Орман және саябақ шаруашылығын басқару

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе.
Орман және саябақ шаруашылығын басқару және жобалау

Орман Қазақстанның стратегиялық ресурсы болып табылады. Еліміздің
Қазақстан 2030стратегиясы ормандарды бөлуде келесі басылымдықтары
анықталады.
1. Орман және аң фаунасы жағдайын пайдалану ұдайы өндірісін, қорғауы мен
сақтануын мекен бақылау.
2. орман ресурстарын басқару
3. орманды қорғау және сақтау
4. орманды қалпына келтіру мен орман өсіруді кеңейту.
Орман кодексін анықталатын Қазақстан ресурстарын орман шаруашылығыныің
негізгі саясаты орман шаруашылығының экологиялық және ресурстық әлеуметін
орман ресурстарын ұтымды және таусылмайтындай етіп пайдалану, оларды
қорғау, сақтау және ұдайы өндірісін жоғарылаты мақсатында орманды иелену,
басқару бойынша реттеу қатыы б.т.
Орман шаруашылығының шығымдылығы орман ресурстарын пайдалану және
орман-ң әлеуетті өнімділігі арасындағы алшақтығы мемлекеттің орманды
басқару әдістемесіндегі кемшіліктері көрсетіледі.
Қазіргі заманға сай орман басқарудың жүйесі
Орман қорын пайдалану, күту, сақтау және орман ресурстарын ұдайы
өндіру саласындағы мемлекетті басқару деп жеке адамның, ұйымдардың қоршаған
табиғи ортаны сақтаумен тығыз байланыста жүретін мүдделермен
қажеттіліктерді жүзеге асыратын мем-н институттарды мақсатты бағытталған
әсерін түсінеміз.
Мемлекеттік орман басқаруды жүйе ретінде зерттеу қызметі ортақ
мақсаттарға жетуге бағытталған оның құрылымдық элементтерін біртұтас жүйе
біріктіретін мақсатты анықтап жүйелі ресурсты қамтамасыз етуді
жорамалдайды.
Орман қатынастарының субъектілері

ҚР ҚР заңды Азаматтар
Субъектілер тұлғалар

Орман қорын пайдалану, күзету, қорғау және орманды ұдайы өндіру
саласындағы мем-ң басқару жүйесі.
Орман саясаты
Мақсаты: ормандарды тұрақты дамыту тұрақты басқару. Орман саясатының
элементтері: орман қорына мемлекеттік, орман секторының экономикадағы рөлі,
орман нарықтарын құру, кадрларды даярлау.
Орман ресурстарын пайу және ұдайы өндіру саласындағы ҚР атқарушы
билік орган.
Орман ресурстарын пайу және ұдайы өндіру саласындағы ҚР аумақтық
атқарушы билік.
Аудандық (ауданаралық деңгейде басқару органдары)
Қазіргі кездегі орман шаруашылығы мекемелерін басқарудың ғылыми-әдістемелік
негіздері. Орман шаруашылығы- орман қорын күзету мен қорғау, ормандарды
ұдайы өндіру және орман өсіру, орман пайдалануды реттеу және оның жүзеге
асырылуын бақылау жөніндегі іс-шаралармен қатар орман қорын зерттеу және
оның есебін жүргізу жөніндегі қызметті жүзеге асыратын экономика саласы.
Оның басты міндеті-сүрек өндіру ол көптеген рман шаруашылық басқа да орман
шаруашылықмекемелерін біріктіреді.
Бұл мекемелердің табысты іс-әрекет етуі орман шаруашылығын басқаруды
ұйымдастырушылық деңгейімен анықталады. Қазақстан ормандары ел экономикасын
дамытуда, қ.о қорғауда, халықтың әл-ауқатын жақсартудаүлкен рөл атқарады
сондықтан орман байлығын ұтымды пайдалану, саясатты, тұрақты әлеуметтік-
экономикалық дамуының ұлттықстратегиясының басымды міндеті б.т.
Басқару- бұл өндірістің тиімділігін жоғарылату ғылыми-техникалық
прогресті жеделдету және еңбек өніміділігін арттыру өнімінің және
қызметінің сапасын жоғарылату мақсатында өндіріс процесін сапалы түрде
реттеу.
Басқару механизмі дегеніміз- басқарудың ұйымдастырушылық
құрылымдарының, функцияларының, қағидалары мен әдістерінің, сондай –ақ
әлеуметтік, экономикалық және құқықтық нормаларының жиынтығы, бұлар кешенді
түрде саланың тұрақты қызмет етуін және дамуын қамтамасыз етеді.
Өндірісті жоспарлау, оны экономикалық ынталандыру және басқарудың
ұйымдастырушылық құрылымы-бұл шаруашылық механизмінің элементтері. Олар
мазмұны мен міндеттері жағынан ерекшеленеді.
Орман шаруашылығы мекемелерін басқарудың ұйымдастырушылық
экономикалық механизмдері
Басқару әдістері.
Басқару ормандарының құрылымы
Басқару процестері

Ормандардың өнімділігі және орман-саябақ
шаруашылығының қарқындылығы

Алқа ағаштардың құрылымындағы сүректің құрылымы және оның құрамы
топырақтың табиғи құндылығына сәйкес болу қажет. Осы мақсатта сүректердің
әр түрлермен қалыптасқан және орман өсіру жағдайы ұқсас алқа ағаш-да
салыстырмалы өнімділікті зерттеужұмыстары жүргізілуі қажет.
Қазіргі уақытта белгілі бір топырақ климаттық топтар үшін эталондық
сүрек діңді анықтау, жүргізілген сүрек діңді анықтау, жүргізілген сүрек
діңдердің құрылымы топырақтың құнарлығын барынша пайдалану қажет сүректің
түр құрамы шаруашылық құнды сүрек діңдерінен құрылуы тиіс.С.Қ алқа ағаштар
маңызды функцияларға жататын су қорғаныштық, топырақ қорғаныштық және
рекреациялық функцияларын тиімді атқару қажет.
Орман өнімділігін зерттеу барысында олардың барлық пайдалы
функцияларын есепке алу қажет бірақ қорғаныштық функциялар атқаратын алқа
ағаштан маңызды өнімі сүрек емес. Олардың саны және сапасы.ү Ормандардың
су, топырақ қорғаныштық, рекреациялық маңызды олардың өнімдлігі мен
байланысты болуы қажет. –н қалыпты орман зерттеу барысында олардың
әлеуметтік функциялары бірінші орынға қойылуы тиіс.
Орманның өнімділігі топырақтың табиғи өнімділігіне байланысты болады.
Сондықтан кез-келген алқа ағашқа баға беру кезінде олардың топырақтағы
есепке алынады. О.ш іс-әрекетін бағалау кезінде олардың топырақ құнарлығын
және ол жерлерге өсіп тұрған алқа ағаш-н жеміс беруі мен өнімділігіне баса
назар аудару қажет.
Орман шаруашылығының тиімділігі орман шаруашылық іс-шараларывна
орманды пайдалану түрлері: 1. аралық пайдалану 2.қосымша 3. басты пайдалану
жұмыстары кезінде атқаратын іс-шаралар 4. орманды сақтау және қорғау
кезінде атқарылатын іс-шаралар орман бұзушылық. Орман басқарудың орман
шаруашылығының маңызды мін-ң бірі орм. шқ іс-шаралардың ұтымды жүргізілуі
және оның эконқ жағынан тиімді болуы с.қ. орман шаруашылық іс-шаралар
құрамына орманды қайта қалыптастыру және орманды дамыту, түр құрамын
арттыру, орман өнімдерін арттыру т.б. бірқатар жұмыстарды жатқызады.
ҚР-да орман шқ іс-шараларының ұтымды жүргізілуі үшін орман өсіру
аймақтары бойынша және жекелеген облыстар бойынша орман шаруашылығын
жүргізудің және ұйымдастырудың қағидасы беріледі.
Негізгі қағидалар орман орналастыру жұмыстарын жүргізу нәтижесінде
орман орналастыру мекемесіне берілетін қағидалар орман шқ мемк мекемелері
және басқа да орман шаруашылығы саласына қатысты мекемелермен ұйымдар өз
шаруашылығын осы қағида негізінде ала отырып жоспарлайды
Орман және орман саябақ шаруашылығы техникалық прогреспен инвестиция.
Еліміздің о.ш. саласы өндірістің қарқынды даму сатысынан бастап қазіргі
күнге дейін жетіле түсуде. ХХ ғасырдың 2-ші жартысында о.ш. саласын ғылыми
зерттеу барысында біраз жетістіктерге жетті. Ормандарды көбейту және
дамытудың жаңа әдіс-тәсілдері жаңа технологияларды қолданып с.қ. ормандарды
аралық пайду, басты мақсатта пайду және қосымша пу түрлеріне бөледі.

Орман шаруашылық іс шараларының қарқындылығы

Жұмыстардың және қызмет көрсетудің қарқындылығының түсінігі. О.ш.
саласындағы атқарылатын жұмыстың қарқындылығы олардың эконқ тиімділігін
анықтау орды жүзеге асырады. Мыс: орманды қалыптастыру және орманды
дамыту жұмыстарының қарқындылығы орман өсу аймағына байлы қойылатын әдіс-
тәсілдерге байлы жұмыстың қарқындылығыбірнеше әдіс- тәсілдерді жүргізу
арқылы тиімділігін арттыруға бағытталғантехникаларды дұрыс қолдану арқылы
жұмыс қарқындылығын арттыра аламыз. Яғни атқарылған жұмыстың тиімділігі
ұтымды әдіс-тәсіл қолдану арқылыжүзеге асырылады.
Орманды басты мақсатта пайдалану кезінде олардың тиімділігінің
арттыруы сүректің халық шаруашылығында пайдалануына байланысты болады.
Сүректің өндірісте қолдануына байланысты олардың шығынын жабуға болады.
Аралық пайдалану негізінде оның тиімділігінен гөрі оларға жұмсалатын шығын
артық болатын ғалымдар дәлелдеген. Қосымша пу эконқ тиімділік олар
алынатын өнім түріне байлы анды.
Орман шқ жұмыстарының жекелеген түрлерінің қарқындылығының
жұмыстарының жекелеген түрлерінің қарқындылығы.О.ш. жұмыстары орман
ресурстарының өнімдін арттыруға тұрақтылығын және жеміс беруін және
ормандылығын түрлерін арттыруға негізделген кешенді жұмыс түрлерінен
тұрады. Орман арттыру мақсатында орман өспеген жаңа участоктарегерде ал
қайта қалпына кезінде бұрын орман өскен жерлерде көбейту жұмыстары
жүргізіледі.
Орман шаруашылық жұмыстарының ішіндегі орман өнімділігін арттыруға
бағытталған жұмыстарының ең негізгісі кесу шаралары, кесу жұмыстарының
қарқөындылығы осы орман ресурстарының өнімділігінің артуы мен анықталады.
Орманды қайта қалпына келтіру жұмысын жүргізу көп күш жұмсауды қажет етеді.
Жаңа кесілген және өртенген жерлердің қажетсіз ағаш түрлерінен өсіп кетпеуі
үшін бірден екпе орман жұмыстарын жүргізуді қажет етеді. Ол үшін кесілген
және өртенген жерлер тазартылуы қажет. Бұл жұмыстар кезінде топырақ өңдеу
жұмыстары көп қиындық туғызады. Сондықтан екпе орман учаскесінің түріне
байлы топырақ өңдеудің тиімді әдісін қолдану үшін.
Орман дамыту жұмыстары көбіне бұрын орман өспеген жерде жүргізіледі.
Олардың тиімділігін арттыру үшін екпе орман учаскесін топырақ климаттық
жағдайын анықтап алған жөн, сол арқылы ағаш-бұталы өсімдіктер
түрлерініңассортиментті таңдамалы орманды жерлердің көбейтулері жүзеге
асырылуда көбінесе басты ағаш түрін қолданады.
Басты мақсатта пайдалану жұмыстарының қарқындылығы қазіргі уақытта ең
алдымен басты ағаш түрлерінің табиғи жаңғыруына негізделген, яғни орманды
жас өскіндермен ауыстыру қажетгі туған жағдайда және басты ағаш түрлерінің
санитарлық жағдайына байланысты кесу қажет болғанда қолданылады.
Басты пайдалану түрі 3-ке бөлінеді.
1. Жаппай кесу.
2. Таңдамалы кесу.
3. Біртіндеп кесу.
Елді мекендерді айналасында орман пайдаланудың жанама түрін дамытуға
көп көңіл бөлінеді. Сонымен қатар орташа және ұсақ тауарлар сүрек діңдер
х.ш. қажетті өнімдер алу үшін өңдеу жүргізіледі, яғни басты және аралық
пайдаланушылар нәтижесінде алынатын өнімдер тиімді пайдаланылады. С.қ.
орман қорын тиімді пайдаланудың тағы бір түрі жанама
О.ш. жұмыстарының тиімділігін арттырудың негізгі мақсаты қазіргі
заманға сай жаңа әдіс тәсілдері қолдану арқылы тиімділігін арттыру және
жұмыс айналымын азайту.

Орман және орман саябақ шаруашылығының
қаржылар мен кірісі.

Респубубликаның Орман және саябақ шаралары негізінен мемлекеттік
бюджет арқылы қаржыландырады. Барлық қаржыландыру көлемі жұмысының көлеміне
жұмыс бірлігінің құнының көрсеткіштеріне орман шаруашылығының алдыңғы
жылдарындағы берген есеп көрсеткіштері арқылы орындалған сметалық қаржылық
есеп арқылы анықталады. Нарықтық экономикалық еліміздегі даму дәрежесіне
байланысты шаруашылық есеп айырылысу қатынастары дами бастады (хоз расчет)
өндірістік қаржылық жоспарды құрастыру әдістемесіне сәйкес жұмыс
бірліктерінің құны еңбек ақы және жұмысшылардың премияларнегізінде
жасалады.
Машиналарды ұстауға басқа да шығындар жоспарланған жалақы мөлшерінен
бөлек қарастырылады. Қазіргі уақытта еліміздегі қаржы шығындарын есептеу 3
ж жоспарға кіргізіледі. Ол жоспарлар ішіне орман шаруашылығына қатысты
барлық жұмыс түрлерінің қаржылық шығыны 3 жылға бөлініп есептеледі.Орман
шаруашылығының 3 жылдық қаржы жоспарына келесідей жұмыс түрлері енгізілуі
мүмкін.
1. екпе орман күтімі
2. екпе орман және тұқым бақ үшін топырақ дайындау
3. ағаш бұталы өсімді түрлерін тұқымдарын тұқымбаққа себу
4. стандартты екпе материалдарын өсіру
5. ағаш бұталы өсімдік түрлерінің тұқымдарын дамыту
6. екпе ормандарды орман жамылған аймаққа ауыстыру
7. ормандарды өрттен қорғау, қауіпті зиянкестермен күрес, әуе күзеті
8. о.ш. жұмыстарына қажетті жол құрылысы
9. о.ш. жұмыстарын механизациялау
Қаржылық жоспарлардың есебі яғни жоғарғы басқару органдарына
жіберіледі ары қарай қаржы шығындары респ-қ дәрежеде қарастырылады.
Өндірістік қаржылық жоспар дегеніміз- жұмыс бірліктерінің құнын жұмыс
көлеміне көбейту арқылы жұмыс түрі бойынша және шығын статиясы бойынша
анықталатын қаржылық есеп ол жұмыс көлемін және қаржы шығындарын жарты
жылдықтар бойынша бөледі.
Өндірістік қаржы жұмысының бірнеше бөлімдері болады (о.ш.м.м.)
өндірістік қаржы жұмысының бөлімдері. 1 бөлім. Мемлекеттің
орталықтандырылған қаржы есебінен ажыратылатын жұмыстары. Ең алдымен бұл
бөлімде орманды орналастыру жұмыс-ң жұмыс көлемі көрсетіледі, яғни о.м.
мекемелерінің жобалау жұмыстары (жер телімдерін бөлу, орман-қа және т.б.)
2. бөлім. О.м. жұмыстар кіреді. Ең бірінші кеспе ағашқа бөлу, орманды басты
мақсатқа кету үшін кесу, және т.б. 3. бөлім. Орман қорғау жұмыстары бұл
бөліме орман патологиялық зерттеу яғни қауіпті зиянкестердің ошағын анықтау
және саңырауқұлақ ауруларымен күрес жүргізу. 4. бөлім өртке қарсы шаралар
өртке қарсы жұмысқа қарап миндальданған жолақ жасау өртке қарсы жол
құрылысы өрт химия станциясын ұйымдастыру және оларды ұстап тұру шығындары
радио, телефон т.б. Өрттің алдын ашараларына қатысты жұмыстар.
5. екпе орман жұмыстары тұқым себу, екпе орман отырғызу
табиғи жаңғыруына әсер ету. Екпе орман күтімі топырақ дайындау, тұқым
дайындау, тұқымдарды тұқымбаққа себу.6. бөлім. Гидроорман мелиоративтік
жұмыстары бұл бөлімнің қаржы тығындары мемлекеттік бюджетке кірмеуі мүмкін,
бұл бөлімде көбінесе гидротехникалық құрылымдарды қолдану арқылысуарылатын
тұқымбақ жоспарлаушы мүмкін көбіне хоз расчет шығындарына жіберіледі.7.
бөлім. Қорғаныштық орман дамыту яғни о.ш. дақылдарын қорғау мақсатында екпе
орман құру және т.б. қорғаныштық ормандар өсіру бұл жұмыстар жіберілуі
мүмкін.
8.бөлім.басқа жұмыстар бұл жұмыстар ағаш өндіру цехын ұстап тұру
жөндеу жұмыстары және о.ш. қосымша шаруашылық болғанда болады. Сонымен
қатартехникалардың жөндеу жұмыстарына бюджетпен ақша түспеген жағдайда
шаруашылық есеп айырысу арқылы жүзеге асырады. 9. бөлім. Жалпы өндірістік
шығындар бұл бөлімде мемлекеттік мекемелердің бюджеттік іс-әрекеттеріне
жататын шығындар жобаланады.Оларға еңбек қорғау техникалық қауіпсіздік
өртке қарсы жарнамалар арнайы және басқа да құрал
жабдықтар алуға жобаланады. Сонымен қатар бұл бөлімде жалға алынатын
автокөлік, мотоцикл, қайық немесе катерлерде жобалануы мүмкін.
10. бөлім. Орман шаруашылық мекемелерін ұстап тұру. Орман шаруашылық
мекемелерін олардың орманшылықтарын ұстап тұруға арналған шығындар, сонымен
қатар мемлекеттік орман күзеті еңбек ақы орман жобаланады.11. бөлім. Бұл
бөлімде о.ш. мекемелеріндегі о.ш. жұмыстан түсетін қаржы жобаланады. Оларды
күту үшін кесуден тұқымдарды отырғызу материалдарды сату, техниканы жалға
беру т.б. жұмыстар жатады.

Мемлекеттік орман кірісі.

Орман шаруашылығы мемлекеттік мекемелер қаржылық жоспарына кіріс және
шығыс баланстарының жиынтық мәліметтері енгізілетін экономикалық есептеулер
жүйесінен тұрады. Бұл есептеулер қаржылық жоспардың негізгі көрсеткіші
арқылы құрастырылады және оны жүзеге асырудың нақты экономикалық негізі
болып табылады.
Қаржылық жоспарды ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.