Қойма логистикасындағы ақпараттық жүйелерді дамыту шаралары
РЕФЕРАТ
Қойма логистикасындағы ақпараттық жүйелерді дамыту шаралары
1 Қойма логистикасындағы ақпараттық жүйелердің теориялық негіздері
1.1 Логистикалық ақпараттық жүйенің негізгі түсінігі және сипаттамасы
Ақпараттық логистика - бұл кәсіпорында жабдықтау, өндіріс және өткізу процестерін байланыстыратын, қамтамасыз ететін жүйе. Ақпараттық логистика материалдық, қаржылық, сервистік ағымдарға ілесіп жүретін деректер легін қалыптастырады және ақпараттық жүйелерді құрумен және басқарумен, экономикалық және логистикалық ақпаратты беруді және өңдеуді қамтамасыз ететін ақпараттық технологияларды енгізумен айналысады [1].
Ақпараттық логистиканың негізгі түсініктері:
oo ақпараттық ағын;
oo ақпараттық жүйе;
oo ақпараттық технология.
Логистикалық ақпараттық жүйе (ЛАҚ) - бұл арнайы штаттық персоналға, өндірістік объектілерге, есептеуіш техника құралдарына (компьютерлерге), әртүрлі анықтамаларға, бағдарламаларға, алгоритмдерге, әр түрлі интерфейстер мен технологияларға, ұйымды басқаруда логистикалық жүйенің жұмыс істеуін жобалау, жоспарлау, бақылау, есепке алу, талдау және реттеу үшін қолданылатын ақпаратпен байланысты құрылым [2].
Логистикалық ақпараттық жүйелер логистикалық үрдістерді басқарудың автоматтандырылған жүйелерін білдіреді.
Ақпараттық жүйелердің көмегімен келесі міндеттерді шешіледі:
oo ақпаратты өңдеу жылдамдығын арттыру және осы арқылы тез шешім қабылдау;
oo өңделетін ақпараттың көлемін арттыру және осының есебінен шешім қабылдау кезінде нұсқалардың көп санын талдау және неғұрлым ұтымды шешімді таңдау;
oo ақпаратты жинау және өңдеу кезінде қателерді азайту;
oo ресурстарды пайдалануға негізделген шешімдер қабылдау және уақтылы, дұрыс, толық және нақты ақпарат негізінде орындаушылардың жауапкершілігін анықтау;
oo электронды ақпарат алмасу есебінен менеджерлердің еңбек шығындарын азайту, қағаз тасығыштағы құжаттардың қозғалысын барынша азайту [4,6].
Логистикалық ақпараттық жүйелер үш топқа бөлінеді:
oo жоспарлы;
oo диспозитивті (немесе диспетчерлік);
oo атқарушылық (немесе жедел).
Жоспарлы ақпараттық жүйелер әкімшілік деңгейде қалыптастырылады және стратегиялық сипаттағы ұзақ мерзімді шешімдер қабылдау үшін қызмет етеді. Мынадай міндеттерді шешеді:
oo логистикалық тізбектің буындарын құру және оңтайландыру;
oo шартты-тұрақты, яғни өзгермейтін деректерді басқару;
oo өндірісті жоспарлау;
oo қорларды жалпы басқару;
oo резервті басқару және басқа да міндеттер.
Диспозитивті ақпараттық жүйелер қойманы басқару деңгейіне негізделеді және логикалық жүйелердің дұрыс жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін қызмет етеді. Мұнда келесі міндеттер шешілуі мүмкін:
oo қорларды егжей-тегжейлі басқару (қоймалау орындары);
oo тапсырыстар бойынша жүктерді іріктеу және оларды жинақтау, жөнелтілетін жүктерді есепке алу және басқа да міндеттер.
Атқарушы ақпараттық жүйелер әкімшілік немесе жедел басқару деңгейінде қалыптастырылады. Бұл қазіргі уақытта жүктердің қозғалысы туралы қажетті ақпаратты алуға және басқару объектісіне тиісті әкімшілік және басқару әрекеттерін уақытында беруге мүмкіндік беретін жұмыс режимі.
Логистиканы қолдану ақпарат алу процесін жеделдетуге мүмкіндік береді, сервис деңгейін арттырады. Логистикадағы ақпараттық технологиялар екі қажетті функцияны атқарады [11,12].
Біріншіден, олардың көмегімен өтінімдерді, тапсырыстарды алу, өнімдерді өңдеу, іріктеу, шоттарды жіберу және ұсыну процесі жеделдетіледі. Компания тұтынушылардың сұраныстарына тез жауап бере алады, ол сұраныс ауытқуына және өтінімдерді орындау мерзімдеріне қатысты белгісіздікті қысқартады және осылайша қоймалардағы артық сақтандырғыш керек-жарақтардың қажеттілігінен құтылады.
Екіншіден, ақпараттық технологиялар баламаларды жоспарлау мен бағалауға конструктивті әсер етеді. Қажетті нәтижеге жету үшін логистикалық шешімдердің жылдамдығын, дәлдігін және толықтығын арттыруға қабілетті шешім қабылдауға көмек көрсету құралдарын қолданады. Соңғы уақытта электрондық сауда мен коммерциядағы ақпараттық технологиялардың өсу және таралу ауқымы қарқынды дамып келеді.
Ақпараттық жүйенің жұмыс істеуінде үлкен маңызға ие:
oo халықаралық телекоммуникациялық желілер: Internet, Relcom;
oo халықаралық стандарттар, телекоммуникациялық желілер: электрондық ақпарат алмасу, EDI, EDIFACT деректерімен алмасу қағаздағы құжаттар қозғалысын барынша азайту;
oo Inmarsat-C, Euteltracs, Prodat, GPS байланыс және навигация жерсеріктік жүйелері.
Жеткізушілердің, тасымалдаушылардың, экспедициялық компаниялар мен тұтынушылардың ақпараттық жүйелерін интеграциялау:
тауарды жеткізуге қатысушылар арасында ақпарат алмасу;
нақты уақыт режимінде тауарды жеткізуді бақылау;
oo жеткізу кезінде күтпеген жағдайлар туындаған жағдайда келісілген шешімдерді тез қабылдау;
көліктік-логистикалық операцияларды жедел басқару;
тауарды орындалған жеткізу тиімділігін бағалау.
Логистикалық ақпараттық жүйенің материалдық-техникалық базасын технологиялық жабдықтар мен бағдарламалық қамтамасыз ету құрайды.
Ақпараттық логистикалық жүйе келесі режимдерде әрекет етеді:
oo ақпараттық-анықтамалық режим;
oo сұрыптау және топтау режимі;
oo талдау режимі;
oo есеп айырысу режимі (алдын ала қалыптасқан үлгілер мен тәуелділіктер бойынша есептер орындалады);
oo кеңес беруші режим (формальды және интуитивті әдістер негізінде бірнеше шешім беріледі).
Қазiргi логистикадағы ақпараттық ағымдардың рөлiнiң өсуi келесi негiзгi себептермен түсiндiрiледi. Бiрiншiден, тұтынушы үшiн тауар, жеткiзу мерзiмi, тасымалдау құжаттары жөнiндегi ақпараттар тұтынушылық логистикалық қызметтiң қажеттi элементi болып табылады. Екiншiден, қорларды басқару тұрғысынан қарағанда логистикалық тiзбекте толық және дұрыс ақпараттың болуы, сұраныстың анықсыздығын азайту есебiнен қорларға және еңбек ресурстарына қажеттiлiктi қысқартуға мүмкiндiк бередi үшiншiден, бәсекелестiк артықшылықтарға жету үшiн ресурстарды қалай, қай жерде және қашан пайдалану тұрғысынан ақпарат логистикалық жүйенiң икемдiлiгiн жоғарылатады.
Логистикадағы ақпараттық технологияларды пайдаланудың 3 бағытын анықтауға болады: бұл құжат айналымын басқару, кәсіпорынды басқару және бақылау және коммуникация үшін пайдаланылатын технологиялар түрлері (Сурет 1):
Кәсіпорынды басқару технологиялары
технологиясы
Кәсіпорынды басқару технологиялары
технологиясы
Құжат айналымын басқару
Электронды құжат айналымы кәсіпорын ішінде қолдану үшін
EDI-технологиясы
Коммуникация және бақылау технологиялары
Internet, Intranet
WAP-технологиясы
GPS, ГЛОНАСС
MRP
ERP
CSRP
JIT
WMS
RFID
Логистикалық ақпараттық жүйелер
Құжат айналымын басқару
Электронды құжат айналымы кәсіпорын ішінде қолдану үшін
EDI-технологиясы
Коммуникация және бақылау технологиялары
Internet, Intranet
WAP-технологиясы
GPS, ГЛОНАСС
MRP
ERP
CSRP
JIT
WMS
RFID
Логистикалық ақпараттық жүйелер
Сурет 1. Логистикалық ақпараттық жүйелер.
Ескерту - [3, 22 б.] әдебиет негізінде автормен құрастырылған
Логистикадағы ақпараттық жүйелер түрлері.
1С: шағын кәсіпорынды басқару (8) шағын кәсіпорындар үшін функционалдық мүмкіндіктері: шарттар мен тапсырыстарды есепке алу, жеткізушілердің баға анықтамалығын жүргізу, жеткізушілердің, тапсырыстардың, номенклатуралардың бөлінісінде сатып алуды есепке алу, қорлардың түсуін есепке алу, сатып алуға қосымша шығыстарды есепке алу.
Жоспарлау (MRPI) материалдық ресурстарға қажеттілікті жоспарлау, жеткізу кестесін жүргізу. Жүйе шикізатты, материалдарды және тауарларды сатып алуға, жеткізуге, түсіруге, сақтауға және т.б. қосымша шығындарды ескеруге мүмкіндік береді (көліктік шығындарды есепке алу). Тапсырысты ресімдеу кезінде баға, жеткізу мерзімі және басқа да шарттары негізінде оңтайлы өнім берушіні таңдауға болады.
Орта және ірі кәсіпорындарға арналған жабдықтауды басқарудың бағдарламалық модульдері. Әртүрлі КАЖ енгізілген орта және ірі бизнес кәсіпорындары үшін жабдықтауды басқару модулі міндетті түрде жалпы жүйеге кіріктірілген. Бұл модуль қорларды басқару және іске асыру функциялары бар бір блокқа біріктірілді (КОМПАС, 1С және т.б. жүйелері). Бұл блоктар шағын бизнес үшін шешімдерге қарағанда үлкен функционалдық мүмкіндігі бар.
Microsoft Excel-дің жабдықтаудағы негізгі әдістері:
oo ABC - XYZ қорларын талдау;
oo сақтандыру қорының деңгейін есептеу;
oo таңдалған қорларды басқару жүйесінің параметрлерін есептеу;
oo тапсырыстың оңтайлы мөлшерін есептеу;
oo жеткізу және басқа операциялар арасындағы интервалдарды есептеу.
ABC талдау - кәсіпорынның ресурстар тобын олардың ұйым үшін маңыздылығы бойынша жіктеуге мүмкіндік беретін талдау әдісі болып табылады. АВС талдау - бұл тауар ассортиментін алдын ала анықталған, нақты параметр бойынша зерттеуге, көрсетілген өлшемдер бойынша тауардың анықталған парметр бойынша маңыздылығын анықтауға және ең жоғары әсерді қамтамасыз ететін ассортименттің топтарын анықтауға мүмкіндік беретін құрал болып табылады. Бұл анализдің негізінде Парето принципі жатыр. Ол ұйымдағы барлық тауар топтарының 20%-ы жалпы пайданың 80%-ын береді. АВС анализінің графиктік көрінісін қарастырамыз (Сурет 2):
20
40
60
80
100
20
40
60
80
100
А
В
С
Фактордың пайыздық өлшемі, %
Есептелетін факторлардың жинақталған үлесі, %
20
40
60
80
100
20
40
60
80
100
А
В
С
Фактордың пайыздық өлшемі, %
Есептелетін факторлардың жинақталған үлесі, %
Сурет 2. АВС анализінің графиктік көрінісі.
Ескерту - [5, 228 б.] әдебиет негізінде автормен құрастырылған
Бұл мәліметті ескере отырып, әрбір кәсіпорынның толық ассортиментін маңыздылығы бойынша бірнеше топтарға бөлуге болады.
1. А тобы - әрқашан кәсіпорынның ассортиментте болуы қажет өте маңызды тауарлар. Егер талдауда параметр ретінде сату көлемі пайдаланылса, онда аталған топқа саны бойынша сату көшбасшылары кіреді. Егер талдаудағы параметр ретінде қоймалық қордың жылжуы пайдаланылса, онда осы топқа неғұрлым көп операциялар атқарылатын қорлар кіреді.
2. В тобы - маңыздылығы орташа тауарлар, олардың маңызыдылық және тиімділік деңгейі сәйкесінше болады. Бұл тауарлар тобы өте маңызды болмағанымен, статистика мәліметтері бойынша кәсіпорындардың ассортименттерінің, қорлардың негізгі бөлігін алады.
3. С тобы - маңыздылығы төмен тауарлар, бұл категорияға ассортименттен шығарылуы тиіс тауарлар немесе нарықтағы жаңа тауарлар тобы кіреді.
Егер қоймалық қорларға АВС талдауы қолданылса, операциялар жиілілігі бойынша оңтайландырылған орналастыру жүйесін құруға болады.
АВС анализден кейінгі қойма қызметкерінің маршруты қашықтығы және уақыты бойынша екі есе қысқарады.
VMI технологиясы. VMI (Vendor Managed Inventory) міндеті өнім берушіге тұтынушы үшін қажетті қор деңгейін ұстап тұру. Басқаша айтқанда, VMI - бұл тұтынушылардың қорларды басқару саласындағы жеткізушілермен тік кооперациясы, сондай-ақ жеткізуші өз клиентінің қажеттіліктері (сұранысы) туралы ақпаратқа қол жеткізе алатын жеткізу тізбегінің жұмыс істеуін жақсарту тұжырымдамасы [2, 50 б.].
VMI тұжырымдамасының (технологиясының) нұсқалары:
oo тауар қорларын үздіксіз толтыру бағдарламалары - Continuous Replenishment Programs (CRP);
oo жеткізушілердің көмегімен қорларды басқару - Supplier Assisted Inventory Management (SAIM);
oo жеткізушілердің көмегімен қорларды толтыру - Supplier Assisted Inventory Replenishment (SAIR);
oo тұтынушылардың сұраныстарына тиімді жауап беру - Efficient Consumer Response (ECR).
Қойманы автоматтандырылған басқарудың ақпараттық негізгі заманауи технологиялары:
oo штрих-кодтау технологиясы;
oo RFID технологиясы;
oo ERP жүйесі;
oo WMS технологиясы.
1.2 Қойма логистикасындағы ақпараттық жүйе түрлері және қызметтері
Қойманың ақпараттық қызмет көрсетуі ақпараттық ағындарды басқаруды болжайды және қойманың барлық қызметтерінің қызмет етуінің байланыстырушы буыны болып табылады.
Қоймадағы ақпараттық қызмет мыналарды қамтиды:
oo келіп түскен құжаттарды өңдеу;
oo жеткізушілердің тапсырыстары бойынша ұсыныстар;
oo жеткізушілерге тапсырыс беру;
oo қабылдау және жіберуді басқару;
oo тауарлардың қолжетімділігін бақылау;
oo тапсырыс берушінің тапсырыстарын алу;
oo тиеу құжаттарын ресімдеу;
oo диспетчерлік көмек, оның ішінде оңтайлы жөнелту партиясы мен жеткізу маршруттарын таңдау;
oo жедел қызметкерлермен және жоғарғы басшылық иерархиясымен ақпарат алмасу.
Қоймада ақпараттық ағындардың өту сызбасын қарастарайық (Сурет 3):
Сурет 2. Қоймада ақпараттық ағындардың өту сызбасы.
Ескерту - [30] әдебиет негізінде автормен құрастырылған
Қоймадағы ақпараттық логистиканың негізгі түсініктері:
oo ақпараттық ағын;
oo ақпараттық жүйе;
oo ақпараттық технология.
Қойма шаруашылығындағы ақпараттық ағынға жүктің қоймаға келгеннен бастап яғни қабылдау аймағына түскеннен жүк туралы барлық мәліметтер мен құжаттар, сақтау зонасына орналастыру үшін қоймашыларға берілетін ақпараттар, жинақтау зонасында қандай тауарларды жинақтау керек екені туралы мәліметтер жатқызылады.
Қоймадағы ақпараттық жүйеге қойманы басқаратын бағдарламалық желілер жатады. Ең негізгі заманауи қойма басқару ақпараттық жүйелеріне ERP, WMS жүйелері жатады. Бұл жүйелердің кәсіпорынның қызмет көрсету бағытына қарай әр түрлі функцияларды қамтитын түрлері бар.
WMS қойма басқару автоматты жүйесі - бұл жүйе қазіргі заманғы технологиялық және мамандандырылған қоймалық жабдықтарды қолдаумен қойма процестерін автоматтандыруды және интеллектуалды басқаруды қамтамасыз ететін аппараттық-бағдарламалық кешен болып табылады.
WMS жіктелуі:
oo WMS бастапқы деңгейдегі жүйе (шағын компаниялардың қоймалары, шағын номенклатурасы бар дүкендер);
oo қойманы басқарудың қорапты жүйесі (қоймалар 1000 -10 000 м2 үлкен номенклатурамен, бірақ төмен тауар айналымымен);
oo бейімделетін жүйелер (ірі логистикалық компаниялар, тарату орталықтары, қоймалар 5000 м2);
oo конфигурацияланатын жүйелер (үлкен номенклатурасы және жоғары тауар айналымы бар 5000 м2 қоймалар) [8].
WMS жүйесінің құрамы
oo бағдарламалық қамтамасыз ету;
oo жабдықтар (деректерді жинау терминалдары, штрих-код принтерлері және жапсырма аппликаторлары, штрихкод сканерлері, қойма қызметкерлерінің жұмыс орындары, логистикалық этикетка және т. б );
oo нақты кәсіпорын үшін әзірленген басқару жүйесін ұйымдастыру бойынша тұжырымдамалық шешім.
Бағдарламалық қамтамасыз ету:
oo 1С: WMS Логистика
oo 1С: сауда және қойма 7.7
oo Core IMS 3.5 - өнімді сақтауға жоспарлы және жоспардан тыс түсімдерді есепке алу, тиеу және орнын ауыстыру кезінде тауарды іріктеу;
oo MSSQL шағын және орта бизнес үшін;
oo R-keeper Store House Storage тауарлар қозғалысының есебі;
oo менің қоймам-интернет пайдаланушысының стандартты білімі қажет, вебинтерфейс арқылы қол жетімді, қарапайым компьютерленген бұлттық CRM жинау және сақтау жүйесі.
WMS аппараттық инфрақұрылымы:
oo серверлер;
oo штрихкод принтерлері;
oo радиотаратқыштар;
oo штрихкод сканерлері;
oo клиенттік құрылғылар (терминалдар, ДК, планшеттер, смартфондар);
oo деректерді жинау терминалдары;
oo RFID чиптер.
WMS-тің атқаратын функцияларын қарастырайық (Кесте 1):
Кесте 1.
WMS - тің атқаратын функциялары.
Операциялар
Автоматтандырылған жұмыс
Тауарды қабылдау
Радиотерминалдарды немесе қағаз тасығыштарды пайдалана отырып, нақты уақыт режимінде тауарларды қабылдау;
Штрих кодтарын басып шығару;
Сатып алуға тапсырыспен немесе өнім берушіден жөнелту туралы алдын ала хабарламалармен және оларсыз икемді сәйкестендіру;
Жауапты сақтауға қабылдау;
Деректердің сәйкестігін тексеру және түзету.
Қоймалау
Персоналдың бақылауымен автоматты жинау;
Әр түрлі жеткізушілердің жөнелтілмеген тауарларын қоймаға дайындау.
Тауарды бір жолғы қабылдау мен жөнелтуді автоматтандыру
Алынған тауарды тапсырыс берушілерге жіберу үшін қайта тиеу;
Өнімді қойма арқылы транзиттік тиеу.
Тапсырыстар мен тапсырыстар топтарын икемді басқару
Тапсырыстарды кешенді топтастыру;
Процестер мен ресурстарды оңтайландырумен топтармен тапсырыстарды өңдеу және шығару;
Тауарлар партияларын біріктіру және бөлу;
Тиеу және қайтару кезінде орау бойынша тауарды сәйкестендірудің теңшелетін функциясы.
Тауарды басқару
Контейнердібақылау;
Аралық ішінара түгендеу;
Қоймаларды аудандастыру және аудандарды конфигурациялау және қоймалық аудандастыру;
Жүктің төл сипатын қадағалау (лот, код, сериялық нөмір).
1-кестенің жалғасы
Адам ресурстарын басқару
Есепке алу уақыты;
Қызметкерлерге тапсырмаларды қадағалау;
Адам ресурстары туралы есеп.
Сақтау және өндірісті басқару
Сақтау камерасының нақты орнын анықтау;
Ұйым ішіндегі қозғалыс;
Сақтау мерзімі бойынша басқару және сақтауды оңтайландыру.
Тапсырысты жинау
Тапсырыс жинау үшін қызметкерлерге автоматты түрде генерациялау және тапсыру;
Конвейер таспасында толық жиынтығы;
Көптеген тауарларды біріктіру;
Бөлшектер, жәшіктер, толық палеттер бойынша үлгілеуді қолдау;
Радио терминалдарды немесе жапсырмаларды пайдалану арқылы толық жиынтығы .
Ескерту - [30] әдебиет негізінде автормен құрастырылған
Қойманы басқару жүйелері келесі мақсаттарға қол жеткізу үшін енгізіледі:
oo операцияларды орындауға және ақпаратты өңдеуге байланысты қателердің санын азайту;
oo қойма жұмысының жылдамдығы мен дәлдігін арттыру;
oo нақты уақыт режимінде қоймадағы тауарларды есепке алу;
oo қойма ресурстарын тұрақты бақылау [8].
Автоматтандырылған қойма ішіндегі технологиялар.
Тапсырыстарды таңдау технологиясы жарық бойынша таңдау.
Жарық бойынша таңдау технологиясы (Pick to Light) тапсырыстарды таңдаудың қажетті орнын жарықпен бөлу арқылы жұмыс істейді. Тауар бірліктерінің саны дисплейдегі тиісті жерде көрсетіледі. Оператор тауардың қажетті санын алады, растау батырмасын басады және ақпарат электронды түрде қазынаны басқару жүйесінің дерекқорына жіберіледі. Pick-by-Light (Pick-to-Light) технологиясы тапсырыс өңдеу уақытын айтарлықтай қысқартады, бұл қойма жұмысының жоғары өнімділігін қамтамасыз етеді [1.1 б].
Тапсырыс таңдау технологиялары дауыстық басқару.
Технология қойма қызметкеріне тапсырыстарды орындау барысында WMS жүйесімен тікелей дауыстық байланыс орнатуға мүмкіндік береді. Дауыстық іріктеу технологиясының негізгі артықшылығы терминал немесе қағаз тасығышты қолында ұстаудың қажеті жоқ, тапсырыс жинаушының қолдары бос болады. Voice Picking технологиясы жедел тапсырыстарды орындауға, жалпы қойма жұмысының өнімділігін арттыруға мүмкіндік береді [20].
Тапсырыстарды арбашалар бойынша таңдау технологиясы.
Арбалар (Pick by Cart) бойынша таңдау қойма операторы тапсырма алатын және олардың орындалуын растайтын радиожиілік терминалымен немесе дисплеймен жабдықталған арнайы арбаларды пайдалану арқылы жүргізеді.
Тапсырыстарды іріктеу технологиясы.
Көріну бойынша таңдау кезінде (Pick-by-Vision) барлық ақпарат автоматты режимде қойма басқару жүйесінен қызметкерлерге көзілдіріктің визуалды интерфейсіне беріледі.
Радиотерминалдарды басқару.
Радиотерминал қойма қызметкерлерінің әрекеттерін автоматтандыруға арналған және тауарлар туралы ақпаратты жинау және өңдеу бойынша түрлі операцияларды орындауға мүмкіндік береді. Жүйенің негізгі штаттық жұмыс режимі қойма операторларынсыз көптеген операцияларды қағаз терминалының терезесінен қоймашылар өздері жасайды және өңдейді.
Сипаттамасы:
Тапсырманы беру кезінде оны беру уақыты және орындауға жауапты қызметкер белгіленеді. Әрбір қызметкер бойынша оның жұмысының барлық тарихы тіркеледі: ол орындаған міндеттер, олардың орындалу уақыты, тауардың саны мен көлемі, салмағы мен т.б. бұл әрбір қызметкердің жұмысына егжей-тегжейлі талдау жүргізуге және икемді мотивация жүйесін іске асыруға мүмкіндік береді.
Радиотерминал көмегімен мынадай қызметтер қоймада орындалады:
oo тауарды қоймаға қабылдау;
oo бағасын тексеруді жүзеге асыра отырып, сауда залында жұмыс істеу;
oo дүкенде немесе қоймада түгендеу жүргізу;
oo сатып алушының тапсырысын ресімдеп, касса алдындағы кезекті босату;
oo штрихкодтарды енгізу және баспаға заттаңбаларды жіберу;
oo тізімнен тауарларды таңдау;
oo тауарлар туралы ақпаратты қарау: атауы, сипаттамалары, саны, бағасы;
oo деректерді онлайн режимде өңдеу [20].
Радиожиілікті идентификациялау немесе RFID - бұл радио сигналдар арқылы RFID белгілері деп аталатын деректер оқылатын немесе жазылған объектілерді автоматты идентификациялау тәсілі.
Радиожиілікті сәйкестендіру технологиясы (RFID) өзінің дамуын 10 жыл бұрын бастады (ХХ ғасырдың 90-шы жылдарының басында). Қазіргі уақытта штрих-кодтауға балама болып отыр.
Радиожиілік идентификациясы штрих-кодтаумен салыстырғанда маңызды артықшылықтарға ие:
1. Радиометрде штрих-кодқа қарағанда 20 есе көп ақпарат бар.
2. Бұл ақпарат тауар қозғалысы процесінде өзгертілуі немесе толық алмастырылуы мүмкін.
3. Ақпаратты оқу автоматты түрде, қашықтықта (10 м-ге дейін), белгінің кез келген жағдайында, қозғалыстағы объектіден (100 кмс-ге дейін) жүзеге асырылады.).
4. Радиосигналдар белгілер ағаш, қағаз, пластмасса, картон, шыны арқылы өтеді. Оларға кір, шаң, бу кедергі келтірмейді.
RFID жүйесі келесі компоненттерден тұрады: [1.1 д]
oo белгі (идентификаторды сақтау және беру үшін);
oo ридер (идентификаторды оқу және ақпаратты өңдеу үшін);
oo антенна (көтергіш радиотолқындарды сәулелендіру және радиожиілік белгілерінен жауап қабылдау үшін);
oo жергілікті сервер және бағдарламалық қамтамасыз ету (ақпаратты жинау және өңдеу үшін) (Сурет 4):
Сурет 4. RFID технологиясының құрамдас бөліктері.
Ескерту - [3] негізінде автормен құрастырылған
RFID таңбаларды оқуға болады:
oo антенналар мен ридер блогы орнатылған стационарлық бекеттерде;
oo сондай-ақ антенналар, ридер және деректерді жинау терминалы құрастырылатын тиегіштерде немесе ричтрактарда;
oo антеннадан деректерді жинаудың қол терминалдары.
Сондай-ақ, бұл технологияны қойманы түгендеуде қолдану үлкен мүмкіндіктер ашады.
Штрих-кодтау жүйесі.
Штрих-код - бұл өнімнің бетіне, таңбалануына немесе қаптамасына салынатын, оны техникалық құралдармен оқу мүмкіндігін беретін графикалық ақпарат. Халық тұтынатын тауар саудасында EAN-13 коды қолданылады (European Article Numbering. Тауардың еуропалық нөмірі).АҚШ пен Канадада халық тұтынатын тауарларды кодтау үшін UPС (Universal Product Code) стандарты (12 белгі) қолданылады [1.1 б].
Қоймалық және көліктік мақсаттар үшін бірлі-жарым және топтық қаптамадағы бұйымдар ITF-14 стандарты бойынша штрих-кодпен кодталатын көліктік қаптамаға (қорапқа, жәшікке және т.б.) салынады. Бұл кодта бірінші таңба қаптама түрін кодтайды.
EAN-128 - әріптік-цифрлық кодтайтын ұзындық штрих-коды. Бұл стандарт әр түрлі компаниялар арасында деректер алмасу үшін қолданылады. Код әртүрлі ақпаратты, мысалы, тауардың кодын, жарамдылық мерзімін, мөлшерін, көлемін, өндіруші партиясының кодын және т. б. қамтуы мүмкін.
PDF417-2710 - таңбаға дейін кодтауды қолдайтын екі өлшемді штрих-код. Ол тауарлар есебінде кеңінен қолданылады.
Maxi Code (Максикод) - бұл жүк жөнелтуші және жүк қабылдағыш жүйелер үшін жасалған жоғары сыйымдылық өлшеуіш машина оқылатын код.
Штрих-кодтарды енгізу қандай міндеттерді шешеді? [25].
1. Тауардың қоймада нақты қай жерде екендігі туралы нақты ақпарат алу.
2. Қойма үй-жайларын оңтайландыру және ұтымды пайдалану.
3. Тауардың жарамдылық мерзімін қадағалау.
4. Операцияларды өңдеу мерзімін ұлғайту.
5. Қоймадағы адамдар мен тиеу техникасының жұмысын оңтайландыру (Сурет 5):
Сурет 5.Штрих-код құрылымы.
Ескерту - [26] негізінде автормен құрастырылған
Қойманы автоматтандыру жүйесін енгізу процесіне ақша мен уақытты инвестициялау жұмыстың жаңа деңгейіне тез шығуға мүмкіндік береді, ал штрих-кодтау тауар айналымын ұлғайтуға және шығындарды болдырмауға мүмкіндік береді.
Қоймада штрих-кодтың қолданылуы.
Ұяшықты штрих-кодтау.Ұяшықтардың сандық нөмірлері қоймалық топологияны құру барысында құрылады. Ұяшықтың бірегей идентификаторы бойынша штрих-код жасалады. Код CEL префиксінен және бірегей ID тұрады (Сурет 6):
Сурет 6. Ұяшықты штрих-кодтау.
Ескерту - [26] негізінде автормен құрастырылған
Ұяшықтың сандық нөмірі төрт құрамнан тұрады: залдың атауы, сөренің нөмірі, секцияның нөмірі және қабаттың нөмірі (Сурет 7):
Сурет 7. Ұяшықтың сандық нөмірінің құрамы.
Ескерту - [26] негізінде автормен құрастырылған
Паллеттерді штрих-кодтау.
Паллет нөмірі екі құрамнан тұрады: pal префиксі және паллеттің сандық нөмірі (Сурет 8):
Сурет 8. Паллеттерді штрих-кодтау.
Ескерту - [26] негізінде автормен құрастырылған
Паллеттердің сандық нөмірі бойынша штрих-код жасалады, оның символдық бөлігі нөмірге ұқсас (осы мысалда штрих кодтың символдық бөлігі: PAL056904).
Партиялық тауарды штрих-кодтау.
Егер өнімді түсіру немесе шығару тапсырмасын орындау кезінде партиялық тауар қабылданса, яғни партиялық тауардың этикеткасын басып шығару мүмкіндігі (Сурет 9):
Сурет 9. Партиялық тауарды штрих-кодтау.
Ескерту - [26] негізінде автормен құрастырылған
Партия нөмірі екі құрамнан тұрады: PAR префиксі және партияның бірегей сандық нөмірі.
Ақаулы тауарды штрих-кодтау.
Тауар түрін жоғалтқан немесе бүлінген тауар ақаулы тауарға арналған заттаңбамен таңбаланады. Қойманың қызметкері мобильді терминалдың көмегімен осы тауарға ақау партиясын қалыптастырады, қажет болған жағдайда оны жеке паллетке және аймаққа жылжытады, осылайша оны іріктеу мен жинақтаудан шығарады (Сурет 10):
Сурет 10. Бүлінген жүктерді штрих-кодтау.
Ескерту - [26] негізінде автормен құрастырылған
Ақаулы тауардың нөмірі екі құраушыдан тұрады: BRA префиксі және ақау партиясының сандық нөмірі [26].
Штрих-код сканері - бұл штрих-кодты оқу және оның деректерін дербес компьютерге, кассалық аппаратқа немесе POS-жүйеге жіберу арқылы орындалатын құрылғы. Қоймаларды (егер олар бірнешеу болса) және қойма аймағын таңбалау үшін әріптерді, ал сақтау ұяшықтары үшін сандарды қолданған жөн. Ұқсас символдардан аулақ болу керек, мысалы, 0 цифрына ұқсас о әрпінің, 3 цифры сияқты жазылған З әрпінің қатысуын болдырмау қажет.
1.3 Қойма логистикасында ақпараттық жүйелерді пайдаланудың шетелдегі және Қазақстандағы тәжірибесі
WMS-ті қолданудың шетелдік тәжірибесі.
Дистрибьюторлық азық-түлік орталығына WMS енгізу тәжірибесі Кирилл Капущак.
Кирилл Капущак Нестле Фуд, Юнилевер, Вимм-Билль-Данн және т.б. компаниялардың ресми дистрибьюторы болып табылады. Өкілдіктер Пятигорск, Буденновск, Черкесск және Элистада орналасқан, компанияның бас кеңсесі Ставропольде орналасқан. 2006 жылдың ортасына қарай басшылық мынадай қорытынддыға келді: азық-түлік тауарларының қоймасын автоматтандыру, автоматтандырылған басқару жүйесін (WMS) енгізу қажет. [1.3 a]
Нәтижесінде, ұзақ іздеулерден кейін Проксима-қойма қоймасын басқару жүйесінің ең жоғарғы конфигурациясы, Ай Ти Скан компаниясының әзірлемелері таңдалды. Осы жүйені енгізудегі дәлелдердің бірі WMS технологиясының барлық негізгі талаптарын сақтай отырып, клиенттердің тапсырыстарын тез қабылдау және іріктеу мүмкіндігі болды. Проксима-WMS қоймасында тиімді партиялық есепті сақтай отырып, қабылдау кезінде тауарды таңбалау уақытын едәуір қысқартуға мүмкіндік беретін қосымша технологияны қолдау жүзеге асырылды. Қойманы толық автоматтандыру жобасының құны шамамен 3 млн. рубль болды.
Компанияның қойма басқару жүйесі WMS енгізу тәжірибесі:
1-қадам. Жоба шеңберінде логистикалық жобалау бойынша жұмыстар орындалды: кәсіпорынның тауар ағындарын талдау, концептуалды жобалау және қойма технологиясының оңтайлы нұсқасын әзірлеу.
2-қадам. WMS енгізу барысында Ай Ти Скан компаниясының мамандары жүйені 1С: Кәсіпорын 7.7 бағдарламалық өнімдерімен және КПК арқылы сауда нүктелерінде сауда өкілдерінің жұмысын автоматтандыруды қамтамасыз ететін Оптимум жүйесімен біріктірді.
3-қадам. Интегратор-компанияның мамандары профильді топтар бойынша бөлінген бірқатар компания қызметкерлері үшін теориялық курс бойынша, содан кейін компания қоймасында практикалық сабақтар өткізді.
4-қадам. Проксима-WMS қоймасы жүйесін енгізу үш айға созылды, тағы бірнеше ай бизнес-үдерістерді мерзімді түзетуге кетті.
Енгізу нәтижелері:
1.Жұмысқа алу шығындарын есепке алу.
2.Қызметкер жұмысының қателесуі.
3.Салыстырмалы сандар.
Ресейде WMS табысты енгізу нәтижелерін практикалық талдау келесі сандық көрсеткіштерге қол жеткізуді көрсетеді:
oo тапсырыстарды қабылдауға, жинақтауға, жөнелтуге жұмсалатын уақытты 1,5-2 есе қысқарту;
oo тапсырыстарды орындау дәлдігін 99 %-ға дейін арттыру;
oo қызметкерлер санын 2-2,5 есе қысқарту;
oo жарамдылық мерзіміне немесе сақтау шарттарына байланысты шығындардың едәуір төмендеуі;
oo жұмыстың дәлдігін арттыру есебінен тауар ассортиментін ұлғайту;
oo 4000-10000 паллет-орынға арналған қойманы бір немесе екі оператормен басқару мүмкіндігі;
oo бір айда іріктеудің ауысуымен іріктелетін шығын жүкқұжаттарының жиынтық саны WMS-пен жұмыс істеу жылы ішінде 87 %-ке өсті;
oo бір шығыс жүкқұжатын іріктеуге жұмсалатын уақыт 67% - ға қысқарды;
oo бір ұяшықтан тауарды іріктеудің орташа уақыты екі есе төмендеді;
oo тоқтап қалумен байланысты шығындарды едәуір қысқарту.
WMS қоймадан басқа әр түрлі салаларда қолданылады (Сурет 11):
Сурет 11. 2016-2018 жылдар арасында Ресейде WMS жүйесінің қолданылу салаларының үлесі.
Ескерту - [3] негізінде автормен құрастырылған
Штрих-кодты қолданудың әлемдік тәжірибесі .
Шетелдік тәжірибеде ақпаратты коммерциялық қызметте, тасымалдау және сақтау жүйелерінде, инвентарлық есепке алу саласында, технологиялық процестерде және басқаларда кеңінен қолдануға болады. Қазіргі уақытта АҚШ-та өндірілген негізгі тауарлардың шамамен 90% -ы штрих-кодпен, Германияда - шамамен 80 %, Францияда - 70 %, Швецияда - шамамен 45 %. Егер ТМД елдерінде өнеркәсіптік тауарлар мен тұтыну тауарларын шығаратын 200 мыңнан астам кәсіпорын, мыңнан астам көтерме базар және 3 мыңнан астам көтерме дүкен, 14 мың қойма бар және жалпы өнімнің жиынтығы 10 миллионнан асатындығын ескеретін болсақ, онда штрих-кодты тауарларға қолдану тиімділігін түсіну қиын емес.
RFID технологиясын қолданудың әлемдік тәжірибесі.
Wal-Mart компаниясы Wal-Mart үшін тұтыну тауарларының ең ірі 100 жеткізушісі және фармацевтикалық өнім өндірушілер 2005 жылдың қаңтарынан бастап Wal-Mart мекенжайына қораптарда, жәшіктерде және табандықтарда жіберілетін өздерінің барлық тауарларын RFID-белгімен жабдықтауға міндетті деп жариялады. 2004 жылы Wal-Mart RFID жүйесін енгізудің пилоттық жобасын бастады және 2007 жылғы 1 қаңтарға дейін өзінің барлық жеткізушілерін тек радиометрлермен тауарларды өндіруге міндеттеді. Соңғы үш жылда RFID пайдаланатын Wal-Mart дүкендерінің он есе өсуі байқалды. Cap Gemini Ernst & Young зерттеулеріне сәйкес, Wal-Mart ең ірі 100 жеткізушісі $3 млрд. RFID нарығын құрайды, бұл ретте 13 радиометрлерге, 13 сәулет және ридерлерге, 13 сервистерге келеді.
381 супермаркет желісі бар Sainsbury Supermarkets компаниясы (Ұлыбритания) тауарларды электрондық таңбалау туралы шешім қабылдады. Қағаз парағы бар қалыңдықтағы RFID аз өлшемді белгілері оларды өндіру кезеңінде тауарлардың қаптамасына нығыздалады. Дүкендерде сауда залының кіре берістерінде ұрлықтан қорғау детекторлары орнатылған. Детекторлар радиожиілік белгісін анықтайды және дабыл сигналын шығарады. Белгілер деактиваторлары кассирде орналасқан. Штрих-кодтың стандартты сканерлері арнайы түрде пысықталды және тауар кодын оқудың дәстүрлі екі тізбекті операцияларының орнына қорғауды кейіннен алып тастай отырып, көрсетілген екі функцияны біріктіретін бір функцияны орындауға мүмкіндік береді. Жүйе өзінің тиімділігін дәлелдеді. Бірінші кезекте тәуекел тобындағы тауарлар (ұрлыққа бейім), сондай-ақ қымбат секциялардағы тауарлар таңбаланады. Таңбаланған және таңбаланбаған тауарлар сыртқы түріне қарай ерекшеленбейді (тек штрих-код ғана көрінеді). Аталған схеманы қолдану кассирдің жұмыс уақытын және сауда залындағы бақылау - кассалық жабдықтың жалпы санын қысқартады.
Cash & Carry компаниясында RFID технологиясын енгізу тәжірибесін қарастырайық (Кесте 2):
Кесте 2.
RFID технологиясын қолданудың практикалық нәтижелері (МЕТРО Кэш энд Керри компаниясының мысалында).
№
Көрсеткіш
Нәтиже
1
Қабылдаушы мен сағатына өңделетін қораптардың саны, бірлік
514
2
Бір қорапты өңдеу уақытын үнемдеу, мин.
0.035
3
Бір сағатқа өңдеуге арналған босату уақыты, мин.
17.99
4
Сағатты үнемдеу, %
29.98
5
Жұмыс ауысымы, h
8
6
Жұмыс ауысымындағы қораптарды өңдеуде уақытты босату, мин.
143, 92
Ескерту - [26] негізінде автормен құрастырылған
Осылайша, жеткізу тізбегінде RFID технологиясын енгізу кезінде әрбір қабылдаушы жұмыс ауысымында 143, 92 минут (2 сағ 24 мин) пайдалы жұмыс уақытын үнемдейді. Өз кезегінде босаған уақыт қойма қызметкерлеріне жоғары нәтижелермен күнделікті міндеттерді орындауға мүмкіндік береді, тапсырысты мерзімінде дәл қалыптастыру .
Pick-by-voice технологиясын қолданудың әлемдік тәжірибесі.
Қазіргі уақытта Pick-by-voice технологиясын Мәскеуде орналасқан келесі сауда кәсіпорындары пайдаланады: METRO, Cash&Carry, Real, Spar, Leroy Merlin (ЛеруаМерлен), Ашан, SAVAGE (Саваж), X5 Retail Group, . Саваж компанияларында дауыстық іріктеу технологиясын енгізудің практикалық нәтижелерін қарастырайық. Pick-By-Voice технологиясын Саваж (SAVAGE) компаниясында енгізу барысында белгілі бір нәтижелерге қол жеткізілді. Осы технологияны пайдалану сәтіне дейін сапаны бақылау рәсімін бір постыда екі адам орындады: біреуі қораптың ішіндегісін тізіп, екіншісі жүкқұжатта тиісті позицияларды атап өтті, Pick-By-Voice енгізгеннен кейін тек біреуі ғана жұмыс жасады. Бос қолдардың есебінен өнімділік 25%-ға артты, жүк тиегіштер қысқарып, тапсырыс көлемі үлкен болғанда жинақтаушыларға көмектесті [29].
Кесте 3.
Союзтекстиль компаниясының мысалында Pick-by-voice технологиясының қағаз тасығышты және радиотерминалды пайдалану кезінде тауарды жинақтау әдістерімен практикалық салыстыру.
Көрсеткіш
Жүк өңдеу технологиясы
Қағаз тасымалдағыш
Радиотерминал
3-кесте жалғасы
Ұяшықтар сағ (150-180 пакет сағатқа сәйкес келеді), бірлік
130
130
Ұяшықты өңдеу уақытын үнемдеу, мин
0.05
0.08
Ұяшықтарды өңдеу уақытын сағатына босату, мин
6.5
10.4
Уақытты үнемдеу,%
10.8
17.3
Жұмыс күні, сағ
8
8
Күніне ұяшықтарды өңдеу уақытын босату, мин
52.0
83.2
Ескерту - [26] негізінде автормен құрастырылған
Осылайша, Союзтекстиль компаниясында Pick-By-Voice жүктерді өңдеу технологиясын енгізу кезінде қағаз тасығышты және радиотерминалды пайдалана отырып, тауарды жиынтықтау әдістерін ауыстыра отырып, әрбір жинақтаушы күніне тиісінше 52 және 83,2 минут пайдалы жұмыс уақытын үнемдейді. Өз кезегінде босаған уақыт қойма қызметкерлеріне жоғары нәтижелермен күнделікті міндеттерді орындауға мүмкіндік береді: клиенттің тапсырысын мерзімінде қалыптастыруға.
Қазақстан Республикасы бойынша қойма логистикасындағы ақпараттық жүйені талдау.
WMS автоматтандырылған қойма басқару жүйесінің Қазақстанда қолданылу тәжірибесі.
Қазақстанның ең ірі кондитерлік кәсіпорындарының қоймасында WMS жүйесінің енгізілуі. СОЛВО компаниясы екі тарату орталығын және Қазақстандағы танымал кондитерлік өнімдерді өндірудегі қойманы, оңтүстік кореялық LOTTE Confectionery кондитерлік холдингінің бір бөлігі болып табылатын Рахат фабрикасын автоматтандырды [13].
Жүйені таңдау барысында тапсырыс беруші Solvo-ға артықшылық берді. Solvo WMS ең танымал және танымал ресейлік қойма логистикасын автоматтандыру жүйелерінің бірі. Solvo WMS қазірдің өзінде енгізілді және оларға арналған кондитерлік фабриканың дайын өнім қоймасы сияқты нысандарда табысты пайдаланылды.
Кесте 4.
Алматы қаласында WMS қойма басқару автоматтандыру жүйесі енгізілген қоймалар.
Қоймалардың негізгі сипаттамалары
Aлматы қаласындағы ұзақ мерзімді сақтау қоймалары (Тарату орталығы)
Алматы қаласындағы өндіріс қоймасы
Сақтау орны
10 000 шаршы метр
3000 шаршы метр
Ассортимент
970 позициядан астам
300 позициядан астам
Сақтау түрі
паллетті, 7609 паллетті орын, 1-4 қабатта сақтау,стеллаждардың биіктігі 1800 мм
паллетті,
1500 паллетті орын
Техника
AUTO-ID жабдықтар-монтаждалатын және деректерді жинаудың қол терминалдары
деректер жинау терминалдары
Қойма кестесі
тәулік бойы
12 сағат бойы аптасына 6 күн
Ескерту - [26] негізінде автормен құрастырылған
Қоймаға автоматтандыру жүйесін енгізудегі кәсіпорынның алға қойған негізгі міндеттері:
oo түгендеу процесін жеңілдету;
oo персонал жұмысының тиімділігін арттыру және жеделдету;
oo FIFO принципі бойынша жөнелтуді жүзеге асыру;
oo қойма бойынша жүк қозғалысын нақты қадағалау;
oo тауарларды орналастыру талаптарын ескере отырып, үйлесімділігі, тауар топтарының;
oo өнімді іріктеу аймағына уақытында түсіру (picking);
oo тапсырыстарды жинау кезінде қойманы айналып өту процесін оңтайландыру;
oo автокөлікке тиеуді жеделдету және бақылау;
oo тапсырыстарды жинау кезінде қайта сұрыптау ықтималдығын төмендету.
Енгізу нәтижелерінің арасында мыналарды атап өту керек:
1. Деректерді жинау терминалдары мен сканерлерді пайдалана отырып қабылдау, жинау және жөнелту процестерін автоматтандыру.
2. ASN технологиясы бойынша жүктерді қабылдауды автоматтандыру.
3. Толық және толық емес паллеттерді қоймаға қабылдау мүмкіндігі.
4. Толтыру мен іріктеуді оңтайландырудың әр түрлі нұсқаларын іске асыру.
5. Іріктеуді оңтайландырудың әр түрлі ережелері мен стратегияларын ескере отырып, іріктеуші ұяшықтарды айналып өту ережелерін қалыптастыру мүмкіндігі .
6. Қалдық жарамдылық мерзімін ескере отырып FIFO бойынша жүктемені жоспарлау.
7. Тапсырыс дайындаудың аралық аймағы жоқ тікелей көлік құралына тапсырыстарды жинау мүмкіндігі және т. б.
WMS 1С-Логистика:қойманы Басқару Хатбер-Қазақстан ЖШС қоймасында . Бүгінгі күні Алматы қаласындағы қоймада WMS-тен деректерді жинау радиотерминалдары бар 3 оператор және 10 қоймашы жұмыс істейді. Автоматтандырылған жүйенің басқаруында клиентке саны мен сапасы бойынша қабылдау және қайтару операциялары, қойманы аймақтауға сәйкес орналастыру, іріктеу, жинақтарды қалыптастыру, тиеу және түгендеу орындалады. Кейбір тауар топтары үшін жарамдылық мерзімі мен сериялық нөмірлері бойынша есеп жүргізіледі. Сатып алынған және енгізілген биллинг модулі Хатбер-Қазақстан ЖШС-не өз компаниясы үшін тауарларды сақтау және өңдеу шығындарын есептеп қана қоймай, бөгде компанияларға жауапты сақтау қызметтерін көрсетуге мүмкіндік береді [16].
Хатбер-Казахстан ЖШС Қазақстан аумағында кеңсе тауарларын көтерме сатумен айналысады. Клиенттерге қызмет көрсететін компания қоймасы Алматыда орналасқан. Мұнда, 1 200 ш. м. алаңда 5 000 өнім сақталуда. Алаңдарды неғұрлым ұтымды пайдалану, тапсырыстарды іріктеу жылдамдығы мен сапасын арттыру үшін Хатбер-Қазақстан ЖШС басшылығы қоймада мамандандырылған басқару жүйесі WMS енгізу туралы шешім қабылдады.
Компанияда бағдарламалық қамтамасыз етудің және қойманы автоматтандыру қызметін жеткізушілердің түрлі нұсқалары қарастырылды. WMS жүйелердің сипаттамаларын салыстыра отырып және аумақтық қашықтағы клиенттер үшін жобаларды орындауға интеграторлардың тәсілдерін зерделеп, Хатбер-Қазақстан ЖШС-де жүйені әзірлеуші компания AXELOT мамандарын шақыра отырып, ресейлік WMS-ге 1С-Логистика: қойманы басқару тоқтады.
Жоба жұмыстарын бастамас бұрын AXELOT мамандары Хатбер-Қазақстан ЖШС қоймасында болып, оның ағымдағы жай-күйін егжей-тегжейлі зерттеді. Алынған деректер негізінде WMS пайдалану схемасы жасалды. 1С-Логистика: қойманы басқару типтік нұсқасына қажетті өзгерістер енгізілгеннен кейін, 1С:Кәсіпорын платформасында корпоративтік ақпараттық жүйемен интеграцияны әзірлегеннен кейін AXELOT мамандары WMS болашақ пайдаланушыларын оқытуды жүргізу және автоматтандырылған жүйені пайдалануға қосуды жүзеге асыру үшін Хатбер-Қазақстан ЖШС қоймасына келді. Барлық жобаны орындауға екі айдан астам уақыт кетті.
2012 жылдың қыркүйек айында Қазақстандағы фармацевтикалық өнімдердің ірі дистрибьюторларының қатарына кіретін Аманат компаниясы өзінің Қарағанды қаласындағы жаңа логистикалық орталығының жұмысын автоматтандырды. Компанияның қойма кешенін автоматтандыру жобасы шеңберінде қойылған негізгі міндет - клиенттергe қызмет көрсету жылдамдығы мен сапасын арттыру, қойма көлемін барынша тиімді пайдалану, сондай-ақ қайта сұрыптау мен қайтаруларды азайту. Жобаны жүзеге асыру үшін LEAD WMS-4 қоймасын басқарудың ресейлік салалық бейімделетін жүйесі қолданылды [18].
Жобаны кешенді іске асырумен LogistiX компаниясы айналысады, қойманы басқару жүйелерін әзірлеуші және жеткізуші, ресейлік WMS нарығының көшбасшыларының бірі. Автоматтандыру барысында Аманат компаниясының салалық ерекшелігін ескере отырып, логистикалық орталықтың бизнес-процестерінің ерекшелігіне IT-шешімдерді бейімдеу жүргізілді, Schaefer компаниясының корпоративтік ақпараттық жүйесімен және конвейерлік жабдықтарымен WMS интеграциясы іске асырылды.
Бүгінгі күні қойманы автоматтандыру келесі нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік бергенін айтуға болады:
1) Клиенттерге қызмет көрсету деңгейі айтарлықтай өсті (99,97 %-ға дейін).
2) Бас тартулары бар өтінімдер саны 2 есеге қысқарды.
3) Қойманың өткізу қабілеті 50% - ға артты.
4) Кесімді еңбекақы қолданыла бастады (LEAD WMS алынған деректер негізінде)
Автоматтандырылған басқару жүйесін қолдану қойманың өткізу қабілеті 50% - ға ұлғайды және қойма клиенттерінің тарапынан шағымдардың саны екі есе қысқарды. Оны іске асыру тауарларды қабылдау, оларды қоймада орналастыру, толықтыру, жинақтау, шоғырландыру процестерін және басқа да бірқатар процестерді автоматтандыруға мүмкіндік берді. Қоймада бақылау аймағы ұйымдастырылған, онда терушілер анықтаған және жіберген қателерді тіркей отырып, шығыс ағынын жүз пайыз тексеру жүргізіледі.
Аманат компаниясының қоймасы салыстырмалы шағын алаңдарда (4 500 шаршы метр) тауар қозғалысының жоғары қарқындылығымен ерекшеленеді, сондықтан жобаны іске асыру кезінде жүк өңдеу технологиясына және кәсіпорынның негізгі басқару ақпараттық жүйесімен деректер алмасу процесінің өнімділігіне ерекше назар аударылды. Оны автоматтандыру үшін біз F индексімен LEAD WMS SE шешімінің арнайы нұсқасы ұсынылған.
Сонымен қатар, қойма кешенін автоматтандыру барысында конвейерлік желі орнатылды және жабдықты LEAD WMS-пен біріктіру тетігі жүзеге асырылды. Үй-жайлардың ауданы мен күрделі жоспарлануы бойынша бар шектеулер шеңберінде бұл шешім барынша оңтайлы болды. Ол конвейермен жұмыс істеу артықшылықтарын пайдалануға және LEAD WMS функционалы мен өнімділігінен максималды әсер алуға мүмкіндік берді.
Зерде Қазақстандағы ең ірі фармокомпаниялардың бірі LEAD WMS 4 көмегімен қойма кешенін автоматтандырды.
2012 жылдың соңында Ресей WMS нарығының көшбасшыларының бірі LogistiX компаниясы Зерде фармацевтикалық компаниясының қойма кешенінің жұмысын автоматтандырды. Клиенттің өз дәріханалық желісі бар және Қазақстан Республикасындағы ірі фармацевтикалық кәсіпорындар қатарына кіреді. Жоба Шымкент қаласында LEAD WMS 4 қоймасын басқарудың кәсіби жүйесін қолдану арқылы жүзеге асырылды [30].
Жалпы ауданы 5500 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қойма логистикасындағы ақпараттық жүйелерді дамыту шаралары
1 Қойма логистикасындағы ақпараттық жүйелердің теориялық негіздері
1.1 Логистикалық ақпараттық жүйенің негізгі түсінігі және сипаттамасы
Ақпараттық логистика - бұл кәсіпорында жабдықтау, өндіріс және өткізу процестерін байланыстыратын, қамтамасыз ететін жүйе. Ақпараттық логистика материалдық, қаржылық, сервистік ағымдарға ілесіп жүретін деректер легін қалыптастырады және ақпараттық жүйелерді құрумен және басқарумен, экономикалық және логистикалық ақпаратты беруді және өңдеуді қамтамасыз ететін ақпараттық технологияларды енгізумен айналысады [1].
Ақпараттық логистиканың негізгі түсініктері:
oo ақпараттық ағын;
oo ақпараттық жүйе;
oo ақпараттық технология.
Логистикалық ақпараттық жүйе (ЛАҚ) - бұл арнайы штаттық персоналға, өндірістік объектілерге, есептеуіш техника құралдарына (компьютерлерге), әртүрлі анықтамаларға, бағдарламаларға, алгоритмдерге, әр түрлі интерфейстер мен технологияларға, ұйымды басқаруда логистикалық жүйенің жұмыс істеуін жобалау, жоспарлау, бақылау, есепке алу, талдау және реттеу үшін қолданылатын ақпаратпен байланысты құрылым [2].
Логистикалық ақпараттық жүйелер логистикалық үрдістерді басқарудың автоматтандырылған жүйелерін білдіреді.
Ақпараттық жүйелердің көмегімен келесі міндеттерді шешіледі:
oo ақпаратты өңдеу жылдамдығын арттыру және осы арқылы тез шешім қабылдау;
oo өңделетін ақпараттың көлемін арттыру және осының есебінен шешім қабылдау кезінде нұсқалардың көп санын талдау және неғұрлым ұтымды шешімді таңдау;
oo ақпаратты жинау және өңдеу кезінде қателерді азайту;
oo ресурстарды пайдалануға негізделген шешімдер қабылдау және уақтылы, дұрыс, толық және нақты ақпарат негізінде орындаушылардың жауапкершілігін анықтау;
oo электронды ақпарат алмасу есебінен менеджерлердің еңбек шығындарын азайту, қағаз тасығыштағы құжаттардың қозғалысын барынша азайту [4,6].
Логистикалық ақпараттық жүйелер үш топқа бөлінеді:
oo жоспарлы;
oo диспозитивті (немесе диспетчерлік);
oo атқарушылық (немесе жедел).
Жоспарлы ақпараттық жүйелер әкімшілік деңгейде қалыптастырылады және стратегиялық сипаттағы ұзақ мерзімді шешімдер қабылдау үшін қызмет етеді. Мынадай міндеттерді шешеді:
oo логистикалық тізбектің буындарын құру және оңтайландыру;
oo шартты-тұрақты, яғни өзгермейтін деректерді басқару;
oo өндірісті жоспарлау;
oo қорларды жалпы басқару;
oo резервті басқару және басқа да міндеттер.
Диспозитивті ақпараттық жүйелер қойманы басқару деңгейіне негізделеді және логикалық жүйелердің дұрыс жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін қызмет етеді. Мұнда келесі міндеттер шешілуі мүмкін:
oo қорларды егжей-тегжейлі басқару (қоймалау орындары);
oo тапсырыстар бойынша жүктерді іріктеу және оларды жинақтау, жөнелтілетін жүктерді есепке алу және басқа да міндеттер.
Атқарушы ақпараттық жүйелер әкімшілік немесе жедел басқару деңгейінде қалыптастырылады. Бұл қазіргі уақытта жүктердің қозғалысы туралы қажетті ақпаратты алуға және басқару объектісіне тиісті әкімшілік және басқару әрекеттерін уақытында беруге мүмкіндік беретін жұмыс режимі.
Логистиканы қолдану ақпарат алу процесін жеделдетуге мүмкіндік береді, сервис деңгейін арттырады. Логистикадағы ақпараттық технологиялар екі қажетті функцияны атқарады [11,12].
Біріншіден, олардың көмегімен өтінімдерді, тапсырыстарды алу, өнімдерді өңдеу, іріктеу, шоттарды жіберу және ұсыну процесі жеделдетіледі. Компания тұтынушылардың сұраныстарына тез жауап бере алады, ол сұраныс ауытқуына және өтінімдерді орындау мерзімдеріне қатысты белгісіздікті қысқартады және осылайша қоймалардағы артық сақтандырғыш керек-жарақтардың қажеттілігінен құтылады.
Екіншіден, ақпараттық технологиялар баламаларды жоспарлау мен бағалауға конструктивті әсер етеді. Қажетті нәтижеге жету үшін логистикалық шешімдердің жылдамдығын, дәлдігін және толықтығын арттыруға қабілетті шешім қабылдауға көмек көрсету құралдарын қолданады. Соңғы уақытта электрондық сауда мен коммерциядағы ақпараттық технологиялардың өсу және таралу ауқымы қарқынды дамып келеді.
Ақпараттық жүйенің жұмыс істеуінде үлкен маңызға ие:
oo халықаралық телекоммуникациялық желілер: Internet, Relcom;
oo халықаралық стандарттар, телекоммуникациялық желілер: электрондық ақпарат алмасу, EDI, EDIFACT деректерімен алмасу қағаздағы құжаттар қозғалысын барынша азайту;
oo Inmarsat-C, Euteltracs, Prodat, GPS байланыс және навигация жерсеріктік жүйелері.
Жеткізушілердің, тасымалдаушылардың, экспедициялық компаниялар мен тұтынушылардың ақпараттық жүйелерін интеграциялау:
тауарды жеткізуге қатысушылар арасында ақпарат алмасу;
нақты уақыт режимінде тауарды жеткізуді бақылау;
oo жеткізу кезінде күтпеген жағдайлар туындаған жағдайда келісілген шешімдерді тез қабылдау;
көліктік-логистикалық операцияларды жедел басқару;
тауарды орындалған жеткізу тиімділігін бағалау.
Логистикалық ақпараттық жүйенің материалдық-техникалық базасын технологиялық жабдықтар мен бағдарламалық қамтамасыз ету құрайды.
Ақпараттық логистикалық жүйе келесі режимдерде әрекет етеді:
oo ақпараттық-анықтамалық режим;
oo сұрыптау және топтау режимі;
oo талдау режимі;
oo есеп айырысу режимі (алдын ала қалыптасқан үлгілер мен тәуелділіктер бойынша есептер орындалады);
oo кеңес беруші режим (формальды және интуитивті әдістер негізінде бірнеше шешім беріледі).
Қазiргi логистикадағы ақпараттық ағымдардың рөлiнiң өсуi келесi негiзгi себептермен түсiндiрiледi. Бiрiншiден, тұтынушы үшiн тауар, жеткiзу мерзiмi, тасымалдау құжаттары жөнiндегi ақпараттар тұтынушылық логистикалық қызметтiң қажеттi элементi болып табылады. Екiншiден, қорларды басқару тұрғысынан қарағанда логистикалық тiзбекте толық және дұрыс ақпараттың болуы, сұраныстың анықсыздығын азайту есебiнен қорларға және еңбек ресурстарына қажеттiлiктi қысқартуға мүмкiндiк бередi үшiншiден, бәсекелестiк артықшылықтарға жету үшiн ресурстарды қалай, қай жерде және қашан пайдалану тұрғысынан ақпарат логистикалық жүйенiң икемдiлiгiн жоғарылатады.
Логистикадағы ақпараттық технологияларды пайдаланудың 3 бағытын анықтауға болады: бұл құжат айналымын басқару, кәсіпорынды басқару және бақылау және коммуникация үшін пайдаланылатын технологиялар түрлері (Сурет 1):
Кәсіпорынды басқару технологиялары
технологиясы
Кәсіпорынды басқару технологиялары
технологиясы
Құжат айналымын басқару
Электронды құжат айналымы кәсіпорын ішінде қолдану үшін
EDI-технологиясы
Коммуникация және бақылау технологиялары
Internet, Intranet
WAP-технологиясы
GPS, ГЛОНАСС
MRP
ERP
CSRP
JIT
WMS
RFID
Логистикалық ақпараттық жүйелер
Құжат айналымын басқару
Электронды құжат айналымы кәсіпорын ішінде қолдану үшін
EDI-технологиясы
Коммуникация және бақылау технологиялары
Internet, Intranet
WAP-технологиясы
GPS, ГЛОНАСС
MRP
ERP
CSRP
JIT
WMS
RFID
Логистикалық ақпараттық жүйелер
Сурет 1. Логистикалық ақпараттық жүйелер.
Ескерту - [3, 22 б.] әдебиет негізінде автормен құрастырылған
Логистикадағы ақпараттық жүйелер түрлері.
1С: шағын кәсіпорынды басқару (8) шағын кәсіпорындар үшін функционалдық мүмкіндіктері: шарттар мен тапсырыстарды есепке алу, жеткізушілердің баға анықтамалығын жүргізу, жеткізушілердің, тапсырыстардың, номенклатуралардың бөлінісінде сатып алуды есепке алу, қорлардың түсуін есепке алу, сатып алуға қосымша шығыстарды есепке алу.
Жоспарлау (MRPI) материалдық ресурстарға қажеттілікті жоспарлау, жеткізу кестесін жүргізу. Жүйе шикізатты, материалдарды және тауарларды сатып алуға, жеткізуге, түсіруге, сақтауға және т.б. қосымша шығындарды ескеруге мүмкіндік береді (көліктік шығындарды есепке алу). Тапсырысты ресімдеу кезінде баға, жеткізу мерзімі және басқа да шарттары негізінде оңтайлы өнім берушіні таңдауға болады.
Орта және ірі кәсіпорындарға арналған жабдықтауды басқарудың бағдарламалық модульдері. Әртүрлі КАЖ енгізілген орта және ірі бизнес кәсіпорындары үшін жабдықтауды басқару модулі міндетті түрде жалпы жүйеге кіріктірілген. Бұл модуль қорларды басқару және іске асыру функциялары бар бір блокқа біріктірілді (КОМПАС, 1С және т.б. жүйелері). Бұл блоктар шағын бизнес үшін шешімдерге қарағанда үлкен функционалдық мүмкіндігі бар.
Microsoft Excel-дің жабдықтаудағы негізгі әдістері:
oo ABC - XYZ қорларын талдау;
oo сақтандыру қорының деңгейін есептеу;
oo таңдалған қорларды басқару жүйесінің параметрлерін есептеу;
oo тапсырыстың оңтайлы мөлшерін есептеу;
oo жеткізу және басқа операциялар арасындағы интервалдарды есептеу.
ABC талдау - кәсіпорынның ресурстар тобын олардың ұйым үшін маңыздылығы бойынша жіктеуге мүмкіндік беретін талдау әдісі болып табылады. АВС талдау - бұл тауар ассортиментін алдын ала анықталған, нақты параметр бойынша зерттеуге, көрсетілген өлшемдер бойынша тауардың анықталған парметр бойынша маңыздылығын анықтауға және ең жоғары әсерді қамтамасыз ететін ассортименттің топтарын анықтауға мүмкіндік беретін құрал болып табылады. Бұл анализдің негізінде Парето принципі жатыр. Ол ұйымдағы барлық тауар топтарының 20%-ы жалпы пайданың 80%-ын береді. АВС анализінің графиктік көрінісін қарастырамыз (Сурет 2):
20
40
60
80
100
20
40
60
80
100
А
В
С
Фактордың пайыздық өлшемі, %
Есептелетін факторлардың жинақталған үлесі, %
20
40
60
80
100
20
40
60
80
100
А
В
С
Фактордың пайыздық өлшемі, %
Есептелетін факторлардың жинақталған үлесі, %
Сурет 2. АВС анализінің графиктік көрінісі.
Ескерту - [5, 228 б.] әдебиет негізінде автормен құрастырылған
Бұл мәліметті ескере отырып, әрбір кәсіпорынның толық ассортиментін маңыздылығы бойынша бірнеше топтарға бөлуге болады.
1. А тобы - әрқашан кәсіпорынның ассортиментте болуы қажет өте маңызды тауарлар. Егер талдауда параметр ретінде сату көлемі пайдаланылса, онда аталған топқа саны бойынша сату көшбасшылары кіреді. Егер талдаудағы параметр ретінде қоймалық қордың жылжуы пайдаланылса, онда осы топқа неғұрлым көп операциялар атқарылатын қорлар кіреді.
2. В тобы - маңыздылығы орташа тауарлар, олардың маңызыдылық және тиімділік деңгейі сәйкесінше болады. Бұл тауарлар тобы өте маңызды болмағанымен, статистика мәліметтері бойынша кәсіпорындардың ассортименттерінің, қорлардың негізгі бөлігін алады.
3. С тобы - маңыздылығы төмен тауарлар, бұл категорияға ассортименттен шығарылуы тиіс тауарлар немесе нарықтағы жаңа тауарлар тобы кіреді.
Егер қоймалық қорларға АВС талдауы қолданылса, операциялар жиілілігі бойынша оңтайландырылған орналастыру жүйесін құруға болады.
АВС анализден кейінгі қойма қызметкерінің маршруты қашықтығы және уақыты бойынша екі есе қысқарады.
VMI технологиясы. VMI (Vendor Managed Inventory) міндеті өнім берушіге тұтынушы үшін қажетті қор деңгейін ұстап тұру. Басқаша айтқанда, VMI - бұл тұтынушылардың қорларды басқару саласындағы жеткізушілермен тік кооперациясы, сондай-ақ жеткізуші өз клиентінің қажеттіліктері (сұранысы) туралы ақпаратқа қол жеткізе алатын жеткізу тізбегінің жұмыс істеуін жақсарту тұжырымдамасы [2, 50 б.].
VMI тұжырымдамасының (технологиясының) нұсқалары:
oo тауар қорларын үздіксіз толтыру бағдарламалары - Continuous Replenishment Programs (CRP);
oo жеткізушілердің көмегімен қорларды басқару - Supplier Assisted Inventory Management (SAIM);
oo жеткізушілердің көмегімен қорларды толтыру - Supplier Assisted Inventory Replenishment (SAIR);
oo тұтынушылардың сұраныстарына тиімді жауап беру - Efficient Consumer Response (ECR).
Қойманы автоматтандырылған басқарудың ақпараттық негізгі заманауи технологиялары:
oo штрих-кодтау технологиясы;
oo RFID технологиясы;
oo ERP жүйесі;
oo WMS технологиясы.
1.2 Қойма логистикасындағы ақпараттық жүйе түрлері және қызметтері
Қойманың ақпараттық қызмет көрсетуі ақпараттық ағындарды басқаруды болжайды және қойманың барлық қызметтерінің қызмет етуінің байланыстырушы буыны болып табылады.
Қоймадағы ақпараттық қызмет мыналарды қамтиды:
oo келіп түскен құжаттарды өңдеу;
oo жеткізушілердің тапсырыстары бойынша ұсыныстар;
oo жеткізушілерге тапсырыс беру;
oo қабылдау және жіберуді басқару;
oo тауарлардың қолжетімділігін бақылау;
oo тапсырыс берушінің тапсырыстарын алу;
oo тиеу құжаттарын ресімдеу;
oo диспетчерлік көмек, оның ішінде оңтайлы жөнелту партиясы мен жеткізу маршруттарын таңдау;
oo жедел қызметкерлермен және жоғарғы басшылық иерархиясымен ақпарат алмасу.
Қоймада ақпараттық ағындардың өту сызбасын қарастарайық (Сурет 3):
Сурет 2. Қоймада ақпараттық ағындардың өту сызбасы.
Ескерту - [30] әдебиет негізінде автормен құрастырылған
Қоймадағы ақпараттық логистиканың негізгі түсініктері:
oo ақпараттық ағын;
oo ақпараттық жүйе;
oo ақпараттық технология.
Қойма шаруашылығындағы ақпараттық ағынға жүктің қоймаға келгеннен бастап яғни қабылдау аймағына түскеннен жүк туралы барлық мәліметтер мен құжаттар, сақтау зонасына орналастыру үшін қоймашыларға берілетін ақпараттар, жинақтау зонасында қандай тауарларды жинақтау керек екені туралы мәліметтер жатқызылады.
Қоймадағы ақпараттық жүйеге қойманы басқаратын бағдарламалық желілер жатады. Ең негізгі заманауи қойма басқару ақпараттық жүйелеріне ERP, WMS жүйелері жатады. Бұл жүйелердің кәсіпорынның қызмет көрсету бағытына қарай әр түрлі функцияларды қамтитын түрлері бар.
WMS қойма басқару автоматты жүйесі - бұл жүйе қазіргі заманғы технологиялық және мамандандырылған қоймалық жабдықтарды қолдаумен қойма процестерін автоматтандыруды және интеллектуалды басқаруды қамтамасыз ететін аппараттық-бағдарламалық кешен болып табылады.
WMS жіктелуі:
oo WMS бастапқы деңгейдегі жүйе (шағын компаниялардың қоймалары, шағын номенклатурасы бар дүкендер);
oo қойманы басқарудың қорапты жүйесі (қоймалар 1000 -10 000 м2 үлкен номенклатурамен, бірақ төмен тауар айналымымен);
oo бейімделетін жүйелер (ірі логистикалық компаниялар, тарату орталықтары, қоймалар 5000 м2);
oo конфигурацияланатын жүйелер (үлкен номенклатурасы және жоғары тауар айналымы бар 5000 м2 қоймалар) [8].
WMS жүйесінің құрамы
oo бағдарламалық қамтамасыз ету;
oo жабдықтар (деректерді жинау терминалдары, штрих-код принтерлері және жапсырма аппликаторлары, штрихкод сканерлері, қойма қызметкерлерінің жұмыс орындары, логистикалық этикетка және т. б );
oo нақты кәсіпорын үшін әзірленген басқару жүйесін ұйымдастыру бойынша тұжырымдамалық шешім.
Бағдарламалық қамтамасыз ету:
oo 1С: WMS Логистика
oo 1С: сауда және қойма 7.7
oo Core IMS 3.5 - өнімді сақтауға жоспарлы және жоспардан тыс түсімдерді есепке алу, тиеу және орнын ауыстыру кезінде тауарды іріктеу;
oo MSSQL шағын және орта бизнес үшін;
oo R-keeper Store House Storage тауарлар қозғалысының есебі;
oo менің қоймам-интернет пайдаланушысының стандартты білімі қажет, вебинтерфейс арқылы қол жетімді, қарапайым компьютерленген бұлттық CRM жинау және сақтау жүйесі.
WMS аппараттық инфрақұрылымы:
oo серверлер;
oo штрихкод принтерлері;
oo радиотаратқыштар;
oo штрихкод сканерлері;
oo клиенттік құрылғылар (терминалдар, ДК, планшеттер, смартфондар);
oo деректерді жинау терминалдары;
oo RFID чиптер.
WMS-тің атқаратын функцияларын қарастырайық (Кесте 1):
Кесте 1.
WMS - тің атқаратын функциялары.
Операциялар
Автоматтандырылған жұмыс
Тауарды қабылдау
Радиотерминалдарды немесе қағаз тасығыштарды пайдалана отырып, нақты уақыт режимінде тауарларды қабылдау;
Штрих кодтарын басып шығару;
Сатып алуға тапсырыспен немесе өнім берушіден жөнелту туралы алдын ала хабарламалармен және оларсыз икемді сәйкестендіру;
Жауапты сақтауға қабылдау;
Деректердің сәйкестігін тексеру және түзету.
Қоймалау
Персоналдың бақылауымен автоматты жинау;
Әр түрлі жеткізушілердің жөнелтілмеген тауарларын қоймаға дайындау.
Тауарды бір жолғы қабылдау мен жөнелтуді автоматтандыру
Алынған тауарды тапсырыс берушілерге жіберу үшін қайта тиеу;
Өнімді қойма арқылы транзиттік тиеу.
Тапсырыстар мен тапсырыстар топтарын икемді басқару
Тапсырыстарды кешенді топтастыру;
Процестер мен ресурстарды оңтайландырумен топтармен тапсырыстарды өңдеу және шығару;
Тауарлар партияларын біріктіру және бөлу;
Тиеу және қайтару кезінде орау бойынша тауарды сәйкестендірудің теңшелетін функциясы.
Тауарды басқару
Контейнердібақылау;
Аралық ішінара түгендеу;
Қоймаларды аудандастыру және аудандарды конфигурациялау және қоймалық аудандастыру;
Жүктің төл сипатын қадағалау (лот, код, сериялық нөмір).
1-кестенің жалғасы
Адам ресурстарын басқару
Есепке алу уақыты;
Қызметкерлерге тапсырмаларды қадағалау;
Адам ресурстары туралы есеп.
Сақтау және өндірісті басқару
Сақтау камерасының нақты орнын анықтау;
Ұйым ішіндегі қозғалыс;
Сақтау мерзімі бойынша басқару және сақтауды оңтайландыру.
Тапсырысты жинау
Тапсырыс жинау үшін қызметкерлерге автоматты түрде генерациялау және тапсыру;
Конвейер таспасында толық жиынтығы;
Көптеген тауарларды біріктіру;
Бөлшектер, жәшіктер, толық палеттер бойынша үлгілеуді қолдау;
Радио терминалдарды немесе жапсырмаларды пайдалану арқылы толық жиынтығы .
Ескерту - [30] әдебиет негізінде автормен құрастырылған
Қойманы басқару жүйелері келесі мақсаттарға қол жеткізу үшін енгізіледі:
oo операцияларды орындауға және ақпаратты өңдеуге байланысты қателердің санын азайту;
oo қойма жұмысының жылдамдығы мен дәлдігін арттыру;
oo нақты уақыт режимінде қоймадағы тауарларды есепке алу;
oo қойма ресурстарын тұрақты бақылау [8].
Автоматтандырылған қойма ішіндегі технологиялар.
Тапсырыстарды таңдау технологиясы жарық бойынша таңдау.
Жарық бойынша таңдау технологиясы (Pick to Light) тапсырыстарды таңдаудың қажетті орнын жарықпен бөлу арқылы жұмыс істейді. Тауар бірліктерінің саны дисплейдегі тиісті жерде көрсетіледі. Оператор тауардың қажетті санын алады, растау батырмасын басады және ақпарат электронды түрде қазынаны басқару жүйесінің дерекқорына жіберіледі. Pick-by-Light (Pick-to-Light) технологиясы тапсырыс өңдеу уақытын айтарлықтай қысқартады, бұл қойма жұмысының жоғары өнімділігін қамтамасыз етеді [1.1 б].
Тапсырыс таңдау технологиялары дауыстық басқару.
Технология қойма қызметкеріне тапсырыстарды орындау барысында WMS жүйесімен тікелей дауыстық байланыс орнатуға мүмкіндік береді. Дауыстық іріктеу технологиясының негізгі артықшылығы терминал немесе қағаз тасығышты қолында ұстаудың қажеті жоқ, тапсырыс жинаушының қолдары бос болады. Voice Picking технологиясы жедел тапсырыстарды орындауға, жалпы қойма жұмысының өнімділігін арттыруға мүмкіндік береді [20].
Тапсырыстарды арбашалар бойынша таңдау технологиясы.
Арбалар (Pick by Cart) бойынша таңдау қойма операторы тапсырма алатын және олардың орындалуын растайтын радиожиілік терминалымен немесе дисплеймен жабдықталған арнайы арбаларды пайдалану арқылы жүргізеді.
Тапсырыстарды іріктеу технологиясы.
Көріну бойынша таңдау кезінде (Pick-by-Vision) барлық ақпарат автоматты режимде қойма басқару жүйесінен қызметкерлерге көзілдіріктің визуалды интерфейсіне беріледі.
Радиотерминалдарды басқару.
Радиотерминал қойма қызметкерлерінің әрекеттерін автоматтандыруға арналған және тауарлар туралы ақпаратты жинау және өңдеу бойынша түрлі операцияларды орындауға мүмкіндік береді. Жүйенің негізгі штаттық жұмыс режимі қойма операторларынсыз көптеген операцияларды қағаз терминалының терезесінен қоймашылар өздері жасайды және өңдейді.
Сипаттамасы:
Тапсырманы беру кезінде оны беру уақыты және орындауға жауапты қызметкер белгіленеді. Әрбір қызметкер бойынша оның жұмысының барлық тарихы тіркеледі: ол орындаған міндеттер, олардың орындалу уақыты, тауардың саны мен көлемі, салмағы мен т.б. бұл әрбір қызметкердің жұмысына егжей-тегжейлі талдау жүргізуге және икемді мотивация жүйесін іске асыруға мүмкіндік береді.
Радиотерминал көмегімен мынадай қызметтер қоймада орындалады:
oo тауарды қоймаға қабылдау;
oo бағасын тексеруді жүзеге асыра отырып, сауда залында жұмыс істеу;
oo дүкенде немесе қоймада түгендеу жүргізу;
oo сатып алушының тапсырысын ресімдеп, касса алдындағы кезекті босату;
oo штрихкодтарды енгізу және баспаға заттаңбаларды жіберу;
oo тізімнен тауарларды таңдау;
oo тауарлар туралы ақпаратты қарау: атауы, сипаттамалары, саны, бағасы;
oo деректерді онлайн режимде өңдеу [20].
Радиожиілікті идентификациялау немесе RFID - бұл радио сигналдар арқылы RFID белгілері деп аталатын деректер оқылатын немесе жазылған объектілерді автоматты идентификациялау тәсілі.
Радиожиілікті сәйкестендіру технологиясы (RFID) өзінің дамуын 10 жыл бұрын бастады (ХХ ғасырдың 90-шы жылдарының басында). Қазіргі уақытта штрих-кодтауға балама болып отыр.
Радиожиілік идентификациясы штрих-кодтаумен салыстырғанда маңызды артықшылықтарға ие:
1. Радиометрде штрих-кодқа қарағанда 20 есе көп ақпарат бар.
2. Бұл ақпарат тауар қозғалысы процесінде өзгертілуі немесе толық алмастырылуы мүмкін.
3. Ақпаратты оқу автоматты түрде, қашықтықта (10 м-ге дейін), белгінің кез келген жағдайында, қозғалыстағы объектіден (100 кмс-ге дейін) жүзеге асырылады.).
4. Радиосигналдар белгілер ағаш, қағаз, пластмасса, картон, шыны арқылы өтеді. Оларға кір, шаң, бу кедергі келтірмейді.
RFID жүйесі келесі компоненттерден тұрады: [1.1 д]
oo белгі (идентификаторды сақтау және беру үшін);
oo ридер (идентификаторды оқу және ақпаратты өңдеу үшін);
oo антенна (көтергіш радиотолқындарды сәулелендіру және радиожиілік белгілерінен жауап қабылдау үшін);
oo жергілікті сервер және бағдарламалық қамтамасыз ету (ақпаратты жинау және өңдеу үшін) (Сурет 4):
Сурет 4. RFID технологиясының құрамдас бөліктері.
Ескерту - [3] негізінде автормен құрастырылған
RFID таңбаларды оқуға болады:
oo антенналар мен ридер блогы орнатылған стационарлық бекеттерде;
oo сондай-ақ антенналар, ридер және деректерді жинау терминалы құрастырылатын тиегіштерде немесе ричтрактарда;
oo антеннадан деректерді жинаудың қол терминалдары.
Сондай-ақ, бұл технологияны қойманы түгендеуде қолдану үлкен мүмкіндіктер ашады.
Штрих-кодтау жүйесі.
Штрих-код - бұл өнімнің бетіне, таңбалануына немесе қаптамасына салынатын, оны техникалық құралдармен оқу мүмкіндігін беретін графикалық ақпарат. Халық тұтынатын тауар саудасында EAN-13 коды қолданылады (European Article Numbering. Тауардың еуропалық нөмірі).АҚШ пен Канадада халық тұтынатын тауарларды кодтау үшін UPС (Universal Product Code) стандарты (12 белгі) қолданылады [1.1 б].
Қоймалық және көліктік мақсаттар үшін бірлі-жарым және топтық қаптамадағы бұйымдар ITF-14 стандарты бойынша штрих-кодпен кодталатын көліктік қаптамаға (қорапқа, жәшікке және т.б.) салынады. Бұл кодта бірінші таңба қаптама түрін кодтайды.
EAN-128 - әріптік-цифрлық кодтайтын ұзындық штрих-коды. Бұл стандарт әр түрлі компаниялар арасында деректер алмасу үшін қолданылады. Код әртүрлі ақпаратты, мысалы, тауардың кодын, жарамдылық мерзімін, мөлшерін, көлемін, өндіруші партиясының кодын және т. б. қамтуы мүмкін.
PDF417-2710 - таңбаға дейін кодтауды қолдайтын екі өлшемді штрих-код. Ол тауарлар есебінде кеңінен қолданылады.
Maxi Code (Максикод) - бұл жүк жөнелтуші және жүк қабылдағыш жүйелер үшін жасалған жоғары сыйымдылық өлшеуіш машина оқылатын код.
Штрих-кодтарды енгізу қандай міндеттерді шешеді? [25].
1. Тауардың қоймада нақты қай жерде екендігі туралы нақты ақпарат алу.
2. Қойма үй-жайларын оңтайландыру және ұтымды пайдалану.
3. Тауардың жарамдылық мерзімін қадағалау.
4. Операцияларды өңдеу мерзімін ұлғайту.
5. Қоймадағы адамдар мен тиеу техникасының жұмысын оңтайландыру (Сурет 5):
Сурет 5.Штрих-код құрылымы.
Ескерту - [26] негізінде автормен құрастырылған
Қойманы автоматтандыру жүйесін енгізу процесіне ақша мен уақытты инвестициялау жұмыстың жаңа деңгейіне тез шығуға мүмкіндік береді, ал штрих-кодтау тауар айналымын ұлғайтуға және шығындарды болдырмауға мүмкіндік береді.
Қоймада штрих-кодтың қолданылуы.
Ұяшықты штрих-кодтау.Ұяшықтардың сандық нөмірлері қоймалық топологияны құру барысында құрылады. Ұяшықтың бірегей идентификаторы бойынша штрих-код жасалады. Код CEL префиксінен және бірегей ID тұрады (Сурет 6):
Сурет 6. Ұяшықты штрих-кодтау.
Ескерту - [26] негізінде автормен құрастырылған
Ұяшықтың сандық нөмірі төрт құрамнан тұрады: залдың атауы, сөренің нөмірі, секцияның нөмірі және қабаттың нөмірі (Сурет 7):
Сурет 7. Ұяшықтың сандық нөмірінің құрамы.
Ескерту - [26] негізінде автормен құрастырылған
Паллеттерді штрих-кодтау.
Паллет нөмірі екі құрамнан тұрады: pal префиксі және паллеттің сандық нөмірі (Сурет 8):
Сурет 8. Паллеттерді штрих-кодтау.
Ескерту - [26] негізінде автормен құрастырылған
Паллеттердің сандық нөмірі бойынша штрих-код жасалады, оның символдық бөлігі нөмірге ұқсас (осы мысалда штрих кодтың символдық бөлігі: PAL056904).
Партиялық тауарды штрих-кодтау.
Егер өнімді түсіру немесе шығару тапсырмасын орындау кезінде партиялық тауар қабылданса, яғни партиялық тауардың этикеткасын басып шығару мүмкіндігі (Сурет 9):
Сурет 9. Партиялық тауарды штрих-кодтау.
Ескерту - [26] негізінде автормен құрастырылған
Партия нөмірі екі құрамнан тұрады: PAR префиксі және партияның бірегей сандық нөмірі.
Ақаулы тауарды штрих-кодтау.
Тауар түрін жоғалтқан немесе бүлінген тауар ақаулы тауарға арналған заттаңбамен таңбаланады. Қойманың қызметкері мобильді терминалдың көмегімен осы тауарға ақау партиясын қалыптастырады, қажет болған жағдайда оны жеке паллетке және аймаққа жылжытады, осылайша оны іріктеу мен жинақтаудан шығарады (Сурет 10):
Сурет 10. Бүлінген жүктерді штрих-кодтау.
Ескерту - [26] негізінде автормен құрастырылған
Ақаулы тауардың нөмірі екі құраушыдан тұрады: BRA префиксі және ақау партиясының сандық нөмірі [26].
Штрих-код сканері - бұл штрих-кодты оқу және оның деректерін дербес компьютерге, кассалық аппаратқа немесе POS-жүйеге жіберу арқылы орындалатын құрылғы. Қоймаларды (егер олар бірнешеу болса) және қойма аймағын таңбалау үшін әріптерді, ал сақтау ұяшықтары үшін сандарды қолданған жөн. Ұқсас символдардан аулақ болу керек, мысалы, 0 цифрына ұқсас о әрпінің, 3 цифры сияқты жазылған З әрпінің қатысуын болдырмау қажет.
1.3 Қойма логистикасында ақпараттық жүйелерді пайдаланудың шетелдегі және Қазақстандағы тәжірибесі
WMS-ті қолданудың шетелдік тәжірибесі.
Дистрибьюторлық азық-түлік орталығына WMS енгізу тәжірибесі Кирилл Капущак.
Кирилл Капущак Нестле Фуд, Юнилевер, Вимм-Билль-Данн және т.б. компаниялардың ресми дистрибьюторы болып табылады. Өкілдіктер Пятигорск, Буденновск, Черкесск және Элистада орналасқан, компанияның бас кеңсесі Ставропольде орналасқан. 2006 жылдың ортасына қарай басшылық мынадай қорытынддыға келді: азық-түлік тауарларының қоймасын автоматтандыру, автоматтандырылған басқару жүйесін (WMS) енгізу қажет. [1.3 a]
Нәтижесінде, ұзақ іздеулерден кейін Проксима-қойма қоймасын басқару жүйесінің ең жоғарғы конфигурациясы, Ай Ти Скан компаниясының әзірлемелері таңдалды. Осы жүйені енгізудегі дәлелдердің бірі WMS технологиясының барлық негізгі талаптарын сақтай отырып, клиенттердің тапсырыстарын тез қабылдау және іріктеу мүмкіндігі болды. Проксима-WMS қоймасында тиімді партиялық есепті сақтай отырып, қабылдау кезінде тауарды таңбалау уақытын едәуір қысқартуға мүмкіндік беретін қосымша технологияны қолдау жүзеге асырылды. Қойманы толық автоматтандыру жобасының құны шамамен 3 млн. рубль болды.
Компанияның қойма басқару жүйесі WMS енгізу тәжірибесі:
1-қадам. Жоба шеңберінде логистикалық жобалау бойынша жұмыстар орындалды: кәсіпорынның тауар ағындарын талдау, концептуалды жобалау және қойма технологиясының оңтайлы нұсқасын әзірлеу.
2-қадам. WMS енгізу барысында Ай Ти Скан компаниясының мамандары жүйені 1С: Кәсіпорын 7.7 бағдарламалық өнімдерімен және КПК арқылы сауда нүктелерінде сауда өкілдерінің жұмысын автоматтандыруды қамтамасыз ететін Оптимум жүйесімен біріктірді.
3-қадам. Интегратор-компанияның мамандары профильді топтар бойынша бөлінген бірқатар компания қызметкерлері үшін теориялық курс бойынша, содан кейін компания қоймасында практикалық сабақтар өткізді.
4-қадам. Проксима-WMS қоймасы жүйесін енгізу үш айға созылды, тағы бірнеше ай бизнес-үдерістерді мерзімді түзетуге кетті.
Енгізу нәтижелері:
1.Жұмысқа алу шығындарын есепке алу.
2.Қызметкер жұмысының қателесуі.
3.Салыстырмалы сандар.
Ресейде WMS табысты енгізу нәтижелерін практикалық талдау келесі сандық көрсеткіштерге қол жеткізуді көрсетеді:
oo тапсырыстарды қабылдауға, жинақтауға, жөнелтуге жұмсалатын уақытты 1,5-2 есе қысқарту;
oo тапсырыстарды орындау дәлдігін 99 %-ға дейін арттыру;
oo қызметкерлер санын 2-2,5 есе қысқарту;
oo жарамдылық мерзіміне немесе сақтау шарттарына байланысты шығындардың едәуір төмендеуі;
oo жұмыстың дәлдігін арттыру есебінен тауар ассортиментін ұлғайту;
oo 4000-10000 паллет-орынға арналған қойманы бір немесе екі оператормен басқару мүмкіндігі;
oo бір айда іріктеудің ауысуымен іріктелетін шығын жүкқұжаттарының жиынтық саны WMS-пен жұмыс істеу жылы ішінде 87 %-ке өсті;
oo бір шығыс жүкқұжатын іріктеуге жұмсалатын уақыт 67% - ға қысқарды;
oo бір ұяшықтан тауарды іріктеудің орташа уақыты екі есе төмендеді;
oo тоқтап қалумен байланысты шығындарды едәуір қысқарту.
WMS қоймадан басқа әр түрлі салаларда қолданылады (Сурет 11):
Сурет 11. 2016-2018 жылдар арасында Ресейде WMS жүйесінің қолданылу салаларының үлесі.
Ескерту - [3] негізінде автормен құрастырылған
Штрих-кодты қолданудың әлемдік тәжірибесі .
Шетелдік тәжірибеде ақпаратты коммерциялық қызметте, тасымалдау және сақтау жүйелерінде, инвентарлық есепке алу саласында, технологиялық процестерде және басқаларда кеңінен қолдануға болады. Қазіргі уақытта АҚШ-та өндірілген негізгі тауарлардың шамамен 90% -ы штрих-кодпен, Германияда - шамамен 80 %, Францияда - 70 %, Швецияда - шамамен 45 %. Егер ТМД елдерінде өнеркәсіптік тауарлар мен тұтыну тауарларын шығаратын 200 мыңнан астам кәсіпорын, мыңнан астам көтерме базар және 3 мыңнан астам көтерме дүкен, 14 мың қойма бар және жалпы өнімнің жиынтығы 10 миллионнан асатындығын ескеретін болсақ, онда штрих-кодты тауарларға қолдану тиімділігін түсіну қиын емес.
RFID технологиясын қолданудың әлемдік тәжірибесі.
Wal-Mart компаниясы Wal-Mart үшін тұтыну тауарларының ең ірі 100 жеткізушісі және фармацевтикалық өнім өндірушілер 2005 жылдың қаңтарынан бастап Wal-Mart мекенжайына қораптарда, жәшіктерде және табандықтарда жіберілетін өздерінің барлық тауарларын RFID-белгімен жабдықтауға міндетті деп жариялады. 2004 жылы Wal-Mart RFID жүйесін енгізудің пилоттық жобасын бастады және 2007 жылғы 1 қаңтарға дейін өзінің барлық жеткізушілерін тек радиометрлермен тауарларды өндіруге міндеттеді. Соңғы үш жылда RFID пайдаланатын Wal-Mart дүкендерінің он есе өсуі байқалды. Cap Gemini Ernst & Young зерттеулеріне сәйкес, Wal-Mart ең ірі 100 жеткізушісі $3 млрд. RFID нарығын құрайды, бұл ретте 13 радиометрлерге, 13 сәулет және ридерлерге, 13 сервистерге келеді.
381 супермаркет желісі бар Sainsbury Supermarkets компаниясы (Ұлыбритания) тауарларды электрондық таңбалау туралы шешім қабылдады. Қағаз парағы бар қалыңдықтағы RFID аз өлшемді белгілері оларды өндіру кезеңінде тауарлардың қаптамасына нығыздалады. Дүкендерде сауда залының кіре берістерінде ұрлықтан қорғау детекторлары орнатылған. Детекторлар радиожиілік белгісін анықтайды және дабыл сигналын шығарады. Белгілер деактиваторлары кассирде орналасқан. Штрих-кодтың стандартты сканерлері арнайы түрде пысықталды және тауар кодын оқудың дәстүрлі екі тізбекті операцияларының орнына қорғауды кейіннен алып тастай отырып, көрсетілген екі функцияны біріктіретін бір функцияны орындауға мүмкіндік береді. Жүйе өзінің тиімділігін дәлелдеді. Бірінші кезекте тәуекел тобындағы тауарлар (ұрлыққа бейім), сондай-ақ қымбат секциялардағы тауарлар таңбаланады. Таңбаланған және таңбаланбаған тауарлар сыртқы түріне қарай ерекшеленбейді (тек штрих-код ғана көрінеді). Аталған схеманы қолдану кассирдің жұмыс уақытын және сауда залындағы бақылау - кассалық жабдықтың жалпы санын қысқартады.
Cash & Carry компаниясында RFID технологиясын енгізу тәжірибесін қарастырайық (Кесте 2):
Кесте 2.
RFID технологиясын қолданудың практикалық нәтижелері (МЕТРО Кэш энд Керри компаниясының мысалында).
№
Көрсеткіш
Нәтиже
1
Қабылдаушы мен сағатына өңделетін қораптардың саны, бірлік
514
2
Бір қорапты өңдеу уақытын үнемдеу, мин.
0.035
3
Бір сағатқа өңдеуге арналған босату уақыты, мин.
17.99
4
Сағатты үнемдеу, %
29.98
5
Жұмыс ауысымы, h
8
6
Жұмыс ауысымындағы қораптарды өңдеуде уақытты босату, мин.
143, 92
Ескерту - [26] негізінде автормен құрастырылған
Осылайша, жеткізу тізбегінде RFID технологиясын енгізу кезінде әрбір қабылдаушы жұмыс ауысымында 143, 92 минут (2 сағ 24 мин) пайдалы жұмыс уақытын үнемдейді. Өз кезегінде босаған уақыт қойма қызметкерлеріне жоғары нәтижелермен күнделікті міндеттерді орындауға мүмкіндік береді, тапсырысты мерзімінде дәл қалыптастыру .
Pick-by-voice технологиясын қолданудың әлемдік тәжірибесі.
Қазіргі уақытта Pick-by-voice технологиясын Мәскеуде орналасқан келесі сауда кәсіпорындары пайдаланады: METRO, Cash&Carry, Real, Spar, Leroy Merlin (ЛеруаМерлен), Ашан, SAVAGE (Саваж), X5 Retail Group, . Саваж компанияларында дауыстық іріктеу технологиясын енгізудің практикалық нәтижелерін қарастырайық. Pick-By-Voice технологиясын Саваж (SAVAGE) компаниясында енгізу барысында белгілі бір нәтижелерге қол жеткізілді. Осы технологияны пайдалану сәтіне дейін сапаны бақылау рәсімін бір постыда екі адам орындады: біреуі қораптың ішіндегісін тізіп, екіншісі жүкқұжатта тиісті позицияларды атап өтті, Pick-By-Voice енгізгеннен кейін тек біреуі ғана жұмыс жасады. Бос қолдардың есебінен өнімділік 25%-ға артты, жүк тиегіштер қысқарып, тапсырыс көлемі үлкен болғанда жинақтаушыларға көмектесті [29].
Кесте 3.
Союзтекстиль компаниясының мысалында Pick-by-voice технологиясының қағаз тасығышты және радиотерминалды пайдалану кезінде тауарды жинақтау әдістерімен практикалық салыстыру.
Көрсеткіш
Жүк өңдеу технологиясы
Қағаз тасымалдағыш
Радиотерминал
3-кесте жалғасы
Ұяшықтар сағ (150-180 пакет сағатқа сәйкес келеді), бірлік
130
130
Ұяшықты өңдеу уақытын үнемдеу, мин
0.05
0.08
Ұяшықтарды өңдеу уақытын сағатына босату, мин
6.5
10.4
Уақытты үнемдеу,%
10.8
17.3
Жұмыс күні, сағ
8
8
Күніне ұяшықтарды өңдеу уақытын босату, мин
52.0
83.2
Ескерту - [26] негізінде автормен құрастырылған
Осылайша, Союзтекстиль компаниясында Pick-By-Voice жүктерді өңдеу технологиясын енгізу кезінде қағаз тасығышты және радиотерминалды пайдалана отырып, тауарды жиынтықтау әдістерін ауыстыра отырып, әрбір жинақтаушы күніне тиісінше 52 және 83,2 минут пайдалы жұмыс уақытын үнемдейді. Өз кезегінде босаған уақыт қойма қызметкерлеріне жоғары нәтижелермен күнделікті міндеттерді орындауға мүмкіндік береді: клиенттің тапсырысын мерзімінде қалыптастыруға.
Қазақстан Республикасы бойынша қойма логистикасындағы ақпараттық жүйені талдау.
WMS автоматтандырылған қойма басқару жүйесінің Қазақстанда қолданылу тәжірибесі.
Қазақстанның ең ірі кондитерлік кәсіпорындарының қоймасында WMS жүйесінің енгізілуі. СОЛВО компаниясы екі тарату орталығын және Қазақстандағы танымал кондитерлік өнімдерді өндірудегі қойманы, оңтүстік кореялық LOTTE Confectionery кондитерлік холдингінің бір бөлігі болып табылатын Рахат фабрикасын автоматтандырды [13].
Жүйені таңдау барысында тапсырыс беруші Solvo-ға артықшылық берді. Solvo WMS ең танымал және танымал ресейлік қойма логистикасын автоматтандыру жүйелерінің бірі. Solvo WMS қазірдің өзінде енгізілді және оларға арналған кондитерлік фабриканың дайын өнім қоймасы сияқты нысандарда табысты пайдаланылды.
Кесте 4.
Алматы қаласында WMS қойма басқару автоматтандыру жүйесі енгізілген қоймалар.
Қоймалардың негізгі сипаттамалары
Aлматы қаласындағы ұзақ мерзімді сақтау қоймалары (Тарату орталығы)
Алматы қаласындағы өндіріс қоймасы
Сақтау орны
10 000 шаршы метр
3000 шаршы метр
Ассортимент
970 позициядан астам
300 позициядан астам
Сақтау түрі
паллетті, 7609 паллетті орын, 1-4 қабатта сақтау,стеллаждардың биіктігі 1800 мм
паллетті,
1500 паллетті орын
Техника
AUTO-ID жабдықтар-монтаждалатын және деректерді жинаудың қол терминалдары
деректер жинау терминалдары
Қойма кестесі
тәулік бойы
12 сағат бойы аптасына 6 күн
Ескерту - [26] негізінде автормен құрастырылған
Қоймаға автоматтандыру жүйесін енгізудегі кәсіпорынның алға қойған негізгі міндеттері:
oo түгендеу процесін жеңілдету;
oo персонал жұмысының тиімділігін арттыру және жеделдету;
oo FIFO принципі бойынша жөнелтуді жүзеге асыру;
oo қойма бойынша жүк қозғалысын нақты қадағалау;
oo тауарларды орналастыру талаптарын ескере отырып, үйлесімділігі, тауар топтарының;
oo өнімді іріктеу аймағына уақытында түсіру (picking);
oo тапсырыстарды жинау кезінде қойманы айналып өту процесін оңтайландыру;
oo автокөлікке тиеуді жеделдету және бақылау;
oo тапсырыстарды жинау кезінде қайта сұрыптау ықтималдығын төмендету.
Енгізу нәтижелерінің арасында мыналарды атап өту керек:
1. Деректерді жинау терминалдары мен сканерлерді пайдалана отырып қабылдау, жинау және жөнелту процестерін автоматтандыру.
2. ASN технологиясы бойынша жүктерді қабылдауды автоматтандыру.
3. Толық және толық емес паллеттерді қоймаға қабылдау мүмкіндігі.
4. Толтыру мен іріктеуді оңтайландырудың әр түрлі нұсқаларын іске асыру.
5. Іріктеуді оңтайландырудың әр түрлі ережелері мен стратегияларын ескере отырып, іріктеуші ұяшықтарды айналып өту ережелерін қалыптастыру мүмкіндігі .
6. Қалдық жарамдылық мерзімін ескере отырып FIFO бойынша жүктемені жоспарлау.
7. Тапсырыс дайындаудың аралық аймағы жоқ тікелей көлік құралына тапсырыстарды жинау мүмкіндігі және т. б.
WMS 1С-Логистика:қойманы Басқару Хатбер-Қазақстан ЖШС қоймасында . Бүгінгі күні Алматы қаласындағы қоймада WMS-тен деректерді жинау радиотерминалдары бар 3 оператор және 10 қоймашы жұмыс істейді. Автоматтандырылған жүйенің басқаруында клиентке саны мен сапасы бойынша қабылдау және қайтару операциялары, қойманы аймақтауға сәйкес орналастыру, іріктеу, жинақтарды қалыптастыру, тиеу және түгендеу орындалады. Кейбір тауар топтары үшін жарамдылық мерзімі мен сериялық нөмірлері бойынша есеп жүргізіледі. Сатып алынған және енгізілген биллинг модулі Хатбер-Қазақстан ЖШС-не өз компаниясы үшін тауарларды сақтау және өңдеу шығындарын есептеп қана қоймай, бөгде компанияларға жауапты сақтау қызметтерін көрсетуге мүмкіндік береді [16].
Хатбер-Казахстан ЖШС Қазақстан аумағында кеңсе тауарларын көтерме сатумен айналысады. Клиенттерге қызмет көрсететін компания қоймасы Алматыда орналасқан. Мұнда, 1 200 ш. м. алаңда 5 000 өнім сақталуда. Алаңдарды неғұрлым ұтымды пайдалану, тапсырыстарды іріктеу жылдамдығы мен сапасын арттыру үшін Хатбер-Қазақстан ЖШС басшылығы қоймада мамандандырылған басқару жүйесі WMS енгізу туралы шешім қабылдады.
Компанияда бағдарламалық қамтамасыз етудің және қойманы автоматтандыру қызметін жеткізушілердің түрлі нұсқалары қарастырылды. WMS жүйелердің сипаттамаларын салыстыра отырып және аумақтық қашықтағы клиенттер үшін жобаларды орындауға интеграторлардың тәсілдерін зерделеп, Хатбер-Қазақстан ЖШС-де жүйені әзірлеуші компания AXELOT мамандарын шақыра отырып, ресейлік WMS-ге 1С-Логистика: қойманы басқару тоқтады.
Жоба жұмыстарын бастамас бұрын AXELOT мамандары Хатбер-Қазақстан ЖШС қоймасында болып, оның ағымдағы жай-күйін егжей-тегжейлі зерттеді. Алынған деректер негізінде WMS пайдалану схемасы жасалды. 1С-Логистика: қойманы басқару типтік нұсқасына қажетті өзгерістер енгізілгеннен кейін, 1С:Кәсіпорын платформасында корпоративтік ақпараттық жүйемен интеграцияны әзірлегеннен кейін AXELOT мамандары WMS болашақ пайдаланушыларын оқытуды жүргізу және автоматтандырылған жүйені пайдалануға қосуды жүзеге асыру үшін Хатбер-Қазақстан ЖШС қоймасына келді. Барлық жобаны орындауға екі айдан астам уақыт кетті.
2012 жылдың қыркүйек айында Қазақстандағы фармацевтикалық өнімдердің ірі дистрибьюторларының қатарына кіретін Аманат компаниясы өзінің Қарағанды қаласындағы жаңа логистикалық орталығының жұмысын автоматтандырды. Компанияның қойма кешенін автоматтандыру жобасы шеңберінде қойылған негізгі міндет - клиенттергe қызмет көрсету жылдамдығы мен сапасын арттыру, қойма көлемін барынша тиімді пайдалану, сондай-ақ қайта сұрыптау мен қайтаруларды азайту. Жобаны жүзеге асыру үшін LEAD WMS-4 қоймасын басқарудың ресейлік салалық бейімделетін жүйесі қолданылды [18].
Жобаны кешенді іске асырумен LogistiX компаниясы айналысады, қойманы басқару жүйелерін әзірлеуші және жеткізуші, ресейлік WMS нарығының көшбасшыларының бірі. Автоматтандыру барысында Аманат компаниясының салалық ерекшелігін ескере отырып, логистикалық орталықтың бизнес-процестерінің ерекшелігіне IT-шешімдерді бейімдеу жүргізілді, Schaefer компаниясының корпоративтік ақпараттық жүйесімен және конвейерлік жабдықтарымен WMS интеграциясы іске асырылды.
Бүгінгі күні қойманы автоматтандыру келесі нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік бергенін айтуға болады:
1) Клиенттерге қызмет көрсету деңгейі айтарлықтай өсті (99,97 %-ға дейін).
2) Бас тартулары бар өтінімдер саны 2 есеге қысқарды.
3) Қойманың өткізу қабілеті 50% - ға артты.
4) Кесімді еңбекақы қолданыла бастады (LEAD WMS алынған деректер негізінде)
Автоматтандырылған басқару жүйесін қолдану қойманың өткізу қабілеті 50% - ға ұлғайды және қойма клиенттерінің тарапынан шағымдардың саны екі есе қысқарды. Оны іске асыру тауарларды қабылдау, оларды қоймада орналастыру, толықтыру, жинақтау, шоғырландыру процестерін және басқа да бірқатар процестерді автоматтандыруға мүмкіндік берді. Қоймада бақылау аймағы ұйымдастырылған, онда терушілер анықтаған және жіберген қателерді тіркей отырып, шығыс ағынын жүз пайыз тексеру жүргізіледі.
Аманат компаниясының қоймасы салыстырмалы шағын алаңдарда (4 500 шаршы метр) тауар қозғалысының жоғары қарқындылығымен ерекшеленеді, сондықтан жобаны іске асыру кезінде жүк өңдеу технологиясына және кәсіпорынның негізгі басқару ақпараттық жүйесімен деректер алмасу процесінің өнімділігіне ерекше назар аударылды. Оны автоматтандыру үшін біз F индексімен LEAD WMS SE шешімінің арнайы нұсқасы ұсынылған.
Сонымен қатар, қойма кешенін автоматтандыру барысында конвейерлік желі орнатылды және жабдықты LEAD WMS-пен біріктіру тетігі жүзеге асырылды. Үй-жайлардың ауданы мен күрделі жоспарлануы бойынша бар шектеулер шеңберінде бұл шешім барынша оңтайлы болды. Ол конвейермен жұмыс істеу артықшылықтарын пайдалануға және LEAD WMS функционалы мен өнімділігінен максималды әсер алуға мүмкіндік берді.
Зерде Қазақстандағы ең ірі фармокомпаниялардың бірі LEAD WMS 4 көмегімен қойма кешенін автоматтандырды.
2012 жылдың соңында Ресей WMS нарығының көшбасшыларының бірі LogistiX компаниясы Зерде фармацевтикалық компаниясының қойма кешенінің жұмысын автоматтандырды. Клиенттің өз дәріханалық желісі бар және Қазақстан Республикасындағы ірі фармацевтикалық кәсіпорындар қатарына кіреді. Жоба Шымкент қаласында LEAD WMS 4 қоймасын басқарудың кәсіби жүйесін қолдану арқылы жүзеге асырылды [30].
Жалпы ауданы 5500 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz