
1. Әйел : -Анау Абай, Абай ғой, айналайын ай. Апасына айтайықшы.
2. Әйел: - Бәсе-е, Телғара ғой . . . (ойланып) жаным-ау, мынау . . . нық үнмен) Телғара! Әпкеме айтайыншы. (Жиналған жұрт қалашыларды күтіп тұрады) Қасында Байтас пен Жұмабай Абай кіріп келеді де көзі бірден шешесіне түседі.
Абай: - Апа. (Абай өзіне қарай жүгіре бергенде, апасы әкесін нұсқайды)

Апасы: Әй шырағым балам, әуелі ар жағында әкең тұр . . . ! Сәлем бер! (Құнанбайдың қасында 2-3 кісі бар олар өзара әңгімелесіп тұр. Байтас, Жұмабай, Абай үшеуі барып Құнанбайға сәлем берді. )
-Ассалаумағалейкум!
-Уағалейкумассалам!
Құнанбай: - Балам. Бойың өсіп ержетіп қалыпсың-ау!Молда болдың ба? Бойыңдай болып білімің де өсті ме?
Абай: - Шүкірлік әке! Біраз тұрып ат барған соң, дәріс тамам болмаса да, хазіреттің рұқсатын, фатиқасын алып қайттым. (Шымылдық жабылады)
Құнанбай: - Е ее балам, Өркенің өсе берсін, балалық шақтан ересек шаққа өткелі тұрсың! . . . Елің сені қадірлейтін ұлық бол! Халқыңның қалаулы ұлы бол, балам!. .

Зере: -Кел, Абайжан, қоңыр қозым, қымыз ал!
Абай: -Әже, бұлдыр-бұлдыр күн өткен, бұрыңғыда кім өткен?

Зере: Ерте ерте, ертеде, Қожамерген деген бір аңшы болыпты, Өзі батыр екен . . .
. . .

Зере: -Е, балам, сенің арғы аталарың өз заманының беделдісі, ел басқарған, нағашыларың да сөзге шебер болған дана адамдар. Адам баласы ақиқатқа жақын болса, ондай адамның қалдырған ізі де жарқын болмақ. Халқына жақын жақсы адам үнемі жарқырап тұратын асыл тас сияқты. Шын асылдық қасиеті жоғалмайды.

(Абай фильмінен дыбыссыз үзінді жүріп тұрады)

«Өзгеге көңілім тоярсың»

Абайдың образында: Бейсембаев Асанәлі - 11 «б» -сынып

1 жүргізуші : Армысыздар, құрметті жиналған қауым! Ұстаздар мен лицей оқушылары, аса қадірлі қонақтар! « Атаның баласы болма, адамның баласы бол», - деп өсиет қалдырған қазақ халқының ғұлама ойшылы, данышпан ақыны Абай Құнанбаевтың туғанына биыл 175 жыл.

2 жүргізуші Өлде деуге бола ма айтындаршы,
Өлмейтұғын артына із қалдырған, - деп төрелегін өзі шешкен Абай бүгінде бүкіл қазақ елінің мәртебесін көтеріп, әлемге танытып отыр. Сондықтан да ұлы ақынның артында қалдырған еңбектерін жас ұпақтын санасына жеткізіп, асыл қасиеттерін бойына сіңіру әркімнің де парызы.

1-жүргізуші : Ұлы ақын, ағартушы Абай музыка саласында айтарлықтай мұра қалдырды. Өзінің асыл өлеңдерін, қара сөздерін қағазға түсіріп, кейінгі ұрпаққа жазып қалдырса, музыка жөнінде оның мұндай мүмкіншілігі болмады. Өйткені, Абай өмір сүрген кезеңде қазақта музыканың жазба мәдениеті жоқ еді, халықтық музыка ауыз дәстүрлік қалыпта еді.

2-жүргізуші : Абай әндерінің өзгешелігі - мелодиялық, ырғақтық жақтарындағы жаңалықтарында, идеялық мазмұнының ашықтығында. Бұл өзгешелік алғашқы кезде тыңдағандардың бәріне бірдей түсінікті бола қоймады, болмақшы да емес еді.

Ән: «Желсіз түнде жарық ай » орындайтындар: Кожахметова Аружан

1 жүргізуші: "Ұлы ақынның көзі тірісінде жарық көрген өлеңдерін әдебиет тарихшылары екіге бөледі. Біріншісі - өз атынан жарық көргендер, ал екіншісі лақап атпен баспа бетіне шыққан туындылар.

2 жүргізуші: Свои первые творения великий поэт подписывал именем своего друга Кокбая. И это не случайно. Кокбай Жанатайулы был учеником, единомышленником Абая. Согласно воспоминаниям поэта, с Кокбаем их связывала не только детская дружба, но и бесконечная любовь к поэзии.

Абайдың өлеңі : «Сап-сап, көңілім, сап көңілім»

Оқитындар: Жақсыбай Елжас - 5 «а» -сынып

Балтабеков Санжар- 5 «а» -сынып

Есенбек Нариман- 6 «а» -сынып

Қадырбай Ербол- 6 «а» -сынып

Бахытжан Дінмұхаммед- 6 «а» -сынып

1 жүргізуші: Абайдың туған халқы үшін еңбек етуі өз елінің басқа мақсат көздеген жекелеген адамдарына жақпай да жатады. Әділдік пен адалдықты темірқазық етіп ұстанып, өмірлік қағидасына айналдырған Абайдың ел басқарудағы ісіне жаптым жала, жақтым күйе дейтіндей жағдайлар да осы жылдары белең алады.

2 жүргізуші : Отец поэта Кунанбай всегда хотел видеть в своем сыне продолжателя своего дела. И хотя Абаю это было не по душе, поэт решил попробывать себя в роли правителя рода. Этому была своя причина. Как позже напишет Мухтар Ауэзов: « Установить мир на своей земле, научить людей справедливо и честно решать споры - было главной целью молодого Абая»

2 көрініс. «Абайдың ел ісіне араласып, болыс болуы» («Путь Абая» фильмінен алынды)

( Үлкен жұмыс жүріп жатқан жер. Арық суы арқылы диірмен салу жұмысы. Видеодан үзінді)

Құнанбайдың адамы: - Абай, болсаңшы, Екінші рет айналып жүрміз, Медресседе ауланы ғана айналып үйреніп қалғансың ғой, Бұл жерде бәрі басқаша.

Хазірет: Абай, әкеңнің дегенінен шықпа, одан үйрен. Әкеңнің ісі - сенің ісің. Оның жолын қуып, ісін жалғастыр. Саған Алланың мейірімі шексіз. Әкеңдей ұлы тұлғаның жүріп өткен жолы әр кімнің алдынан бұлай ашыла бермейді.

Құнанбай: Иә, жігіт болып, есейіп қалыпсың . . . Қалай?!. . Бойыңнан ойың қалып қойып жатқан жоқ па?

Абай: Аллаға шүкір, Әке,

Құнанбай: Хазірет сенің жағыңда, Абай, . . . Дей тұрғанмен, қанатты біткеннің бәрі биікке самғай алмайды. Сенің үйреніп, білуің енді басталады. Менің істеп жүрген ісімнің жалғасы болса ғана, оның мән-мағынасы болмақ . . .

Абай: Әке, мен білім табалдырығын енді аттадым емес пе? . . . Білімге деген шынайы жол енді ашылып келеді.

Құнанбай: Бүгін болып жатқан істер менің және сенің біліміңмен тоқтап қалмайды. Осыны есіңде сақта. Анаң мен әжеңнің ауылындағы уақытыңды босқа өткізбей басқа ғылымға дайында өзіңді. Сені ел басқару ісі күтіп тұр . . . Жетім-жесірге, жаман-жәутікке, адалға, момынға жәрдем ет, балам!, . . Осы менің айтпағым . . .

Абай: Әке, ел үмітін ақтап, елімнің, жерімнің бір қажетіне жарасам, онда құба-құп. Мен келістім. Әке үмітін ақтау - менің борышым болмақ . . .

1 жүргізуші: Әділдік пен ақиқат негізгі ұстанымы болған Абайдың туған халқының жағымсыз, кереғар кейбір мінездерін, ұнамсыз қылықтарын тек әдеби мұрасы, өлең әлемі, ақыл-ойымен ғана емес, ел басқару арқылы түзу жолға салуды мақсат тұтқандығы айқын.

2 жүргізуші: Позже в своих стихах Абай выступит против насилия и произвола родовой знати, взяточничества и мракобесия. Единственный путь к новой жизни он видит в просвещении, в преобразующем труде, в духовном раскрепощении человека.

2көріністің жалғасы «Үш ұрының әңгімесі» (фильм Абай Құнанбай деректі драма 2- бөлім)

1 ұры: Ееее . . . Құдай енді Абайдың алдына ұрлықпен апармасын.

2 ұры: Не? Соншалық кісі жейтін адам ба?

3ұры: Ойбай, айтпа! Оның алдына өтірікпен бара алмайсың . . . Жаның қалса, шын сөзіңнің арқасында қалады. Әуелі ұрлықпен ұсталып, Абайдың алдына барып көрсейші.

2 ұры: Не істейді, сонда? Арқаңа темір қыздырып баса ма?(мысқылмен)

1 ұры: Бір күні мені қыстың күні үстіме суық су құйып тергегені бар,,

3 ұры: Міне,

1ұры: Әй, оны қойшы, . . бәрінен де жауап алған кезде, ұяттан өле жаздайсың. .

Ұрлаған малың түгілі, шегінің қырындысына дейін алдына жайып саласың. Қылмысыңды қалай мойындағаныңды білмей қаласың.

3 ұры: Әй! Әлгі Абайға шығарған өлеңіңді айтып берсеңші . . .

2 ұры: Бәсе, сөйтсеңші.

1 ұры: Күнту болыс болғанда, жортқаным-ай.

Керей менен Найманды торытқаным-ай!

Қазы менен қартаны кертіп шайнап,

Абай болыс болғанда, қорыққаным-ай! (бәрі күледі)

1 жүргізуші: Абай орыс әдебиетін 1882 жылдан бастап аударған. Ең бірінші аудармасы - орыстың атақты ақыны Лермонтовтың «Бородино» атты патриоттық өлеңінен үзінді. Ең соңғысы - Лермонтовтың «Вадим» атты ұзақ әңгімесінің желісін, оқиғасын алып, өзінше қысқартып жазған поэма.

2 жүргізуші: «Всякое стихотворение - это покрывало, растянутое на остриях нескольких слов. Эти слова светятся, как звезды . . . Из-за них существут стихотворение», - считал Александр Блок. А как быть если это стихотворение переводное? Переводчик, кто ты? Человек, создающий пословный построчный перевод и сохраняющий рифму? Или всё же соавтор, творец, соперник? Как тебе удается донести до читателей мысли и чувства поэта, жившего в совершенно иной стране и писавшего на другом языке? Да так, что строки, волнующие душу, проходят сквозь и способны порадовать своей красотой и взволновать или же, наоборот успокоить . . .

Абайдың аудармалары туралы.

Орыс тілі пәнінің мұғалімі: Пивень Н. В.

1 жүргізуші: Абай өзінің бір өлеңінде: «Туғанда дүние есігін ашады өлең, өлеңмен жер қойнына кірер денең», - деген. Поэзия қазақ өмірімен біте қайнасқандықтан ғана қазақтар «жыр елі» атанған.

2 жүргізуші: В области перевода произведений Абая работали и работают многие известные поэты русские поэты, среди котоых можно отметить П. Шубина, М. Зенкевича, М. Тарловского, Д. Бродского. Говорить по-русски языком Абая - поистине высокое искусство.

Абайдың «Күз» өлеңін зеттеу туралы Какимова А. К.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.