Картадағы өлшеу дәлдігі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Әл - Фарабиатындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Факультет: «География және табиғатты пайдалану»

Кафедра: «Кадастр және жерге орналастыру»

Реферат

Тақырыбы: « План және карта бойынша анықталатын нүктенің ұзындықтарын бағытын және ауданын өлшеу дәлдігі»

Орындаған: Тлеумұрат А.

Тексерген: Джуламанов Т. Д

Алматы 2022 жыл

Мазмұны

Кіріспе

Негізгі бөлім

Картадағы өлшеу дәлдігі
Алаңдарды карта бойынша өлшеу
Карта бойынша қашықтықты көзбен анықтау

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе

Картадағы өлшеу дәлдігі

Карта бойынша қашықтықты өлшеу дәлдігі оның масштабына, картаны құрастырудағы қателіктерге, қағаздың мыжылуы мен деформациясына, рельефке, өлшеу құралдарына, адамның көру қабілеті мен дәлдігіне байланысты.

Адамның көзі екі сызықты бөлек көре алатындығы анықталды, егер олардың арасындағы алшақтық 0, 1 см-ден кем болмаса, нәтижесінде топографиядағы бұл мән әдетте графикалық дәлдік деп аталады.

Әр түрлі масштабтағы карталарда 0, 1 см шамасы жердегі әртүрлі қашықтыққа сәйкес келеді. Бұл қашықтық масштабты дәлдік деп аталады. Сонымен, 1:10 000 масштабтың шекті дәлдігін 1 м деп санау керек (осы картадағы 1 см жерде 100 м сәйкес келеді, сондықтан 0, 1 см 1 м сәйкес келеді) . Осылайша, басқа масштабтағы карталар үшін өлшеудің шекті дәлдігі: 1:25 000 - 2, 5 м; 1:50 000 - 5 м; 1:100 000 - 10 м; 1:200 000 - 20 м; 1:500 000 - 50 м; 1:1 000 000 - 100 м. Топографиядағы шекті графикалық дәлдік карта масштабының 0, 5 мм - 5% құрайды.

Карта бойынша өлшенген қашықтық әрқашан нақтыға қарағанда біршама қысқа болады. Себебі, көлденең төсеу карта бойынша өлшенеді, ал жердегі оларға сәйкес сызықтар көлбеу, яғни олардың көлденең төсемдерінен ұзағырақ болады.

Сондықтан есептеу кезінде сызықтардың көлбеуіне тиісті түзетулер енгізу қажет:

* 10° сызықтардың көлбеуі-сызық ұзындығының 2% түзету;

* 20° сызықтардың көлбеуі-сызық ұзындығының 6% түзету;

* 30° сызықтардың көлбеуі-сызық ұзындығының 15% түзету.

Алаңдарды карта бойынша өлшеу

Объектілердің аудандары көбінесе координаталық тордың квадраттарын есептеу арқылы өлшенеді. Жергілікті жердегі 1:10 000-1:50 000 карта торының әрбір квадратына 1 км, 1:100 000 - 4 км, 1:200 000 - 16 км сәйкес келеді.

Үлкен аудандарды карта немесе аэрофотосурет бойынша өлшеу кезінде геометриялық әдіс қолданылады, ол учаскенің сызықтық элементтерін өлшеуден және оны формулалар бойынша кейіннен есептеуден тұрады.

Егер картадағы бөлік күрделі конфигурацияға ие болса, онда ол түзу сызықтармен тіктөртбұрыштарға ((A + B) • 2), үшбұрыштарға ((A • b) : 2) бөлінеді және алынған фигуралардың аудандарын есептейді, содан кейін олар жинақталады.

Шағын учаскелердің аудандарын тікбұрышты пішінді арнайы кесінділері бар офицерлер сызғышымен өлшеу ыңғайлы.

Ауданның радиоактивті ластану ауданы (Р) үшбұрыштың ауданын анықтау формуласы бойынша есептеледі:

P = Ra : 2, (4. 1)

мұндағы R- шеңберінің радиусы, км; а-хорда, км.

Карта бойынша қашықтықты көзбен анықтау

Құтқару жұмыстарын, іздеу шараларын ұйымдастырудағы күрделі және тез өзгеретін жағдай әрдайым ТЖМ қызметкеріне сызғышты немесе басқа құралдарды қолдана отырып картада өлшеуге мүмкіндік бермейді. Бұл жағдайларда көздің қашықтығын анықтай білу маңызды. 1:200 000 және одан үлкен масштабтағы заманауи карталарда бұл тапсырма километрлік торды бейнелеу арқылы айтарлықтай жеңілдейді. Километрлік тордың квадраттарының бүйірлерімен кез-келген қашықтықты оңай және тез өлшеуге болады. Мұны істеу үшін көрсетілген масштабтағы картадағы шаршының жағы 4 км, 1:100 000 масштабтағы картада - 2 км, ал үлкен масштабтағы карталарда - 1 км екенін есте ұстаған жөн.

1:500 000 және одан кіші масштабтағы карталарда километрлік тор қолданылмайды, осыған байланысты қашықтықты көзбен анықтау күрделене түседі. Осы карталар бойынша қашықтықты көзбен анықтауда қажетті дағдыларды нәтижелерді аспаптық әдіспен міндетті түрде тексере отырып, жүйелі жаттығулар арқылы ғана алуға болады. Жаттығу үшін, ең алдымен, масштабты Сызғышты пайдаланып, әртүрлі масштабтағы карталарда 10 км сегменттердің ұзындығын анықтау керек. Осы сегменттердің мөлшерін есте сақтай отырып, сіз карталардың бірінде көзді тексеруге кірісе аласыз. Осы мақсатта картадан кездейсоқ таңдалған нүктені және одан әр түрлі бағытта, сызықтық масштабқа қарамай, көзге ұзындығы 10, 20, 30 және 50 км сегменттерді анықтау ұсынылады. Қашықтықты көз өлшегіш анықтаудың дәлдігін 5% - ға дейін жеткізуге болады. Көз өлшегіш бір масштабтағы картада өңделгеннен кейін, сіз басқа масштабтағы картада жаттығуға ауыса аласыз. ТЖМ қызметкерлері жиі жұмыс істейтін 1:50 000 және 1:100 000 масштабтағы карталарға ерекше назар аудару керек.

Әдетте жолдар, өзендер және жағалау сызықтары болып табылатын қисық және орамалы сызықтар бойынша қашықтық көз өлшегішпен неғұрлым күрделі және дәлірек анықталады. Қиындық мынада, мұндай өлшеулер үшін бұл сызықтар көзбен түзетілуі керек. Сызық қисығының бір бөлігін түзу түрінде елестете отырып, бұл сызықтың ұзындығы белгілі сегментке сәйкес келетінін анықтауға болады. Кейбір тас жолдардың бойындағы көптеген ауқымды карталарда километрді тіректер бейнеленген, оларды қашықтықты көзбен анықтау үшін де қолдануға болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.