Пациентті тексеру әдістері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 75 бет
Таңдаулыға:

М. К. Қ «Талдықорған медициналық колледжі»

Ішкі аурулар пропедевтикасы пәнінен дәрістер жиынтығы

Құрастырған: Қалиева Г. О

Талдықорған

Дәрістер жиынтығын құрастырған терапия пәнінің оқытушысы: Қалиева Гульмира Омарбековна

Рецензия:

Дәрістер жиынтығы «Емдеу ісі», «Акушер ісі», «Мейірбике ісі» мамандығы бойынша «Ішкі аурулар пропедевтикасы» пәнінен студенттердің білімін нығайтуға, тереңдетуге арналған.

Дәрістер ішкі аурулардың барлық бөлімдері бойынша құрастырылған: сұрастыру, қарау, пальпация, перкуссия, аускультация, лабораторлы және аспаппен зерттеу әдістерін қарастырады.

Дәрістер бастауыш және орта кәсіптік білім бойынша ҚР ҒБМ ОӘК-ның 2002 жылы бекітілген бағдарламасына сәйкес құрастырылған.

Рецензенттер:

Дуванбекова Г. С. - өндірістік - әдіскер, жоғарғы санатты оқытушы.
Сон Н. Н. - терапия пәнінің оқытушысы, жоғарғы санатты оқытушы - дәрігер.
Каримова Г. А. - терапия кабинетінің төрайымы, жоғарғы санатты оқытушы - дәрігер.

Дәрсітер жиынтығының шығуына жауапты медицина ғылымының кандидаты, колледж директоры: Жансеңгіров С. М.

Ішкі аурулар пропедевтикасы

Ішкі аурулар пропедевтикасы пәнінде ішкі мүшелер ауруларының клиникалық белгілерін, оларды анықтау әдістерін зерттейді: студент диагноз қою логикасын үйренеді. Пропедевтиканы білу кейін терапияны және басқада клиникалық пәндерді оқуға қажет.

«Терапия» және «Ішкі аурулар» деген терминдер бір біріне синоним болып келеді. Терапия - ішкі аурулар туралы ғылым.

ХІХ ғасырда «ішкі аурулар» түсінігіне балалар және жұқпалы аурулары, акушерлік ісі, гинекология және де басқа бөлімдері кіретін, кейін бұл бөлімдер жеке клиникалық бөлімдерге бөлініп шықты. Терапия бөлімі болашақ фельдшерге медицинаның ең негізгі бөлімі болып табылады, өйткені барлық диагностикалық әдістер, науқасты оларға дайындау, пациентке дәрігерге дейінгі жедел көмек көрсету әдістері осы бөлімде қаралады.

Ішкі аурулар медицинасының тарихі адам қоғамы пайда болғаннан бері Ежелгі Қытайда, Ежелгі Үндістанда, Вавилонда, Египетте өте жоғары дамыған болатын.

Біздің дәуірге дейін 5 ғасырда Грецияда туған Гиппократ қазіргі клиникалық медицинаның іргесін салушы болып табылады. Ол медицинаны терең ұғынып, адам ағзасын қоршаған ортамен тығыз байланыста екенін зерттеген және дәлелдеген. Гиппократ науқасты «төсек қалпында бақылау» әдісін, «зиян келтірме» деген негізгі медицина принципін енгізген. Ол науқастың түр-тұлғасын, төсін, кеуде формасын, дене құрылысын, тәбетін, зәрін, қанын, нәжісін, қақырығын және т. б. секреттерін зерттеуді еңгізген. Пальпация, перкуссия, аускультация әдістемелерін, 60-тан астам дәрілердің түрлерін ашқан. «Гиппократ антын» әлі күнге дейін дүние жүзінің студенттері медицина оқуын аяқтағанда береді.

Әбу Әли Ибн Сина (Авиценна) медицинаның дамуына үлкен үлес қосқан ғалымдардың бірі болып саналады. Ол 980 ж. Бұхараға жақын жерде дүниеге келген. Бұл Шығыс елінің ұлы ғалымы. Грек, рим, үнді, орта азиялық дәрігерлердің көз қарастармен тәжірибелерін біріктіріп жинақтап. «Дәрігерлік ғылым каноны» атты кітап шығарған. Бұл кітап 500 жылдан астам уақыт бойында дүние жүзіндегі дәрігерлік маңдайлы еңбек болып саналды.

ХҮІІ ғасырдан бастап барлық ғылымдардың жылдам дамуына байланысты медицинада өте тез дамыды: аурудың диагностикасы, зерттеудің жаңа тәсілдері және аурулардың алдын алу шаралары өркее бастаған. Термометрияны де Гаен, перкуссияны Ауэнбруггер, стетоскоппен аускультация жасауды Лаэннек, пациентті жүйелер бойынша сурастыру әдісі М. Я Мудров, Г. А. Захарьин, Остроумов А. А, іш қуысы мүшелерінің пальпациясын В. П Образцов еңгізген.

ХІХ ғасырдың екінші бөлігінде біртіндеп зертханалық және аспаптармен зерттеу тәсілдері қосыла бастаған, ХІХ ғасырдың аяғында Рентген Х-сәулелерін ашқаннаң кейін рентгенологиялық зерттеу әдісі еңгізілді

Ауру туралы ұғым

Ауру/дерт, сырқат/ деген түсінікке ұзақ уақыт әр түрлі анықтамалар берілген. Ежелгі ғасырларда ауруды, адамды басып алған шайтанның күші деп ойлаған. ХІХ ғасырдан бастап ауруға деген көз қарастар өзгерген:

Ауру - өмірге қауып төндіретін функциялардың бұзылуы. (Ашофф-неміс ғалымы)
Сыртқы ортаның зиянды әсеріне ағзаның қайтаратын жауабы. (С. П. Боткин)
Ауру - бұл өз жағдайында қысылған өмір. (К. Маркс)

Қазіргі кезде ауру - бұл сыртқы және ішкі ортаның өте күшті тітіркендірулердің жүйке жүйесі арқылы әсер етуіне байланысты, ағза тіршілігінің бұзылуы.

Аурулардың ағымы бойынша жіктемесі:

1. Жедел (өткір немесе жіті) ауру. Бұл кезде ауру бірден басталады. Аурудыңклиникалық белгілері толық анық көрінеді. Қысқа уақыт ішінде сауығып қалпына келеді.

2. Созылмалы ауру өмір бойы созылады рецидив, ремиссия түрінде өтеді.

Ремиссия кезінде аурудың белгілері азайып пациент өзін сау сезінедіде, жұмысқа жарамды болады.

Рецидив кезінде ауру белгілері қайталанады.

Ауру ағымының сатылары:

Жасырыңды (латентті, инкубациялық) . Бұл сатыда аурудың себебінің алғашқы

рет әсер етуінен бірінші клиникалық белгілердің пайда болуынша уақыт.

Продромальды сатыдеп аурудың ең алғашқы белгілерімен толық дамыған кезіндегі аралықты айтамыз.
Аурудың толық дамыған сатысы. Бұл сатыда аурудың клиникалық бейнесі анық білінеді. Кейде клиникалық белгілері анық болмауы мүмкін. Ағымы бойынша бұл саты жедел немесе созылмалы болуы мүмкін. Созылмалы түрі ұзақ айлап, жылдап рецидив, ремиссия түрінде өтеді
Аяқталу кезеңі- аурудың белгілерінің толық жойылу кезеңі, еңбекке қабілетінің қалпына келуі - бұл сауығу. Толық айығу аурудың жедел ағымында болады, өте сирек созылмалы түрінде кездеседі. Кейде асқынулармен және өліммен аяқталуы мүмкін немесе мүгедектікке ұшырайды.

Мүгедек топтары

ІІІ топ - пациенттердің еңбекке қабілеті аздап шектелген, жеңіл еңбек ұсынылады.

ІІ топ - пациенттер еңбекке жарамсыз, кейде уақыты қысқартылған жұмысқа рұқсат беріледі.

І топ - пациенттер еңбекке жарамсыз және күтімге мұқтаж

Мұгедектік тобын МСЭК (медико - санитарлық эксперттік комиссия) мүшелері белгілейді.

Этиология - аурудың себептерін зерттейтін ғылым.

Себептер әр түрлі болады. Олар бір неше негізгі топтарға бөлінеді.

Биологиялық себептер : аурулардың қоздырушылары ( бактериялар, вирустар, саңырауқулақтар, таяқшалар, құрттар, гельминттер. Сырқаттанған адамдардан сау адамдарға аурудың қоздырушыларын тасымалдаушылар - қан сорғыш жәндіктер, шыбындар, шіркейлер, кенелер

Механикалық себептер: жарақаттар, сынықтар, мидың шайқалуы, езілулер созылулар.

Физикалық себептер : температураның әсер етуі/ күйктер, үсулер, ыстық өту, күн өту, ылғалдың, электр тоқтың, ионды радиацияның әсер етуі және басқалары.

Химиялық себептер : қатты немесе жұмсақ шаңды заттар, жедел немесе созылмалы ұланулар, өндірістік зияндылар.

Алиментарлы себептері: тамақты көп ішіп жіберу, ащы, ыстық, майлы, бұзылып кеткен тағамдарды қабылдау, саңырауқұлақтармен ұлану.

Психикалық себептер : жедел немесе созылмалы стресс жарақаттардың орталық жүйке жүйесіне әсер етуі. Бұл себептерден гипертониялық ауру, асқазанмен ұлтабардың ойық жара ауруы және басқа аурулар дамиды. Науқастың төсегінің жанында дұрыс айтылмаған сөз, ятрогенді ауру (ятрогения) тудыру мүмкін.

Әлеуметтік себептер: адамның тіршілігінің, еңбегінің қолайсыз төмен жағдайы, жұмыссыздық, панасыздық, жалғыздық.

Генетикалық себептер : тұқымқуалаушылық немесе хромосомды жүйеде өзгеріс. Бұл аурулар: гемофилия, қант диабеті, психикалық аурулар- шизофрения.

Экологиялық себептер : экологияның бұзылуы.

Патогенез - аурудың даму механизмін, ағымын және аяқталуын зерттейтін ғылым.

Симптом - аурудың бір белгісі. Мысалы, жөтел - бронхиттің симптомы, шөлдеу- қант диабетінің, жүректе ауырсыну- стенокардияның, ентігу- жүрек жетіспеушілігінің.

Симптомдар субъективті және объективті болып бөлінеді.

Субъективті симптом - науқас адам ауруының белгісін сезіп, ауруы туралы өзі айтып жеткізу.

Объективті симптом: бұл тексерген кезде анықталған белгі, жалпы қарауда, пальпация, перкуссия және аускультацияда анықталады. Мысалы: көгеру, ісіну, бауырдың ұлғаюы.

Синдром - өзара тығыз байланысы бар ұлпалармен жүйелердегі патологиялық өзгерістерді көрсететін симптомдар. Мысалы: ісіну синдромы (ісінулер, асцит, терінің бозаруы немесе көгеруі), диспепсиялық (жүрек айну, лоқсу, қусу, іш өту)

Диагностика - ауруды тексеру тәсілдері туралы ғылым. Бұл терминнің ішіне пациентті толық тексеріп диагнозын қою кіреді.

Диагноз - ауру туралы медициналық терминмен айтылатын аурудың қысқа түйінін айтады.

Диагноздың түрлері:

Болжамалы диагноз - ауру туралы информация толық жиналмаған кезде қойылады, көбінесе қабылдау бөлімінде.
Клиникалық диагнозды ауру туралы барлық мәліметті, соның ішінде зертханалық, аспаптармен зерттеулер жинағанда қояды.
Қорытынды диагноз дифференциалды диагноз жүргізілген кезде қойылады.
Дифференциалды диагноз деп осы қойылған диагнозбен кейбір симптомдар ұқсастығы бар барлық болжамды диагноздарды тізімнен шығару әдістері.

Аурудың емі. Диагноз қойылғаннан кейін пациентке емдеу тағайындалады. Ол комплексты болады, медикаментті терапиядан басқа оның ішіне тәртіп сақтау, диета, физиотерапия басқада дәстүрлі емес емдеу әдістері кіреді. Емханада жүргізілетін емдеу- амбулаторлы, стационарда- стационарлы, санаторияда- санаторлы деп аталады.

Емдеудің түрлері.

Тәртіппен емдеу. Пациенттің жағдайына байланысты қатаң, жартылай төсек, жалпы төсек тәртібі тағайындалады.

Диетотерапия - емдәммен емдеу. Емдік емдәмдердің 15 түрі болады. №1, 2 асқазан ауруларында, №5 бауыр ауруларында, №7 бүйрек ауруларында, № 9 қантты диабетте, №10 жүрек ауруларында т. б

Минералды сумен емдеу - минералды су сілтілі және қышқыл болады. Пациенттерге асқазанның қышқылдығына байланысты тағайындалады. Кейбіреуінде несеп айдайтын эффектісі болады.

Қымызбен емдеу . Қымыз бұл биенің ашытқан сүті. Антисептикалық, иммунитетті өте күшті, көтеретін әсері бар.

Медикаментозды емдеу. Дәрі-дәрмекпен емдеудің бірнеше түрі болады.

Этиологиялық емдеу - ең біріншіден аурудың себебіне әсер ететін дәрілер тағайындалады. Мысалы: бактериальді инфекцияларда - антибиотиктер, сульфаниламитер, туберкулезде - изониазид және т. б.
Ппатогенездік емдеу - ауру барысында өзгерген мүшелердің функциясына әсер ететін ем.

Симптоматикалық емдеу. Аурудың белгілі симптомдарына әсер ету, мысалы: жөтелге - қақырық түсіретін микстура, бас ауырғанда - парацетамол т. б.

Физиотерапиялық емдеу - кейбір көрсеткіштерге физиотерапиялық әсер беру. Бұл массаж, диатермия, УВЧ, ультракүлгін сәулелері, ультрадыбыс, сумен емдеу және т. б.

Психогенді емдеу - тағайындалған емге пациенттің сенімін тудыру, оны сендіру, әсіресе препараттарды аз дозада қабылдау қажеттігін. Кейде гипнозбен, аутотренинг, психотерапиямен емдеу қажет.

Фитотерапия - шөптермен емдеу, шырындармен емдеу әр түрлі жеміс жидектің шырынымен емдеу, ара өнімдерімен емдеу - бал, прополис, металлотерапия, рефлексотерапия, уринотерапия, магнитотерапия және т. б.

Емдегенде полипрогмазиядан аулақ болу: өте көп мөлшерде дәрі дәрмек тағайындамау. Әсіресе аллергиялық реакциялардан сақ болу керек және дәрілік заттың қабылдау уақытын, мөлшерін, балалар дозасын білу керек.

Алдын алу (профилактика) - бұл аурулардың дамуына мүмкіндік бермейтін шаралар кешені. Жеке және жалпы алдын алу болады. Жалпы алдын алу бұл өкімет жүргізетін шааралар. Бұл диспансерлер, санаторийлер салу, вакцинация, ревакцинация, флюорографиялық зерттеу жүргізу. Жалпы халықтың тұрмыстық жағдайын көтеру. Радио, теледидар, журналдар арқылы санитарлық тазалыққа үгіттеу. Ішкі аурулармен ауыратын пациенттерді диспансерлік тіркеуге алу. Пациенттерді жылына 1-2 рет бақылап алдын - алу (рецидивке қарсы) емдеу тағайындау, санаторлы- курорты емдеуге жіберу.

Жеке алдын- алу- Әр адамның жеке бас гигиенасын сақтауы, санитарлық мәдениетін көтеру, жыл мерзіміне сай киіну, экологияға қамқорлықпен қарау.

Пациентті клиникалық тексеру әдістері

Пациентті тексеру әдістері. Пациентті зерттеуде қолданылатын тәсілдер,

негізгі және қосымша болып екі топқа бөлінеді.

Негізгі тәсілдер:

Субъективті зерттеу
Объективті зерттеу/ инспекция/
Сипау/ пальпация/
Қағу, тақылдату/ перкуссия/
Тыңдау/ аускультация/

Қосымша тәсілдер:

Зертханалықлық тәсілдер
Аспаптармен / инструментальды/ зерттеу
Дәрігерлік манипуляциялар мен диагностикалық операциялар.

Пациентті субъективті зерттеу әдістері.

Субъективті зерттеу - ауру адамды немесе оның жақындарын сурастыру әдісі. Оны белгілі жоспармен өткізеді: науқас туралы жалпы мәлімет, пациенттің шағымдары, ауру анамнезі (тарихі), пациенттің өмірінің анамнезі.

Анамнез - (грек тілінен анамнезис- еске түсіру, еске алу) - сұрау барысында науқастың өзі немесе жақындары, таныстары науқас жайында және оның ауруы жайында берген мәліметтері.

Төлқужаттық бөлім. Науқас туралы жалпы мәлімет, бөлімшеде пациент туралы мәлімет жинау: аты, жөні, тегі, жасы, (туған күні және толық жасы), жынысы, ұлты, мекен жәйі, білімі, мамандығы, жұмыс орны және атқаратын қызметі. Пациент өз жасынан үлкен көрінсе, онда атеросклероз немесе гипертониялық ауру деп ойлауға болады.

Пациенттің шағымдары. Пациент стационарға түскен кезде немесе қаралған кезде шағымдарын жинайды. Алдымен негізгі шағымдары мұқият анықтап дәлелденеді. Мысалы: пациент жүрек тұсындағы ауырсынуға шағымданса, ауырсынудың күштілігін, орналасуын, иррадиациясын пайда болған жағдайын, немен басылатынын аңықтайды. Осылай басқада шағымдары да дәлелденеді.

Шағымдар қосымшада болады, олар ағзаның патологиялық процеске жалпы реакциясын көрсетеді. Бұл шағымдардың сипаттамасы әр түрлі ауруларда бірдей болады. Мысалы: әлсіздік, терлеу, ұйқы қашу, бас ауру, тәбетінің төмендеуі. Бұлардыда толық дәлелдеу керек. Осыдан кейін жүйелер бойынша шағымдарды, әр жүйеге тән белгілерді біліп, оларды анықтайды. Мысалы : ас қорыту жүйесіне тән, тәбетінің өзгеруі, жүрек айну, құсу, іш өту, кебу, қату және т. б.

Аурудың анамнезі (тарихі) . Бұл сұрастырудың негізгі бөлігі, өйткені аурудың дамуындағы барлық этаптары туралы мәлімет жинаймыз. Біріншіден, науқастан қашан ол алғашқы рет ауырғанын сұраймыз (өзін аурумын деп санайды) . Қалай ауырғанын анықтау: аурудың басталуын немен байланыстырады, қалай басталғанын, қандай белгілер болды, не қолданады, келесі сұрақ: «ауру қалай дамыды?»: бұл жерде аурудың ағымын, емделуін, оның нәтижесін, қайталануын, стационарда, санаторийда, диетасын, дәрігердің ұсынысын сақтауын, алдын алу, емін қабылдауын, қандай зерттеулер өткізілгенін және олардың нәтижесін анықтайды.

Соңғы бөлімінде ауру созылмалы болса, жағдайының соңғы нашарлауын немен байланыстыруын оның уақытын, не қолданды, қаралу себебін анықтау керек.

Өмір тарихі. Ауырған адамның өмір баянын зерттегенде алдымен оның туылған жерін анықтаймыз - бұл аурудың даму себебіне үлкен үлес қосады. Мысалы : эндемиялық жемсау, радиация, суық ылғалды климат. Науқастың бала кезінен өсіп дамуын, денсаулығын анықтайды.

Міндетті түрде өмірінде басқа қандай аурулармен ауырғаны, жақын тума туыстарының денсаулықтары анықталады. Бұл мәліметтер маңызді болып табылады, өйткені кейбір аурулар тұқым қулайды. Мысалы: қант диабеті, гипертониялық ауру, бронх демікпесі, психикалық аурулар және т. б.

Бұрын сырқаттанған аурулары болса хронологиялық ретпен анықтайды, яғни туберкулез, ревматизм, вирусты гепатит венерологиялық психикалық аурулармен ауырғанын және операциялар жасалғанын дәлелдейміз.

Кәсіптік және тұрмыстық жағдайы туралы мәлімет жинау керек. Адам денсаулығына оларда әсер етеді, жұмысыздық, өндірістік зиянды әсерлер, панасыздық. Сырқаттың дамуына тамақтануда әсер береді, яғни зиянды әдеттер: алкоголь, шылым шегу, нашақорлық, насыбай ату. Осы нәрселерге әуес болса онда қанша уақыт құмар болғанын және қай мөлшерде қолданылатын анықтау керек.

Жанұялық анамнез: жанұядағы адамдардың саны, қаражат мәселесі, жанұядағы психологиялық микроклимат, интимды қарым қатынас.

Эпидемиологиялық анамнез : Жөтелген және қалтыраған науқастармен қарым - қатынаста болды ма, соңғы айда қаладан (ауылдан) тыс шықты ма және шетелге барды ма.

Аллергологиялық анамнез : дәрілерге, тағамдарға, иістерге, шаң-тозаңдарға, шөптің иістеріне реакциясын сурастыру қажет. Оларға қандай белгілердің пайда болуы /жас ағу, түшкіру, қышыну/. Бала кезінде экссудативті диатезбен ауырған - ауырмағанын анықтау.

Экспертті анамнез: Осы жылда науқастың ауырған уақытын анықтау керек, егерде науқас 4 айдай ауырған болса, онда медико - экспертті комиссияға жіберу керек. Олар еңбекке жарамсыз қағазының уақытын ұзартады немесе мүгедек тобын береді.

Гинекологиялық анамнез: Әйелдерде етеккірінің келген уақытын, мөлшерін, ұзақтығын және жүктілігін, босану, аборт, тұсік болғанын, гинекологиялық операциялар, менопауза болса оның уақытын анықтау керек.

Урологиялық анамнез: Еркектерден несеп бөлуінің бұзылуын, уретрадан бөліністерін және потенциясын анықтау керек.

Пациентке ауруы және өзі туралы дұрыс мәлімет беру қиынға түседі, сондықтан әңгімесін бақылап отырып, қажетті сұрақтарды ғана қою керек.

Сұрастыру тәсілдің диагностикалық маңызы өте зор. Тәжірибелік медицинада «дұрыс жиналған анамнез- жарым диагноз» деген ертеден қалыптасқан пікір бар. Онын куәсі- кейбір аурудың диагнозын тек сұрастыру арқылы ғана қоюға болады.

Пациентті объективті тексеру әдістері

Науқасты объективті тексеру - ағзаның жалпы жағдайы және жеке ішкі мүшелермен жүйелердің жағдайы туралы көрініс алу. Бұл әдіс негізгі клиникалық тексеріс әдісіне жатады. Осы әдісті қолданғаннан кейін қосымша қандай тексеру әдісін қолдануға болатынын шешеді.

Жалпы қарау . Науқасты жалпы қарау, диагноз қоюға өте зор диагностикалық маңыз береді. Жалпы қараудың көмегімен тек қана жалпы көріністі ғана емес, сонымен қатар «бір қарағаннан » диагноз қоюға болады / акромегалия, гидроцефалия және т. б/. Арнайы ережелерді сақтап яғни біртіндеп рет-ретімен қарау керек. Қарауды күндізгі жарықпен немесе лампа жарығымен, тікелей немесе бүйіренен отырып жүргізіді.

Қарау техникасы. Науқастың денесін жалаңаштай отырып кеудені вертикальді күйде тексереді, ал ішті горизонтальді және вертикальды жағдайда қарауға болады. Қарауды ретімен жүйелер бойынша жүргізу керек. Жалпы мағына беретін симптомды шығару үшін, алдымен жалпы қарау керек, одан кейін аймақ бойынша дене мүшелерін, басы, беті, мойны, денесі, қол-аяғы, терісі, сүйегі, буыны, шырышты қабаттары, түкті қабаттары қаралады.

Жалпы қарау кезінде:

Науқастың жалпы жағдайын бағалау керек: қанағаттанарлық, орташа, ауыр және өте ауыр болады.

Есінің күйін анықтау керек. Науқастың есі анық, анық емес: ступор, сопор, кома болып бір неше дәрежеге бөлінеді.

Ступорлық жағдай - есеңгіреген жағдай. Қоршаған ортаға қызықпайды, сұраққа кешігіп жауап береді, бірақ жауабы дұрыс.

Сопор лық жағдай кезінде пациент қатты айқайға немесе жұлқылауға ғана реакция береді. Рефлекстері сақталған, кейбір инфекциялық ауруларда кездеседі.

Комалық жағдай - пациент толық естүссіз. Қоршаған ортаның қоздырғыштарына ешқандай жауап және реакциясы жоқ. Рефлекстері жойылған өмір тіршілігіне қажетті функциялары бұзылған.

Науқастың отырысы белсенді, енжарлы және мәжбүрлі болып бөлінеді.

Белсенді отырыс - бұл жеңіл дәрежелі ауруларда немесе аурудың бастапқы кезеңінде болады. Науқас жағдайын тез өзгерте алады.

Еңжарлы қалыптағы пациент қимылсыз болады. Баспен аяқ қолдары ауырлық күшіне байланысты, салбырап жатады, денесі төсектің аяғына сырғып кетеді. Өз - өзін күтуге жарамсыз.

Мәжбүрлі қалыпты пациент өзін мазалайтын ауырсыну сезімдерін азайту немесе тоқтату үшін қабылдайды.

Мысалы: бір бүйіріне жату, ауырған немесе сау бүйіріне, ішіне бүрісіп, аяқтарын бүгіп жату, қалшиып қатып қалу, шалқасында жату, ішпен етбетінен еріксіз жату.

Құрғақ плевритте ауырған бүйірін қысып жатады.
Қабырға сынғанда сау жағында жатады.
Ортопноэ - қатты ентіккен кезде төсекте амалсыз тік отыру қалпы, ентігуді азайтады.
Амалсыз шынтақ пен тізеге сүйену қалпы экссудативті перикардитте болады.

Дене бітімі . Бұған науқастың салмағы, бойы, конституциясы жатады.

Конституция- ағзаның морфологиялық және функционалдық ерекшеліктерінің жиынтығы, 3 типте болады.

Астениялық түрі- дененің тік өлшемдері көлденең өлшемдерден ұзын болуы. Аяқ - қолдары денеден ұзын. Май-шел қабаты 1 см кем.

Гиперстениялық түрі - дененің көлденең өлшемдері тік өлшемге қарағанда басым болуы. Аяқ-қолдары қысқа. Май-шел қабаты 1 см артық.

Нормастениялық түрі - астениялық типпен гиперстениялық типтің арасындағы орташа тип.

Теріні қарау. Терінің түсіне, эластикалық қабілетіне, ылғалдығына, бөртпелерге, тыртықтарға көңіл аударамыз.

Терінің түсі бозғылт, сарғыш, жер түсті, күл түстес немесе қоныр болуы мүмкін.
Терінің эластикалық қабілетін немесе тургорын екі саусақпен теріні бүгу арқылы анықтаймыз.
Терінің ылғалдығы - көбіне терлегенде болады.
Терінің бөртпелері - әр- түрлі болады: петехия, пурпура, эритема, күлбір,

қабыршықтар.

Тері асты май қабатының дамуы - қалыпты, төмендеген және жоғарлаған болуы мүмкін. Сонымен қатар ісінулердің бар жоқтығын көреміз.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.