Педагогикалық кәсіп пен іс-әрекеттің жалпы сипаттамасы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Семинар №2.
Тақырыбы:Педагогикалық кәсіп пен іс-әрекеттің жалпы сипаттамасы.
Жоспар:
1.Білім беру кеңістігінде педагог тұлғасы,Педагогикалық кәсіп және оның қазіргі қоғамдағы рөлі.
2.Педагогикалық кадрлар біліктілігін көтерудің қазіргі заманғы формалары; қалыптастыру және даярлау.
3.Педагогикалық білім беру жүйесінде мұғалім тұлғасынының дамуы.
4.Педагогикалық іс-әрекеттің мәні мен түрлері,қызметтері және құрылымы (құрылымы сызба түрінде)
1.Педагогика бұл-адамзат ғылымының ең ежелгі және қоғам дамуының ажырамас саласы болып табылады. Себебі: педагогикалық білім ұғымы ұрпақты білімге дайындау немесе тәрбиелеу мен байланысты адам әрекетінің ерекше аймағына кіреді. Педагогика барлық ғылымдар сияқты философия ғылымы аясында қарастырылды. Ежелгі грек философтарды Гераклит, Демокрит,Фальс, Сократ, Аристотель, Платон, т.б. ғылымдарының педагогикаға қосқан үлесі зор. Педагогика деген ұғым көне грек елдерінде б.э.б. 2,5 жылда пайда болған дейді. Педагогика деген сөз, яғни тәрмин, көне грек тілінен шыққан, ол балаларды ертіп жүру, баланы жетектеп мектепке апаруы деген сөз. Анығырақ айтатын болсақ, "Педагогика" тер-мині гректің екі сөзінен: "пайс" - балалар және "эгейн" - ба-ланы басқару, тәрбиелеу, жетектеу, бағу ұғымдарынан шыққан. Адам өмір бойы тәрбиеленеді және қайта тәрбиеленеді. Пе-дагогика - бала жайындағы ғылым, олай болса ол ұрпақ тәрбиесі жайындағы ілім. Адам баласының ұрпағы үнемі жаңарып, өзгеріп отырғандықтан, педагогика ілімі де үнемі өзгеріп отырады. Қазіргі кезде тәрбиенің ықпал жасау аясы кеңейе тусуде. Сондықтан "педагогика - бала тәрбиесі жайындағы ғылым", -деп шек қоюға болмайды. Педагогиканың ғылыми таным саласы - тәрбие. Педагогика қоғамдық өмірдегі тәрбиенің мәні мен рөлін анықтайды. Педагогика - жалпы адам тәрбиесі жайындағы ғылым . Ал тәрбие - жастарды әлеуметтік өмірге және еңбекке даярлап, оларға қоғамдық тарихи тәжірибені үйрету процесі.
Жас ұрпақ тәрбиесі қай заманда болмасын уақыт сөресінен түскен емес. Бір баланы адам етіп өсіргенше бір шаһар апат болады дейді Шығыс даналығы. Ал, жеке тұлғаның адамгершілігін қалыптастыру үшін қыруар уақыт пен тер төгетін үлкен жауапкершілік қажет. Халық мұғалімі - жас ұрпақтың рухани дүниесінің мүсіншісі, ол- өзінің ең қымбаттысы, ең құндысы саналатын балаларға өзінің үмітін артып, болашағын сеніп тапсыратын қоғамның сенімді өкілі. Осы аса ізгі және өте қиын кәсіп ұстаздан өз өмірін оқу- тәрбие ісіне арнаған тұрақты шығармашылықты талап етеді.
Мұғалімнің сыртқы келбет мәдениеті, өзін- өзі басқару шеберлігі, мұғалімнің моральдық қасиеттеріне қойылатын талаптар оқу- тәрбие жұмысының табиғатына қарай күн сайын жаңарып, жаңа сипатқа ие болуда. Мұның өзі қоғамның үздіксіз дамуынан, ғылым мен техниканың өркендеуінен туындап отыр.
Ахмет Байтұрсынов: Ең әуелі мектепке керегі- білімді, педагогика әдістемесінен хабары мол, оқыта білетін мұғалім,- деген болатын.
Мұғалімнің кәсіптік мәдениеті туралы Н.К. Крупская, С.Т.Шацкий, А.С.Макаренко, К.Жарыкбаев, Ш.Т.Таубаева еңбектерінде кеңінен сөз болып, мұғалімнің әдеби, сөйлеу шеберлігі, шешендік қасиеті, дауыс дикциясы, сыртқы бейнесі жөнінде келелі әңгіме қозғалады. Мұғалімге қарапайымдылық, ұқыптылық, жинақтылық тән болуы тиіс. Мұғалімнің киімі, қозғалысы, шаш үлгісі сәнді болып келгені абзал. Мұғалімнің әлеуметтік беделін көтеруде оның сабырлылығы, сергектілігі, мейірімділігі мен кішіпейілділігі де зор рөл атқарады.
Білімдар мұғалімнің сөйлеу техникасы мен адамды түсіну білуі, басқа адамды елітіп әкетуі басым болады.
Педагогикалық әдеп- мұғалімнің кәсіптік сапасы және кәсіптік ерекшелік белгісі. Кейбір мұғалім, кәсібін айтпай- ақ, өзінің әділдігімен, ілтипаттылығымен өзінің мамандығын сырт көзге айқындап тұрады. Мұғалімнің ашу үстінде ешқандай шешім қабылдамауы пайдалы. Болашақ ұстаздар өз ісінң әрбір қыр- сырын жетік игеру жолында кәсіптік сапаларды толық меңгерсе, бүгінгі қоғамымызды байытатын, дамытатын, жаңартатын адам тәрбиелеуге мол мүмкіндік ашылатыны күмәнсіз. Мектепте білім алу-бала өмірінің маңызды кезеңдерінің бірі. Қандай білім беру жүйесінен және қандай мұғалімнен білім алғаны баланың үлгеріміне және жеке тұлғалық қалыптасуына байланысты болады.Кәсіби шеберліктің құрылу процесі білімінің жүзеге асуы мен қалыптасуын ғана емес сонымен қатар оның тұлғалық қалыптасуын да қарастырады. Мұғалімнің кәсіби шеберлігіне байланысты мәселелер көптеген жауапкершілікті талап етеді. Қазақстандағы жалпы білім беретін және кәсіби білім беретін мектептердегі жүргізіліп жатқан реформалар өзінің педагогикалық жүйесінде принципті өзерістерді қажет етеді.Қазіргі кезеңде білім беру мақсаттары өзгеруде,оқу ақпаратының мазмұны жаңаруда, педагогикалық коммуникация құралдары, және педагогикалық әсер етудің объектісі- оқушылар да айтарлықтай өзгеруде. Осы факторлардың барлығы педагогикалық кәсіби шеберлігінің деңгейін жоғарлатуды талап етеді. Оқу процесінің жаңаруына қажетті шарт кез-келген педагогикалық жүйенің басты тұлғасы болып табылатын оқытушылардың педагогикалық шеберлігін арттыру болып саналады.
Жаңа әлеуметтік тұрғыда мұғалімнің кәсіби шеберлігінің қалыптасуы - оның кәсіби шеберлігі мен білімінің жоғарғы сапасын қамтамасыз етеді. Педагогтардың жалпы және кәсіби шеберлігін дамыту мәселелеріне Н. Кузьмина, А. Щербаков көңіл аударған.
Қазіргі заманғы білім беру жүйесі оқытушылардың кәсіби шеберлігі мәселесін күрделендіріп отыр. Өйткені дәл қазіргі таңда оқушылардың жалпы және рухани мәдениетін мұғалім анықтайды. Педагогикалық энциклопедияда педагогикалық шеберлікке мынадай анықтама береді. Өзінің аты бойынша балаларды сүйетін және өзнің тәрбиелеу және білім беруін барлық уақытта жоғары деңгейде жаңалап отырады. Педагог- өз ісінің шебері.Бұл дегеніміз жоғары мәдениетті, өз пәнін терең білетін, өзіне тиісті ылым және мәдениет салаларымен жақсы таныс, психологиялық мәселелерін практикалық түрде талдай білетін , тәрбиелеу мен білім беру әдістемесін терең меңгерген маман. Осылайша, педагогикалық шеберліктің маңыздылығын кәсіби әрекеттерді ұйымдастырудың жоғарғы деңгейін қамтамасыз етуші жекелік қасиеттердің жиынтығы деп көрсетеді. Бұл қасиеттерге оқытушы әрекетінің гуманистік бағытталуы, кәсіби білімі, педагогикалық ерекшеліктері жіне педагогикалық техникасы жатады.
Ғылымда сонымен бірге педагогтың меңгеруі қажетті нәрсе- педагогикалық технология деген түсінік бар. Педагогикалық түсінік дегеніміз- тәрбиеленушілерге әсер етуші әдістер мен тәсілдерді меңгеру.Сонымен қатар әртістіктің кейбір әдістерін игеру, сөйлеудің, демалудың, дауыс көтерудің , мимиканың әдістерін білу. Егер бала нашақормен, қылмыскермен немесе маскүнеммен бірге қиын жағдайға ұшырап қалса мұғалім олармен әңгімеде тіл таба білуікерек және жай ғана сөйлесіп қана қоймай оларды сендіріп, әсер ете білуі керек.
2. Ел Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына арналған биылғы Жолдауында білім беру саласын дамыту қажеттігі және оны жүзеге асырудың тиімді жолдары туралы атап айтылған. Онда, ең бірінші орынға білім беру үрдісінде алдыңғы қатарлы заманауи әдістемелер мен технологияларды қолдану мәселесі көтерілсе, екінші маңызды мәселе ретінде педагогтардың сапасын арттырудың маңыздылығына назар аударылады. Елбасы осы Жолдауында сондай-ақ, білім алушыларға тек білімнің өзін ғана емес, оның әлеуметтік ортаға бейімделу барысында өз білімін тиімді пайдалану жолдарын үйретудің маңызын айта отырып, мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамытудың бес жылға арналған Ұлттық іс- қимыл Жоспарын қабылдауды Үкіметке тапсырды.
Осы тапсырмалардың мәніне үңілсек, олардың бірінен - бірі туындайтын сабақтастығы айқын көрініп тұр. Атап айтқанда, білім беруде жаңа технологияларды кеңінен қолдану педагогтардың кәсіби сапасын көтеру арқылы ғана мүмкін болса, сапалы оқытудың нәтижесі - оқушылардың функционалдық сауаттылығы болары сөзсіз.
Біз осы жерде функционалдық сауаттылық ұғымына және оның бүгінгі өзектілігіне тоқтала кетейік. Қазіргі таңда посткеңестік кеңістікте ғана емес, батыстың алдынғы қатарлы дамыған елдерінде де білім беру сапасын жаңғырту өзекті мәселеге айналып отырғаны белгілі. Экономикалық дамудың жаңа факторы ретінде инновациялық үдеріспен бірге өрлеп келе жатқан білімділікке сұраныс қалыптасуда, бұл экономика әлемде білімділік экономикасы деп аталуда.
Европалық Экономикалық бірлесу және даму ұйымының (ОЭСР) дамыған елдерде жүргізген зерттеулеріне үңілсек, олардың тұжырымдарында білімділікпен қатар, алған білімді өз бетімен пайдалана алатын, оны қажетіне қарай одан әрі дамыта білетін функционалдық сауаттылықтың қажеттігі алға қойылған. Сонымен қатар, бұл оқушы бойында құзыреттілік сапаларын қалыптастыру нәтижесі деп те түсіндіріледі.
Білім алушының білім, білік, дағдыларымен қатар, құзыреттілік сапаларының болуын қажет ететін тенденциялар қазіргі заманның білім алу заманына айналып келе жатқанын көрсетеді. Білім беруден - білім алуға, оқытудан - оқуға көшу парадигмасы білім беру ресурстарын қайта қарау талаптарын қойып отыр. Соған орай, функционалдық сауаттылықты дамыту төмендегі іс-әркеттерді тиімді ұйымдастыруды қажет етеді, олар: білім стандарттарын жаңарту және оны әр оқушыға тиісті дәрежеде меңгерту; оқыту процесіне жаңа әдістер мен технологиялар енгізу, білім беру ұйымдарын коммуникативтік - ақпараттық ресурстармен қамтамасыз ету.
Интеллектуалды ұлт қалыптастыру міндеттері функционалдық сауаттылықты дамытуға негізделетіні белгілі. Ол, біріншіден, интеллектуалдық еңбектің мәртебесін көтеріп, жастардың білімділікке, парасаттылыққа, Отан мен халыққа қызмет етуге деген қарым-қатынасын өзгертуді; екіншіден - ұлттық интеллектінің діңгегін құру, ол үшін халықаралық деңгейде бәсекеге түсе алатын білімді, жаңаша ойлайтын, қабілеті мол тұлға қалыптастыруды; үшіншіден - білім, ғылым және инновациядағы серпілісті қамтамасыз ету міндеттерін іске асыруы тиіс.
Бұл міндеттер білім беру үрдісінде төмендегі сұраныстарды: әр оқушының барлық пәндер бойынша білімінің тиісті стандарттарын меңгеруін; білімін дамытуға қажетті ақпараттарды сұрыптай алуға қабілетті болуын; өзгелер пікірімен санаса отырып, қарым-қатынаста өзінің ой-пікірін еркін білдіре алатын болуын; олардың бойында өз білімін үнемі жаңғыртып отыратын және жаңа дағдыларды игеріп отыратын белгілі бір дәрежедегі интеллектуалдық сапаларының қалыптасуын қажет етеді.
Көріп отырғанымыздай, бүгінгі білім сапасына қойылар талаптар дәстүрлі білім, білік, дағдылар болуынан да жоғары. Бұл жерде маңызды нәрсе құзіреттілік білім мен біліктілікке негізделеді, яғни функционалдық сауаттылық пен құзіреттілік негізі білім мен біліктіліктен тұрады.
Білімнің жаңа нәтижелеріне қол жеткізу білім беру жүйесінің барлық деңгейлерін өзара сабақтастықпен жаңғыртуға, білім мазмұны мен білім беру үрдісін ұйымдастыруды жетілдіруге тікелей байланысты. Соған сай білім үрдісінде білім ресурстарының қайта қаралуын қажет етеді. Олар: 1) стандарттар мен бағдарламаларда білім беру мақсатының, білім нәтижелерінің нақтылануы; 2) мұғалімнің ролі өзгеруіне сай әдістер мен технологияларының өзгертілуі; 3) білім беру менеджментінің өзгеруі.
Бүгінгі еліміздің білім саясатында әлем тәжірибесін шолу арқылы білім жүйесіндегі жаңа міндеттер қарастырылуда. Білім саласын Стратегиялық дамыту жоспарында төмендегі бағыттар белгіленді:
1. Қандай да бір ел өзінің адами ресурстарының дамуын ұзақ мерзімді даму стратегиясының аса жоғары басымдылығы ретінде айқындайды.
2. Сауатты адамдарсыз заманауи инфрақұрлымды дамыту, тиімді мемлекеттік аппаратты құру, қолайлы бизнес ортаны қамтамасыз ету мүмкін емес.
3. Білім беру жүйесін жетілдіру, ең алдымен оның сапасын арттыру - мемлекеттің таяу онжылдықтағы басты басымдықтарының бірі болып табылады.
Сонымен қатар, Білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған Мемлекеттік Бағдарламасында білім сапасын қамтасыз ету басымдылық ретінде белгіленіп отыр.
Осы бағытта нақты жұмыстар жүзеге асырылуда, атап айтқанда, орта мектептер интеллектуалды ұлтты қалыптастыру базасы деп анықталып, облыс орталықтарында Назарбаев Интеллектуалдық мектептері ашылуда. Болашақта оларда қалыптасқан инновациялық модель жалпы білім беретін мектептері желісіне тарайды деп күтілуде. Сонымен қатар, Назарбаев Университет - жоғары білім берудегі негізгі серпінді жоба болып табылады, оның негізіне алынатын әлемдегі алдыңғы қатарлы елдер тәжірибелері зерделенуде.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 7 шілдедегі №778 қаулысымен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.