ДЕРЕКТЕР ҚОРЫНЫҢ ТЕОРИЯСЫ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 71 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ҚОЖА АХМЕТ ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ - ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ

КОМПЬЮТЕРЛІК ҒЫЛЫМДАР КАФЕДРАСЫ

Аға оқытушы Мауленов С. С.

ДЕРЕКТЕР ҚОРЫНЫҢ ТЕОРИЯСЫ

пәні бойынша лекция жинағы

Түркістан - 2022

Лекция жинағы Ахмет Ясауи университетінің білім беру үдерісін ұйымдастыру бойынша нормативтік құжаттар жинағы СМЖ университет ережесі (ЖН-СМЖ-013-2014) негізінде дайындалды.

Лекция сабағының жинағын дайындаған: аға оқытушы Мауленов С. С.

Лекция тақырыптары

Деректер қорына кіріспе. Ақпараттық жүйелер.: Деректер қорына кіріспе. Ақпараттық жүйелер.

Деректер қорына кіріспе. Ақпараттық жүйелер.: Деректер қорын басқару жүйелері.

Деректер қорына кіріспе. Ақпараттық жүйелер.: Ақпараттық жүйелер архитектурасы.

Деректер қорына кіріспе. Ақпараттық жүйелер.: Мәліметтердің моделі. Иерархиялық, желілілік, реляциялық, постреляциялық, көпөлшемді, объектілі-бағытталған мәлімет модельдері.

Деректер қорына кіріспе. Ақпараттық жүйелер.: Деректердің реляциондық моделі. Индекстелеу және алғашқы кілт. Кестелер байланысы. Деректер тұтастығы. Сұраныс тілі.

Деректер қорына кіріспе. Ақпараттық жүйелер.: Кестелер нормализациясы. Нормализацияның мақсаты. Функционалды тәуелділіктер. Нормализация процесі. Бірінші нормаль форма. Екінші нормаль форма. Үшінші нормаль форма. Бойс-Коддтың нормаль формасы (БКНФ) . Төртінші нормаль форма. (4НП) . Бесінші нормаль форма (5НП) .

Деректер қорына кіріспе. Ақпараттық жүйелер.: Реляциялық мәліметтер қорының негізгі концепциялары. Қатынастар. Реляциялық алгебра.

Деректер қорына кіріспе. Ақпараттық жүйелер.: Реляциялық мәліметтер қорын жобалау және жобалау кезеңдері

Деректер қорына кіріспе. Ақпараттық жүйелер.: "Мән-байланыс" (ER- әдісі) әдісімен жобалау.

Деректер қорына кіріспе. Ақпараттық жүйелер.: SQL тіліне кіріспе. Тілдің мүмкіндіктері, жетістіктері және функциялары. SQL тілінің тарихы, стандарты мен қолданылуы

Деректер қорына кіріспе. Ақпараттық жүйелер.: SQL -командаларының типтері

Деректер қорына кіріспе. Ақпараттық жүйелер.: Мәліметтер қорының объектілерін басқару.

Деректер қорына кіріспе. Ақпараттық жүйелер.: Индекстарды құру және жою.

Деректер қорына кіріспе. Ақпараттық жүйелер.: Ұсыныстармен жұмыс.

Деректер қорына кіріспе. Ақпараттық жүйелер.: Сақталатын процедуралар, оларды құру, орындау және жою, Триггерлер, құру және жою операторлары

№1 Лекция тақырыбы: Деректер қорына кіріспе. Ақпараттық жүйелер.

Мәліметтер қоры туралы негізгі түсінік
Ақпараттық жүйелер
Деректер банкі және оның компоненттері

Лекция мақсаты мен міндеттері: Деректер қорының негізгі түсініктерін ұғыну.

Лекция мазмұны:

1. Мәліметтер қоры туралы негізгі түсінік

Мәліметтер қоры - бұл алдымен кестелер жиынтығы, мәліметтер қорына процедуралар және басқа объектілер қатары кіреді.

Мәліметтер қоры - қоғамның қандай да бір саласындағы немесе оның бөліміндегі нақты объектілер туралы мәліметтер жиынтығы.

Мәліметтер қоры - қарастырылатын заттың объектілері жағдайлары мен арақатынасын көрсететін атауы бар мәліметтер жиынтығы.

Мәліметтер қоры жүйесі (datаbase system) - белгілі бір пәндік сала туралы арнайы ұйымдастырылған ақпаратты сақтауға арналған компьютерлік жүйе.

Жүйе қолданушыларының көптеген әрекеттерді орындауға мүмкіндігі бар. Мысалы:

Мәліметтер қорына жаңа бос файлдарды қосу;
Бар файлдарға жаңа мәліметтерді қосу;
Мәліметтерді іздеу;
Мәліметтерді өзгерту;
Мәліметтерді жою
Мәліметтер қорында бар файлдарды жою.

Ескерту. МҚ-ында файлдар кесте, жолдар жазба(гесөгф , бағандар өрісфеШ) болып анықталады. Кесте және мәліметтермен орындалатын амалдар арнайы SQL операторлары арқылы орындалады.

Кестені қандай да бір объектілер жиынның атрибуттары бар екі өлшемді кесте ретінде елестетуге болады. Кестенің аты идентификатор болады, ол арқылы оған сілтеме жүреді. Кестенің бағандары сол немесе басқа объектілердің характеристикаларына, яғни өрістерге сәйкес келеді. Әрбір өріс сақталған мәліметтердің аты мен типі арқылы сипатталады. Өрістің аты - идентификатор. ол әртүрлі программалардағы мәліметтерді манипуляциялау үшін қолданылады. Өрістің аты латын әрпімен жазылады. Өрістің типі мәліметтер өрісінде сақталғандардың типтерін сипаттайды. Ол жол, сан, үлкен текстер, кескіндер т. с. с. болуы мүмкін.

Әрбір кестенің жолы берілген кестеде сипатталған объектілердің біреуіне сәйкес келеді, оны жазба деп атайды және оның құрамына берілген объектіні сипаттайтын барлық өрістердің мәні кіреді. Мәліметтер қорын құрған кезде

информациялардың қарама - қайшылықсыз болуын қамтамасыз ету маңызды. Әдетте бұл әрбір жазбаның қайталанбауын қамтамасыз ететін кілттік өрісті енгізумен іске асады. Кілттік өріс бір немесе бірнеше өріс болуы мүмкін. Өрістердің мәнін қолданушы өзі енгізеді және ол мәліметтер қорында сақталады. Бұл өрістерден басқа кейбір жүйелерде есептелінетін өрістерді енгізуге болады. Мұндай өрістердің мәнін қолданушы енгізбейді, ол автоматты түрде басқа жазба өрістерінің мәні негізінде есептелінеді. Кестемен жұмыс кезінде қолданушы немесе программа курсормен жазбалардың бойымен жылжитын секілді. Әрбір уақыт мезгілінде ағымдағы жазба бар және онымен жұмыс жасалады.

Мәліметтер қоры жүйесі сызбасы 1-суретте көрсетілген. Онда жүйенің негізгі төрт компоненті көрсетілген: мәліметтер, аппараттық қамсыздандыру, баздарламалъщ қамсыздандыру және қолданушылар.

$C:\Users\Serzhan\AppData\Local\Temp\FineReader10\media\image1.jpeg$

Мәліметтер. Көбіне МҚ-ндағы мәліметтер «тұрақтылар» деп аталады. «Тұрақты» ретінде аралық нәтижелер, сұраныстар нәтижесі, кіріс және шығыс параметрлері, және т. б. алуға болады.

Мәліметтер қоры жүйесі бірқолданушылық (бір мезетте бір ғана қолданушы қолдана алады) және көпқолданушылық (бір мезетте бірнеше қолданушы қолдана алады) бола алады.

Аппараттық қамсыздандыру. Аппараттық қамсыздандыруға төмендегілерді жатқызуға болады:

Ақпаратты сақтауға арналған жинақтағыштар, контроллер құрылғылар;
Бағдарламалық қамсыздандырумен жұмыс жасауда қолданылатын компьютер жадысы және процессор (немесе процессорлар) .

Багдарламалық қамсыздандыру. Қолданушылар жүйесі мен мәліметтерді физикалық сақтауға арналған жүйенің өзара әрекетін қамтамасыз ететін мәліметтер қоры диспетчері(database manager) немесе мәліметтер қорын басқару жүйесі(database manager system - DBMS) . МҚБЖ-нің негізгі қызметі -

МҚ қолданушысына аппараттық қамсыздандыру деңгейіне кіріспей-ақ мәліметтер қорымен жұмыс жасауға мұмкіндік береді. МҚБЖ-нен басқа бағдарламалық қамсыздандыру құрамына басқа да компоненттер кіреді. Мысалы: утилиттер, қосымшаны құру құралдары, жобалау құралдары, есеп беру генераторлары.

Қолданушылар. Қолданушыларды төрт топқа бөлуге болады:

МҚ администраторлары;
Мәліметтер қорын жобалаушылар;
МҚ-ын қолданатын қолданбалы бағдарламаларға жауап беретін қолданбалы программисттер;
Жұмыс станциялары немесе терминалдар арқылы мәліметтер қорымен жұмыс жасайтын қолданушылар;

Ақпараттық жүйелер

Кең мағынада ақпараттық жүйе (АЖ) анықтамасы ретінде ақпараттарды өңдеудің әрбір (кез-келген) жүйесі келе береді. АЖ-дің қолданылу аясы бойынша мынадай жүйелерге бөлуге болады: өндірісте, білімде, денсаулық қорғауда, ғылымда, әскери істе, әлеуметтік ортада, сауда және басқа да. Мақсаттық функциясы бойынша АЖ-ді келесідегідей негізгі категорияларға бөлуге болады:

басқарушы
ақпараттық-анықтамалықтар
шешім қабылдауды қолдау

Любая ИС должна выполнять три основные функции:

· ввод данных;

· запросы по данным;

· составление отчетов.

Ввод данных. Система должна предоставлять возможность накапливания и упорядочения данных. Необходимо обеспечить просмотр этих данных, внесение в них изменений и дополнений с тем, чтобы поддерживать актуальность информации.

Запросы по данным. В системе должна существовать возможность находить и просматривать отдельные части накопленной информации.

Составление отчетов. Время от времени возникает необходимость обобщать и анализировать большую группу данных ИС, представляя ее в виде документа.

Байқаймыз, кейбір қолданбалы есептерді шешу үшін іске кірістірілетін аппараттық-бағдарламалы құралдардың жиынтығы сияқты кейбір кезде АЖ ұғымының тар мағынада түсіндірілуі қолданылады. Ұйымдарда, мысалы, келесідегідей мақсаттар қойылған ақпараттық жүйелер бар болуы мүмкін: кадрлардың есебі және материалды-техникалық құралдар, жабдықтаушылар мен тапсырыс берушілердің есеп-қисабы, бухгалтерлік есеп және т. с. с

Деректер банкі және оның компоненттері

Деректер банкі орталықтандырылған сақтау функциясы және бір немесе бірнеше деректер қорына ұйымдастырылған өңделетін ақпараттарды жинау функциясы іске асырылған АЖ-мен бірдей түрлі болып есептеледі

Деректер банкі жалпы оқиғада келесі компоненттерден тұрады: деректер қоры (бірнеше қорлар), деректер қорын басқару жүйесі, деректер сөздігі, администратордар, есептеуіш жүйелер және қызмет етуші персонал. Аталған компоненттерді және олармен байланысқан кейбір маңызды түсініктерді қысқаша қарастырамыз.

Деректер қоры есептеуіш жүйенің жадында сақталатын және объектінің күйін қарастырылып отырған заттық облыста олардың өзара байланысын бейнелейтін әдейі түрде ұйымдастырылған деректердің жиынтығы.

Деректер қорында сақталатын логикалық структураларды деректердің елестету моделі деп атайды. Деректердің елестету моделінің (деректер моделі) негізгілеріне келесілер жатады: иерархиялық, реляциондық, постреляциондық, көп өлшемді және объектіге бейімделген.

Деректер қорын басқару жүйесі (ДҚБЖ) - кіріспеге және ДҚ-ның көптеген пайдаланушылармен қолданылуына, құруға арналған тілдік және бағдарламалық құралдар комплексі. Әдетте ДҚБЖ-ін қолданылатын деректер моделі бойынша айырып таниды. Реляциондық деректер моделінің қолданылуына негізделген ДҚБЖ реляциондық ДҚБЖ деп аталады.

ДҚБЖ-нің негізгілерінің бірі болып келесі жүйелер саналады: IMS (IBM, 1968 ж. ), IDMS (Cullinet, 1971 ж. ), ADABAS (Software AG, 1969 ж. ) и ИНЭС (ВНИИСИ АН СССР, 1976 ж. ) . Қазіргі таңдағы деректер қорын басқарудың жүйелер саны мыңдаған.

Қосымша қолданбалы тапсырмаға арналған ақпаратты өңдеуді қамтамасыз ететін бағдарлама немесе бағдарламалар комплексін ұсынады. Бізде ДҚ қолданатын қосымшалар қарастырылады. Қосымшалар ДҚБЖ ортасында немесе ортасынан тыс жерде - ДҚ-на рұқсат үшін қолданылатын құралдар мысалы, Delphi немесе C++ Builder бағдарламалау жүйесі көмегімен құрылады. ДҚБЖ ортасында өңделген қосымшаларды әдетте ДҚБЖ қомысшалары, ДҚБЖ ортасынан тыс қосымшаларды - сыртқы қосымшалар деп атайды.

Деректер қорымен жұмыс істеу үшін ДҚБЖ құралдары жеткілікті және құру үшін бағдарламалауды қажет ететін қосымшаны қолданудың қажеті жоқ. ДҚ-мен жұмыс кезінде квалифициясы жоқ пайдаланушылармен ыңғайлылықты қажет ететін қосымша негізгі түрде өңделеді немесе ДҚБЖ интерфейсі пайдаланушыларға ұнамайды.

Деректер сөздігі (ДС) деректер структурасы туралы, ДҚ файлдарының бір-бірімен әрекеттестігі туралы, деректер типі мен оларды бейнелеу форматы туралы, деректердің пайдаланушыға арналғандығы туралы, қорғаныш кодтары мен рұқсаттың шектеулігі туралы және т. б. орталықтандырылған ақпараттарды сақтауға арналған деректер банкісінің жүйелерін сипаттайды.

Функционалдық түрде деректер сөздігі барлық деректер банкісінде қатысады, бірақ осы функцияларды орындай отырып әрқашан компонент осындай атқа ие бола бермейді. Көбінесе деректер сөздігі функциясы ДҚБЖ-мен орындалады және жүйенің негізгі менюімен шақырылады немесе оның утилитінің көмегімен іске асырылады.

Деректер қорының администраторы (ДҚА) эксплутациясы жағдайында ДҚА әдетте ақпараттық жүйелердің жұмыс жасауын аңдиды, бекітілмеген рұқсаттан қорғауды қамтамасыз етеді, ДҚ-да сақталатын ақпараттың дәлдігін, қайшылықсыз, сақтау және анықтық бақылайды. Бір пайдаланушылық ақпараттық жүйелер үшін ДҚА функциялары әдетте ДҚ қосымшасымен жұмыс істеушілердің беттерінде жүктеледі.

ДҚА-ның есептеуіш желілерінде, ереже бойынша, желі администраторымен бірлесіп әрекет қылады. Соңғының міндеттеріне желінің аппараттық-бағдарламалық құралдарының функциялауын бақылау, желілер реконфигурациясы, бағдарламалық қамтамасыз етудің кейін қалыптасуы және жабдықтардың қабыл алмауы, профилактикалық шаралар және рұқсатқа шек қоюды қамтамасыз ету кіреді.

Есептеуіш жүйелер (ЕЖ) әрекеттестік жиынтығы мен келісе жұмыс істейтін ЭЕМ-ді немесе процессорлар және басқа құрылғыларды, қабылдау процесінің автоматтандырылуын және тұтынушыларға ақпаратты беруді қамтамасыз етеді. Деректер банкісінің негізгі функциялары болып деректерді сақтау мен өңдеу болып табылса, онда қолданылып отырған ЕЖ орталықтандырылған процессорлардың (ОП) қуаттылығымен бірге тікелей рұқсаттың оперативті және сыртқы жадының жеткілікті көлеміне ие болуы қажет.

Қызмет етуші персонал іскер күй жағдайында техникалық және бағдарламалық құралдардың сүйемелдеу функциясын орындайды. Ол профилактикалық, регламенттік, қалпына келтіретін және жоспар бойынша басқа жұмыстарды, сонымен қатар қажеттілік жағдайындағыларды орындайды.

Оқытудың техникалық құралдары: дербес компьютер

Лекция оқудың тәртібі, оқыту әдістері мен түрлері: баяндау, сұрақ - жауап, түсіндіру, кіріспе лекция

Деңгейлік тапсырмалар:

1-деңгей.

Ақпараттық жүйелер сөзіне кең және тар мағынада анықтама беріңіз.
Деректер банкі нені ұсынады және оның құрасына қандай компоненттер кіреді?
ДҚБЖ-нің тағайындалуы қандай?

2-деңгей.

Деректердің негізгі модельдерін атаңыз.
Қосымшаға анықтама беріңіз, қандай жағдайларда өңделетіндігін көрсетіңіз.
Деректер сөздігінің тағайындалуын көрсетіңіз.
Деректер қоры администраторының функцияларын атап беріңіз.
Есептеуіш жүйе нені ұсынады?

3-деңгей.

Клиент-сервер архитектурасын сипаттаңыздар және оның орындалуының нұсқаларын атаңыз, артықшылығы мен кемшілігін көрсетіңіз.
Ақпараттық жүйенің құрылымын файл-сервермен бейнелеңіздер.
Ақпараттық жүйенің құрылымын деректер қоры серверімен бейнелеңіздер.
ДҚБЖ-не жататын бағдарламалардың негізгі түрлерін сипаттаңыздар.

ОБСӨЖ тапсырмалары: Деректер қорына кіріспе. Ақпараттық жүйелер.

СӨЖ тапсырмалары: Мәліметтер қорының мақсаты және негізгі компоненттері. Заманауи мәліметтер қорын басқару жүйесіне шолу (МҚБЖ) . Ақпараттық жүйенің архитектурасы. Мәлісеттер қорын басқару жүйелері.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Андасова Б. З. Деректер базасының теориясы/ Оқулық. Астана. - Еуразия ұлттық университеті, 2010. ~ 436 б.

2. Андасова Б. З. Реляциялық деректер базасын жобалау/Оқу құралы. - Астана. - КазАТУ, 2010. - 148 б.

3. Хомоненко А. Д., Цыганков В. М., Мальцев М. Г. Базы данных. Учебник для высших учебных заведений / Под ред. А. Д. Хомоненко. - 6-е изд., доп. - СПб. : КОРОНА-Век, 2009. - 736 с. - ISBN 978-5-7931-0527-9.

4. Шмыгалева T. A., Черикбаева Л. «Клиент-серверлік қосымша». А: Қазақ Университеті, 2011. - 130 бет.

5. Бидайбеков Е. Ы., Елубаев K., Шекербекова Ш. Т. «Мәліметтер қоры және ақпараттык жүйелер». Алматы, 2010. - 100 б.

№2 Лекция тақырыбы: Деректер қорын басқару жүйелері .

Мәліметтер қорын басқару жүйесі
Қазіргі МҚБЖ-нің негізгі қызметтері
Деректер қорын басқару жүйелері (ДҚБЖ) және оның негізгі функциялары.
ДҚБЖ классификациялары.

Лекция мақсаты мен міндеттері: Деректер қорын басқару жүйелерінің негізгі қызметтерін ұғыну.

Лекция мазмұны:

1. Мәліметтер қорын басқару жүйесі

Мәліметтер қорын басқару жүйесі - көптеген қолданушылар мен мәліметтер қорын қолдану және берілгендерді енгізу үшін негізделген тілдік жабдықтар мен программалар кешені.

МҚБЖ мәліметтер қорын қолдануды басқаратын бағдарламалық жабдық болып табылады. Бұл келесі түрде жүзеге асырылады:

Қолданушы арнайы деректер тілін қолдана отырып МҚ-ына сұраныс жібереді(мысалы, SQL) .
МҚБЖ сұранысты қабылдайды және талдайды.
МҚБЖ осы қолданушы үшін сыртқы сызбаны қарастырады.
МҚБЖ сақталынған деректер қорында қажетті әрекетті орындайды.

Комплекстік мәліметтер қорын бірнеше әдістермен құруға болады:

Программалаудың алгоритмдік тілдері - Бейсик, Паскаль.
Программалаудың ортасы көмегімен - Visual Basic, Delphi.
Мәліметтер қорын басқару жүйесі деп аталатын арнайы программалық жабдық көмегімен - Access, FoxPro.

Дербес МҚБЖ бір компьютерде орындалатын жеке мәліметтер қорын құруды қамтамасыз етеді. Жеке МҚБЖ Paradox, Dbase, FoxPro, Access. Жалпы МҚБЖ «Клиент - Сервер» архитектурасымен жұмыс істейтін ақпараттық жүйелерді жүйелерді құруды қамтамасыз етеді. Мысалы Oracle, Microsoft SQL SERVER, INTERBASE.

МҚБЖ - ның тілдік құрылғыларының құрамына мыналар жатады:

Мәліметтерді сипаттау тілі - мәліметтердің логикалық құрылымын сипаттауға арналған.
Мәліметтерді игеру тілі - мәліметтерді енгізу, таңдау, модификациялау операцияларын орындайды.
SQL - құрылымды программалау сұраулар тілі, мәліметтер құрылымын басқаруға, игеруге және қашықтықтағы мәліметтер қорына енуге арналған стандартты құрылғы.
Үлгі бойынша сұранымдар тілі QBE (Query By Example) мәліметтер қорында визуальды сұрауларды құруға арналған.

2. Қазіргі МҚБЖ негізгі қызметтері

Қазіргі МҚБЖ-нің атқаратын негізгі қызметтері:

Мәліметтерді сақтау, алу және жаңарту;
Ақырғы қолданушыларға жүйелік каталогты жеткізу(аты, өрістердің типі және өлшемі, имя, байланыс атаулары, шектеулер және т. б. ) ;
Мәліметтердің бүтіндігін және қарама-қайшы келмеуін басқару; «Бүтіндік» терминімен, әдетте мәліметтер қоры әр бөлігінде сақталған мәліметтердің бір-біріне қарсы келмеуі түсіндіріледі. Мысалы: мектепке түсу мерзімі оны бітіру мерзімінен кеш болуы мүмкін емес.
Мәліметтердің тәуелсіздігін қолдау;
Транзакцияны қолдау (қолданушының мәліметтер қорын қолдануға және өзгертуге арналған әрекеттер жиыны) ;
МҚ-ын қалпына келтіру;
МҚ-ын қолдануды басқару;
Мәлімет алмасуды қолдау(коммуникациялық бағдарламалық жабдықтардың интеграциясы) ;
Қосымша қызметтер(экспорттау- импорттау утилиттері . . . ) .

Кез-келген қорда өзіндік мәліметтермен қатар оның құрылуы туралы ақапарат (яғни оны көбіне құрылымы деп атайды) болады. Қарапайым жағдайда құрылым ақпарат типін және ол үшін жадының талап етілетін көлемін көрсетеді. Құрылым жайлы мағлұматтар мәліметтер қорын басқару жүйесіне ішкі тасымалдаушылардағы мәліметтердің талап етілетін орнын оңай есептеуге мүмкіндік береді.

ДҚБЖ классификациясы. Жалпы оқиғада ДҚБЖ ішінде ДҚ қолдануды және кіріспені, құру процестерін қолдайтын кез келген бағдарламалық өнімді түсінуге болады. Базада бар болатын бағдарламалардың қайсысы ДҚ-на қатысы бар екендігін және қандай өлшемде олар деректер қорымен байланысты екендігін қарастырайық.

ДҚБЖ-не келесі бағдарламалардың негізгі түрлері кіреді:

• толық функционалды ДҚБЖ;

• ДҚ сервері;

• ДҚ клиенттері;

• ДҚ-мен жұмыста бағдарламаларды өңдеу құралы.

Толық функционалды ДҚБЖ (ТФДҚБЖ) басында үлкен машиналарға, содан кейін мини-машиналарға және ПЭЕМ-ге арнап пайда болған. Барлық ДҚБЖ санынан жаңа заманғы ДҚБЖ-не мысалға, Clarion Database Developer, DataEase, DataFlex, dBase IV, Microsoft Access, Microsoft FoxPro және Paradox R:BASE сияқты пакеттер жатады.

Әдетте ПФДҚБЖ меню командаларының арқасында ДҚ-мен негізгі әрекеттерді орындайды: кестелер структурасын құру және модифицирлеу, сұраныстарды қалыптастырады , есеп берулерді өңдеу, оларды баспаға алып шығару, және т. б. Сұраныстарды және есеп берулерді құру үшін бағдарламалаудың қажеті жоқ, ал QBE тілін қолдану ыңғайлы. (Query By Example - үлгімен сұраныстардың қалыптастыруы) . Көп ПФДҚБЖ кәсіптік өңдеушілерге бағдарламалаудың құралдарын қосады.

Кейбір жүйелер көмекші және қосымша құралдары ретінде ДҚ немесе CASE-жүйелердің схемаларын жобалаудан тұрады. Басқа ДҚ-на рұқсатты қамтамасыз ету үшін немесе SQL-серверлердің деректеріне толық функционалды ДҚБЖ факультативті модульдерден тұрады.

ДҚ серверлері ЭЕМ желісінде деректерді өңдеудің орталық ұйымы үшін арналған. ДҚ-ның бұл тобы қазіргі уақытта кемірек көп сады, бірақ олардың саны бірте-бірте өсуде. ДҚ басқа (клиенттік) бағдарламалармен әдетте SQL операторы көмегімен сұралады.

ДҚ серверінің мысалдары ретінде келесі бағдарламалар саналады: NetWare SQL (Novell), MS SQL Server (Microsoft), InterBase (Borland), SQLBase Server (Gupta), Intelligent Database (Ingress) .

Жалпы оқиғада ДҚ серверлеріне арналған клиенттік бағдарламалардың рөлінде әр түрлі бағдарламаларды қолдануға болады: ПФДҚБЖ, электрондық кестелер, мәтіндік процессорлар, электрондық пошта бағдарламалары және т. б. Бірақ «клиент - сервер» қосының элементтері бағдарламалық қамтамасыз етудің бір немесе әр түрлі пайдаланушыларына жата алады.

Клиенттік және серверлік бөлімдер бір фирмамен толтырылған болса, олардың арасындағы функциялардың таралуы орынды түрде орындалады. Қалған жағдайларда әдетте деректерге рұқсатты қамтамасыз ету «ердің құны болса да» мақсатымен іске асырылады. Бұндай қосудың мысалы ретінде, толық функционалдық ДҚБЖ-нің бірі серверде рөл ойнайды, ал екінші ДҚБЖ (басқа өндіруші) - клиент рөлі. Осылай, SQL Server (Microsoft) ДҚ сервері үшін клиенттік бағдарлама рөлінде dBASE IV, Blyth Software, Paradox, DataEase, Focus, 1-2-3, MDBS III, Revelation және басқа да сияқты көптеген ДҚБЖ қатыса алады.

ДҚ-мен жұмыс кезіндегі бағдарламаларды өңдеу құралдары келесі бағдарламалардың тең түрлілігін құру үшін қолданыла алады:

• клиенттік бағдарламаларды;

• ДҚ сервері мен олардың бөлек компоненттерін;

• пайдаланушылық қосымшаларды.

Пайдаланушылық мінез-құлқына байланысты ДҚБЖ-ін арнайылар және көп қолданылатындар деп бөледі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.