Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресудің құқықтық механизмі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Тағам өнімдерінің технологиясы және қауіпсіздігі кафедрасы

РЕФЕРАТ
Тақырыбы: Сыбайлас жемқорлық ұғымы

Орындаған:Ганибаев Алмат ТПРП-21-11К
Қабылдаған:Молиева Сандуғаш

Алматы 2022
ЖОСПАРЫ
1. Сыбайлас жемқорлық ұғымы мен жіктелуі
2. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресудің құқықтық механизмі.
3.Сыбайлас жемқорлықтың зардаптары мен салдары

1)Сыбайлас жемқорлық ұғымы мен жіктелуі Күрделі, қатпары көп құбылыс ретіндегі сыбайлас жемқорлықтың тарихы өз ғұмырының ұзақтығы жөнінен адамзат өржениетінен емес. Оның пайдаболуы алғашқы таптық қоғамдар мен мемлекеттіккурылымдар қалыптасқан уақыттар қойнауына жетелейді. Мемлекеттік қызмет жүйесіндегі сыбайлас жемқорлық туралы жазбаша мәліметтердің ең алғашқыларын Көне Бабырдың б. 3. б.XXIV ғасырдағы мұрағаттарынан көруге болады. Патша Лагаша Урукагина шенеуніктер мен соттардың жүгенсіз эрекеттеріне тыю салу мақсатымен мемлекеттік басқару ісін реформалады. Ежелгі Латынның белгілі нақылы былай дейді: Сыбайлас жемқорлық- әлеуметтік феномен, қоғам мен қоғамдық қатынастар туындысы. Сыбайлас жемқорлықтың пайда болуы мен өмір суруі қоғамдық және шаруашылық қызметтегі басқару функциясының жекеленуі сәтінен бастап мүмкін болады. Өйткені, нақ осы жағдайда лауазымды басшыда (басқарушыда) қоғам, мемлекет мүддесі үшін емес, жеке басы үшін ресурстарды пайдалану және шешім қабылдау мүмкіндігі пайда болады. Сонымен, сыбайлас жемқорлық өте ерте уақытта туған және қазіргі күні де бар күрделі әлеуметтік-саяси құбылыс ретінде көрінеді - сыбайлас жемқорлықтың көрініс беру формаларының өзгеруі барысында оның ауқымы тарылмайды. Қазіргі қоғамдағы сыбайлас жемқорлық - басқа саяси, экономикалық, мәдени әлеуметтік институттармен өзара тығыз байланысты өлеуметтік институт, басқару жуйесі элементі. Сыбайлас жемқорлықтың институттануы мыналардан көрінеді: . сыбайлас жемқорлықтың бірқатар әлеуметтік функцияларды атқаруы: әкімшілік байланыстардың жеңілдетілуі, басқарудағы шешім қабылдаудың жеделдетілуі мен жеңілдетілуі, әлеуметтік таптар мен топтар арасындағы қатынастардың консолидациялануы және қайта құрылымдануы, бюрократтық кедергілерді азайту арқылы экономикалық дамуға көмектесу; ресурстар тапшылығы жағдайында экономиканы тиімдендіру және тіл сыбайлас жемқорлық қарым-қатынастарының жете айқындалған субъектілерінің болуы, әлеуметтік рөлдердің бөлінуі; ойын ережелерінің, нормалардың болуы; рэміздік белгілері; -мүдделі адамдарға белгілі және орныққан қызметтер таксасы. Сыбайлас жемқорлық экономикалық заңдардың еркін жұмыс істеуін эжептэуір шектейді жөне әлемдік қауымдастық алдында елдің беделін төмендетеді, ел үшін пайдалы шетелдік инвестициялардың жолындағы ең бір басты бөгеттердің бірі боп табылады. Таза кәне әлеуметтік бағыттағы бизнес нарықтан күшпен ығыстырылып шығарылады, ойткені, бұндай бизнесті сыбайлас жемқорлық тиімсіз кәсіпке айналдырады. Сыбайлас жемқорлықтың бейімделу қакбілеті ғаламат, үздіксіз мимикрияға түсе алады, түрін өзгертеді және кемелдену береді, әлеуметтік- құқықтық бақылау мен заңи жауапкершіліктің кемшіліктері мен ақтаңдақтарын шебер пайдаланады. Ішінара өздері де сыбайлас жемқорлықпен шырмалған құқық қорғау орындарының институтталынған сыбайлас жемқорлықпен күресу үшін жеткілікті мүмкіндіктері мен тиісті тәуелсіздіктері де жоқ "Темір үшбұрыш""атанғандар жемқорланған қырық құрау бюрократия - қылмыстық бизнес ұйымдасқан қылмыс оз заңдарымен өмір сүреді. Сыбайлас жемқорлық ұлттық шекаралардың шеңберінен шығып кетеді, сондықтан онымен күрес глобальдық ауқымда жүргізуді етеді. О дан түсетін түсімдер "жуылғаннан" кейін әлемдік және ұлттық қаржы ағындарына құйылады да, мемлекеттік және халықаралық билік пен экономика институттарын бұзады. Ол заңның, демократия мен адам құқықтарының үстемдігіне қатер тондіреді, қоғамның моральдік тіректерін, билікке деген сенімді, мемлекеттік басқару, теңдік пен әлеуметтік әділеттілік қағидаттарын қиратады, бәсекеге богет жасайды, экономикалық дамуды қиындатады. Өсіресе ең қауіптісі - мемлекеттік билік орындарындағы сыбайлас жемқорлық. Бұл жағдайда ол монополияның билікпен симбиозының, мемлекеттік қызметшілердің шешім қабылдаудағы қауқарсыздығының және шенеуніктердің бақылауда болуы мен оларға құқықтық жауапкершілік жүктелмеуінің көрінісіне айналады. Тәжірибенің көрсетуінше, сыбайлас жемқорлық мемлекеттік басқарудың бүкіл жүйесін бұзады, мемлекеттік билік пен мемлекеттік қызметтің беделінің құлдырауына мүмкіндік жасайды. Сыбайлас жемқорлық экономиканың дамуына кедергі жасайды және әсіресе экономика саласындағы ұйымдасқан қылмыстың өсуіне мүмкіндік береді Мемлекеттік машинаны ұйымдасқан қылмыстың қолдануы мемлекеттік өкілеттілікті жекеменшікке айналдыру амалы ретінде тікелей сыбайлас жемқорлықпен байланысты. Геғель былай деп жазды: "Мемлекеттік биліктің жеке индивидуум иеленген үлесі - жалпыға ортақ биліктің жоғалтқаны деген соз. Ол аз десеңіз, индивидтер мен қылмыстық құрылымдар биліктің оздері иеленген бөлігіне сүпене отырып, мемлекетке, азаматтық қоғам институттарына, оның құндылықтарына шабуылға шығады. Сыбайлас жемқорлық мәселесін шепшей, мемлекеттік басқарудың міндеттерін сәтті орындау мүмкін емес. Сыбайлас жемқорлық феноменін түсінуге қатысты сан түрлі әдістемелік ыңғай-бағыттар бар. Оны ежелден-ақ түрлі - әлеуметтік, саяси, криминологиялық, құқықтық аспектілерде қарастырған. Осылайша, Платон мен Аристотель сыбайлас жемқорлықты саяси категорияға жатқызды, Н. Макиавелли оны мемлекеттің азаматтық ізгілікті бұзатын жалпы сырқатының белгісі санады, Ш. Монтескье оны нәтижесінде жақсы саяси тәртіп немесе жүйе жарамсызға айналатын дисфункциональдық үдеріс ретінде сипаттады. Қазіргі ғылыми, оқулық және қоғамдық-көсемсөздік әдебиеттерде де сыбайлас жемқорлыққа тұрлішс анықтама беріледі. Сыбайлас жемқорлық туралы онымен күресудің әмбебап амалын анықтауға негіз болатын бірауызды ұғымды қалыптастыру - күрделі эволюциялық үдеріс. Сыбайлас жемқорлықтың интегралдық сипаты бұл күрделі құбылыстың бірізді, бір мағыналы анықтамасын жасауға бүгінгі күні мүмкіндік бермей отыр. Алайда, бәрібір сыбайлас жемқорлықтың тарихи алғашқы анықтамалары құқық саласына жатады "Коррупцияның" (сыбайлас жемқорлықтың) анықтамасына этимологиялық түрғыдан келсек, ол "corraptio" деген латын сөзінен аударғандағы "сатып алу", "пара беру" мағынасын білдіреді. Рим құқығында сонымен қатар "сындыру, бүлдіру, бұзу, зиян келтіру, фальсификациялау, сатып алу" ретінде түсінілетін және тиісінше заңға қайшы әрекеттібілдіретін "согштріге" ұғымы бар. Орыс тілінің түсіндірме сөздігі сыбайлас жемқорлықты парамен сатып алушылық, лауазымды басшылардың, саяси қайраткерлердің сатымпаздығы ретінде сипаттайды. ҚР "Сыбайлас жемқорлықпен күрес туралы" Заңы сыбайлас жемқорлықты мемлекеттік қызмет атқаратын адамдардың және оларға теңестірілгендердің мүліктік игіліктер мен артықшылықтарды өз қызмет бабы және онымен байланысты мүмкіндіктер арқылы пайдапануы, өйтпесе оларды мүліктік пайда табу үшін тікелей өздері немесе делдалдар арқылы басқаша пайдалана отырып, заңмен қарастырылмаған түрде шешім қабылдауы, сонымен қатар, ол адамдарды жеке және заңды тұлғалардың оларға аталған игіліктер мен артықшылықтарды беру арқылы заңсыз сатып алуы ретінде сипаттайды.
2) Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресудің құқықтық механизмі. Ол экономика мен әлеуметтік қатынастарды зақымдап қана қоймай, қоғамның құндылықтық және моральдық-адамгершілік ұстанымдарын бұрмалайды, сонымен бірге мемлекеттік аппараттың тиімді іс-қимыл жасауына әрі елде жүргізіліп отырған тұрақтылық пен қауіпсіздік саясатына кері әсерін тигізеді.Осы орайда қазіргі уақытта Қазақстанда дәйекті және тегеурінді түрде жемқорлыққа қарсы күрестің пәрменділігін арттыруға бағытталған кешенді шаралардың жүзге асырылып жатқанын атап айтқан жөн. Қазақстан-2050 Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты сыбайлас жемқорлықтың ұлттық қауіпсіздікке тікелей қауіп төндіріп отырған дәрежеге жеткенін көрсете отырып, мемлекет пен қоғамды осы жағымсыз құбылыспен күресуде күш-әрекеттерді біріктіруге бағыттайды. Сыбайлас жемқорлық мемлекеттік басқарудың тиімділігін және елдің инвестициялық тартымдылығын төмендететіні, әлеуметтік-экономикалық дамуды тежейтіні баршаға мәлім. Қазақстан өзінің тәуелсіздігін алған күннен бастап-ақ нысаналы түрде және кезеңімен әлемдік стандарттарға сай сыбайлас жемқорлыққа тойтарыс беретін тиімді институттар мен механизмдерді жасау бағамын ұстанып келеді. Біздің елімізде негіздерін Сыбайластық жемқорлыққа қарсы күрес туралы және Мемлекеттік қызмет туралы Заңдары құрайтын заманауи сыбайластық жемқорлықа қарсы заңнама қолданысқа енгізілген, сонымен қатар бағдарламалық құжаттар қатары бекітіліп жүзеге асырылуда. 2011-2015 жылдарға арналған Қазақстан Республикасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы Бағдарламасы мен 2014-2015 жылдарға арналған Қазақстан Республикасында көлеңкелі экономикаға қарсы кешенді Жоспардың жалғасы ретінде Қазақстан Республикасы Президентінің 2014 жылдың 26 желтоқсанындағы Жарлығымен 2015-2025 жылдарға арналған ҚР сыбайлас жемқорлыққа қарсы Стратегиясы бекітілді. Бұдан басқа, мемлекеттік қызмет пен сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл аясында іс-әрекеттерді жасауды кешенді түрде жүзеге асырып отыратын арнайы уәкілетті орган жаңадан құрылды. ҚР Президентінің 2014 жылғы 30 маусымындағы Жарлығымен 2013 жылдың 25 қазанында Минск қаласында Қазақстан, Әзербайжан, Армения, Беларусь, Қырғызстан, Молдова, Ресей, Тәжікстан, Түрікменстан, Өзбекстан және Украина мемлекеттері қол қойған сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі мемлекетаралық Кеңес құру туралы Келісім бекітілді. Жазаның бұлтартпастық принципі табысты түрде жүзеге асырылуда. Сыбайлас жемқорлық әрекеттері жасағаны айқындалған шенеуніктер ешқандай лауазымдары мен қызметтік дәрежелеріне қарамастан заңның толықтай талаптары бойынша жауаптылыққа тартылады. Қылмыстық-құқықтық саясат сыбайлас жемқорлықтық қылмыс жасағаны үшін лауазымдық тұлғалардың қатаң жауаптылығын қамтамасыз етеді. Сыбайлас жемқорлық қылмыс үшін қатал жауаптылыққа тарту қажеттілігі 2010-2020 жылдарға арналған ҚР құқықтық саясат Тұжырымдамасында қарастырылған. Мұндай принципиалдық ұстаным 2015 жылдың 1 қаңтарынан бастап қолданысқа енген жаңа қылмыстық кодексте де жүзеге асырылған. Атап айтқанда, сыбайлас жемқорлық қылмыс жасаған тұлғаларға ескіру мерзімі қолданылмайды, оларға шартты түрде соттауды қолдану және де мемлекеттік қызметте лауазымға тағайындалу құқығына ғұмыр бойы тыйым салынған Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнама қылмыстық жолмен өндірілген мүлікті тәркілеу, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жасауда басшылардың дербес ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.