Жеке адам психологиясы

Кіріспе

Адам - әлеуметтік қатынастармен саналы іс-әрекетті жүзеге асырылып, табиғаттары кемелденіп жетілген ақыл ой иесі және қоғамдық тұлға. Осы ерекшеліктеріне орай адамды ғылымның көптеген салалары зерттейді. (философия,анотомия, физиалогия, антропология, тарих, педагогика, психология) және әр ғылым адам проблемасын әр қырынан зерттейді.
Философия - дүние танымдық, көзқарасын анатомия мен физиалогия денесі мен жүйке жүйесінің құрлысын, оның қызметін антропология – адамның қоғамда алатын орны, табиғаттағы өзге құбылымтары мен байланысын, тарих- қоғам өміріндегі қарм қатынасын саралау, ал педагогика- адам тәрбиесі, оның білім беру жүйесін қарастырып оның қоғамның белсенді азаматы етіп қарастырып көздейді. Психология - адамның жан дүинесінің сырын, психикасының даму заңдылықтарын, оның жеке қасиетерінің желінуі мен қалыптастыру жолдарын зертейді.
Қарап отырсақ әр ғылым өз бетінше белігілі бір мақсатты көздейді.
Адам қоғамда өмір сүреді, ал адам тыс өмір сүруі ешбір мүмкін емес. Оның тәні де, жаны да айналасындағылармен қарым- қатынас жасау үстінде, тек әлеуметтік әсер жағдайында ғана кісілік мәнге не болады.
Адамның санасының дамып, өсуі, тікелей өзінің өмір сүріп отырған ортасына байланысты. Сондықтан адам психологиясын дұрыс ұғыну үшін:
- әлеуметтік жағдайын білу керек;
- оның қандай орталық өкілі екенін айыру;
- оның көзқарасы мен наным-сенімін;
- бағыт-бағдарын, білімі мен тәжірибесін
- икем бейімділігін анықтау крек.
Міне, тек осы айтылғандардан кейін ғана, нақты мәліметтерден соң сол адам туралы пікрі білдіруге мүмкіндік туады.
Психология адамның даралық сипатарын қарастырып, оның кісілік қасиеттерін өрістетуді мақсат тұтады.

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

ЖЕКЕ АДАМ ПСИХОЛОГИЯСЫ
1.Жеке адам туралы жалпы түсінік.
2. Жеке адамды зерттеудің мақсат міндеттері және оның қоғамдағы мәні.
3. Жеке адам психологиясы туралы теориялар.
4. Адамның негізгі түрткілері.
5. Жеке адамнгың кісілік сипаттары мен психологиялық құрылымы.
6. Жеке адамның бағыт-бағдары және оның түрлері мен психологиялық
ерекшеліктері.

Жеке адам адам зерттейтін ғылым салалары
Адам - әлеуметтік қатынастармен саналы іс-әрекетті жүзеге асырылып,
табиғаттары кемелденіп жетілген ақыл ой иесі және қоғамдық тұлға. Осы
ерекшеліктеріне орай адамды ғылымның көптеген салалары зерттейді.
(философия,анотомия, физиалогия, антропология, тарих, педагогика,
психология) және әр ғылым адам проблемасын әр қырынан зерттейді.
Философия - дүние танымдық, көзқарасын анатомия мен физиалогия денесі
мен жүйке жүйесінің құрлысын, оның қызметін антропология – адамның қоғамда
алатын орны, табиғаттағы өзге құбылымтары мен байланысын, тарих- қоғам
өміріндегі қарм қатынасын саралау, ал педагогика- адам тәрбиесі, оның білім
беру жүйесін қарастырып оның қоғамның белсенді азаматы етіп қарастырып
көздейді. Психология - адамның жан дүинесінің сырын, психикасының даму
заңдылықтарын, оның жеке қасиетерінің желінуі мен қалыптастыру жолдарын
зертейді.
Қарап отырсақ әр ғылым өз бетінше белігілі бір мақсатты көздейді.
Адам қоғамда өмір сүреді, ал адам тыс өмір сүруі ешбір мүмкін
емес. Оның тәні де, жаны да айналасындағылармен қарым- қатынас жасау
үстінде, тек әлеуметтік әсер жағдайында ғана кісілік мәнге не болады.
Адамның санасының дамып, өсуі, тікелей өзінің өмір сүріп отырған
ортасына байланысты. Сондықтан адам психологиясын дұрыс ұғыну үшін:
- әлеуметтік жағдайын білу керек;
- оның қандай орталық өкілі екенін айыру;
- оның көзқарасы мен наным-сенімін;
- бағыт-бағдарын, білімі мен тәжірибесін
- икем бейімділігін анықтау крек.
Міне, тек осы айтылғандардан кейін ғана, нақты мәліметтерден соң
сол адам туралы пікрі білдіруге мүмкіндік туады.
Психология адамның даралық сипатарын қарастырып, оның кісілік
қасиеттерін өрістетуді мақсат тұтады.

ЖЕКЕ АДАМДЫ ЗЕРТТЕУДІҢ МАҚСАТ- МІНДЕТЕРІ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚОҒАМДАҒЫ МӘНІ
Адам ан иесі ретінде, еңбектену нәтижесінде материалдық игіліктерді
өндіреді, өзіне берген тамаша қасиет – ойлаумен сөйлеу арқасында қатынас
жасап, өзінің қоршаған ортасына белсенді түрде ықпал етеді. Яғни дүниенің
сырын танып білуде субьектіге айналады.
Адам бойындағы даралық өзгелермен қарым-қатынасынан байқалады. Жаңа
туған бала лиривид деп саналады. Қалыпты дамыған, өмір тәжірибесімен
өзіндік қасиеті, әлеуметтік ортада өз орны бар адамды жеке адам деп
аталады.
Жеке адамның азаматтық, кісілік, тұлғалық қасиеттері болады.
Адамның түрлі қатынасы арқасында іс-әрекетіне сәйкес жеке адамның
тұлғалық сипаттары сомдалады, қадір қсиеті қалыптасады.
Жеке адамның кіслік қасиеері мен дарлық ерекшеліктері оның іс-
әрекеттегі белсенділігінің өрістеуіне ықпал етеді. Адамның белсенді
қимыл -әрекеті оның мінез құлқынан, ниет тілегі мен бағыт-бағдарынан айқын
байқалады. Ниет тілектердің мәні адамның тіршілігінен іс-әрекет
түрлерімен, әлеуметтік ортада атқаратын қызметі мен ісімен айқын
көрінеді. Сөйтіп, жеке адамның ішкі дүниесінің сыры, жан сарайы,
психикасынң дралық ерекшеліктері сыртқа білініп тұрады.
Әлеуметтік жағдай адамға жанама үрде әсер етеді де оның психикасын
дамытады. Адамның тіршілік ортасы үнемі өзгеріп тұрады.
Жеке адам бойындағы сапалық ерекшеліктер мен оның психологиялық
дара өзгешіліктерін – темперамент, мінез, іс – қимыл, сезім күйлері,
қабілеті мен еркі білдіреді.
Міне бұл даралық сапалар тарихи қалыптасып, жеке адамнң кісілік
қасиеттерін құрайды. әрбір адамның мінез – құлық ерекшеліктері
әлеуметтік ортада өсіп жетіледі.
Жеке адамның тұлғалық сипатын екі түрлі ерекшелікті байқаймыз.
1) - әрбір адамның құрылмы мен жеке басындағы даралық сипаттар
2) – типтерден туындайтын және жеке басқа бағынышты азаматтық
ерекшеліктер.
Бұл екеуі де биологиялық және әлеуметтік факторға негізделіп
қарастырады.
Биологиялық фактор - адамға туа берілетін табиғи антомиялық және
физиологиялық қасиеттер, әлеуметтік фактор - адамның дамып
жетілуіндегі тіршілік ортасының, қоғамның тәлім – тәрбиенің әсері. Бұл
екі яғни екі фактор адамның психикалық дамуында бірін – бірі толықтырып
отырады.

ЖЕКЕ АДАМ ПСИХОЛОГИЯСЫ ТУРАЛЫ ТЕОРИЯЛАР
Жеке адам, оның мұқтаждықтары турал теориялар өте ертеден белгілі.
Алғашқы ойлардың бастауын Грециядан байқаймыз. Алғашқы пайда болған
теориялардың бірі – материалистік теория. Мұны жақтаушы Греция философы
Аристарах эпикур. Бұл теория бойынша, адам әрекеттері, қылықтар, оның
жағымды сезімдерге ұмтылысы сөз болды. Адамның өз тұрмысыныда жағымды
сезімдерді тудыруға ұмтылып, жағынсыз сезімдерді жоюға тапынуы жөнінде
айтады. XVIII ғ. Француз материалист – ағартушылар бұл теорияны жақтады.
Олар жағымсыз сезімдерге қарсы шығып, дүниенің ең қызығы алаңсыз өмір
сүру, дүниенің барлық қызық тамашасын көріп қалу, сондытан жағымды
сезімге, көбірек ұмтылу керек деп есептеді.
Сөйтіп, француздар мұқтаждық туралы физиологиялық теорияға негіз
салды. Бұл теорияда, тәнде болатын биологиялық және физиологиялық ағымды
мұқтаждықпен байланыстырды.
Мұқтаждық адам тәнінде болатын биологиялық жағдайларды санадан
өткізіп таниды деп есептеді.
Неміс оқымыстысы психоаналитік – психонеролог З.Фрейд (1856-1939)
сексуалдық теорияны, адамның мұқтаждықтарын ынтығуларға, құмартуға
апарып теңейді. Екі түрлі ынтығу бар деп есептейді.
1) сексуалдық, яғни жыныстық ынтығу.
2) мендік яғни өзін-өзі қорғауға ынтығу. Екінші ынтығу біріншіден
кейін пайда болды. Бұл мендік ынтығу өзінің өмір сүруіне қажетті
ынтығу болып саналады. Рейд жпиле құмартулары адам әрекетінің
қылықтарының торлығына негіз болады әрі оны басқарады деп есептейді.
Адам қасиеттері екіге бөлінеді.
1) Материалдық қажеттіліктері.
2) Рухани
Адамда екі түрлі күш бар:
1) биалогиялық ол жыныс ынтығуы.
2) әлеуметтік ынтығуы.
Міне осы ынтығуларды адам өзін-өзі сақтау инстинкті арқылы оларды тежейді,
өз бойындағы күш қуатын сақтап, оны дұрыс қолданып оны әрдайым басқарып
отырады. Жыыл жақсы мақсат жұмсайды, мәдениқажеттілік түрін басқарады.
3) Фрейдің адам бойындағы белсенді әрекеттің табиғи әрі, биалогиялық
құбылыс екенін дәлелдеп берудің өзі айтарлықтай жаңалық. Дегенмен,
оның белсендіолік әрекетінің қозғаушы күші жыныстық қатнастарға сәйкес
дейтін пікірін көптеген шетелдік психологтар орынсыз деп санады.
Мысалы: А.Кординер, Е.Фромм, К.Ходний т.б. олар Фрейттің көзқарасындағы
кемшіліктің атап айта алмаса да өздерінше жаңа фрейдизм деген ағымды
тудырды .
Жаңа фрейдизм ағымы адам тіршілік еткенде орташа тәуелді, сол ортаға
бейімделгіш келеді деп санады.
Жаңа Фрейдшілердің ойынша , тіршілік орташа бейімделген адам
әлеументтен өзінің ғашығын іздейді соған ұмтылады, билік үшін күресте
беделге ие болады, адамдар тобының ырқына көшіп мақсатына жетуге талпынады.
Сөйтіп, Жаңа Фрейдшілер адамның белсенділігін асыра дәріптеп оған
листикалық өнім береді.
Ал негізінен келгенде адамның белсенділігі іс-әрекеті ғылыми –
материалистік тұрғыдан қарастыру керек .
Белсенділік әрекеттері адамның қажеттіліктері қанағаттандырып
мұқтаждықтарын өтеу әрекеттері мен ұштасады.
Қажеттілік деген не ол адам белсенділігінің негізгі себебі және іс-
әрекетке итермелеуші күш. Қажеттілік қоғамдық тәлім тәрбие ықпалында
қалыптасып, аданың материалдық рухани қоғамдық мұқтаждықтарын
қанағаттандырады. Ондай қанағаттандыру қоғамдық даралық сипатқа ие болады.
Қажеттілік тектік белгісіне қарай:
- табиғи ,
- рухани ,
- мәдени.
болып бөлінеді. Ал сол заттарға ұстап тынуына қарай:
- материалдық
- рухани
қажеттіліктері болып бөлінеді.
Рухани қажеттіліктер түрлі рухани құндылықтарды пайдалану арқылы жүзеге
асады.
Адамның айналасындағы қоршаған дүние үнемі өзгеріп отырғандықтан онымен
бірге адамның түрлі ерекшеліктері дамып өзгеріп отырады. Мұндай қасиеттер
адам өміріне келісімен пайда болмайды. Ол өмір сүру процесінің барысында
және оқу тәрбие прцесінде шешуіші роль атқарады.
Адам өзінің өмір сүру процесінде қажеттліктер өтейді және ол еңбек
арқылы қанағаттандырылады.
Еңбек – адам тіршілігіндегі бірінші қажеттілік сондықтанда , қоғамның
алдындағы тәлім тәрбиеліктегі басты мәселе – адамды еңбек ету қажеттілігіне
баулу болып есептелінеді. Адам еңбекке психологиялық тұрғыдан даярлау –
жалпы гуманистік тәрбиенің түпкі мақсаты.
Іс-әрекеттің екінші түрі –оқу. Оқу әрекет ақылы адам қоғамдағы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.