Балалардың жазғы демалысын ұйымдастыру

АЛҒЫ СӨЗ

Балалардың жазғы демалысын ұйымдастыру қашанда маңызды мəселенің бірі болып саналады. Жазғы каникул балалардың жылдың бос уақытының айтарлықтай бөлігін алады. Ол мектептегі сабақтан гөрі баланың еркіндікке, өзі үшін қызықты істерді жасау және өз мүдделерінің еркін дамуы үшін қажеттіліктерін жүзеге асыратын кезең.

Сондықтан жаз балалардың шығармашылық әлеуетін дамытуға, олардың жеке басына тән байланыстарын жетілдіру, әлеуметтік және мәдени білім беру құндылықтарына араласу, әлеуметтік байланыстар жүйесіне қосылу, өз жоспарларын іс жүзіне асыру, жеке бас мүдделерін қанағаттандыру, ойын-сауық, бойында жиналып қалған шиеленістен арылу, жұмсалған күшінің орнын толтыру, денсаулығын нығайту кезеңі. Жаз балаларға өзінің сан түрлі талантын ашып көрсетуге мүмкіндік береді. Бұл кезеңді жеке басының жақсы жақтарын ашып көрсетуге жағдай жасауға, балалар арасында рухани және эмоциялық құндылықтарын алмасуға, жеке басының мүдделерін жүзеге асыру үшін пайдалану керек.

Балалар өз мүмкіндіктерін, бос уақытында жеке басына қажетті дене және әлеуметтік қажеттеліктерін жүзеге асыруға мүмкіндік беретін әлеуметтік орта-лагерь екені даусыз. Балалар жақсылап тыныққысы келеді, ал ата-аналар алдында ұзақ оқудан, қиын емтиханнан шаршаған баласының демалысын қалай ұйымдастыру керек деген дәстүрлі сұрақ көлденеңдейді?

Осы мақсатта біздің «Мектеп жанындағы сауықтыру лагерін ұйымдастыруға арналған әдістемелік көмек» атты ұсынылып отырған әдістемелік жинағымыздың септігі тиер деген ойдамыз.

Аннотация

Қазіргі қоғамымыз мектепте жаңа технологиялар арқылы оқыту мен тәрбиелеуді талап етіп отырғандықтан, осы әдістемелік құралда инновациялық жаңа әдіс-тәсілдермен ұйымдастырылған тәрбиелік шаралар ұлттық тәрбиені насихаттау мақсатында дайындалған. Мектеп жанындағы лагерь тәрбиешілеріне әдістемелік көмекші құрал ретінде ұсынамыз.

П і к і р

Бұл әдістемелік құрал мектеп жанындағы сауықтыру лагерін ұйымдастыруда тәрбиешілерге оқушылардың жаз мезгілінде бос уақытын тиімді, белсенді түрде демалуына ықпал жасап, лагерь жұмысын жүргізуде таптырмайтын әдістемелік құрал деп есептейміз.

Аталмыш әдістемелік құралда балалардың жазғы демалысын, бос уақытын ұйымдастыру түрлері бойынша әлеуметтік маңызы бар әдістемелік нұсқаулықтар; жазғы демалысты ұйымдастыруға арналған іс-шаралар, ойындар; топтық жұмыстардың сценарийлері, жеке жоспарлар, балалардың жас ерекшеліктеріне сәйкес толықтай қамтылған. Мектеп жанындағы лагерь жұмыстарын ұйымдастыру жолдарын жаңа әдістемелік тұрғыдан құра білген деп есептейміз. Балалардың денсаулығын нығайтып, қоршаған ортаны танып, табиғатын аялай сүюге, еңбекке, достыққа шақыратын, шығармашылық белсенділіктерін арттырып, кез-келген ортада өзін-өзі көрсете білуге бағыттайтын іс-шаралар жинағын жоғары деп бағаладық.

Пікір жазғандар:

Аудандық білім бөлімінің әдіскер: Рахимова Шырай Нұркенқызы

Оқу ісінің меңгерушісі: Дуанканова Гулнар Маукеновна

Бастауыш сыныптар бірлестігінің жетекшісі: Алтыбаева Айжан Қалибекқызы

Сауықтыру лагерьлерінің негізгі

мақсаттары мен міндеттері

Жазғы мектеп жанындағы лагерь оқушыларының жазғы демалысында денсаулығын нығайтып, дене тәрбиесін шыңдап, күш жинауға, білімін толықтырып жаңа әсер алуына ықпал жасайды. Белсенді түрде демалудың бұл түрі уақытша балалар ұжымының дамып, қалыптасуына әсер етеді, олар алған тәжірибесін кез келген ұжымда қолдана отырып, соңыңда оқу іс-әрекетінде де қарым - қатынас жасай алады. Еркін пікір алмасуға үлкен мүмкіндік алады. Еркін, қалыпты жағдай балалардың өз еркімен әрекет жасау қабілетін дамытуға жол ашады, белсенділігін арттырып, жеке тұлғалық қасиетін тәрбиелеуге, түрлі дағды, білім алуын қалыптастырады.

Жазғы демалыс - мектеп оқушыларының жалпы физиологиялық, сана - сезімдік, дүниетанымдық тұрғыда даму, жетілу кезеңі. Бастауыш және орта буын сыныптарының балалары үшін бұл уақыт тән - тұрпаттың табиғатпен ерекше үндестік тауып, дүниетаным аясы кеңейтетін, көзқарас қалыптасып, үйренуге ықыласы артатын жылдың тамаша мезгілі. Жаз мезгіліндегі бұл уақыт балалардың негізгі сабақтан, үйреншікті тіршілік қарекетінен босап, өз қызығушылығымен айналысуына мүмкіндік береді. Сондықтан ұстаз - тәрбиешілердің оқушының бос уақытын дұрыс пайдалануға бағыттауда орны ерекше. Бос уақыт дене және ақыл-ой қызметін тынықтыратын, қарым - қуатты жетілдіретін іс-әрекетке жұмсалуы жөн. Әйтсе де тыныға жүріп, ойын барысында балалардың шынығу - шыңдалу мәселесімен қатар, түрлі бағыттағы іс-шараларға тарту арқылы тәрбиелеу маңызды.

Лагерь жұмысын ұйымдастырудың мақсаты:

Балалардың жазғы демалысын тиімді пайдалануына және сауықтырылуы мен демалысы үшін қажетті жағдайлар жасау, мәдениетін, салауатты өмір салты дағдыларын қалыптастыру.

Лагерьдің негізгі міндеттері:

• Ойын, танымдық және еңбек әрекеттері арқылы балалардың дене және рухани әрекеттерінің арасындағы айырмашылықты азайту;
• Оқушыларда қарым-қатынас дағдысы мен толеранттылықты қалыптастыру;
• Оқушылар санасында адамгершілік және мәдени құндылықтарды бекіту;
• Оқушылардың салауаттылық өмір салты дағдыларын бекіту, денсаулығын нығайту;
• Оқушыларды шығармашылық әрекет түрлеріне тарту, шығармашылық ойлауды дамыту;
• Мектеп пен отбасы арасындағы байланысты дамыту және нығайту;
• Оқушылардың лидерлік және ұйымдастырушылық сапаларын дамыту, шығармашылық қабілеттерін, дербестігін және өнерлерін шыңдау;

Лагерь жұмысын жобалау мен өткізуде пайдаланылатын принциптер:

• Өткізілетін шаралардың қауіпсіздігі;
• Әр баланың тұлғалық ерекшеліктерін ескеру;
• Балалардың бос уақытты өткізу және шығармашылық әрекетте өз қабілеттерін көрсету мүмкіндігі;

Күтілетін нәтиже:

• Жазғы демалыстың, сауықтырылудың, оқушылардың бос уақытын ұйымдастырудың пайдасын асыру;
• Оқушылардың физикалық және психологиялық көрсеткіштерінің жақсаруы;
• Салауатты өмір салтын қалыптастыру, қоршаған ортамен, қоғаммен, және өзімен қарым -қатынасының дұрыс қалыптасуы;
• Балалар мен жасөспірімдердің денсаулық жағдайына медико-физиологиялық, әлеуметтік, психологиялық бақылауды жандандыру;
• Оқушылар арасындағы достық қарым-қатынастың нығаюы;

Сауықтыру лагерінің жұмыс жоспарларының түрлері

Сауықтыру лагерін ұйымдастыру шараларының үлгісі

( 15 мамыр - 1 маусымға дейін)

Сауықтыру лагерінде өткізілетін іс-шаралар жоспарының үлгісі

• 8. 30 - 9. 00 Балаларды қабылдау, таңғы жаттығу
• 9. 00 - 9. 30 Таңғы жиын, балаларды топқа бөлу
• 9. 30 - 10. 00 Таңғы ас
• 10. 00-10. 45 Жоспар бойынша іс-шаралар өткізу
• 10. 45-11. 30 Спорттық шаралар
• 11. 30-12. 00 Денсаулық шаралары, тазалық сағаты

(құмда жүру, таста жүру)

• 12. 00-13. 00 Түскі ас
• 13. 00- 13. 45 Үйірме жұмыстары
• 13. 45- 14. 20 Танымдық ойындар
• 14. 30- 15. 00 Ертеңгі күнге дайындық,

топтағы жұмыс

• 15. 00-15. 30 Бесін ас
• 15. 30 Үйлеріне қайтару

Сауықтыру лагерінде өткізілетін іс-шаралар жоспарының үлгісі

Үйірме жұмыстары жоспарының үлгілері

Сауықтыру лагері дәрігерінің жұмыс жоспары

• Күнделікті сауықтыру алаңына келген балаларды тексеріп қабылдау және күнделікті бойы, салмақтарын, денсаулықтарын тексеру;
• Берілген тағамның дәмділігін, сапасын, дұрыс пісірілгенін тексеру;
• Асханада жуылатын ыдыс-аяқтың және күнделікті пайдаланатын залалсыздандыру заттарын қадағалау;
• Аспаздардың жеке бас тазалығын тексеру;
• Күнделікті сауықтыру шараларын жүргізу;
• Балалар ойнайтын бөлмелердің тазалығын қадағалау;
• Жуылатын бөлмелердің тазалығын тексеру;
• Жеке бас гигиенасына қажетті жабдықтардың болуын тексеру;
• Тіс күтімі, ішек құрты, қан аздық, сары ауру, жеке бастың тазалығы, тамақтану тәртібі, күн тәртібі, салауаттану, шынығу, көзге жаттығу жасау туралы әңгімелер өткізу;
• Майда таста, құмда жалаң аяқ жүру. Ылғалды орамалмен сүртіну;
• Саяхатқа шығар алдында зиянды жәндіктер, олардан қорғану шаралары туралы әңгіме өткізу, саяхат кезінде қадағалау;
• Дәруменмен қамтамасыз ету;
• Әр түрлі жұқпалы аурулардың алдын алу туралы әңгімелесу;

Топ аттары мен ұрандарының үлгілері

Топтардың аттары мен ұрандары балалардың жас ерекшіліктеріне сай іріктеліп алынады.

Топтардың аттары :

«Ұлытау», «Еркем-ай», «Айшуақ», «Атамекен», «Жас өркен», «Жұлдызша», «Нұршуақ», «Қуаныш», «Шаттық», «Балдырған», «Ақ көгершін», «Қарлығаш», «Алаш», «Көк бөрі», «Мұзбалақ», «Болашақ», «Ботақан», «Алау», «Жалын», «Қыран», «Болашақ», «Мұрагер», «Жасұлан», «Балауса», «Достық», «Ұлытау», «Балдәурен», «Бала би», «Жас толқын», т. б. деп атауға болады.

Топ ұрандарының үлгілік нұсқалары:

• Біз кішкентай «Жұлдызбыз»,

Өнегелі ұл-қызбыз.

• «Жас қыран» көк аспанның киесі,

Біз, жастар, жалындаған болашақтың иесі.

• Ел мен жерді қорғаймыз,

Кішіге ізет жолдаймыз.

• «Жас қыран» алға,

Қатардан қалма, биікке самға!

• «Базар» деген- балалы үй,

Біз ақылды «Бала би»

• «Балдырғанбыз», балдаймыз,

Бақытты өмір таңдаймыз.

Шаттық-думан көңілді,

Болашаққа жалғаймыз.

• «Ақ көгершін»- бейбітшілік ұланбыз,

Жақсылық, жақсы үнге ұранбыз.

• Тәуелсіздік туын көкке көтерген

Біз боламыз жалындаған «Жас өркен».

• «Айгөлек» тобы боламыз,

Шыңға биік шығамыз.

Бірлік пенен достықты,

Бірдей ұстай аламыз.

• Көк бөрідей жүректі, қайраттымыз,

Жігерлі де білімді, айбаттымыз.

• Дос болайық бәріміз,

Жарасып тұр сәніміз.

• Қырандай биік самғаймыз,

Ешкімнен біз қалмаймыз!

• Туған жерім тұғырым,

Қорған болар ұлымын!

• Қашан келер денсаулық деп тоспайық,

Салауатты өмір салтын бастайық!

• Бәйтеректей биікпіз,

Сайыстарда жүйрікпіз.

• Ойлап елдің ар-мұңын,

«Жас ұландықтар» көтереді нар жүгін.

Сауықтыру лагерінде ойнатылатын

ойын түрлері

Ойын - мектеп жасына дейінгі балалар іс-әрекеттерінің негізгі түрі. Ойын - баланың, бүкіл балалар ұжымының дамуында басты роль атқарады. Ойынды өмірден ажыратып қарай алмаймыз, балалар тек ойнап қана қоймайды, сонымен бірге ойлайды, аңғарады, көп нәрсені білуге, зерттеуге талпынады. Олар бірдеңе жасап қана қоймайды, сондай-ақ заман ағымына да белсене қатысады. Аса көрнекті үздік педагог Н. К. Крупская қимылды ойын жөнінде былай деп толғанады: «Ойын - өсіп келе жатқан бала организмінің қажеті. Ойында баланың дене күші артады, қолы қатайып, денесі шыңдала түседі, көзі қырағыланады, зеректілігі, тапқырлығы, ынтасы артып жетіле түседі. Ойында балалардың ұйымдастырушылық дағдылары қалыптасып шыңдалады».

Ұлттық ойындарымыз балаларға тәрбиелік мағына берумен қатар, дене бітімінің әсем де сымбатты болып бітуіне пайдасы зор. Мысалы: «Қуыр-қуыр, қуырмаш» ойынын балалардың саусақ моторикасын дамытуға, тіл байлығын жетілдіруге, көңілін көтеруге қолдануға болады. Балаларды қазақ халқының ұлттық ойындарымен ойната отырып, жан-жақты тәрбиелейміз.

Топтармен жүргізілетін ойындар

Төрт құбылыс. Балалар шеңбермен тұрады. Жүргізуші «су» десе қолдарын алдына созады, «ауа» десе жоғары көтереді, «от» дегенде екі қолын айналдырады, «жер» дегенде қолдарын түсіреді. Кім шатасса, ойыннан шығарылады.

Көңілді шеңбер. Балалар шеңбер жасап отырады. Бір-біріне мұқият қарайды. Жүргізуші белгі бергенде балалар көздерін жұмады. Сол кезде жүргізуші отырған балаларға әр түрлі заттарды қыстырып қояды (гүл, орамал, көзілдірік т. с. с. ) . Балалар көздерін ашқанда : -не өзгерді? - деп сұрайды. Ең зейінді балаға сыйлық беруге болады.

Орныңды тап. Балалар шеңберге тұрады. Әр бала өзінің жанындағы баланы есінде сақтап, қарап алуы керек. Жүргізушінің бірінші белгісі бойынша бөлменің жан-жағына тарап кетеді (белгі: шапалақтау, барабанмен беріледі) . Екінші белгі бойынша шеңберге бастапқыда қай орында, кімнің қасында тұрғанын есінде сақтап, қайта шеңбер түзеді. Өз орнын таппаған балалар ойыннан шығарылады.

Ойыншықты сипатта. Жүргізуші балаларға қолындағы ойыншықты мұқият қарап алуға ұсынады (1 минут) . Алынатын ойыншықтар түрлі-түсті және бөліктері бірнеше болуы шарт. Ойыншықты жасырып, балалардан сол ойыншықты көргендегі түр-түсі, көлемі, пішіні, дене бөліктерін есінде сақтағанын сипаттап беруді талап етеді. Ойыншықты дәл, нақты сипаттап берген бала ойынды әрі қарай жалғастырады.

Сөзді есіңде сақта. Жүргізуші балаларға 7 қосарлы сөздерді оқиды. Балаларға мұқият тыңдау ұсынылады. Бірінші сөзді жүргізуші айтады, балалар келесі сөзді есінде сақтап қайталайды. Осылайша қалған сөздерді түгел айтып шығу керек.

көктем - жаңбыр

жаз - күн шықты

аспан - бұлт

жер - шөп

Сиқырлы ғажайып орман. Қазір біз ғажаптарға толы, жайдарман әрі сиқырлы орманға айналамыз. Екі топқа бөлінеміз: орман-тоғай болып екі қатарға тұрамыз. Біздің қолдарымыз - орманда серуендеп келе жатқан адамды нәзік, абайлап қана сипалайтын ағаштардың бұтақтары болады. Ал енді барлықтарыңызды бір-бірден осы сиқырлы орман ішінен өтуге шақырамыз, ал қалғандарың серуендеуші адамның басынан, қолынан, арқасынан сипалап, сиқырлы ағаштар болуға шақырамыз.

Хан асығы . Бұл ойынға 5 немесе 10 бала қатыса алады. Көп асықтың ең ірісін қызыл түске бояп қояды. Бұл асық - «хан» асығы. Асықтар тізіліп қойылады да бастаушы хан асығымен оларды көздеп құлатады. Құлаған асықтарды жинап алады. Егер хан асығы бүк, шік, тәйкі қалыптарымен түссе, бастаушы жақын құлаған асықтарды ата береді. Егер бастаушы асықтарды қолымен құлатып алса немесе басқа асықтарымен атса, онда ойынды келесі бала жалғастырады. Ең соңында хан асығы кімнің қасында қалса, сол бала жеңіске жетеді. Келесі ойынды жеңіске жеткен бала жалғастырады.

Көтермек. Ортаға екі ойыншы бала шығады. Бір-біріне арқаларын беріп тұрады. Белгі бойынша кім бірінші бірін- бірі арқада көтеріп алса, сол бала жеңіске жетеді. Жеңіске жеткен бала ойында қала береді де басқа балалармен бірге күш сынасады.

Орамал тастамақ. Балалар шеңбер жасап тұрады. Бастаушы(тәрбиеші) балаларды айнала жүріп бір баланың артына орамал тастап кетеді. Артына орамалды тастағанын сезген бала «менің артымда»- деп жауап береді. Артына орамалдың тасталғанын дәл таппаса, ол өлең, тақпақ айтып немесе билеп беруі керек. Балалар шеңбер бойында көздерін жұмып тұруы керек. Ойын осылай жалғаса береді.

Ақсерек-көксерек. Бұл ойынды ойнау үшін балалар екі топқа бөлінеді, қолдарынан ұстап тұрады. Ара қашықтық 20-30 қадам. 1- ші топ ойынды бастайды. Ақсерек-ау, ақсерек, бізден сізге кім керек? 2-ші Ақсерек -ау, ақ серек, (бала аты) керек. Аты аталған бала келесі топқа дейін жүгіріп барып, ортасынан ұстасқан қолдарды ажыратып кету керек. Егер өтіп кетсе, сол топтан бір баланы тобына алып қайтады, өте алмаса, сол топта қалады. Ойын осылай жалғаса береді.

Қыз қуу. Балалар арасынан бір ер бала, бір қызды(ағаш атпен) қуады. Бала қызға жетіп қолынан ұстаса, ол жеңіске жеткені. Кейде қызды 2 бала да қуады. Қай бала бұрын жетіп, қыз қолын ұстаса, сол бала жеңіске жетеді.

... жалғасы

Бастауыш сынып балаларына мәдени демалыс қызметін көрсетудегі мәдени мекеменің жұмыс ерекшеліктері

Жаз айларында оқушылардың бос уақытын ұйымдастыру

Мерекелер жайлы

Оқушының бос уақытын ұйымдастыру

Жазғы демалыс лагерінде бұқаралық дене шынықтыру спорт жұмыстарын ұйымдастыру

Оқушылардың жеке ерекшеліктері

Сыныптан тыс тәрбие жұмысының міндеттері

Зырян ауданында атқарылыған жұмыстар

Балалардың бос уақытын ұйымдастыру

Көркемөнер үйірмелері – балалардың бос уақытын ұйымдастырудағы рөлі

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс