Жолаушылар тасымалданатын маршруттың сипаттамасы туралы
Атырау Бизнес және Құқық Колледжі
Курстық жұмыс
Тақырыбы:Жолаушылар тасымалданатын маршруттың сипаттамасы
Орындаған:Асхат А
Тексерген:Сатимова.Г
Мазмұны
1.Кіріспе
2.Зерттеп-талдау бөлімі
2.1.Қолданыстағы тасымалды ұйымдастырудың жалпы сипаттамасы
3.1.Жолаушы ағынын анықтау және оның нәтижелерін пайдалану
4.1.Маршруттағы автобустардың жүріс кестесі
4.2.Тариф,ақша түсімі және оны тапсыруды ұйымдастыру
4.3.Диспечерлік басқаруды ұйымдастыру қозғалысты реттеу және басқару
5.Жүргізушілердің жұмысын ұйымдастыру
5.1.Еңбек қоршаған ортаны қорғау
6.1.Автобус тасымалынан түсетін табыстың жылдық кірісі
6.2.Автобустарды пайдалану шығындары және жолаушыларды тасымалдаудың өзіндік құны
7.Қорытынды.
Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Жолаушыларды тасымалдау көлігінің қозғалысын басқару жолаушыларға жақсы қызмет көрсетуде тасымалдау процесінің соңғы мақсатын орталықтандырып бақылау және қозғалысты тиімді реттеу арқылы қамтамасыз етеді.Басқару, ұйымдастыру және жоспарлау жұмыстарыныңөзарабайланысы, олардыңбірмақсаттылығыменкөрсетілед і. Олмақсатжылжымалықұрамдытиімдіпайда ланаотырып, жолаушыларғасапалы, уақытылыжәнетолыққызметкөрсетугебағ ытталғантасымалдаупроцесініңтехноло гиясыболыптабылады. Жолаушылардытасымалдаукөлігініңқарқ ындылығыжәнекөлікқұралдарыныңқозғал ыстабіртектілігініңбасқажағдайдағыж олкөлікоқиғасыныңсаныменбайланыстыт ұрақтықорытындығасүйенеотырып, жолаушылардытасымалдаукөлігініңжәне тағыбасқакөліктергекететінжолкөліко қиғасының саны күрттөмендеуікерекдепкүтеміз. Дегенменкөптегенелдердебірнешежылда рбойыншастатистикалықмәліметтеркөрс еткендейбылайболмайшығады.Жолкөліко қиғасыныңжалпысаныныңоқиғасыжолаушы лардытасымалдаукөлігіненболатынықұр айды. Негізіненжүргізушініңнемесебасқа да қозғалысқақатысушыәрекетініңдұрысем естігінен, адамғаавтокөліктіңсәйкессіздігінен, автокөліктіңтехникалықжарамдылығына нжәнет.бсебептердіңбірінентуындауым үмкін. Негізгісебептерденбөлекқозғалысқауі псіздігініңарттыратынбірқатарсебепт ерболады. Жолаушылардытасымалдаукөліктержүргі зушілерінің 2 күндемалып, 2 күнжұмысжасау, олардыңекіншікүндешаршауы на алыпкеледі.
1.Көліктің негізгі міндеті - халықты бір жерден екінші жерге тасымалдау мен халық шаруашылығының қажеттіліктерін дер кезінде то-лықтай әрі сапалы қызметпен қамтамасыз ету және оның жұмысы-ның экономикалық тиімділігін арттыру.
2. Автокөлік мекемелерін пайдалану тиімділігі жоғары жылжымалы құ-рамдармен және сапалы қызмет көрсету нысандарымен жабдықтау.
3.Жолинфроқұрылымының сапасын арттырып, жаңа техникалық құрал-жабдықтармен жарақтандыру.
4. Көлік қызметін ұсынушылардың арасында нарықтық бәсекелестікті жандандыру.
Кез-келгенавтокөлік мекемесі даму бағдарыннегізге ала отырып, өзжұмыстарынэкономикалықтиімдіжолме нұйымдастыруға дағдылануыкерек. Барлықкөлік жабдықтарының пайдалану көрсеткіштерінжақсартуүшінкелесінег ізгі шараларды назарда ұстаған жөн:
көлікқұрамыныңтехникалықжай- күйінқадағалаукерек;
жолаушыағыны мен жоларалығынасәйкескөлік түріндұрыстандау;
жолаушылар мен жүктердітасымалдаудың оңтайлымаршрутынқұрастыру;
маршруттыавтобустардың бос жүрісінжәнесоңғыаялдамаларда бос тұрууақытынқысқарту, олардыңсыйымдылығынтолықпайдалану;
тасымалдаукөрсеткіштерібойыншамәлім еттердізерттеп-талдап, сараптамажасайотырып, өзгертулер мен жаңажетілдірулеренгізу;
қозғалысқауіпсіздігінарттыружәнеқор шағанортағакелтіретінзияндылығынтөм ендету;
жүргізушілердіңшеберлігінарттыружән еқоғамдық көліктердегі қызметкөрсетушараларынжақсарту;
жылмезгілдері мен ауа-райыныңерекшеліктерінетәуелсіз, тұрақтытасымалменқамтамасызету;
Жолаушыларды тасымалдаукөліктері қалаішілік, қаламаңдық, қалааралықжәнехалықаралық деп бөлінеді. Қалаішілікжолаушы тасымалдаукөліктеріне халықтыңқалаішіндегіқозғалысынтұрақ ты түрде қамтамассыз етуге арналғанкөлік түрлері жатады. Оларға автобус, трамвай, троллейбус, метро кешеніжәнемаршрутты таксилержатады. Осылардың ішіндеэкономикалықтұрғыданалғанда тиімдісіәрі жылдамқозғалыстыұйымдастыруға ыңғайлысы жәнекең ауқымда пайдалануға еңқолайлысы автобус көлігі.
Автомобильді-көліктікжұмыс екі негізгі көрсеткішпенсипатталады: тасымалдаукөлеміжәнежолаушы айналымынемесежүк айналымы. Тасымалдаукөлемібелгілі бір уақыт аралығындатасымалданған немесетасымалдануықажет жүктіңшамасынемесежолаушыларсанын көрсетеді, ал жолаушы айналымы (жүк айналымы) - олжолаушы немесежүктердітасымалдаубойынша көлік жұмысының көлемі.
Автомобиль көлігінің жолаушы айналымынемесежүк айналымының артуы мен оны қолдану тиімділігіжылжымалы құрам жұмысының техникалық-пайдалану, сапалық көрсеткіштердеңгейінжақсартудыталап етеді.
Жолаушытасымалдарынқанағаттанарлық деңгейдеқамтамасызету үшінжолаушы ағынына сәйкесқажетті жылжымалы құрамдармен жабдықтап, еңтиімдіжүріс кестелері мен жол маршруттарынзерттеп - талдауарқылыдәл анықтап енгізукерек.
Жаңа маршруттарбойынша жылжымалы құрам қозғалысынқамтамасызетуші тасымалдардымаршруттау бос жүрісті төмендету, жүрісті пайдалану коэффициентін көрсетуге мүмкіндік береді, яғни, автомобильдер өнімділігін арттыруға. Бұл сонымен қатар автомобильдер тасымалының өзіндік құнына, халық шаруашылығындағыкөліктікшығындардыа зайтуғамаңызды әсерінтигізеді, сонымен бірге жүргізушілердің еңбек ақысынжәнетасымалдаутиімділігін арттырады.
Халықсанының өсімі мен қаланың үлкеюікөлік қозғалысынұйымдастыруда көптегенмәселелер тудырады. Көшежол тораптарындакөлік кептелістеріпайда болып, жол-көлік оқиғалары жиілеп, адамдардыңқажетті жерлергеуақытында жетумүмкіншіліктері төмендейді. Сондықтан көлік қозғалысына ықпал ететін барлықжағдайларды қадағалап, статистикалық мәліметтернегізінде кезеңдікзерттеп-талдаужұмыстарынжүр гізу керек. Әрбір маршрутты көлік қозғалыстарынабақылау жүргізіп, оныңкемшіліктерін анықтап жетілдіру шараларын өзуақытында енгізгендұрыс.
Зерттеп - талдау бөлімі
Қолданыстағы тасымалды ұйымдастырудыңжалпы сипаттамасы
Автокөлікқызметініңболашақтағы дамуына жол ашатыннегізгі басым бағыттарретінде автокөлік тасымалдарыныңсапасы мен тиімділігін арттыру, қозғалысқауіпсіздігін қамтамасызету жәнеқоршағанортағатигізетін зияндыәсеріназайту, автокөлік құралының паркінжетілдіру, міндеттеріжатады. Автобустар мен тасымалды ұйымдастыру үшінавтокөлік мекемесіәртүрлі деңгейдегімақсаттар мен бағыттарбойынша жұмыс істейді. Олар: көшелердіңорналасуына жәнежол қашықтықтарынасәйкесмаршруттардың схемасынқұрастыру; тәуліктік , сағаттықаптакүндері жыл мезгілдерінің әртүрлі ерекшеліктеріне жәнежолаушы ағыныныңөзгерісінесәйкесавтобустард ың түрін жәнесанын анықтау. Жолаушытасымалыннәтижеліұйымдастыру үшінжолаушыжәнекөлікағындарынаталда ужасау; машрутбойыншаавтобустардыңқозғалысы нжүйелітүрдебақылау; автобустардыңжүріскестесінжасап, тасымалсапасынжақсартушараларынхалы қтыңсұранысы мен заманталабынасайұйымдастыружәнежеті лдіруавтобустар мен жүргізушілердіңжұмыскестесінжәнетәр тібінқұрастыру.
Автокөлікпаркінжетілдірудіңнегізгі бағыттары болып:
пайдаланутиімділігіжоғарыжылжымалық ұрамдыенгізу;
автокөліксаласындабәсекелестіктідам ыту;
жеңілдетілгеннесиежүйесіменқаржылан дыру;
заманталабынасайтехникалықжабдықтар мен техникалықұйымдастыруүрдістеріненгі зусаналады.
Қозғалыс жылдамдығынасәйкесбелгіленетінайнал ым уақытыдұрыс анықталса қозғалыстың тұрақты болуы қамтамасызетіледі.
Егер айналым уақытыдұрыс анықталмаса, көп болса: жүріс жылдамдығытөмендейді; соңғы жәнеаралықаялдамалардаавтобустардың бос тұрууақытыкөбейеді; айналым уақытыжеткіліксіз болса жүргізушілержолаушылардытасымалдауе режелерінбұзады. Сондықтан жылдамдықты реттеуқолданыстағыжолаушы тасымалынаұйымдастыруды жетілдіру бойынша ұсыныстардыңбіріболып табылады.
Кезкелген автобус маршрутын ашпастанбұрын пайдалану бөлімімаршруттыңнегізгі төлқұжаты жеке бас кілтін, паспортын жасайды. Олпаспортты жол бағанының схемасы техникалықсипаттамаларыментолық көрсетіледі. Автобустартағайындалуы, көлеміжәнесыймдылығысыртқықорабының қабатынақұрылымдықерекшеліктеріменж әнебасқа да белгілері бойынша өзара топтастырылады.
Ал негізгі қарастырылыпотырған маршрут бойынша жәнетағайындалуыбойынша жалпы қолданыстағы маршрут түрінежатады. Жәнемаятникті маршрут болып келеді. Қала ішілік тасымалдауға арналған. Маршрут сағат 6:30- да бірінші рейскешығады. Жұмыс уақытысағат 22:30-да аяқталады. Бір жұмыс күнінде 16 сағат бойы жолаушы тасымалдайды. Оның 80% тасымалдауғакетсе. Қалғаны жолаушылардыотырғызу, рейс аралықтарында дем алу мен жолдағы кептеліскекетеді. Маршруттанегізінентаңергеңгі, жәнекешкіуақыттардажолаушыағыныкөпб олады. Себебітаңертеңгісін адамдар жұмысқабарады,сабаққабарады, вогзалғабарады, кешкісінстуденттер мен қосажұмыскерлержұмыстанқайтады, саудаорталықтарынабарады.
1.2 Қолданыстағы жолаушы тасымалын ұйымдастыруды жетілдіру бойынша ұсыныс
Қалалықжолаушыларкөлiгiқозғалысының қауiпсiздiгiн арттыру бағдарламасын жетілдіру;
Қалалықжолаушыларкөлiгiнiңқоршағано ртағакелеңсiзэкологиялықәсерiназайт усаласындағыжобалардыдамыту;
Қалалыққозғалыстыреттеуорталықтарын құру мен жарақтандыруды;
Бейiмделгенреттеутехнологияларынқол данаотырыпқозғалыстыавтоматтыреттеу жүйесiн (бағдаршамдарды) жаңғыртуды;
Көлiкқызметтерiнарығындаашық та әдiлбәсекелестiктiқамтамасызетудi;
Реттеусхемаларындақалалықжолаушыкөл iгiнiңбасымқозғалысыүлгiлерiнiскеас ыруды;
Жолқозғалысыережелерiнбұзудытiркеу, нөмiрбелгiлерiнтанужәнеқалалардаәрi қаламаңындағыаймақтардақұқыққолдану автоматтандырылғанжүйелерiнқосаалға нда, көшеқозғалысынкөзбенқашықтықтаншолу мониторингiнiңтехнологияларыненгiзу дiқамтиды.
Трамвай, троллейбус, бөлiнген автобус желiлерi, монорельстiкөлiкжәне метро сияқтықалалықжолаушыларкөлiгiнiңбал амалытүрлерiндамытуқажет.
Барлықаялдамаларжолқозғалысынакедер гіжасамайтынжердеорналасуыкерек;
Аялдамалардажолаушының бару пунктінедейін тез жәнебірғанаавтобуспенжетуақпаратына лумүмкіндігінжасаукерек. Мысалы, электрондықұрылғылардыенгізу;
Автобустардабилеттікжүйеніжетілдіру , билеттікжүйеніавтоматтандыру;
Барлықаялдамалардажолөтпелерініңбол уытиіс. Жәнежолөтпелеріаялдамаданалысболмау ықажет.
Жолаушылардыңқауіпсізтасымалдануыүш інжолдардыңсапасынжақсарту;
Автобустардажолаушылардыңсығылыспай тасымалдануыүшінжәнеавтобустардыұза қуақыткүтпеуіүшін автобус интервалдарыназайту;
Жолаушы ағынын анықтау және оның нәтижелерін пайдалану
Жолаушыағыны деп автобусты маршрут аялдамалары аралығындағыжолдыңәрбір кесіндісінденемесежалпы желібойынша уақыт бірлігіндебір бағыттағы барлықавтобустықмаршруттар мен тасымалданатыннемесетасымалдануға қажет жолаушыларсанын атайды.
Жолаушыағыны сипатталады:
а) маршруттыңжекеаймақтары немесежалпы ұзындығыбойынша қызуқарқындыжүрісімен, олжылжымалы құрамныңтолықтығы немесеавтобустарқозғалысыныңуақыт бірлігіндетікелей жәнекерібағытындағы маршруттыңәрбір аймағыбойынша тасымалданушы жолаушыларсанынменанықталады;
б) тасымалдаркөлемімен, яғнижалпы маршрут бойыншатасымалданғанжолаушылар саны немесеуақытбірлігіндетікелейжәнекер ібағытындағы маршрут желісі.
Жолаушылар ағыны графика, картограмма, эпюра түрінде көрсетіледі немесекестелердебелгіленеді.
Әдеттегідей, жолаушыларағыны тәуліктің әруақытында, сонымен бірге маршрут аймақтары мен автобустарқозғалысы бағыттары бойынша бірдейемес.
Желі бойынша жолаушыларағынынүлестірутұрғынмасси втеріне, өнеркәсіптіккәсіпорындар, әкімшілік жәнемәдениорталықтарғақатысты қалажоспары бойынша маршруттардың орналасуына байланысты. Көптегенқалаішіндегімаршруттар, әсіресе диаметрлі маршруттарүшінбастапқыпункттенақырғ ы пункт бағытында жолаушыларағыныныңкөбеюікөрінеді.
Жолаушылар ағыныныңуақыт бойынша ауытқуы автомобильдітасымалдыңәртүріүшінере кшеболып келеді. Қалаішіндегіавтобусты тасымалдардажолаушыларағынытәулікса ғаттарыбойыншакүртауытқиды, яғни, халықтыңжұмысқа бару мен жұмыстанқайтууақыттарындаелеулітүрд еөсіпжәнетаңертеңгі, күндізгі, кешкі Часпикаралық сағаттардатөмендейді.
Часпик уақытында (таңертеңгіжәнекешкі) тәулікбойынша тасымалданатынжолаушылардың жартысына жуығы тасымалданады.Негізінен, кешкі часпик аралығындажүріпөтетінжолаушылар саны жоғарыжәнекешкітасымалдар максимум уақытытаңертеңгігеқарағандаұзағырақ .
Тәжірибеде жолаушыларағынынзерттеудіңбірнеше әдістеріқолданылады.
Зерттеудің сауалнамалықәдісі халықтыңарнайысауалдарғажауап береотырыптолтыруыарқылыжүргізіледі . Қойылғанмәселелерге байланысты, халықтыңжұмысынабайланысты, мәдени-тұрмыстық, іс-сапарлықжол жүрулерізерттеледі. Сауалнамалармаршруттарды, көліктіңжекетүрнлерін, жалпы көліктікжелібойынша жолаушыларағынынүлестірусипатын, елдімекен ішіндехалықтыңжүрукорреспонденциясы мен осығанкететін жалпы уақыт шығынын, пункттер мен көлікке қайта отыру санын жәнет.б. анықтауға мүмкіндік береді.
Зерттеуматериалдарықаланың маршрут кестесіне түзетулер енгізу, болшаққакөліктікжелініжобалау, жолаушылартасымалын жүзегеасыру үшінкөлік түрін таңдаудынегіздеу, қалалардыңболашақтықкешенді көлік кестесінәзірлеу үшінқолданылады.
Зерттеудің кестелікәдісі әрбір автобустыңішіндегісанақ құралыарқылыжүргізіледі. Санақ құралыкіріс жәнешығуесіктерінің қасында орналасып, есептеп жәнеарнайыкестелергесәйкесіншеәрбір аялдамада кіріп-шыққанжолаушыларсанын жазып тұрады, әрбір сапардыңбасталу жәнеаяқталу уақытын белгіленіпотырады.
Цикл соңында кестелердідиспетчерлікпункттергетап сырады немесезерттеу жүргізу бойынша әрі қарай өңдеу жұмыстарынжүргізу үшінарнйы инструкторлар береді.
Кестелік әдісматериалдарыжолаушы ағыныныңтәуліксағаттары және маршрут бөліктері бойынша өзгеруінің, аялдамалардағыжолаушы айналымының, автобустардыңжұмысының техника пайдаланукөрсеткіштерініңсипатыналу мүмкіндігінбереді. Зерттеуматериалдарынжылжымалықұрамд ардысыйымдылығыбойыншабөлугетүзетуд е, қозғалыстытиімдіұйымдастырубойыншаш аралардыдайындаудапайдаланылады.
2.2 Жылжымалы құрамтүрінтаңдаужәнежелідегіавтобус тардыңпайдаланукөрсеткіштерініңесеп темесі
Жылжымалықұрамды пайдалану жоспарынәзірлеуді автомобильдерді пайдалануға жәнебөлек тасымалдартүрлері бойынша олардың жұмыстарыныңнәтижесін жәнежылжымалы құрам түрін бағалауға мүмкіндік береді, олардыавтокөліктіккәсіпорынныңбарлы қматериалды-техникалыққорларыныңмак сималдыпайдалануын қамтамасызету үшінтехникалық-пайдалану көрсеткіштері деңгейінанықтауданбастайды.
Техникалық-пайдалану көрсеткіштердеңгейі жылжымалы құрам түрі мен оныңтехникалықсипаттамасына, сыйымдылығына, тасымалдыңәртүрібойынша тасымалданатынжолаушыларсанына, тасымалдауәдістері мен көліктікпроцестіұйымдастырудыңжетіл гендігіне, маршруттардағыжол жағдайына, тасымалдарқашықтығына, автокөліктіккәсіпорынныңтехникалықж абдықталуына, техникалыққызметкөрсетуді ұйымдастыру жүйесі мен жылжымалы құрамды жөндеуге, еңбекті ұйымдастыру жәнет.б. байланысты.
Автобус жұмысының уақытын эксплуатациялық жылдамдыққа көбейту арқылыоныңтәуліктік жүрісін табуғаболады, олжылжымалы құрам жұмысын, қажетті жөндеулер мен техникалыққызметкөрсету есептерін анықтауда қолданады. Эксплуатациялық қасиеттерін жоғарылату - автобус өнімділігін арттырудағы маңызды резерв, өйткені олбелгіленген жолаушыларағынынмаршруттағы айналымды арттыру арқылыавтобустар аз санымен қызметкөрсетуге мүмкіндік береді.
Қатынасжылдамдығын көрсету жолаушыларүшінмаңызды көрсеткіш болып табылады, өйткені бір пункттенекіншіпунктке дейінгі жүріс уақытын үдете отырып, оларға бос уақытын үнемдеуге жағдайтуғызады. Қатынас жылдамдығын көтеружолы: экспресті жәнежүрдекқозғалыстыұйымдастыру, аялдамалардажолаушылардың мініп, түсуінжеделдететінкең есікті, төмен табалдырықтықалаавтобустарыныңжаңат үрін енгізу. Аялдамаларарасындағыаралықұзындығын өзгертсеқатынас жылдамдығын да өзгертуге болады.
1. Маршруттардың ұзындығы - Lм=24км.
2. Жарты айналым уақыты - tр=80 мин.
3. Толық жұмыс уақыты - Тм=16 сағ.
4. Соңғы аялдамада аяңдау уақыты - tк-о=10 мин.
5. Маршруттағы автобустардың саны - Аm=26 дана.
6. Техникалық жылдамдық - =30 кмсағ.
Толықбір айналым уақытын есептеу
,мин (2.1)
Мұндағы, - жартылайайналымуақыты, мин.
Қозғалыс жиілігін анықтаймыз:
, автсағ. (2.2)
, автсағ.
Мұндағы, Аm - маршруттағыавтобустардың саны;
tоб - толықбірайналымуақыты, сағ.
Жүрісаралықтарын анықтау (интервал):
, мин (2.3)
Ауыспалық коэффицентін анықтаймыз:
(2.4)
Мұндағы, Lм- маршруттыңұзындығы, м;
lср- біржолаушынытасымалдаудыңорташақашы қтығы, км.
(2.5)
Мұндағы, Р - жолаушыайналымы, жолаушы-км;
Q - жолаушыағыны, жолаушы.
Р=Q1L1+Q2 L2+ ... +QnLn , (2.6)
Q=Qт.б.+ Qк.б.
Нақтытәуліктік тасымал көлемін тәжірбиежүзінде анықтау мүмкіншілігінің болмауына байланысты маршрут бойынша жолаушыны тасымалдаудың орташақашықтығынмаршруттыңұзақтығын ажәнежолаушы ағыныныңшамалап алынған мөлшеріне сәйкесжобалап алуға болады. Мүмкінболса автопарктерденжәнежекезертеулер арқылы нақтылы мәлімет алыппайдалану керек.
Айналым санын анықтаймыз:
Мұндағы, - автопарктенавтостанцияғадейінгінөлд ікжүріс,км;
- техникалық жылдамдық, кмсағ.
tn.o= (2.9)
tn.o=
, мин (2.10)
n.o.=80-(48+10)=22мин
, мин. (2.11)
Мұндағы, - автобустың жолдағы жүріс уақыты, мин;
- автобустың аралық аялдамаларда тұрууақыттары, мин;
tк-о - автобустыңсоңғыаялдамадааялдаууақыт ы, мин.
- маршрут бойыншааралықаялдамалардың саны:
Жолаушылар жиыныныңкоэффиценті:
(2.12)
Мұндағы, qвм - автобустағытұрақтыжолаушыжиыны (кестебойыншаорташамәніналу), адам;
q - автобустыңсыйымдылығы, адам.
Автобустың пайдаланужылдамдығынанықтаймыз:
, кмсағ. (2.13)
Мұндағы, tр - жарты айналымуақыты, мин.
Автобустың жол қатынасындағы жылдамдығы:
,кмсағ (2.14)
Автобустың жұмысының тәуліктік өнімділігін анықтаймыз:
, жолаушы (2.15)
Тәуліктік жолаушы ағынын анықтаймыз:
жолаушы (2.16)
Тәуліктікжолаушы айналымын анықтаймыз:
жолаушы-км (2.17)
Берілген маршрутқа қажетті автобустың саны:
, автобус (2.18)
Автобус маршрутының есептелгентехникалықпайдалану көрсеткіштері бірінші есептеуде қолданыстағымәндеріменсәйкескелуі керек. Жобабойынша жетілдіру енгізілгеннен кейін бұл көрсеткіштерқайтаданесептеліп, алынған мәліметтер 2.3 бөліміндегісалыстырмалыкестегеенгіз іледі.
Қолданыстағы және жетілдірілгеннен кейінгі ұйымдастыру жұмыстарының көрсеткіштерінің салыстырмалы кестесі
Қолданыстағы автобус маршрутын жетілдурі үшінқосымша жылжымалы құрамды линияға қосуқарастырылды. Негізіавтопаркте 26 автобус бар, олардыжетілдіруүшінтағықосымша 6 автобус қостым. Соңғыаялдамадатұрууақытын 5 минутқақысқарттым. Өзгерістеренгізгенкездеқозғалысжиіл ігі, жүрісаралықтары, тәуліктікжолаушыағыны, тәуліктікжолаушыайналымыжәнемаршрут қаберілген автобус саны өзгереді.
Маршруттағы автобустардың жүріс кестесі
Маршрут - белгіленгенбастапқы, аралықжәнесоңғыаялдаупункттерарасын дағыавтобустыңбелгіленгенжүретінжол ы.
Қауіптіучаскелер - автомобиль жолдарының, оларбойыншажүріпөтужол-көлікоқиғасы наәкелудіңжоғарғықаупі бар немесеқозғалысрежимініңелеуліөзгері стерінебайланыстыучаскелер.
Жолаушыларды отырғызужәнетүсірупункттері (аялдама пункті) - осы Ереженіңталаптарынасәйкесжайластыры лған, автокөлікқұралдарыжолаушылардыотырғ ызужәнетүсірумақсатындааялдауғаарна лғанжолмаңайындағыалқапучаскесі.
Қозғалыс кестесі - жолаушылардыңжәнебагаждыңтұрақты автомобиль тасымалдарымаршрутыныңәрбіраялдамап унктібойыншаавтобустардың, шағынавтобустардыңқозғалысорны мен уақытытуралымағлұматтар бар құжат (кесте).
Рейс - маршруттыңбастапқыпунктіненсоңғыпун ктінедейінгіавтобустыңжолы.
Маршрут схемасы - аялдамапункттері, олардыңарасындағықашықтықтар, сондай-ақоларғатәнбағдарлар (жолайрықтары, қиылыстар, теміржолөтпелері, көпірлер, тоннельдержәнет.б.) көрсетілгенмаршруттыңграфикалықшарт тыбейнеленуі.
Жылжымалықұрамныңбекітілгенкестеге сәйкесжүруі қалалық жолаушы тасымалдауұйымыныңнегізгі қағидасыболып табылады. Тасымалды орындаушыларжәнежолаушыларкөлігінің басқару органдары, жұмыстағы қиыншылықтарғажәнеэкономикалықтиімс іздктергеқарамастанқозғалыскестесін іңорындалуы үшінбарлықшаралар қолданылуыкерек. Кестеніңтүпнұсқасымаршруттыңтөлқұжа тыменбіргесақталады. Күнделіктіқолдануғаарналғантүпнұсқа даналынғанкөшірмелержүргізушілергеб еріледі.
Кестеніарнайыинженерлер (техниктер) құрайды. Кестені құрастырушыларқалаішілікмаршруттағы автобустардың қозғалыскестесінқұрастыру бойынша әдістемелік ұсыныстарды негізге алып, кестені құрастырудыңәртүрлі әдістерін қолданады.
Жұмыстәжірибиесіндеқалаішілікмаршру ттардақозғалыскестесінқұрастырудыңк елесіәдістерітаралған: график түріндегі, кестелік, трафареттік жәнеавтоматты. Қозғалыскестесінқұрастырудың график түріндегі әдісі көбінесекішкентай қалаларда жәнежылжымалы құрам бірліктерінің аз санында қолданылады. График түріндегі тәсіл қолданылуда қарапайым. Дегенмен, автобустардың үлкен санында әрқайсысыныңжұмысын бақылауда қиындықтартуындайды.
Кестелік әдіснегізгі тәсіл болып табыладыжәнеолісжүзінде кең қолданылады. Маршруттардакестелікәдісжылжымалы құрамныңүлкен санында қолданылады. Мұндаймаршруттаркөбінесеорташажәнеү лкен қалаларда пайдаланылады.
Кестелік әдістің кемшілігі жылжымалы құрам бірліктерінің қозғалысинтервалдарын зерттеудегі қиыншылықтар, шекті домбыра станциясынданақты келууақытын анықтау үшінқосалқы есептеулердің қажеттілігі. Әдістіқолдану кестені құрастырушыданжұмыс тәжірибиесінқажет етеді.
Трафареттікәдістікестеліктәсілдіңор ынына қолданады. Кестені рейстердіңминуттықторларында график түрінде құрайды. Минуттықторлардыполиграфиялық құралдарарқылынемесекомпьютерде арнайыбағдарламалар бойынша жасайды.
Тариф, ақша түсімі және оны тапсыруды ұйымдастыру
Жүктердi, жолаушыларды, теңдеме жүктердiтасымалдауғажәнетасымалдаул арға байланыстықызметтерге көлiк қызметiмен айналысатын шаруашылықжүргiзушiсубъектiлерiқызм етiн қамтамасызететiн ерiктi (шарттық) тарифтербелгiленедi.
Көлiк қызметтерiнiң жекетүрлерiбойынша мемлекеттiң әлеуметтiк саясатынжүргiзуқұралынемесекөлiк саласындағы монополистiк қызметтiжою құралыретiнде Қазақстан Республикасызаңдарыанықтайтынтәртiп тереттелiпотыратынтарифтербелгiлену iмүмкiн.
Тасымалдаудантүскентабыстар - бұл жүктерді (почтаны қоса), жолаушыларды (жол жүкті қоса) тасымалданғаны, жүктердіжөнелтушілергежәнежолаушыла рғатасымалдаубойынша қосымша қызметкөрсеткеніүшінжәнекөлік мүлігін пайдаланғаныүшінкөлік кәсіпорындарыменалынған қаражат сомасы.
Көлікқұралдарынжүргізушісімен (экипажымен) қосажалға беруден түскентабыстаркөлік кәсіпорындары табысының жалпы сомасынакіреді. Жалға беруден түскентабыстарғажалға беру шартына сәйкесавтокөлік құралын жалға алғаныүшінтөлем кіреді.
Қосалқыжәнеқосымша көлік қызметінентүскентабыстарға:
өзге де қосалқыкөлікқызметтерінен (терминалдықызметтер (теміржол, автобус вокзалы, әуежайлар, өзенпорттары, айлақтар), теміржәне автомобиль жолдарыныңпайдаланубойыншақызметкөр сету, шлюздер, каналдарқызметтері, су жолыныңашылуынабайланыстықызметтер, маяктарқызметі, әуеліккеңістігінпайдаланудыреттеубо йыншақызметкөрсету. Аэродромдардағыөрттісөндіру мен ескертулергебайланыстықызметтер);
Жүктердітасымалдаудыұйымдастыру (жүктіэкспедициялау, жолдамақағаздары мен көлікқұжаттамаларындайындау, кеденагенттіктерініңқызметіжәнет.б. ) бойыншақызметтердентүскентабыстарқо сылады.
Жолаушыларды автобуспентасымалдауқолданылатынтаф иртергеқарамастанқалалық, ... жалғасы
Курстық жұмыс
Тақырыбы:Жолаушылар тасымалданатын маршруттың сипаттамасы
Орындаған:Асхат А
Тексерген:Сатимова.Г
Мазмұны
1.Кіріспе
2.Зерттеп-талдау бөлімі
2.1.Қолданыстағы тасымалды ұйымдастырудың жалпы сипаттамасы
3.1.Жолаушы ағынын анықтау және оның нәтижелерін пайдалану
4.1.Маршруттағы автобустардың жүріс кестесі
4.2.Тариф,ақша түсімі және оны тапсыруды ұйымдастыру
4.3.Диспечерлік басқаруды ұйымдастыру қозғалысты реттеу және басқару
5.Жүргізушілердің жұмысын ұйымдастыру
5.1.Еңбек қоршаған ортаны қорғау
6.1.Автобус тасымалынан түсетін табыстың жылдық кірісі
6.2.Автобустарды пайдалану шығындары және жолаушыларды тасымалдаудың өзіндік құны
7.Қорытынды.
Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Жолаушыларды тасымалдау көлігінің қозғалысын басқару жолаушыларға жақсы қызмет көрсетуде тасымалдау процесінің соңғы мақсатын орталықтандырып бақылау және қозғалысты тиімді реттеу арқылы қамтамасыз етеді.Басқару, ұйымдастыру және жоспарлау жұмыстарыныңөзарабайланысы, олардыңбірмақсаттылығыменкөрсетілед і. Олмақсатжылжымалықұрамдытиімдіпайда ланаотырып, жолаушыларғасапалы, уақытылыжәнетолыққызметкөрсетугебағ ытталғантасымалдаупроцесініңтехноло гиясыболыптабылады. Жолаушылардытасымалдаукөлігініңқарқ ындылығыжәнекөлікқұралдарыныңқозғал ыстабіртектілігініңбасқажағдайдағыж олкөлікоқиғасыныңсаныменбайланыстыт ұрақтықорытындығасүйенеотырып, жолаушылардытасымалдаукөлігініңжәне тағыбасқакөліктергекететінжолкөліко қиғасының саны күрттөмендеуікерекдепкүтеміз. Дегенменкөптегенелдердебірнешежылда рбойыншастатистикалықмәліметтеркөрс еткендейбылайболмайшығады.Жолкөліко қиғасыныңжалпысаныныңоқиғасыжолаушы лардытасымалдаукөлігіненболатынықұр айды. Негізіненжүргізушініңнемесебасқа да қозғалысқақатысушыәрекетініңдұрысем естігінен, адамғаавтокөліктіңсәйкессіздігінен, автокөліктіңтехникалықжарамдылығына нжәнет.бсебептердіңбірінентуындауым үмкін. Негізгісебептерденбөлекқозғалысқауі псіздігініңарттыратынбірқатарсебепт ерболады. Жолаушылардытасымалдаукөліктержүргі зушілерінің 2 күндемалып, 2 күнжұмысжасау, олардыңекіншікүндешаршауы на алыпкеледі.
1.Көліктің негізгі міндеті - халықты бір жерден екінші жерге тасымалдау мен халық шаруашылығының қажеттіліктерін дер кезінде то-лықтай әрі сапалы қызметпен қамтамасыз ету және оның жұмысы-ның экономикалық тиімділігін арттыру.
2. Автокөлік мекемелерін пайдалану тиімділігі жоғары жылжымалы құ-рамдармен және сапалы қызмет көрсету нысандарымен жабдықтау.
3.Жолинфроқұрылымының сапасын арттырып, жаңа техникалық құрал-жабдықтармен жарақтандыру.
4. Көлік қызметін ұсынушылардың арасында нарықтық бәсекелестікті жандандыру.
Кез-келгенавтокөлік мекемесі даму бағдарыннегізге ала отырып, өзжұмыстарынэкономикалықтиімдіжолме нұйымдастыруға дағдылануыкерек. Барлықкөлік жабдықтарының пайдалану көрсеткіштерінжақсартуүшінкелесінег ізгі шараларды назарда ұстаған жөн:
көлікқұрамыныңтехникалықжай- күйінқадағалаукерек;
жолаушыағыны мен жоларалығынасәйкескөлік түріндұрыстандау;
жолаушылар мен жүктердітасымалдаудың оңтайлымаршрутынқұрастыру;
маршруттыавтобустардың бос жүрісінжәнесоңғыаялдамаларда бос тұрууақытынқысқарту, олардыңсыйымдылығынтолықпайдалану;
тасымалдаукөрсеткіштерібойыншамәлім еттердізерттеп-талдап, сараптамажасайотырып, өзгертулер мен жаңажетілдірулеренгізу;
қозғалысқауіпсіздігінарттыружәнеқор шағанортағакелтіретінзияндылығынтөм ендету;
жүргізушілердіңшеберлігінарттыружән еқоғамдық көліктердегі қызметкөрсетушараларынжақсарту;
жылмезгілдері мен ауа-райыныңерекшеліктерінетәуелсіз, тұрақтытасымалменқамтамасызету;
Жолаушыларды тасымалдаукөліктері қалаішілік, қаламаңдық, қалааралықжәнехалықаралық деп бөлінеді. Қалаішілікжолаушы тасымалдаукөліктеріне халықтыңқалаішіндегіқозғалысынтұрақ ты түрде қамтамассыз етуге арналғанкөлік түрлері жатады. Оларға автобус, трамвай, троллейбус, метро кешеніжәнемаршрутты таксилержатады. Осылардың ішіндеэкономикалықтұрғыданалғанда тиімдісіәрі жылдамқозғалыстыұйымдастыруға ыңғайлысы жәнекең ауқымда пайдалануға еңқолайлысы автобус көлігі.
Автомобильді-көліктікжұмыс екі негізгі көрсеткішпенсипатталады: тасымалдаукөлеміжәнежолаушы айналымынемесежүк айналымы. Тасымалдаукөлемібелгілі бір уақыт аралығындатасымалданған немесетасымалдануықажет жүктіңшамасынемесежолаушыларсанын көрсетеді, ал жолаушы айналымы (жүк айналымы) - олжолаушы немесежүктердітасымалдаубойынша көлік жұмысының көлемі.
Автомобиль көлігінің жолаушы айналымынемесежүк айналымының артуы мен оны қолдану тиімділігіжылжымалы құрам жұмысының техникалық-пайдалану, сапалық көрсеткіштердеңгейінжақсартудыталап етеді.
Жолаушытасымалдарынқанағаттанарлық деңгейдеқамтамасызету үшінжолаушы ағынына сәйкесқажетті жылжымалы құрамдармен жабдықтап, еңтиімдіжүріс кестелері мен жол маршруттарынзерттеп - талдауарқылыдәл анықтап енгізукерек.
Жаңа маршруттарбойынша жылжымалы құрам қозғалысынқамтамасызетуші тасымалдардымаршруттау бос жүрісті төмендету, жүрісті пайдалану коэффициентін көрсетуге мүмкіндік береді, яғни, автомобильдер өнімділігін арттыруға. Бұл сонымен қатар автомобильдер тасымалының өзіндік құнына, халық шаруашылығындағыкөліктікшығындардыа зайтуғамаңызды әсерінтигізеді, сонымен бірге жүргізушілердің еңбек ақысынжәнетасымалдаутиімділігін арттырады.
Халықсанының өсімі мен қаланың үлкеюікөлік қозғалысынұйымдастыруда көптегенмәселелер тудырады. Көшежол тораптарындакөлік кептелістеріпайда болып, жол-көлік оқиғалары жиілеп, адамдардыңқажетті жерлергеуақытында жетумүмкіншіліктері төмендейді. Сондықтан көлік қозғалысына ықпал ететін барлықжағдайларды қадағалап, статистикалық мәліметтернегізінде кезеңдікзерттеп-талдаужұмыстарынжүр гізу керек. Әрбір маршрутты көлік қозғалыстарынабақылау жүргізіп, оныңкемшіліктерін анықтап жетілдіру шараларын өзуақытында енгізгендұрыс.
Зерттеп - талдау бөлімі
Қолданыстағы тасымалды ұйымдастырудыңжалпы сипаттамасы
Автокөлікқызметініңболашақтағы дамуына жол ашатыннегізгі басым бағыттарретінде автокөлік тасымалдарыныңсапасы мен тиімділігін арттыру, қозғалысқауіпсіздігін қамтамасызету жәнеқоршағанортағатигізетін зияндыәсеріназайту, автокөлік құралының паркінжетілдіру, міндеттеріжатады. Автобустар мен тасымалды ұйымдастыру үшінавтокөлік мекемесіәртүрлі деңгейдегімақсаттар мен бағыттарбойынша жұмыс істейді. Олар: көшелердіңорналасуына жәнежол қашықтықтарынасәйкесмаршруттардың схемасынқұрастыру; тәуліктік , сағаттықаптакүндері жыл мезгілдерінің әртүрлі ерекшеліктеріне жәнежолаушы ағыныныңөзгерісінесәйкесавтобустард ың түрін жәнесанын анықтау. Жолаушытасымалыннәтижеліұйымдастыру үшінжолаушыжәнекөлікағындарынаталда ужасау; машрутбойыншаавтобустардыңқозғалысы нжүйелітүрдебақылау; автобустардыңжүріскестесінжасап, тасымалсапасынжақсартушараларынхалы қтыңсұранысы мен заманталабынасайұйымдастыружәнежеті лдіруавтобустар мен жүргізушілердіңжұмыскестесінжәнетәр тібінқұрастыру.
Автокөлікпаркінжетілдірудіңнегізгі бағыттары болып:
пайдаланутиімділігіжоғарыжылжымалық ұрамдыенгізу;
автокөліксаласындабәсекелестіктідам ыту;
жеңілдетілгеннесиежүйесіменқаржылан дыру;
заманталабынасайтехникалықжабдықтар мен техникалықұйымдастыруүрдістеріненгі зусаналады.
Қозғалыс жылдамдығынасәйкесбелгіленетінайнал ым уақытыдұрыс анықталса қозғалыстың тұрақты болуы қамтамасызетіледі.
Егер айналым уақытыдұрыс анықталмаса, көп болса: жүріс жылдамдығытөмендейді; соңғы жәнеаралықаялдамалардаавтобустардың бос тұрууақытыкөбейеді; айналым уақытыжеткіліксіз болса жүргізушілержолаушылардытасымалдауе режелерінбұзады. Сондықтан жылдамдықты реттеуқолданыстағыжолаушы тасымалынаұйымдастыруды жетілдіру бойынша ұсыныстардыңбіріболып табылады.
Кезкелген автобус маршрутын ашпастанбұрын пайдалану бөлімімаршруттыңнегізгі төлқұжаты жеке бас кілтін, паспортын жасайды. Олпаспортты жол бағанының схемасы техникалықсипаттамаларыментолық көрсетіледі. Автобустартағайындалуы, көлеміжәнесыймдылығысыртқықорабының қабатынақұрылымдықерекшеліктеріменж әнебасқа да белгілері бойынша өзара топтастырылады.
Ал негізгі қарастырылыпотырған маршрут бойынша жәнетағайындалуыбойынша жалпы қолданыстағы маршрут түрінежатады. Жәнемаятникті маршрут болып келеді. Қала ішілік тасымалдауға арналған. Маршрут сағат 6:30- да бірінші рейскешығады. Жұмыс уақытысағат 22:30-да аяқталады. Бір жұмыс күнінде 16 сағат бойы жолаушы тасымалдайды. Оның 80% тасымалдауғакетсе. Қалғаны жолаушылардыотырғызу, рейс аралықтарында дем алу мен жолдағы кептеліскекетеді. Маршруттанегізінентаңергеңгі, жәнекешкіуақыттардажолаушыағыныкөпб олады. Себебітаңертеңгісін адамдар жұмысқабарады,сабаққабарады, вогзалғабарады, кешкісінстуденттер мен қосажұмыскерлержұмыстанқайтады, саудаорталықтарынабарады.
1.2 Қолданыстағы жолаушы тасымалын ұйымдастыруды жетілдіру бойынша ұсыныс
Қалалықжолаушыларкөлiгiқозғалысының қауiпсiздiгiн арттыру бағдарламасын жетілдіру;
Қалалықжолаушыларкөлiгiнiңқоршағано ртағакелеңсiзэкологиялықәсерiназайт усаласындағыжобалардыдамыту;
Қалалыққозғалыстыреттеуорталықтарын құру мен жарақтандыруды;
Бейiмделгенреттеутехнологияларынқол данаотырыпқозғалыстыавтоматтыреттеу жүйесiн (бағдаршамдарды) жаңғыртуды;
Көлiкқызметтерiнарығындаашық та әдiлбәсекелестiктiқамтамасызетудi;
Реттеусхемаларындақалалықжолаушыкөл iгiнiңбасымқозғалысыүлгiлерiнiскеас ыруды;
Жолқозғалысыережелерiнбұзудытiркеу, нөмiрбелгiлерiнтанужәнеқалалардаәрi қаламаңындағыаймақтардақұқыққолдану автоматтандырылғанжүйелерiнқосаалға нда, көшеқозғалысынкөзбенқашықтықтаншолу мониторингiнiңтехнологияларыненгiзу дiқамтиды.
Трамвай, троллейбус, бөлiнген автобус желiлерi, монорельстiкөлiкжәне метро сияқтықалалықжолаушыларкөлiгiнiңбал амалытүрлерiндамытуқажет.
Барлықаялдамаларжолқозғалысынакедер гіжасамайтынжердеорналасуыкерек;
Аялдамалардажолаушының бару пунктінедейін тез жәнебірғанаавтобуспенжетуақпаратына лумүмкіндігінжасаукерек. Мысалы, электрондықұрылғылардыенгізу;
Автобустардабилеттікжүйеніжетілдіру , билеттікжүйеніавтоматтандыру;
Барлықаялдамалардажолөтпелерініңбол уытиіс. Жәнежолөтпелеріаялдамаданалысболмау ықажет.
Жолаушылардыңқауіпсізтасымалдануыүш інжолдардыңсапасынжақсарту;
Автобустардажолаушылардыңсығылыспай тасымалдануыүшінжәнеавтобустардыұза қуақыткүтпеуіүшін автобус интервалдарыназайту;
Жолаушы ағынын анықтау және оның нәтижелерін пайдалану
Жолаушыағыны деп автобусты маршрут аялдамалары аралығындағыжолдыңәрбір кесіндісінденемесежалпы желібойынша уақыт бірлігіндебір бағыттағы барлықавтобустықмаршруттар мен тасымалданатыннемесетасымалдануға қажет жолаушыларсанын атайды.
Жолаушыағыны сипатталады:
а) маршруттыңжекеаймақтары немесежалпы ұзындығыбойынша қызуқарқындыжүрісімен, олжылжымалы құрамныңтолықтығы немесеавтобустарқозғалысыныңуақыт бірлігіндетікелей жәнекерібағытындағы маршруттыңәрбір аймағыбойынша тасымалданушы жолаушыларсанынменанықталады;
б) тасымалдаркөлемімен, яғнижалпы маршрут бойыншатасымалданғанжолаушылар саны немесеуақытбірлігіндетікелейжәнекер ібағытындағы маршрут желісі.
Жолаушылар ағыны графика, картограмма, эпюра түрінде көрсетіледі немесекестелердебелгіленеді.
Әдеттегідей, жолаушыларағыны тәуліктің әруақытында, сонымен бірге маршрут аймақтары мен автобустарқозғалысы бағыттары бойынша бірдейемес.
Желі бойынша жолаушыларағынынүлестірутұрғынмасси втеріне, өнеркәсіптіккәсіпорындар, әкімшілік жәнемәдениорталықтарғақатысты қалажоспары бойынша маршруттардың орналасуына байланысты. Көптегенқалаішіндегімаршруттар, әсіресе диаметрлі маршруттарүшінбастапқыпункттенақырғ ы пункт бағытында жолаушыларағыныныңкөбеюікөрінеді.
Жолаушылар ағыныныңуақыт бойынша ауытқуы автомобильдітасымалдыңәртүріүшінере кшеболып келеді. Қалаішіндегіавтобусты тасымалдардажолаушыларағынытәулікса ғаттарыбойыншакүртауытқиды, яғни, халықтыңжұмысқа бару мен жұмыстанқайтууақыттарындаелеулітүрд еөсіпжәнетаңертеңгі, күндізгі, кешкі Часпикаралық сағаттардатөмендейді.
Часпик уақытында (таңертеңгіжәнекешкі) тәулікбойынша тасымалданатынжолаушылардың жартысына жуығы тасымалданады.Негізінен, кешкі часпик аралығындажүріпөтетінжолаушылар саны жоғарыжәнекешкітасымалдар максимум уақытытаңертеңгігеқарағандаұзағырақ .
Тәжірибеде жолаушыларағынынзерттеудіңбірнеше әдістеріқолданылады.
Зерттеудің сауалнамалықәдісі халықтыңарнайысауалдарғажауап береотырыптолтыруыарқылыжүргізіледі . Қойылғанмәселелерге байланысты, халықтыңжұмысынабайланысты, мәдени-тұрмыстық, іс-сапарлықжол жүрулерізерттеледі. Сауалнамалармаршруттарды, көліктіңжекетүрнлерін, жалпы көліктікжелібойынша жолаушыларағынынүлестірусипатын, елдімекен ішіндехалықтыңжүрукорреспонденциясы мен осығанкететін жалпы уақыт шығынын, пункттер мен көлікке қайта отыру санын жәнет.б. анықтауға мүмкіндік береді.
Зерттеуматериалдарықаланың маршрут кестесіне түзетулер енгізу, болшаққакөліктікжелініжобалау, жолаушылартасымалын жүзегеасыру үшінкөлік түрін таңдаудынегіздеу, қалалардыңболашақтықкешенді көлік кестесінәзірлеу үшінқолданылады.
Зерттеудің кестелікәдісі әрбір автобустыңішіндегісанақ құралыарқылыжүргізіледі. Санақ құралыкіріс жәнешығуесіктерінің қасында орналасып, есептеп жәнеарнайыкестелергесәйкесіншеәрбір аялдамада кіріп-шыққанжолаушыларсанын жазып тұрады, әрбір сапардыңбасталу жәнеаяқталу уақытын белгіленіпотырады.
Цикл соңында кестелердідиспетчерлікпункттергетап сырады немесезерттеу жүргізу бойынша әрі қарай өңдеу жұмыстарынжүргізу үшінарнйы инструкторлар береді.
Кестелік әдісматериалдарыжолаушы ағыныныңтәуліксағаттары және маршрут бөліктері бойынша өзгеруінің, аялдамалардағыжолаушы айналымының, автобустардыңжұмысының техника пайдаланукөрсеткіштерініңсипатыналу мүмкіндігінбереді. Зерттеуматериалдарынжылжымалықұрамд ардысыйымдылығыбойыншабөлугетүзетуд е, қозғалыстытиімдіұйымдастырубойыншаш аралардыдайындаудапайдаланылады.
2.2 Жылжымалы құрамтүрінтаңдаужәнежелідегіавтобус тардыңпайдаланукөрсеткіштерініңесеп темесі
Жылжымалықұрамды пайдалану жоспарынәзірлеуді автомобильдерді пайдалануға жәнебөлек тасымалдартүрлері бойынша олардың жұмыстарыныңнәтижесін жәнежылжымалы құрам түрін бағалауға мүмкіндік береді, олардыавтокөліктіккәсіпорынныңбарлы қматериалды-техникалыққорларыныңмак сималдыпайдалануын қамтамасызету үшінтехникалық-пайдалану көрсеткіштері деңгейінанықтауданбастайды.
Техникалық-пайдалану көрсеткіштердеңгейі жылжымалы құрам түрі мен оныңтехникалықсипаттамасына, сыйымдылығына, тасымалдыңәртүрібойынша тасымалданатынжолаушыларсанына, тасымалдауәдістері мен көліктікпроцестіұйымдастырудыңжетіл гендігіне, маршруттардағыжол жағдайына, тасымалдарқашықтығына, автокөліктіккәсіпорынныңтехникалықж абдықталуына, техникалыққызметкөрсетуді ұйымдастыру жүйесі мен жылжымалы құрамды жөндеуге, еңбекті ұйымдастыру жәнет.б. байланысты.
Автобус жұмысының уақытын эксплуатациялық жылдамдыққа көбейту арқылыоныңтәуліктік жүрісін табуғаболады, олжылжымалы құрам жұмысын, қажетті жөндеулер мен техникалыққызметкөрсету есептерін анықтауда қолданады. Эксплуатациялық қасиеттерін жоғарылату - автобус өнімділігін арттырудағы маңызды резерв, өйткені олбелгіленген жолаушыларағынынмаршруттағы айналымды арттыру арқылыавтобустар аз санымен қызметкөрсетуге мүмкіндік береді.
Қатынасжылдамдығын көрсету жолаушыларүшінмаңызды көрсеткіш болып табылады, өйткені бір пункттенекіншіпунктке дейінгі жүріс уақытын үдете отырып, оларға бос уақытын үнемдеуге жағдайтуғызады. Қатынас жылдамдығын көтеружолы: экспресті жәнежүрдекқозғалыстыұйымдастыру, аялдамалардажолаушылардың мініп, түсуінжеделдететінкең есікті, төмен табалдырықтықалаавтобустарыныңжаңат үрін енгізу. Аялдамаларарасындағыаралықұзындығын өзгертсеқатынас жылдамдығын да өзгертуге болады.
1. Маршруттардың ұзындығы - Lм=24км.
2. Жарты айналым уақыты - tр=80 мин.
3. Толық жұмыс уақыты - Тм=16 сағ.
4. Соңғы аялдамада аяңдау уақыты - tк-о=10 мин.
5. Маршруттағы автобустардың саны - Аm=26 дана.
6. Техникалық жылдамдық - =30 кмсағ.
Толықбір айналым уақытын есептеу
,мин (2.1)
Мұндағы, - жартылайайналымуақыты, мин.
Қозғалыс жиілігін анықтаймыз:
, автсағ. (2.2)
, автсағ.
Мұндағы, Аm - маршруттағыавтобустардың саны;
tоб - толықбірайналымуақыты, сағ.
Жүрісаралықтарын анықтау (интервал):
, мин (2.3)
Ауыспалық коэффицентін анықтаймыз:
(2.4)
Мұндағы, Lм- маршруттыңұзындығы, м;
lср- біржолаушынытасымалдаудыңорташақашы қтығы, км.
(2.5)
Мұндағы, Р - жолаушыайналымы, жолаушы-км;
Q - жолаушыағыны, жолаушы.
Р=Q1L1+Q2 L2+ ... +QnLn , (2.6)
Q=Qт.б.+ Qк.б.
Нақтытәуліктік тасымал көлемін тәжірбиежүзінде анықтау мүмкіншілігінің болмауына байланысты маршрут бойынша жолаушыны тасымалдаудың орташақашықтығынмаршруттыңұзақтығын ажәнежолаушы ағыныныңшамалап алынған мөлшеріне сәйкесжобалап алуға болады. Мүмкінболса автопарктерденжәнежекезертеулер арқылы нақтылы мәлімет алыппайдалану керек.
Айналым санын анықтаймыз:
Мұндағы, - автопарктенавтостанцияғадейінгінөлд ікжүріс,км;
- техникалық жылдамдық, кмсағ.
tn.o= (2.9)
tn.o=
, мин (2.10)
n.o.=80-(48+10)=22мин
, мин. (2.11)
Мұндағы, - автобустың жолдағы жүріс уақыты, мин;
- автобустың аралық аялдамаларда тұрууақыттары, мин;
tк-о - автобустыңсоңғыаялдамадааялдаууақыт ы, мин.
- маршрут бойыншааралықаялдамалардың саны:
Жолаушылар жиыныныңкоэффиценті:
(2.12)
Мұндағы, qвм - автобустағытұрақтыжолаушыжиыны (кестебойыншаорташамәніналу), адам;
q - автобустыңсыйымдылығы, адам.
Автобустың пайдаланужылдамдығынанықтаймыз:
, кмсағ. (2.13)
Мұндағы, tр - жарты айналымуақыты, мин.
Автобустың жол қатынасындағы жылдамдығы:
,кмсағ (2.14)
Автобустың жұмысының тәуліктік өнімділігін анықтаймыз:
, жолаушы (2.15)
Тәуліктік жолаушы ағынын анықтаймыз:
жолаушы (2.16)
Тәуліктікжолаушы айналымын анықтаймыз:
жолаушы-км (2.17)
Берілген маршрутқа қажетті автобустың саны:
, автобус (2.18)
Автобус маршрутының есептелгентехникалықпайдалану көрсеткіштері бірінші есептеуде қолданыстағымәндеріменсәйкескелуі керек. Жобабойынша жетілдіру енгізілгеннен кейін бұл көрсеткіштерқайтаданесептеліп, алынған мәліметтер 2.3 бөліміндегісалыстырмалыкестегеенгіз іледі.
Қолданыстағы және жетілдірілгеннен кейінгі ұйымдастыру жұмыстарының көрсеткіштерінің салыстырмалы кестесі
Қолданыстағы автобус маршрутын жетілдурі үшінқосымша жылжымалы құрамды линияға қосуқарастырылды. Негізіавтопаркте 26 автобус бар, олардыжетілдіруүшінтағықосымша 6 автобус қостым. Соңғыаялдамадатұрууақытын 5 минутқақысқарттым. Өзгерістеренгізгенкездеқозғалысжиіл ігі, жүрісаралықтары, тәуліктікжолаушыағыны, тәуліктікжолаушыайналымыжәнемаршрут қаберілген автобус саны өзгереді.
Маршруттағы автобустардың жүріс кестесі
Маршрут - белгіленгенбастапқы, аралықжәнесоңғыаялдаупункттерарасын дағыавтобустыңбелгіленгенжүретінжол ы.
Қауіптіучаскелер - автомобиль жолдарының, оларбойыншажүріпөтужол-көлікоқиғасы наәкелудіңжоғарғықаупі бар немесеқозғалысрежимініңелеуліөзгері стерінебайланыстыучаскелер.
Жолаушыларды отырғызужәнетүсірупункттері (аялдама пункті) - осы Ереженіңталаптарынасәйкесжайластыры лған, автокөлікқұралдарыжолаушылардыотырғ ызужәнетүсірумақсатындааялдауғаарна лғанжолмаңайындағыалқапучаскесі.
Қозғалыс кестесі - жолаушылардыңжәнебагаждыңтұрақты автомобиль тасымалдарымаршрутыныңәрбіраялдамап унктібойыншаавтобустардың, шағынавтобустардыңқозғалысорны мен уақытытуралымағлұматтар бар құжат (кесте).
Рейс - маршруттыңбастапқыпунктіненсоңғыпун ктінедейінгіавтобустыңжолы.
Маршрут схемасы - аялдамапункттері, олардыңарасындағықашықтықтар, сондай-ақоларғатәнбағдарлар (жолайрықтары, қиылыстар, теміржолөтпелері, көпірлер, тоннельдержәнет.б.) көрсетілгенмаршруттыңграфикалықшарт тыбейнеленуі.
Жылжымалықұрамныңбекітілгенкестеге сәйкесжүруі қалалық жолаушы тасымалдауұйымыныңнегізгі қағидасыболып табылады. Тасымалды орындаушыларжәнежолаушыларкөлігінің басқару органдары, жұмыстағы қиыншылықтарғажәнеэкономикалықтиімс іздктергеқарамастанқозғалыскестесін іңорындалуы үшінбарлықшаралар қолданылуыкерек. Кестеніңтүпнұсқасымаршруттыңтөлқұжа тыменбіргесақталады. Күнделіктіқолдануғаарналғантүпнұсқа даналынғанкөшірмелержүргізушілергеб еріледі.
Кестеніарнайыинженерлер (техниктер) құрайды. Кестені құрастырушыларқалаішілікмаршруттағы автобустардың қозғалыскестесінқұрастыру бойынша әдістемелік ұсыныстарды негізге алып, кестені құрастырудыңәртүрлі әдістерін қолданады.
Жұмыстәжірибиесіндеқалаішілікмаршру ттардақозғалыскестесінқұрастырудыңк елесіәдістерітаралған: график түріндегі, кестелік, трафареттік жәнеавтоматты. Қозғалыскестесінқұрастырудың график түріндегі әдісі көбінесекішкентай қалаларда жәнежылжымалы құрам бірліктерінің аз санында қолданылады. График түріндегі тәсіл қолданылуда қарапайым. Дегенмен, автобустардың үлкен санында әрқайсысыныңжұмысын бақылауда қиындықтартуындайды.
Кестелік әдіснегізгі тәсіл болып табыладыжәнеолісжүзінде кең қолданылады. Маршруттардакестелікәдісжылжымалы құрамныңүлкен санында қолданылады. Мұндаймаршруттаркөбінесеорташажәнеү лкен қалаларда пайдаланылады.
Кестелік әдістің кемшілігі жылжымалы құрам бірліктерінің қозғалысинтервалдарын зерттеудегі қиыншылықтар, шекті домбыра станциясынданақты келууақытын анықтау үшінқосалқы есептеулердің қажеттілігі. Әдістіқолдану кестені құрастырушыданжұмыс тәжірибиесінқажет етеді.
Трафареттікәдістікестеліктәсілдіңор ынына қолданады. Кестені рейстердіңминуттықторларында график түрінде құрайды. Минуттықторлардыполиграфиялық құралдарарқылынемесекомпьютерде арнайыбағдарламалар бойынша жасайды.
Тариф, ақша түсімі және оны тапсыруды ұйымдастыру
Жүктердi, жолаушыларды, теңдеме жүктердiтасымалдауғажәнетасымалдаул арға байланыстықызметтерге көлiк қызметiмен айналысатын шаруашылықжүргiзушiсубъектiлерiқызм етiн қамтамасызететiн ерiктi (шарттық) тарифтербелгiленедi.
Көлiк қызметтерiнiң жекетүрлерiбойынша мемлекеттiң әлеуметтiк саясатынжүргiзуқұралынемесекөлiк саласындағы монополистiк қызметтiжою құралыретiнде Қазақстан Республикасызаңдарыанықтайтынтәртiп тереттелiпотыратынтарифтербелгiлену iмүмкiн.
Тасымалдаудантүскентабыстар - бұл жүктерді (почтаны қоса), жолаушыларды (жол жүкті қоса) тасымалданғаны, жүктердіжөнелтушілергежәнежолаушыла рғатасымалдаубойынша қосымша қызметкөрсеткеніүшінжәнекөлік мүлігін пайдаланғаныүшінкөлік кәсіпорындарыменалынған қаражат сомасы.
Көлікқұралдарынжүргізушісімен (экипажымен) қосажалға беруден түскентабыстаркөлік кәсіпорындары табысының жалпы сомасынакіреді. Жалға беруден түскентабыстарғажалға беру шартына сәйкесавтокөлік құралын жалға алғаныүшінтөлем кіреді.
Қосалқыжәнеқосымша көлік қызметінентүскентабыстарға:
өзге де қосалқыкөлікқызметтерінен (терминалдықызметтер (теміржол, автобус вокзалы, әуежайлар, өзенпорттары, айлақтар), теміржәне автомобиль жолдарыныңпайдаланубойыншақызметкөр сету, шлюздер, каналдарқызметтері, су жолыныңашылуынабайланыстықызметтер, маяктарқызметі, әуеліккеңістігінпайдаланудыреттеубо йыншақызметкөрсету. Аэродромдардағыөрттісөндіру мен ескертулергебайланыстықызметтер);
Жүктердітасымалдаудыұйымдастыру (жүктіэкспедициялау, жолдамақағаздары мен көлікқұжаттамаларындайындау, кеденагенттіктерініңқызметіжәнет.б. ) бойыншақызметтердентүскентабыстарқо сылады.
Жолаушыларды автобуспентасымалдауқолданылатынтаф иртергеқарамастанқалалық, ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz