Қант диабеті және оның типтері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 38 бет
Таңдаулыға:

«Болашақ» жоғары медициналық колледжі

Мамандығы бойынша 09130100 «Мейіргер ісі»

Біліктілігі 5АВ091300101 «Қолданбалы бакалавр»

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Қант диабетінің амбулаториялық кезеңінде оңалтудың негізгі аспектілеріне шолу жүргізу

Орындаған: Маханбетова Дана Сәдуакасқызы

Тобы : МБ 11-21-1

Ғылыми жетекшісі : Турганбаев Абай Бекмырзаевич

Атқаратын қызметі: Арнайы пән оқытушысы

Қызылорда, 2023ж.

МАЗМҰНЫ

ҚЫСҚАРТУЛАР МЕН БЕЛГІЛЕР

КІРІСПЕ

I тарау: Қант диабетінің амбулаториялық кезеңінде оңалтудың негізгі аспектілері

Қант диабеті және оның типтері, жедел және созылмалы асқынулары, алдын алу

1. 2 Қант диабеті кезіндегі пациентке күтім көрсетудегі мейіргердің рөлі

1. 3 Қант диабетінің амбулаториялық кезеңінде оңалтудың негізгі аспектілері

ІІ тарау: ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІНІҢ СИПАТТАМАСЫ

2. 1 Қант диабетінің амбулаториялық кезеңінде оңалтудың негізгі аспектілерін шет елдік зерттеулерге шолу арқылы бағалау, нәтижені талдау және қортынды шығару

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕРДІҢ ТІЗІМІ

Қысқартылған сөздер:

ҚД- Қант диабеті

ДДСҰ - Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы

АҚ- Артериялық қысым

ЖҚА - Жалпы қан анализі

ЖЗА -Жалпы зәр анализі

ДСИ- Дене салмағы индиксі

ЖИА -Жүректің ишемиялық ауруы

ОЖЖ -Орталық жүйке жүйесі

ЖЖЖ - Жүрек жиырылуының жиілігі

АҚШ- Америка құрама штаты

ҚР- Қазақстан Республикасы

КІРІСПЕ

Тірек сөздер: мейіргерлік күтім, қант диабеті кезіндегі асқынулар, инсулин, оңалту, глюкометр, гиперглекемия, гипоглекемия күтім, дәрі-дәрмек пен емдеу.

Тақырыптың өзектілігі: Бүгінгі таңда дүние жүзінде қант диабетімен ауыратындардың саны көбейіп, жүрек-қан тамырлары, онкологиялық дерттен кейін үшінші орынды иеленуі - көпшілікті алаңдатып отырған мәселе. Бұл дерт біздің елімізде күннен-күнге көбейіп келеді. Сондықтан қант диабетінің белгілері білінген күннен бастап, денсаулыққа аса күтім керектігін ұмытпаған жөн.

Қант диабеті -инсулиннің абсолютті немесе салыстырмалы тапшылығына байланысты созылмалы, ауыр ауру, клиникалық түрде метаболикалық бұзылулармен, гипергликемиямен және глюкозуриямен көрінеді. Қант диабетінің негізгі себебі - ағзадағы көмірсулар алмасуын реттейтін инсулиннің салыстырмалы және абсолютті жеткіліксіздігі. Салыстырмалы инсулин тапшылығы көбінесе инсулин секрециясын басатын, глюкозаға төзімділіктің бұзылуын тудыратын және инсулиннің әсерін төмендететін токсиндер мен дәрілердің әрекетімен байланысты. Абсолютті инсулин тапшылығы Лангерганс аралдарының b-жасушаларын бұзатын заттар мен токсиндерді қабылдаудан туындайды. Аурудың басталуына шамадан тыс тамақтандыру, әсіресе қантты жем, семіздік, гипокинезия, стресс ықпал етеді. Аурудың жасырын кезеңінде аппетит жоғарылайды, шөлдеу және полиурия пайда болады. Қант диабетінің клиникалық сатысында қандағы глюкоза деңгейі бірнеше есе артады (гипергликемия), зәрдегі глюкоза деңгейі жоғарылайды (глюкозурия) және кетонды денелердің көп мөлшері пайда болады (кетонурия) . Қанда альбуминнің, протромбиннің, фибриногеннің мөлшері, резервтік сілтілік айтарлықтай төмендейді, кетон денелері пайда болады, иммуноглобулиндердің мөлшері салыстырмалы түрде жоғарылайды, кейбір жағдайларда ұйқы безі антигендеріне және инсулинге аутоантиденелер анықталады. Диагностика және дифференциалды диагностика. Диагноз анамнездік мәліметтер, тән клиникалық симптомдар, қандағы инсулин мен глюкозаның және зәрдегі глюкозаның деңгейін зертханалық анықтау негізінде жасалады. Нефроз және нефрит кезіндегі алиментарлы және бүйректік глюкозуриядан, сондай-ақ қантсыз диабеттен ажырату қажет. Ерекше бағалы асыл тұқымды малдарды қоспағанда, экономикалық тұрғыдан ақталмаған. Ауру малдың рационында көмірсутекті азықпен қамтамасыз ету күрт төмендейді (жем, жартылай қант және қант қызылшасы, қант заттарын қоспай, сұлыжармасынан ботқа және т. б. ) Етқоректілерді пісірілген ет, балық, ет сорпасы береді. Сумен қамтамасыз ету шектелмейді. Науқастың гипергликемияның жетіспеушілігінен (гипогликемия) немесе асып кетуінен (қанттан) зардап шегетінін білуге болатын ерекше белгілер бар. Сонымен гипогликемия кенеттен әлсіздік, бас ауруы, бас айналу және бұлшықеттің қысылуымен сипатталады. Мүмкін жедел аштық сезімі, терлеу, өткір психикалық қозу. Бұл жағдай, әдетте, алкогольді ішуге байланысты, өте тез дамиды және негізінен диабеттің 1 типі бар науқастарға тән. Бұл жағдайда пациентке 4-5 дана қант, кәмпит, тәтті ыстық шай немесе газы бар тәтті су беруге болады.

Қандағы қанттың гипергликемия (артығуы) біртіндеп дамиды (бір сағаттан бірнеше күнге дейін) және жүрек айну, құсу, тәбеттің болмауы, жедел шөлдеу сезімі, құрғақ тері, тыныс алудың пайда болуымен көрінеді. Пациент летаргиялық, ингибирленген болады. Бұл жағдай стресстен немесе созылмалы аурудың күшеюінен туындауы мүмкін. Гипергликемия кезінде инсулин инъекциясы тағайындалады және сусын беріледі. Пациенттерге қамқорлық жасау кезінде қантты тұрақты түрде өлшеу әр екі сағат сайын жүргізіледі және қандағы глюкоза қалыпқа келгенше инсулин үнемі енгізіліп тұрады. Егер қант деңгейі төмендемесе, пациентті дереу ауруханаға жатқызу керек.

Соңғы отыз жыл ішіндегі диабетологияның маңызды жетістігі мейіргерлердің рөлінің артуы және олардың қант диабетіне мамандануын ұйымдастыру болып табылады, мұндай медбикелер қант диабетімен ауыратын науқастарға сапалы медициналық көмек көрсетеді, ауруханалардың, жалпы практика дәрігерлерінің және амбулаториялардың өзара әрекеттесуін ұйымдастырады, пациенттерді оқытады.

Қант диабетінің асқынуы өмір сүру сапасын нашарлатады, өмір сапасына гликемиялық бақылауды жақсартудың қарқынды тактикасы азаймайды.

Пациентке ауруды өз бетінше басқаруға мүмкіндік беру өмір деңгейіне оң әсер етеді. Бұл мүмкіндік медицина қызметкерлеріне, қант диабеті саясатына және созылмалы медицинаға байланысты. Егер медициналық персонал науқастың дауысын тыңдайтын болса, пациенттердің өздері дұрыс саясат жасай алады.

Қант диабеті проблемасы аурудың едәуір таралуымен, сондай-ақ оның күрделі қатар жүретін аурулар мен асқынулардың, ерте мүгедектік пен өлімнің дамуына негіз болатындығымен анықталады.

Қазіргі таңда түрлі факторлар есебінен созылмалы аурулардың дамуы белең алуда. Соның бірі - қант диабеті. Қант диабетінің негізгі себептеріне ең алдымен дұрыс тамақтанбау, сондай-ақ, қантқа тез айналатын көмірсу бар тағамдарды көп пайдалану, дене еңбегімен шұғылданбау, тұқым қуалаушылық, стресстік жағдайлар, бір сөзбен айтқанда салауатты өмір салтын ұстанбаудың әсерінен қант диабеті ауруының туындау мүмкіншілігі мол деп табылады. [1]

ҚД бар науқастардың көпшілігінде (72-75%) инсульттың тромбоздық емес сипаты бар, ал жалпы халық арасында бұл көрсеткіш 60% -ға жетеді. Қант диабетімен ауыратын пациенттер арасында айтарлықтай кең таралған тромбоздық емес ми инфарктісінің дамуында созылмалы ми қантамырлық жетіспеушілік жетекші рөл атқарады, атап айтқанда симпатикалық тамырқозғалтқыш жүйкелердің зақымдануы, тотығу процестерінің және гипокапнияның төмендеуі байқалады. Тромбоздық емес инсульт мидағы қан айналымын айтарлықтай арттыруды қажет ететін, соның салдарынан цереброваскулярлық жеткіліксіздік туындауына жағдай жасайтын белсенді қозғалыстағы пациенттерде жиі пайда болады. Қант диабетімен ауыратын пациенттерде тромбалық сипаттағы ми инфарктісінің даму себептері ми қан тамырларындағы атеросклеротикалық өзгерістер, қанның тұтқырлығы мен оның коагуляция қасиеттерінің бұзылуы болып табылады (қан ұюға қарсы және ұйыту жүйенің қысымын белсендіру) [2]

ҚР-да Халықаралық диабет федерациясының соңғы мәліметінде қант диабетіне 700 мыңға жуық адам шалдыққан деп көрсетілген. Халықаралық федерация «Қазақстанда қант диабетіне шалдыққандар саны 2040 жылға таман 1 миллионнан асады» деп болжайды .

АҚШ-та 2015 жыл бойынша шамамен 30, 3 миллион адам (ел халқының 9, 4 пайызы) қант диабетімен ауырады, 2015 жылы барлығы 1, 5 миллион жаңа жағдай анықталды. Тағы 84, 1 миллион АҚШ азаматы предиабет кезеңінде.

Сарапшылардың айтуынша, егер предиабетпен ауыратын науқастар одан шықпаса, бес жыл ішінде олар екінші типті қант диабетін дамытады. Мамандар 7, 2 миллион американдық қант диабетінің бар -жоғын білмеді, ал 88 пайызы диабетке дейінгі кезеңде екендерін білмеді деп санайды.

Ресей Федерациясындағы 2018 жылдың тіркелімінің деректері диспансерлік есепте тұрған 4 584 575 науқасты (халықтың 3, 1%) көрсетеді. Оның ішінде: 92% - 2 типті ҚД, 6% - 1 типті ҚД және 2% - басқа да ҚД түрлерімен, оның ішінде 8006 гестациялық диабетпен ауыратын әйелдер бар екені анықталған.

2000 жылдан бастап 2016 жылға дейін қант диабетінен болатын мезгілсіз өлім-жітім 5% - ға ұлғайды.

2019 жылы қант диабеті әлемдегі өлімнің тоғызыншы жетекші себебі болды және шамамен 1, 5 миллион адамның өліміне тікелей себеп болды.

Батыс Тынық мұхитында 2019 жылы қант диабетінің таралуы 162, 6 миллион (9, 6%) деп бағаланды.

Жапонияда қант диабетінің таралуы 2019 жылы 7, 39 миллион пациентке (5, 6%) дейін өсті.

Германия 2019 жыл бойынша 9, 5 миллион ересек адам қант диабетімен тіркелген, бұл оларды өмірге қауіпті асқынуларға душар етеді. Осы 9, 5 миллионның 4, 5 миллионы диагноз қойылмаған және нәтижесінде ерекше қауіп төнуі мүмкін. [4]

Елімізде қант диабеті нағыз індетке айналуда. Бұл ауру барлық жас шамаларында кездеседі. Пациенттердің басым көпшілігі қант мөлшерінің көбейіп кеткенін біле бермейді. Қант диабетінің бірінші типімен ауыратындар есінен танып құлап қалады. Ал екінші типке жататын дерт көпке дейін белгі бермейді.

Қант диабетінің салдарлары көптеген созылмалы ауруларға әкеледі. Атап айтсақ, жүрек аурулары, инсульт, ампутация (аяқ пен қолдың жансыздануы), көздің көру қызметінің бұзылуы, есту функциясының төмендеуі, қуық пен бүйрек инфекцияларына әкелуі мүмкін . [5-12]

Қант диабетінің қазіргі таңда кең таралуына әсер ететін факторлар қатарына тамақтану салтын мысалға келтірер едік. Қазіргі таңдағы фаст фуд тағамдарын кеңінен пайдалану семіздікке әкеледі. Қант диабетінің пайда болуына адамның дұрыс тамақтанбауы және күйзеліс себеп болады. Құрамында көмірсуы көп тамақ түрлерін, тәтті торт, конфет, балды шектеген жөн. Фаст-фуд, майға қуырылған картоп, қытырлақ нанды да аздап жеу керек. Спортпен шұғылданып, көп қозғалу қажет. Егерде ауыз құрғап, көп шөлдесеңіз бірден дәрігерге керек . [13]

Барша әлемде салмақ жетіспеуіне қарағанда артық салмақ пен семіздік өлім-жітімге көбірек әкеледі. Қант диабет ауруының-44%, жүректің ишемиялық ауруының 23%, кейбір қатерлі ісік ауруларының 7-41% жағдайлары артық салмақ пен семіздік әсерінен туындағаны зерттелген . Қант диабетінің алдын алу үшін тез сіңірілетін көмірсулы тағамдардан бастартқан жөн. Қазіргі уақытта қант диабеті пациенттерді қалыпты өмір сүру, жұмыс істеу және спортпен шұғылдану мүмкіндігінен айыратын ауру емес. Егер сіз емдеудің заманауи нұсқалары бар диета мен дұрыс режимді ұстанатын болсаңыз, пациенттің өмірі сау адамдардың өмірінен айтарлықтай ерекшеленбейді. Диабетологияның қазіргі даму кезеңіндегі пациенттерге білім беру- дәрілік терапиямен қатар, қант диабетімен ауыратын науқастарды табысты емдеудің қажетті құрамдас бөлігі және кілті. [14]

Қант диабетін басқарудың заманауи тұжырымдамасы бұл ауруды белгілі бір өмір салты ретінде қарастырады. Қойылған міндеттерге сәйкес, диабеттік көмектің тиімді жүйесінің болуы келесі мақсаттарға қол жеткізуді қамтамасыз етеді:қант диабетінің жедел және созылмалы асқынуларын жою үшін метаболикалық процестерді толық немесе толықтай қалыпқа келтіру, науқастың өмір сүру сапасын жақсарту.

Бұл мәселелерді шешу бастапқы медициналық көмек қызметкерлерінің көп күш-жігерін талап етеді. Пациенттерге мейіргерлік күтім сапасын жақсартудың тиімді құралы ретінде оқытуға назар барлық аймақтарда артып келеді.

Қазақстанда қант диабеті тегін емделеді. Кепілдендірілген тегін медициналық көмек пакеті шеңберінде диабетке шалдыққан пациенттерге түрлі дәрі мен медицина бұйымдары беріледі. Оның ішінде шприц, тест-жолақша, глюкометр, инсулин помпалары мен инсулин де бар.

2020 жылдан бастап МӘМС жүйесіне қосылуымен қант диабетімен ауыратын пациенттерге мемлекеттің есебінен профилді мамандардың қызметі, лабораторлық диагностика, күндізгі және тәуліктік стационарлардағы жоспарлы көмек көрсетіледі және дәрі-дәрмекпен тегін қамтамасыз етіледі.

Мақсаты: Қант диабетімен ауыратын пациенттердің амбулаториялық кезеңінде оңалтудың негізгі аспектілерін шет елдік зерттеулерге шолу арқылы бағалау.

Міндеттері :

1. Қант диабетімен ауыратын пациенттердің амбулаториялық кезеңінде оңалтудың негізгі аспектілерін шет елдік зерттеулерге шолу жүргізу

5. Нәтижесіне талдау жүргізу, қортынды шығару.

Зерттеудің теориялық практикалық маңыздылығы.

Диабетпен ауыратындарға жұмыс қабілеттілігін сақтау және осы ауруда өмірдің жоғары сапасын сақтау мақсатында қалпына келтіру шараларының кешені көрсетілген.

КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ КӨЛЕМІ МЕН ҚҰРЫЛЫМЫ

Зepттeу жұмыcы 38 кoмпьютepлiк мәтiн бeтiнeн тұpaды. Курстық жұмыc кipicпe, әдeбиeттepдi шoлу, зepттeу мaтepиaлдapы мeн әдicтepi, зepттeудiң нәтижeлepi, қopытынды, пpaктикaлық ұcыныcтap, пaйдaлaнылғaн aқпapaттap тiзiмi 41 әдeбиeттeн, oның iшiндe 26 шeтeлдiк әдeбиeт, 3 oтaндық әдeбиeт, интepнeт көзi жәнe қocымшaлapдaн тұpaды

I тарау: Қант диабетінің амбулаториялық кезеңінде оңалтудың негізгі аспектілері

1. 1Қант диабеті және оның типтері

Бүгінгі таңда дүние жүзінде қант диабетімен ауыратындардың саны көбейіп, жүрек-қан тамырлары, онкологиялық дерттен кейін үшінші орынды иеленуі - көпшілікті алаңдатып отырған мәселе. Бұл дерт біздің елімізде күннен-күнге көбейіп келеді. Сондықтан қант диабетінің белгілері білінген күннен бастап, денсаулыққа аса күтім керектігін ұмытпаған жөн.

Қант диабетімен дүние жүзі тұрғындарының бес пайызға жуығы, яғни 250 миллион адам ауыратыны белгілі және 15 жыл сайын бұл көрсеткіш еселеніп отыратын көрінеді. [15]

Қант диабеті -инсулиннің абсолютті немесе салыстырмалы тапшылығына байланысты созылмалы, ауыр ауру, клиникалық түрде метаболикалық бұзылуларме, гипергликемиямен және глюкозуриямен көрінеді. Қант диабеті иттерге, сирек шошқаларға, жылқыларға және жалғыз асқазаны бар басқа жануарларға әсер етеді. Қант диабетінің негізгі себебі - ағзадағы көмірсулар алмасуын реттейтін инсулиннің салыстырмалы және абсолютті жеткіліксіздігі. Салыстырмалы инсулин тапшылығы көбінесе инсулин секрециясын басатын, глюкозаға төзімділіктің бұзылуын тудыратын және инсулиннің әсерін төмендететін токсиндер мен дәрілердің әрекетімен байланысты. Абсолютті инсулин тапшылығы Лангерганс аралдарының

b-жасушаларын бұзатын заттар мен токсиндерді қабылдаудан туындайды. Аурудың басталуына шамадан тыс тамақтандыру, әсіресе қантты жем, семіздік, гипокинезия, стресс ықпал етеді. Аурудың жасырын кезеңінде аппетит жоғарылайды, шөлдеу және полиурия пайда болады. Қант диабетінің клиникалық сатысында қандағы глюкоза деңгейі бірнеше есе артады (гипергликемия), зәрдегі глюкоза деңгейі жоғарылайды (глюкозурия) және кетонды денелердің көп мөлшері пайда болады (кетонурия) . Қанда альбуминнің, протромбиннің, фибриногеннің мөлшері, резервтік сілтілік айтарлықтай төмендейді, кетон денелері пайда болады, иммуноглобулиндердің мөлшері салыстырмалы түрде жоғарылайды, кейбір жағдайларда ұйқы безі антигендеріне және инсулинге аутоантиденелер анықталады. [16] Диагностика және дифференциалды диагностика. Диагноз анамнездік мәліметтер, тән клиникалық симптомдар, қандағы инсулин мен глюкозаның және зәрдегі глюкозаның деңгейін зертханалық анықтау негізінде жасалады. Нефроз және нефрит кезіндегі алиментарлы және бүйректік глюкозуриядан, сондай-ақ қантсыз диабеттен ажырату қажет. Ерекше бағалы асыл тұқымды малдарды қоспағанда, экономикалық тұрғыдан ақталмаған. Ауру малдың рационында көмірсутекті азықпен қамтамасыз ету күрт төмендейді (жем, жартылай қант және қант қызылшасы, қант заттарын қоспай, сұлыжармасынан ботқа және т. б. ) Етқоректілерді пісірілген ет, балық, ет сорпасы береді. Сумен қамтамасыз ету шектелмейді. Пациеттің гипергликемияның жетіспеушілігінен (гипогликемия) немесе асып кетуінен (қанттан) зардап шегетінін білуге болатын ерекше белгілер бар. Сонымен гипогликемия кенеттен әлсіздік, бас ауруы, бас айналу және бұлшықеттің қысылуымен сипатталады. Мүмкін жедел аштық сезімі, терлеу, өткір психикалық қозу. Бұл жағдай, әдетте, алкогольді ішуге байланысты, өте тез дамиды және негізінен диабеттің 1 типі бар науқастарға тән. Бұл жағдайда науқасқа 4-5 дана қант, кәмпит, тәтті ыстық шай немесе газы бар тәтті су беруге болады. [17]

Қандағы қанттың гипергликемия (артығуы) біртіндеп дамиды (бір сағаттан бірнеше күнге дейін) және жүрек айну, құсу, тәбеттің болмауы, жедел шөлдеу сезімі, құрғақ тері, тыныс алудың пайда болуымен көрінеді. Науқас летаргиялық, ингибирленген болады. Бұл жағдай стресстен немесе созылмалы аурудың күшеюінен туындауы мүмкін. Гипергликемия кезінде инсулин инъекциясы тағайындалады және сусын беріледі. Пациенттерге қамқорлық жасау кезінде қантты тұрақты түрде өлшеу әр екі сағат сайын жүргізіледі және қандағы глюкоза қалыпқа келгенше инсулин үнемі енгізіліп тұрады. Егер қант деңгейі төмендемесе, науқасты дереу ауруханаға жатқызу керек.

Соңғы отыз жыл ішіндегі диабетологияның маңызды жетістігі мейіргерлердің рөлінің артуы және олардың қант диабетіне мамандануын ұйымдастыру болып табылады, мұндай мейіргерлер қант диабетімен ауыратын пациенттерге сапалы медициналық көмек көрсетеді, ауруханалардың, жалпы практика дәрігерлерінің және амбулаториялардың өзара әрекеттесуін ұйымдастырады, пациенттерді оқытады. [18]

Қант диабетін емдеуге мамандандырылған мейіргерлердің міндеттері кеңес берушінің міндеттеріне өте ұқсас.

Қант диабетімен ауыратын пациенттердің өмір сапасын жақсарту үшін мейіргер қажет:

• Аурудың даму себептерін және оның асқынуларын түсіндіріңіз.

• Емдеу принциптерін қарапайым қарапайым ережелерден бастап, емдеу және бақылау бойынша ұсыныстарды біртіндеп кеңейте отырып, пациенттерді ауруды тәуелсіз бақылауға дайындаңыз.

• Пациенттерге дұрыс тамақтану және өмір салтын өзгерту туралы егжей-тегжейлі ұсыныстар беріңіз.

• Пациенттерге қажетті әдебиеттерді ұсыныңыз. Қант диабетін емдеудің ерекшелігі - пациент өмір бойы кешенді емді өз бетінше жүргізуге мәжбүр. Ол үшін ол өзінің ауруының барлық аспектілері туралы біліп, нақты жағдайға байланысты емдеуді өзгерте алуы керек - оған мейіргер көмектесуі керек.

Қант диабетімен ауыратын пациенттердің өмір сапасын бағалау кез-келген терапевтік шараларды жоспарлау кезінде жүргізілуі керек.

Пациентке ауруды өз бетінше басқаруға мүмкіндік беру өмір деңгейіне оң әсер етеді. Бұл мүмкіндік медицина қызметкерлеріне, қант диабеті саясатына және созылмалы медицинаға байланысты. Егер медициналық персонал пациенттің дауысын тыңдайтын болса, пациенттердің өздері дұрыс саясат жасай алады. [19]

Қант диабеті (қант диабеті) - бұл инсулиннің бұзылуы және оның секрециясы нәтижесінде көрінетін созылмалы гипергликемияға тән метаболикалық (метаболикалық) аурулар тобы. Осы екі фактор да әсер етуі мүмкін. Қант диабетімен созылмалы гипергликемия дисфункциямен немесе әртүрлі органдардың зақымдалуымен, олардың жеткіліксіздігімен бірге жүреді. Ең алдымен, бұл көзге, қан тамырларына, жүрекке, бүйрекке, нервтерге қатысты .

Американдық диабетологиялық қауымдастықтың жіктелуіне сәйкес (1999 жылы жасалған) қант диабетінің келесі түрлері бөлінеді:

1. Бірінші типтегі қант диабеті-организмдегі инсулиннің абсолютті айқын жетіспеушілігімен β-жасушалардың көп мөлшерін бұзу нәтижесінде пайда болады:

2. инсулинге төзімділік, не релятивтік жеткіліксіздік, не исулинге төзімділік кезінде немесе онсыз инсулин секрециясының бұзылуы.

3. Қант диабетінің басқа да ерекше түрлері - этиологиясы мен патогенезі толық зерттелген аурудың түрлерін қамтиды:

- β-жасушалар функцияларының генетикалық ақаулары,

- инсулин әсерінің генетикалық ақаулары,

- эндокринопатия.

- ұйқы безінің эндокриндік аппаратының аурулары, иммунды орта;

-идиопатиялық (Белгісіз этиология) .

Екінші типтегі қант диабеті басым

- химиялық заттармен немесе дәрілік препараттармен индукцияланған қант диабеті,

- әртүрлі инфекциялар,

- иммунды диабеттің ерекше түрлері,

- кейде қант диабетімен байланысты басқа генетикалық синдромдар.

4. Гестациялық қант диабеті-жүктілік кезінде алғаш рет анықталған қант диабеті және глюкозаға төзімділіктің бұзылуы.

Бірінші типтегі қант диабеті (инсулинге тәуелді) -бұл аутоиммунды органоспецификалық ауру, нәтижесінде инсулиннің абсолютті жетіспеушілігінің дамуымен ұйқы безінің инсулин шығаратын β-жасушаларының бұзылуы орын алады. Патогенез ағзаның аутоиммундық ақаулығы немесе басқа қолайсыз факторлардың әсерінен инсулин шығаратын ұйқы безі жасушаларының бұзылуына негізделген. Инсулиннің жеткіліксіз мөлшерін өндіру нәтижесінде дене жасушаларының глюкозаны сіңіру процесі бұзылып, ол қанда жинала бастайды. Бұл энергетикалық дағдарысқа және дененің барлық жүйелеріне зиян келтіреді. Қазіргі уақытта I типті қант диабеті биологиялық бейімділік пен сыртқы қолайсыз факторлардың үйлесімінде пайда болатындығы анықталды:

- тұқым қуалаушылық: генетикалық деңгейде мутацияланған ген беріледі, бұл ағзаның аутоиммундық жүйесін ұйқы безіне шабуыл жасауға итермелейді (9% жағдайда пациенттің әкесінен, 3% анадан, 30% ауру ата-анадан мұра болады) ;

- вирустық инфекция: эпидемиялық паратит вирусының, ретровирустардың, қызамық вирусының, цитомегаловирустың, Эпштейн-Барр мен Коксакидің B әсері;

− химиялық заттар, дәрілік препараттар (глюкокортикоидтар, никотин қышқылы, цитостатиктер, Бактерияға қарсы препараттар және басқалар) ;

- ұйқы безінің аурулары; жануарлардан алынатын көмірсулар мен майларды көп мөлшерде тұтыну; стресс.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.