Ұлттық спорт түрлері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

«Ұлттық спорт түрлері» сипаттама беру.

Орындаған:Мамытжан М. М

Тобы:ФИ-901

Тексерген:Богданов О. Ф

СЕМЕЙ -2021

«Ұлттық спорт түрлері» сипаттама беру

1. Спорттық ойындардың шығу тарихы.

Спорт мекелерінің шығу тарихы
Денешынықтыру мәдениетінің қалыптасуы

Біздің елде спорт пен денешынықтыру мәдениетінің берік және ертедегі дәстүрлері кеңінен қамтылған. Денешынықтыру мәдениеті өзіндік ұлттық тарихи дамудағы барлық жолдарын жоғалтпады. Жарыстар мен әртүрлі ойындар, денешынықтыру жаттығуларының ұлттық түрлерінің өсуі мен сақталуын және олардың жаңаша туылуына, ұлттық жаңа түрдегі мәдениетінің сақтаушысы халық болды. Мерекелерде дене шынықтыру мәдениетінің ұлттық түрі айқын көрініп отырды.

Біздің отанымыздың түкпір-түкпіріндегі ұлттық мерекелер бұл тек ойын-сауық ретінде емес ол әрине спорт жарыстары ретінде мерекеленеді.

Әрбір халық өздерінің ұлттық мәдениетіне спорт қазынасын ең жақын жағынан ендірді. Жарыстарды ойындарды және дәстүрлі спорт мерекелерін, жаңаша толтыру мен ұлттық спорттық ойын-сауықтардың түрлерін тапсырылуын советтік спорт мәдениеті жоғары көрсетті.

Мысалы, аса айшықталған якуттардың «испах» деп аталатын көктемгі мерекесінде ұлттық дәстүр колоритін сақтай отырып спортты ұлттық мерекеге айналыдып, музыка мен поэзияларын ұштастыра отырып өзіндік сәнді киімдермен біріктірілген спорт ұлттық түрлерін жастар- өздерінің ойнау шеберліктерінде демонстрациялап жеңіл атлетика бойынша, гинастика бойынша, күреспен командалық ойындар жарыстары бойынша айшықтай көрсетеді.

Осы аталған мерекелерді Овет Одағының жастарының советтік спорттағы барлық көптүрлілігін және спорттық үлкен жетістіктерін көрсетеді. Спорттық оқиға және салтанатты мерекелер ол жалпы ұлттық. Дене шынықтыру мерекелерін әсіресе село тұрғындары «Егін өнімі күнінде», «Бірінші бау күндерінде» және т. б. мерекелерде атап өтіп жатады. Спорттық кеште жарыстармен жаңа ұжымдар ашылуында, өз жұмысын орындаған завоттар, фабрикалар, ұжымның мерейтойларында дәстүрлі турнирлермен мерекелеп отырады. Тарихта бізге естелік болып отырған бірінше мереке ол 25 май 1919 жыл Всевобуг отряды парадын құрады. олар тарихи қызыл алаңды толтырды. Парадты ұлы Ленин қабылдады. Владимир Ильич алаңдғаы парадшыларды сәлемдесіп құттықтады.

Ол пролетарлар мен революцияны жеңу жолындағы қолында винтовка ұстаған парадшыларға көңіл бөлді. Всевобуг физкултурашылары меркесі азамат соғысы отына туылғандар үшін айбарлы және бұлдыр еді. Көптеген қатысушылар дәл Қызыл алаңнан азамат соғысы майданына аттанып жатты. Бұл мереке өзінің спорттық мерекесінің жаңа қалпын физкултурашылар парадын және олардың жоғары азаматтығын, ұлтщылдығы мен пролетарлық өнерінің байланысы принціптерін көсете білді.

1942 ж 4000 физкултурашылар кәсіподақ ұжымымен Москвада өз парадын құрды, ал 1972 ж бірінші жалпымосквалық физкултурашы парады онда 18 000 - ға жуық адам қатысты.

1928 жылы елге үлкен салмақ туды, ол халықтың жоспарды қайта құруға көшуі социолизм науқанын жаңарту еді. Кеңестік ел бірінші бесжылдықты тұрғызу жолында ерен қимылдады.

12-24 тамыз 1928 ж. Москвадағы жаңа стадион «Динамо» да Бүкіл Одақтық спартакияда - халық шаруашылығы дамуы жоспарының бірінші бесжылдығында қабылдауға арналған болатын. Спартакияда Қызыл алаңда парад құрды, олар 30 000 москвалық физкултурашылар мен туыс республикалардың спортсмендерінен тұрды. Спартакияда кезінде - су спортынан мерекелік карнавал ұсынылды, ал Москва өзеніде «Бүкіл әлемдік октябрь» атты үлкен инсенировканы орындады.

Бұл инсенировкада неше мыңдаған адамдар қатысты.

2. Денешынықтыру мерекесін ұйымдастыру әдісі.

Спорттық ойындардың шығу тарихы.
Денешынықтыру мәдениеті.
Су бетіндегі мерекелер.

Қазақстан Республикасында, яғни біздің елде спорт пен денешынықтыру мәдениетінің берік және ертедегі дәстүрлері кеңінен қамтылған. Денешынықтыру мәдениетінің өзіндік ұлттық, тарихы дамудағы барлық амалдарын жоғалтпады. Жарыстар мен дәстүрлі ойындар денешынықтыру мәдениетінің ұлттық түрлерінің сақтаушысы, олар біздер, яғни халық болды. Дене шынықтыру жаттығуларының ұлттық түрлерінің өсуімен сақталуын және олардың жаңаша туылуына ұлттық жаңа түдегі мәдениетінің сақтаушысы ол халық болды. Мерекелерде денешынықтыру мәдениетінің ұлттық түрі айқын көрініп отырды. Біздің де Отанымыздың түкпір-түкпіріндегі ұлттық мерекелер тек ойын-сауық ретінде емес, ол әрине спорт жарыстары ретінде де мерекеленіп отырады. Әрбір халық өздерінің ұлттық мәдениетіне кеңестік спорт қазынасын ең жақсы жағынан ендірді. Жарыстарды, ойындарыды және дәстүрлі спорт мерекелерін социалистік тұрғыда ұлттық жаңаша тұрғыда, спорттық ойын-сауықтардың түрлерін тапсырылуын кеңестік спорт мәдениеті жоғары көрсеткіштер көрсетті. Мерекелерде ұлттық дәстүр колориті ала отырып, спортты ұлттық мерекеге айналдырып, музыка мен поэзояларын ұштастыра отырып, өзіндік сәнді киімдермен біріктірілген ұлттық спорт түрлерін жастар өздерінің ойнау , жеңіл атлетика бойынша, гимнастика бойынша күрес пен командалық ойындар, жарыстар бойынша айшықтай көсетеді. осылай денешынықтыру мәдениеті мен спорттық жарқын көршісі қазіргі кезге дейін мерекеленіп отыратын болды. Бүкілодақтық физкултурашыларға арнау спартакиадамен физкультурашылар парадына айналып, аталып келеді. Осы мерекелерде Кеңес Одағы жастарының кеңестік спорттағы барлық көп түрлілігін және спорттық үлкен жетістіктерін көрсетеді. Спорттық оқиғалар менсалтанатты мерекелер ол жалпы ұлттық дене шынықтыру мерекелерін әсіресе ауыл тұрғындары өнімі күнінде, бірінші бау күндерінде және т. б. мерекелерде атап өтіп жатады. Спорттық кештерде матчтар, жарыстар мен жаңа ұжымдар ашылуында өз жұмысын ерте аяқтаған завоттарда, фабрикаларда ұжым мерейтойларында, дәстүрлі турнирлер мен мерекелер болып отырады. Тарихта бізге естелік болып отырған 1-ші спорт мерекесі ол 1919 жыл 15- мамырда болған мереке еді. Олар тарихи қызыл алаңды құрады. Ол парадты ұлы Ленин қабылдайды. Ленин үлкен құметпен бұл сәлемдемені құрметпен қабылдады. Ол пролетарлар мен революцаны жеңу жолындағы қолында вилетова ұстаған парадшыларға көңіл бөлді. Бұл физкультурашылар мерекесі азамат соғысы отына туылғандар үшін айтарлы, әрі бұлдыр еді. Көп деген қатысушылар, дәл осы қызыл алаңнан азамат соғысы майданына аттанып жатты . 1928 жылы 12-24 тамызда Москвдағы жаңа стадион димамеда Бүкілодақтық спортакияда халық шаруашылығы дамуы жоспарының бірінші бес жылдығын қабылдауға арналған болатын. Спартакиада қызыл алаңда парад құрды. Олар 30 000 москвалық физкультурашылармен тұрды. Спартакиада кезінде су спортынан мерекелік кеш өтті. Жастардың нағыз қимылдар қалпындағы қызыға айналысатын спорт түрі - ол су бетіндегі мерекелер болып табылады. Олар: керемет спорт түрлеріне бөлінеді. Мысалы: жүзу, су шанасы, су маторы, суға секіру болып табылады. 1928 жылы 16 - тамызда бірінші бүкілодақтық спартакиаданың ашылу салтанатына арналған су мерекесі қызықты өтті. Одан кейін екі жылдан соң, 1930 жылы 11- шілде де партияның 24-ші сьезінің делегаттарына жасалынып, имецеировкалары орталық мәдениет және демалыс саябақтарында жойылды. судағы мерекелер үлкен табыстарға қол жеткізіп отырды. Комсомольская правда газетіне 1930 жылы 13-шілдеде, 24 партсьез үшін керемет мереке деген мақалалар жарияланып жатты. Содан бері көп деген арнайы мерекелер М. Горький атындағы орталық мәдениет және демалыс саябақтары жанына орналасуын су қоймасында димамо су станциясы аумағында өткізіліп келеді. Студенттер мен жастардың 4-ші бүкіләлемдік фестиваліне масштаб бойынша көркем деген су мерекелері карнавалы болды. Судағы мерекелердің кеңінен таралуын біз және көп адамдар әлі қабылдай алмай келеміз. Су мерекесін өткізу орнын белгілеу. Бұл сұрақта жауап іздеу үшін ұйымдастырушылар басты уайымдауды судан емес, өзінен ізденеді. Бұл жағдайда қауіпсіздікке көңіл бөлу керек.

3. Спорт алаңындағы мерекелер

Спорт мерекелерін ұйымдастыру
Спорт мерекелерінің ерекшелігі

Мерекелерде дене шынықтыру мәдениетінің ұлттық түрі айқын көрініп отырдыБіздің отанымыздың түкпір-түкпіріндегі ұлттық мерекелер бұл тек ойын-сауық ретінде емес ол әрине спорт жарыстары ретінде мерекеленеді. Әрбір халық өздерінің ұлттық мәдениетіне советтік спорт қазынасын ең жақын жағынан ендірді. Жарыстарды ойындарды және дәстүрлі спорт мерекелерін, социалистік, жаңаша толтыру мен ұлттық спорттық ойын-сауықтардың түрлерін тапсырылуын советтік спорт мәдениеті жоғары көрсеттіМысалы, аса айшықталған якуттардың «испах» деп аталатын көктемгі мерекесінде ұлттық дәстүр колоритін сақтай отырып спортты ұлттық мерекеге айналыдып, музыка мен поэзияларын ұштастыра отырып өзіндік сәнді киімдермен біріктірілген спорт ұлттық түрлерін жастар- өздерінің ойнау шеберліктерінде демонстрациялап жеңіл атлетика бойынша, гинастика бойынша, күреспен командалық ойындар жарыстары бойынша айшықтай көрсетеді.

Осылай денешынықтыру мәдениеті сен спорттық жарқын көрінісі қазіргі кезге дейін мерекеленіп отыратын болды. Бүкілодақтың физкултурашыларға арнау және спартакияда мен физкултурашылар парадына айналып аталып келеді. Осы аталған мерекелерді Овет Одағының жастарының советтік спорттағы барлық көптүрлілігін және спорттық үлкен жетістіктерін көрсетеді. Спорттық оқиға және салтанатты мерекелер ол жалпы ұлттық. Дене шынықтыру мерекелерін әсіресе село тұрғындары «Егін өнімі күнінде», «Бірінші бау күндерінде» және т. б. мерекелерде атап өтіп жатады. Спорттық кеште жарыстармен жаңа ұжымдар ашылуында, өз жұмысын орындаған завоттар, фабрикалар, ұжымның мерейтойларында дәстүрлі турнирлермен мерекелеп отырады. Тарихта бізге естелік болып отырған бірінше мереке ол 25 май 1919 жыл Всевобуг отряды парадын құрады. олар тарихи қызыл алаңды толтырды. Парадты ұлы Ленин қабылдады. Владимир Ильич алаңдғаы парадшыларды сәлемдесіп құттықтады. Ол пролетарлар мен революцияны жеңу жолындағы қолында винтовка ұстаған парадшыларға көңіл бөлді. Всевобуг физкултурашылары меркесі азамат соғысы отына туылғандар үшін айбарлы және бұлдыр еді. Көптеген қатысушылар дәл Қызыл алаңнан азамат соғысы майданына аттанып жатты. Бұл мереке өзінің спорттық мерекесінің жаңа қалпын физкултурашылар парадын және олардың жоғары азаматтығын, ұлтщылдығы мен пролетарлық өнерінің байланысы принціптерін көсете білді1942 ж 4000 физкултурашылар кәсіподақ ұжымымен Москвада өз парадын құрды, ал 1972 ж бірінші жалпымосквалық физкултурашы парады онда 18 000 - ға жуық адам қатысты. 1928 жылы елге үлкен салмақ туды, ол халықтың жоспарды қайта құруға көшуі социолизм науқанын жаңарту еді. Кеңестік ел бірінші бесжылдықты тұрғызу жолында ерен қимылдады. 12-24 тамыз 1928 ж. Москвадағы жаңа стадион «Динамо» да Бүкіл Одақтық спартакияда - халық шаруашылығы дамуы жоспарының бірінші бесжылдығында қабылдауға арналған болатын. Спартакияда Қызыл алаңда парад құрды, олар 30 000 москвалық физкултурашылар мен туыс республикалардың спортсмендерінен тұрды. Спартакияда кезінде - су спортынан мерекелік карнавал ұсынылды, ал Москва өзеніде «Бүкіл әлемдік октябрь» атты үлкен инсенировканы орындады.

4. Су бетіндегі қойылымның көрінісі

Судағы корнавал.
Су бетіндегі мерекелер

Жастардың нағыз қимылдар қалпындағы қызыға айналысатын спорт түрі су түбіндегі мерекелер болып есептеледі. Олар керемет спорт түрлеріне бөлінеді. Мысалы: жүзу, су шанасы, су-маторы, суға секіру желкенді қайық т. б. 1928 ж. 16 тамызда І бүкілодақтық спортакиаданың ашылу салтанатына арналған су мереке қызықты өтті. Одан кейін екі жылдан соң, 1930 жылы 11- шілде де партияның 24-ші сьезінің делегаттарына жасалынып, имецеировкалары орталық мәдениет және демалыс саябақтарында жойылды. судағы мерекелер үлкен табыстарға қол жеткізіп отырды. Комсомольская правда газетіне 1930 жылы 13-шілдеде, 24 партсьез үшін керемет мереке деген мақалалар жарияланып жатты. Содан бері көп деген арнайы мерекелер М. Горький атындағы орталық мәдениет және демалыс саябақтары жанына орналасуын су қоймасында димамо су станциясы аумағында өткізіліп келеді. Студенттер мен жастардың 4-ші бүкіләлемдік фестиваліне масштаб бойынша көркем деген су мерекелері карнавалы болды. Судағы мерекелердің кеңінен таралуын біз және көп адамдар әлі қабылдай алмай келеміз. Су мерекесін өткізу орнын белгілеу. Бұл сұрақта жауап іздеу үшін ұйымдастырушылар басты уайымдауды судан емес, өзінен ізденеді. Бұл жағдайда қауіпсіздікке көңіл бөлу керек. Су мерекесінің өткізілуге үлкен қолайлы оған эстардалық жабдықтар сиымды әрі лайықты орындар, демалыс аумағы жалпы тамақтандыруды ұйымдастыру және медпунктер мен саниталық құралдар қоятын және прожекторлармен пиротехникалар мен жабдықтау керек. Аса қажеттіліктерге су бассейініңнің тереңдігімен қайық жүзе алатындай аумақ және мерекеге қатысушылар мен көрермендер қауіпсіздігінне ерекше көңіл бөлуді ұйымдастыру керек.

Егер мереке өзеннің үлкен аймағында өткізілсе су жағасындағы көпшілік көрермендерге көріну үшін көрсетілетін көріністер мен спорттық жоспарлау сол тұрғыда болмақ.

Жылдамдық қайығының жарыстарын (мысалы: катерлер, маторлы қайықтар т. б. техникалық жабдықтар) мәреге дейінгі арақашықтықты ескере отырып бір-бірінен қашықтықтарын сақтау керек. Өзеннің әртүрлі (орындарында) жерінде су шаңғыларының серуені, су оййындары, судағы секірулер, спорттық және көркем жүзулер, сүңгірушілер жұмыстарының да немесе қойылымдардың көрсетілуін ұйымдастыру. Бағдарлама т. б. көпшілік тура ара-уақыттағы сақталынған жүзушілердің өнерінде еңгізуге (егер олардың қауіпсіздігі сақталынған жағдайда) болады. Мыңдаған отау отын ұстаған жүзуші спортсмендер көз алдыңда - есен кетпес көрініс болар еді.

Судағы корнавал.

Судағы карнавал кешкісін электор жарығы немесе прожектор жарығында өткізіледі. Бағдарламаның түзілуі мерекенің ойын-ережелердің шығармашылық ойлауымен физкултурашылар ұйымы, көркем өнерпаздар ұжымының және цирк пен эстрада жұмысшыларының көмегі мен жасалынады.

5. Қазақтың ұлттық тоғызқүмалақ ойыны

1. Тоғызқұмалақ ойынының мәні

2. Тоғызқұмалақ ойынының ерекшелігі

Қазақта керемет скі қүдірет бар. Бірі - қос ішекті, тоғыз пернелі үкілі домбыра, екіншісі -тоғыз-тоғыздан симметриялы орналасқан отаулары, қасиетті қүмалақтары бар қос қазаннан түратын тоғызқүмалақ ойыны. Тоғыз саны киелі сан.

Бүл ойынның тарихына зер салсақ, Орта Азияда әсіресе қазақ пен қырғыз халықтарының арасында кеңінен тараған ойын. Ойнаса қызығына қанбайтын, есеп-қисапқа толы мәңгілік сиқырлы өлем, рухани байлығымыздың қайнар көзі, үлтымыздың мақтанышы деп түсінуіміз керек.

Тарихшы және археолог ғалымдардың зерттеулеріне қарағанда, тоғызқүмалаққа үқсас ойынның тақтасы бүдан үш мың жылдай бүрын да қолданылған екен. Оған калах, манкала деп аталатын есеп ойындарының тақтасы дәлел бола алады. Тіпті осы күндерде де жайылымдарда, тау бектерлсрінде тастан ойылып жасалған тоғызқүмалақ тақтасы Қазақстанның түпкір-түпкірлерінде жиі кездеседі. Оған дәлел ретінде Түркістандағы Қарақан батырдың кесенесінің алдында түрған тастан ойылып жасалған тоғызқүмалақ тақтасын айтуға болады.

Ертеде еңбектеген баладан еңкейген кәріге дейін ойнаған қазақ халқының ақыл-ой спорты - тоғызқүмалақ аласапыран заманның әлегінен үмыт бола жаздап, XX ғасырдың жетпісінші жылдарында ғана қайта жанданып, жаңа даму жолына түсті. Енді еліміз егемендік алған соң, ата-бабадан қалған үлттық алтын мүраны қолға алып, шахмат, дойбы секілді олимпиадалық ойындармен теңестіру алдымызда түрған үлкен мақсат деп ойлаймын. Тоғызқүмалақ - бүкіл түркі халықтарының даналығының туындысы ретінде Орта Азиялық, дүниежүзілік спорт ойындарының төрін алуға лайықты алтын қазына. Үкімет тарапынан қаншама қамқорлық жасалып жатса да, өкінішке орай спорт басшыларының селқос кезқарасынан көне ойын әлі де баяу дамып келеді. Сондықтан, ана тілді, үлттық әдет-ғүрыпты, үлттық ойындарды жандандыруды мақсат түтатындықтан, бала тәрбиесінде, оның математикалық қабілетін арттыруда игі өсері бар тоғызқүмалақ ойынын үйренемін деушілерге үйретуден жалықпайық, білмегенінді білгендерден сүраңыздар демекпін. Тоғызқүмалақ - шахмат, дойбы ойындары сияқты адамнан шыдамдылықты, сабырлылықты, терең жөне логикалық ойлауды қажет ететін ақыл-ой спорты. Күрделілігі жағынан тоғызқүмалақ жоғарыда аталған ойындардап кем соқпайды. Мүның басқа есеп ойындарынан ерекшелігі, бүл ете нөтижелі ойын, тең ойын өте сирек кездеседі. Тек көп ойнап жаттыққан адам, ер алуан жаңалықты ойын үстінде тауып, тоғызқүмалақтың қыр-сырын аша алады. Шыдамдылық пен қыруар еңбек, үлттық ойынға деген шексіз махаббат пен ынта-жігер арқылы ғана ата-бабадан мүра болып қалған үлттық енерді асқақтатып, дамьггып, қиындықтарды жеңе білу керек.

Таңғажайып тоғызқүмалақ Еуропа төрінен орын ала бастады

Күздің басында Прага қаласында кезекті рет зияткерлік ойындар олимпиадасы өткізілгенде қазақстандық тоғызқүмалақшылар еуропалық мектеп оқушыларына тоғызқүмалақ сияқты зерде ойынының қыр-сырын да үйретіп, семинар өткізіп қайтқан болатын. Бүл тоғызқүмалақтың Еуропаға алғашқы шығуы емес екен. Тоғызқүмалақ ойыны зияткерлік спорттың ішіндегі ең күрделі түрлерінің бірі, бүл ойынның 4 мың жылдық тарихы бар. Сонау көне замандардан бүгінгі күнге дейін келіп отыр. Алғашқы кезде бүның үш отау, бес отау, жеті отаулық шағын үлгілері болса, бүгінгі күні біз жетілген тоғыз отаулық классикалық ережесімен ойнап жүрміз.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.