Биліктің қалыптасуының тәсілдері мен көздері тақырыбына дәлелді эссе

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Ғұмарбек Дәукеев атындағы
АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ Коммерциялық емес акционерлік қоғамы

ИТСУ кафедрасы

Әлеуметтік-саяси білім модулі (әлеуметтану, саясаттану)
пәнінен
СӨЖ
Есеп беру

Тақырыбы: .Биліктің қалыптасуының тәсілдері мен көздері тақырыбына дәлелді эссе жазу.

6В07108 - Автоматтандыру және басқару білім беру бағдарламасы

Орындаған __ __топ студенті ______ _________

Қабылдаған:

_________________ ... ..____________ ________ 15______09_____2022ж.
(баға) (қолы)

Алматы 2022

Биліктің қалыптасуының тәсілдері мен көздері
тақырыбына дәлелді эссе жазу.

Билiк -- қазақ халқының дәстүрлі санасында "ел басқару", "өкім ету" сөздерімен мәндес ұғымды білдіреді. Билік мақсаты -- көп қырлымды ұғым. Ол қоғам мүшелерінің арасындағы әлеуметтік-табиғи айырмашылықтарға, субьективті-обьективті қарым-қатынастарға байланысты қалыптасады. Оның мақсаты -- қоғамда тұрақтылықты қамтамасыз ету, ал ішкі мән-мазмұны -- үстемдік пен бағыныштылықты орнықтыру. Экономикалық, саяси, құқықтық, әскери, рухани және отбасылық билік түрлерінің арасында қоғамдық дамудың ұйытқысы әрі саяси күрестің негізгі нысаны болып саналатын мемлекеттік биліктің маңызы ерекше. Өкіметтің ерік-қалауын топтастыру, айрықша басқару аппаратын иелену, арнаулы органдар дербестігін қамтамасыз етіп, қоғамдық тұрмысты тәртіпке келтіру ісіне дара иелік ету, қоғам мен жеке тұлға қарым-қатынасында мәжбүрлеу мүмкіндігіне жету билікке тән белгілер болып табылады. Субьектінің мақсатына орай биліктің нысанына ықпал ету үшін пайдаланылатын құралдардың барлығы "билік ресурстарын" құрайды. Мысалы, қоғамдық өндіріс пен тұтынымға қажетті материалдық игіліктер, ақша, құнарлы жерлер, пайдалы қазбалар, т.б. -- биліктің экономиялық ресурсы, ал әлеуметтік, әскери. ресурстарды туындатушы әмбебап қор саналатын адамзат баласы демографиялық ресурс ретінде бағаланады. Және билік басқа елдермен қарым-қатынас болып сол елде лауазымын яғни дәрежесін сақтап қалу. Биліктің көптеген түрі бар: мемлекеттік және отбасы билігін айтуға болады. Мемлекеттік саясаттану жалпы қоғамдағы негізгі билікті қалыптастырады. Осы билікке қоғамдағы барлық мүшелер бағынуға және құрметтеуге тиіс. Негізгі мемлекеттік билікті басқаратын мүшелер бұл парламент пен президент болып саналады.
Биліктің негізгі міндеті -- қоғамды басқарудың стратегиясын айқындап, дамудың негізгі бағыттары бойынша нақты шаралар қолдану, әлеуметтік процестерді шұғыл басқарып, дамудың орнықтылығы мен сындарлылығының маңызды өлшемдеріне бақылау орнату, ал ең басты принципі -- оның заңдылығы. Билік әлеуметтік құрылымның ең күрделі әлеуметтік және саяси қарым-қатынастарын қамтитын қоғамдық, ұжымдар мен олардың арасындағы қарым-қатынастарды қамтитын көпшілік немесе қауымдық және жеке адамдық, шағын топтық деңгейлерінде салтанат құрып, қызмет атқарады. Саясаттану ілімінде биліктің пайда болып, жүзеге асуының әр қилы пішімі зерделенеді. Ол басқару пішіміне орай -- монархиялық республикалық,президенттік және парламенттік; мемлекет құрылысының пішіміне орай -- унитарлық, федеративтік, конфедеративтік; саяси режиміне орай -- тоталитарлық, авторитарлық және демократиялық; саяси ағымына орай консервативтік, неоконсервативтік, либералдық, неолибералдық, социал-демократиялық болуы мүмкін. Билікті заң шығарушы, атқарушы және сот қызметі тармақтарына бөлу жаңа дәуірдің үлкен теориялық жаңалығы болды. Олардың арасында тежеу мен тепе-теңдік жүйесінің болуы, яғни дербес билік тармақтарының өзара үйлесімділігін сақтау, олардың заңға бағынуын қамтамасыз ету принципі демократиялық, азаматтық қоғам орнатып, құқықтық мемлекет құруға берік негіз қалайды.
Жалпыға келгенде мемлекеттік билік туралы нақты көз қарас жок, мемлекеттерде әр түрлі билік жайлы тұжырымдамалар бар олар: Теологиялық, Бихевиолистикалық, Психологиялық. Бұларды қысқаша тұжырымдағанда Теологиялық бұл - билік адамның белгілі бір мақсаттарға ұмытысымен түсіндіріледі өйткені бұл мақсаттар түрлі болуы мүмкін. Бір қатар адамдар билік арқылы күн көруге тырысады. Басқа біреулердің мақсаттары атақ - абыройға қол жеткізу, қажетті таныстың лауазымын көтеру болып саналады. Бихевиолистикалық бұл - билік әр адамды туғаннан қалыптасқан бағыушылыққа немесе бұйрық берушілікке бейімділіке түсіндіріліп сондықтан бұйрық беруге қаблеті бар адамдар билікке ұмтылады. Психологиялық бұл - билікке тырысу адамның белгілі бір кемшілігімен түсіндіріледі. Егер адам қандайда бір жетіспеушілік сезінсе (моральдық және тәндік әлсіздік) бұл оны мазалайды. Өмірінде белгілі бір кемшілік қалыптасады, сондықтан бұл жетіспеушілікті билікке жету арқылы өтеуге тырысады.
Адам билікті өз қолына алған соң ол басқа адамдарды билеу құқығына ие болады. Және адам биліке қол жеткізгеннен киін 2 түрлі қасиетке болінеді олар бұйрық беру мен билікке яғни жауапкершілігі сезімі пайда болады.
Объектінің өз еркімен субъектіге бағынып және оның айтқанын орындауының бірнеше түсініктемесі бар.
а) объект субъектінің еркін қорыққанынан және билік құрылымдар жағынан қандай да бір санкциялардан сескенгенінен өз еркімен бағынады. Мұндай ситуация көбіне демократиялық емес мемлекеттерде кездеседі яғни тоталитарлық, автолитарлық билік.
б) табиғи бағыну жеке адамның әдеттерінің күшінде жатыр, жүз жеге бойы қандай да бір белгілі билікке әдеттенген халық осы әдеттен өте қиын шықты және соның ішінде басым бөлігі КССРОның орнатқан тоталитарлық режимі.
Шынайы беделге негізделген билік - ең беделді, сенімді билік болып есептеледі.
Биліктің типтері
Билік іске асуы үшін - билікті іс-әрекеттердің орындалуының белгілі тірей қажет. Осының күшінде билік түрлі ресурстарға сүйенеді: экономикалық, әлеуметтік, рухани.
Экономикалық билік - бұл елдің экономикалық ресурстарының үстінен бақылау, бұл жай уақытта билігін іске асыруға мүмкіндік береді. Барлық билік түрлерінің ішінде - экономикалық билік ең тиімді күштесі болы табылады. Басқа сөзбен айтқанда экономикалық билік - материалдық байлықтарды игеруде пайдаланылады. (Бұл билік адамға). Әлеуметтік билік - қоғамның әлеуметтік құрылымындағы әлеуметтік билігі.
Белгілі бір жерінде қорланады. Бұл билік адамға берілген мемлекеттің иерархиялық құрылымында белгілі бір орынға ие болуына мүмкіндігі бар. Бұл биліктің көмегімен адам материалдық және рухани байлыққа құқылы ететін қандай да бір жеңілдектерге, әлеуметтік жағдайға қол жеткізеді.
Рухани билік - адамдарға ақпарат, ғылыми жетістіктер арқылы іске асырылатын құралдары және т.б. арқылы іске асырылады.
Принудительное билік - күш көрсету, қорқытуға сүйенеді. әр мемлекетте пайда болған мәселелерді күш көрсету арқылы шешетін арнайы құрылымдар бар. Силовые құрылымдар. Шенеуніктік аппарат, әскер, сот, түрме, прокуратура және т.б. кіреді.
Капиталистік формацияның кезеңінде мемлекет пен адамның қарым-қатынасын қарастыратын либералдық теория пайда болады. Оның мәні: мемлекеттік осы мемлекеттік жеке азаматтары құратын болғандықтан мемлекетті құрамы адам алғышқы болады ал мемлекеттің басқарушы жағдайынан шығады да, ал мемлекеттің өзі адамды барлық құқықтарымен, еркіндігін өмір сүруіне кедергі жасамай қорғап отыруға міндетті марксистік концепция. Тоталитарлыққа өте жақын. Оның түйіні: мемлекет пен адамның қарым-қатынасы классикалық негізде құрылады. Адамның қандай - да бір классқа қатысы хатпен оның қоғамдағы орыны анықтайды.
Осы теория бойынша мемлекетпің беретін көлеміндегі қандай да бір құқығын алады. Үстем етуші класс бір клас өкілдеріне көбірек, келесі біреуіне азырақ беруге құқылы. Бұл концепцияда индивид өзінің жеке Біз деген мағынаға кіреді. Бұл түсіністі қандай - да бір класс, партия және т.б. өзіне алуы мүмкін.
Жеке тұлғасыз қазіргі заманғы құқығы. Қазіргі заманғы қоғамды демократизация, демократия, мемлекеттің өркениет тілігі адам құқығына қатысына байланысты. Бұл адам құқығының негізіне қағаз құқық яғни ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.