Мейрамхана бизнесі нарығында қазақ тағамдарын ілгерлету ерекщеліктері
Мейрамхана бизнесі нарығында қазақ тағамдарын ілгерілету бағдарламасы
МАЗМҰНЫ
1 МЕЙРАМХАНА БИЗНЕСІ НАРЫҒЫНДА ҚАЗАҚ ТАҒАМДАРЫН ІЛГЕРЛЕТУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
0.1 Мейрамхана бизнесі нарығында қазақ тағамдарын ілгерлету ерекщеліктері
0.2 Ілгерту ұғымының шетелдік және отандық тәсілдеріне шолу
1 МЕЙРАМХАНА БИЗНЕСІ НАРЫҒЫНДА ҚАЗАҚ ТАҒАМДАРЫ ДАМУЫНЫҢ БАСТЫ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫН ЗЕРТТЕУ
2.1 Қазақстанда мейрамхана бизнесінің дамуын зерттеу
2.2 Қазақ тағамдарын ұсынатын Сыдық мейрамханасының ішкі және сыртқы орталарын зерттеу
2.3 Ұлттық тағамдарды ілгерлетудегі шет елдің тәжірибиелерін зерттеу
3 МЕЙРАМХАНА БИЗНЕСІ НАРЫҒЫНДА ҚАЗАҚ ТАҒАМДАРЫН ІЛГЕРЛЕТУДІҢ БАҒДАРЛАМАСЫН ҚҰРУ
3.1 Мейрамхана бизнесі нарығында қазақ тағамдарын ілгерлету бойынша ұсыныстар
3.2 Мейрамхана бизнесі нарығында қазақ тағамдарын ілгерлету бағдарламасы
КІРІСПЕ
Өзектілігі. Қазақ асханасы көптеген ғасырлар бойы қалыптасқан және өзіндік тарихы, ерекшеліктері, белгілері мен нормалары бар. Оның зерттеуі аспаздық дәстүрлерді жандандыру, сақтау және одан әрі дамыту үшін қажет.
Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында мейрамхана бизнесі қарқынды дамып, адамдардың әл-ауқаты, өмір сүру деңгейі, әлеуетті клиенттер саны артып келеді, бұл мейрамханалар мен басқа да тамақтану орындарына баратын адамдардың қажеттіліктерін қанағаттандыру қажеттілігінің артуына әкеледі. Клиенттердің талапшылдығы мен жоғары бәсекелестікті ескере отырып, қоғамдық тамандандыру кәсіпорындары арасында қазақ тағамдарын ілгерілету бағдарламасы тиімді тәсіл болып табылады.
Дипломдық жұмыстың мақсаты: Мейрамхана бизнесі нарығында қазақ тағамдарын ілгерілету бағдарламасын құру.
Қойылған мақсатқа сүйене отырып, келесі міндеттер анықталды:
- мейрамхана бизнесі нарығында қазақ тағамдарын ілгерлетудің теориялық негіздерін қарастыру;
- мейрамхана бизнесі нарығында қазақ тағамдары дамуының басты тенденцияларын зерттеу;
- мейрамхана бизнесі нарығында қазақ тағамдарын ілгерлетудің бағдарламасын құру.
Зерттеудің ғылыми жаңашылдығы. Елімідің
1МЕЙРАМХАНА БИЗНЕСІ НАРЫҒЫНДА ҚАЗАҚ ТАҒАМДАРЫН ІЛГЕРЛЕТУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
0.1 Мейрамхана бизнесі нарығында қазақ тағамдарының теориялық негіздері
Келушілер үстелге жақын жерде тамақтануға тапсырыс береді, онда жарық көп, онда сіз тапсырыс берілген тағамды оның барлық көріністерінде көре аласыз. Мейрамханалар жылдам қызмет көрсету қалыпты режимде маманданған дайындайтын бір ыдыс-аяқ. Бұл болуы мүмкін: пицца, гамбургер, құймақ, сэндвич, теңіз өнімдері, тауық еті. Әлемнің көптеген ірі қалаларында адамдар дәл сол жерде тамақтана алатын шағын мейрамханалар ашылады. Қызмет көрсетудің бұл түрі тиімділігімен ерекшеленеді, өйткені ас үй қызметкерлері белгілі бір мөлшерде тағамды алдын-ала дайындай алады, ал аз мөлшерде оларды отқа қойып, қажет болған жағдайда кішкене бөліктерге жеткізе алады.
Сурет 1 - Қазақтың ұлттық тағамы Әсіп
Қайнар көзі [4]
Сурет 2- Қазақтың ұлттық сусындары
Қайнар көзі [4]
0.2 Ілгерту ұғымының шетелдік және отандық тәсілдеріне шолу
Ілгерлету ұғымын Ф. Котлер Маркетингте ілгерлету (promotion) - бұл сұранысты арттыруға және нәтижесінде сатылымды арттыруға бағытталған маркетингтік шаралар кешені" деп жазады [].
Өнімді ілгерлету-бұл сіздің тауарларыңыз, қызметтеріңіз, қоғамдық қызметіңіз және олардың қоғамға әсері туралы хабарлау, сендіру және еске салу үшін қолданылатын кез-келген байланыс нысаны. Әр адам күнделікті нан, сүт, газет немесе басқа да тауарларды сатып алады. Сонымен қатар, ол тек осы адамға белгілі ерекше себептер бойынша қолда бар ұсыныстардың ішінен өзіне қажет нәрсені таңдайды және сатып алудың тек 10% - ы асығыс, өздігінен жасайды. Өнімді таңдағанда, сатып алушы, оның пікірінше, ең жақсы Өнімді таңдағанда, сатып алушы, оның пікірінше, ең жақсы компания жасаған, сондықтан оның пікірінше, басқа ұқсас тауарларға қарағанда салыстырмалы түрде жақсы. Мұндай сатып алушы алдын-ала осы компания мен оның тауарларының белгілі бір бейнесін, олардың басқа ұқсас тауарлардан артықшылығы туралы пікірін қалыптастырды.қарағанда салыстырмалы түрде жақсы.
Мұндай сатып алушы алдын-ала осы компания мен оның тауарларының белгілі бір бейнесін, олардың басқа ұқсас тауарлардан артықшылығы туралы пікірін қалыптастырды.
Өнімді ілгерлету-бұл тауарлардың, қызметтерді, қоғамдық қызметтерді және олардың қоғамға әсері туралы хабарлау, сендіру және еске салу үшін қолданылатын кез-келген байланыс нысаны. Әр адам күнделікті нан, сүт, газет немесе басқа да тауарларды сатып алады. Сонымен қатар, ол тек осы адамға белгілі ерекше себептер бойынша қолда бар ұсыныстардың ішінен өзіне қажет нәрсені таңдайды және сатып алудың тек 10% - ы асығыс, өздігінен жасайды.
Өнімді таңдағанда, сатып алушы, оның пікірінше, ең жақсы компания жасаған, сондықтан оның пікірінше, басқа ұқсас тауарларға қарағанда салыстырмалы түрде жақсы. Мұндай сатып алушы алдын-ала осы компания мен оның тауарларының белгілі бір бейнесін, олардың басқа ұқсас тауарлардан артықшылығы туралы пікірін қалыптастырды.
Сатып алушының мұндай пікірі өздігінен пайда болуы мүмкін, содан кейін ол әрдайым компания үшін қолайлы бола бермейді. Егер сіз өзіңіздің имиджіңіз туралы алаңдасаңыз, компания өз өнімдерінің беделі туралы пікір қалыптастырады. Мұның бәрі өнімді ілгерлету саясатын немесе компанияның коммуникациялық саясатын әзірлеу және дұрыс жүзеге асыру арқылы қамтамасыз етіледі. Бұл саясат келесі байланыс құралдарын қолдану арқылы жүзеге асырылады:
- жарнама;
- жеке сату;
- өткізуді ынталандыру;
- паблик рилэйшнз.
Сатуды ынталандыру қызметі міндеттер қоюды, ынталандыру құралдарын таңдауды, тиісті бағдарламаны әзірлеуді, алдын-ала сынақтан өткізуді және іске асыруды, сондай-ақ қол жеткізілген нәтижелерді бағалауды қамтиды.
Қазақ тағамдарын ілгерлету бағдарламасын әзірлеу кезінде екі негізгі мәселе бар - кімді ынталандыру керек және оны қалай жасау керек. Ынталандырушы әсер ету объектілері: сатып алушылар (тұтынушылар), іскерлік серіктестер, мейпамхана персоналы болып табылады.
Ілгерлету жарнамаланатын өнімнің өмірлік циклінің қай кезеңіне байланысты әртүрлі функцияларды орындай алады:
oo енгізу сатысында әлі белгісіз өнім туралы хабарлау;
oo сендіру - белгілі бір тауар маркасымен бірге белгілі өнімге деген көзқарасты қалыптастыру;
oo Позитивті сенімділік бар (негізінен өсу кезеңінде), ол жай ғана өз өнімін насихаттаған кезде және бәсекелестермен салыстыруға баса назар аударылған кезде бәсекеге қабілетті (негізінен жетілу кезеңінде);
oo еске салу (немесе қалпына келтіру) -- жетілу кезеңіндегі қарым-қатынасты нығайту және әсіресе құлдырау кезеңінде ішінара немесе толығымен жоғалған қайта өрлеу үшін.
Осылайша, әртүрлі авторлардың шетелдік және отандық көзқарастарына сүйене отырып, ілгерлету ұғымы 4 компоненттен тұрады: жарнама, сатуды ілгерлету, жеке сату және қоғамдық қатынастар.
2 ҚАЗАҚСТАНДА МЕЙРАМХАНА БИЗНЕСІ НАРЫҒЫНДА ҚАЗАҚ ТАҒАМДАРЫ ДАМУЫНЫҢ БАСТЫ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫН ЗЕРТТЕУ
2.1. Қазақстанда мейрамхана бизнесінің дамуын зерттеу
2019-2021 жылдардағы Қазақстандағы кафелер мен мейрамханалар нарығын талдау, ағымдағы нарықтық жағдайды түсіну және қазақ тағамдары нарығының даму перспективаларын бағалау үшін қажетті маңызды деректерді қамтиды:
oo Қазақстандағы экономикалық жағдай
oo Сала кәсіпорындары мен персоналының статистикасы
oo Кафелер мен мейрамханаларға келушілер саны
oo Азық-түлік жеткізуге тапсырыс саны
oo Кафелер мен мейрамханалар нарығының айналымы
oo Дайын тағамды жеткізуден түскен түсім
oo Кафеге немесе мейрамханаға барудың орташа чегі
oo Дайын тағамдарды жеткізудің орташа чегі
oo Саланың қаржы-инвестициялық көрсеткіштері
Деректер нарық секторлары бойынша нақтыланды:
oo Fast Food
oo Fast Casual
oo Casual Dining
oo Fine Dining
Қоғамдық тамақтандыру-бұл адамдардың қажеттіліктерін қанағаттандырудың әлеуметтік ұйымдастырылған нысандарының бірі, атап айтқанда: халықтың үйден тыс тамақтану қызметтеріне қажеттіліктерін қанағаттандыру нысаны. Әлеуметтік ұйымдастырылған тамақтану өндіргіш күштердің дамуы және қоғамдық еңбек бөлінісінің тереңдеуі нәтижесінде пайда болды, бұл дайын тамақ өндірісі мен оны тұтынуды ұйымдастырудағы еңбекті әлеуметтендіруде көрініс тапты. Қоғамдық тамақтандыру-бұл қарапайым қоғамда пайда болатын және қазіргі уақытта дамуын жалғастыратын экономикалық қызметтің ежелгі нысандарының бірі. Осыған қарамастан, оның тұжырымдамасы, функциялары мен ерекшеліктері ғылыми әдебиеттерде біржақты анықтамаға ие емес.
Қазақстанда қоғамдық тамақтануды сауданың қосалқы саласы ретінде қалыптастыру азық-түлік ісінде қалалық өзін-өзі басқару құқығын кеңейту туралы Жарлық қабылданған уақытқа жатады, оған сәйкес қалалық басқармаларға қоғамдық асханалар ұйымдастыру құқығы берілді. Қоғамдық тамақтануды дамыту процесінде барлық өзгерістер болды, өңделген өнімдер, көрсетілетін қызметтер көлемі ұлғайды, тамақтану дамуының маңыздылығын, жағдайы мен деңгейін сипаттайтын көрсеткіштер мен тәсілдер өзгерді. Әкімшілік экономика жағдайында қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарының негізгі бөлігі жалпыхалықтық меншікке негізделген мемлекеттік кәсіпорындар мәртебесіне ие болды; кәсіпорындардың едәуір бөлігі жеке болды.
Ресми мәліметтер бойынша, HoReCa саласындағы шағын компаниялардың пайдасы екі еседен астам өсті. Бұл ретте сектордағы уақытша белсенді емес кәсіпорындар бір жыл бұрынғыға қарағанда 36% - ға көп, деп жазады finprom.kz.
Ағымдағы жылдың шілдесіне қарай елімізде тамақтану және тұру бойынша қызмет көрсететін 6,7 мың кәсіпорын жұмыс істеді -- бір жыл бұрынғыға қарағанда 11,3% - ға артық.
Бұл ретте уақытша белсенді емес компаниялардың саны бірден 36,2% -- ға өсті-2 мыңға дейін Жаңа, әлі белсенді емес компаниялар 6,7% - ға артты, 1,5 мыңға дейін белсенді кәсіпорындардың саны небәрі 1,4% - ға, 3,1 мыңға дейін өсті.
Іс жүзінде қонақжайлылық саласының барлық кәсіпорындары шағын бизнеске жатты: жалпы санының 98,4% - ы немесе 6,6 мың компания, оған қоса жылына 11,7% - ы.
Ағымдағы жылдың бірінші тоқсанының қорытындысы бойынша сектордағы шағын кәсіпорындар өндірген және олар көрсеткен қызметтер көлемі бір жылда 35,4% - ға, 82,5 млрд теңгеге дейін ұлғайды.
Бұл кәсіпорындардың шығындары бірден 40,3% - ға, 67,5 млрд теңгеге дейін өсті. Оның ішінде 28,9 млрд теңгені материалдық шығындар, 11,5 млрд теңгені -- қызметкерлердің жалақы қоры, 3 млрд теңгені -- амортизация, 14 млн теңгені -- кәсіпорындар қаражаты есебінен қызметкерлерге ақшалай жәрдемақылар құрады.
Сатылған өнімдер мен көрсетілген қызметтердің өзіндік құны 47,6 млрд теңгеге жетті -- 2020 жылдың бірінші тоқсанымен салыстырғанда 34,1% - ға артық.
Салық салынғанға дейін компаниялардың пайдасы 3-суретте көрсетілген бір жылда 2,6 есе, 13 млрд теңгеге дейін өсті. Өнімді сатудан және қызмет көрсетуден түскен табыс 32,2% - ға ұлғайып, 86,2 млрд теңгені құрады.
Сурет 3 - Тамақтандыру және орналастыру саласындағы шағын кәсіпорындар қызметі
Қайнар көзі [8]
Жалпы 2020 жылы "коронакризистік" азық -- түлікпен және сусындармен қамтамасыз ету бойынша қызметтер нақты мәнде бірден 18,3% - ға, ақшалай-14,4% - ға, 536,6 млрд теңгеге дейін қысқарды.
Өңірлер бойынша қызметтердің ең көп көлемі Алматыға тиесілі: 149,8 млрд теңге, нақты мәнде жылына минус 20,1%. Екінші және үшінші орында Нұр-Сұлтан мен Атырау облысы тұр.
Қызметтердің өсуі 4- сурет. ҚР 17 өңірінің тек 3-інде-Маңғыстау және Солтүстік Қазақстан облыстарында, сондай-ақ Шымкентте ғана байқалды.
Нақты мәнде көрсетілетін қызметтер көлемінің ең көп қысқаруы Ақмола облысында тіркелді: 56,9% - ға, 6,7 млрд теңгеге дейін.
Сурет 4- Тамақтану мен сусындарды қамтамасыз етілген қызметтер түрлері
Қайнар көзі [8]
2021 жылғы шілде айының қорытындысы бойынша қонақүйлер мен мейрамханалар қызметі бір айда 0,8% -- ға және бір жылда 8% - ға қымбаттады. Қоғамдық тамақтану қызметтерінің бағасы бір жылда 8,1% - ға өсті. Оның ішінде мейрамханада түскі ас 6% -- ға, фастфуд 8,3% -- ға, асханада түскі ас 10,5% - ға өсті. Қонақ үй қызметі 6,1% - ға қымбаттады.
Өңірлік бөліністе қонақ үй қызметтері бағасының ең көп өсуін Түркістан облысының (жылдық динамикада 44,9% - ға), Шымкенттің (15,5% - ға) және Ақтөбе облысының (14,7% - ға) тұрғындары сезінді.
Қоғамдық тамақтандыру қызметтері Түркістан (жылына 35%-ға) және Қостанай (12,5% - ға) облыстарында, сондай-ақ Нұр-Сұлтанда (11,5% - ға) қымбаттады.
Талдау Қазақстанның басқа өңірлерінде мейрамхана бизнесінің даму деңгейі төмен екенін, ал Астана қаласының қоғамдық тамақтану орындарын көбіне алматылықтар көшіретінін көрсетті. Қызмет көрсету сапасына келетін болсақ, негізгі проблема-бұл нарықтағы бәсекелестіктің салыстырмалы түрде төмендігі.
Қазақстанда мейрамхана бизнесінің дамуына ықпал ететін маңызды фактор Іскерлік туризм болып табылады, дамыған елдердің тәжірибесі бойынша қазақстандық бизнесмендер мейрамханада кешкі ас немесе түскі ас ішу үшін іскерлік келіссөздер жүргізуді жөн көреді.
2.2. Қазақ тағамдарын ұсынатын Сыдық мейрамханасының ішкі және сыртқы ортасын зерттеу
Сыдық мейрамханасы - Қазақ тағамдарын ұсынатын бірегей мейрамхана. Түйе сүтінің флагмандық дүкені.
Орташа шот - Бір адамға 4000-6000 теңге
Орын саны -50 орын
Ерекшеліктер: VIP залы
Сайты: www.sydykcamelmilk.kz
Мекен жайы - Алматы қаласы, Желтоқсан көш., 155, қиылысы. Құрманғазы көшесі, "Әлем"ТК ғимаратында
Сурет 5- Сыдык мейрамханасының ішкі-сыртқы көріністері
Қайнар көзі [11]
Тамақтану саласы аз салаларының бірі, және бүгінде, он жылдан кейін, бұл ең қарқынды дамып келе жатқан және жоғары табысты, сондықтан инвестициялар үшін перспективалы және кәсіпкерлер үшін тартымды сегмент.
Өте жақсы жергілікті тағам. Бұл нағыз түйе еті мен сүтін сынап көрудің керемет мүмкіндігі.
Мейрамхана иесі - Сыдық отбасымен бірге қонақтарды күлімсіреп, көп мөлшерде тамақ пен шаймен қарсы алады және Қазақстандағы дәстүрлі түйе индустриясының жандануы туралы қызықты ақпарат ұсынады. Кафе мен дүкен-бұл Алматыдан тыс түйе фермасының иесін дамыту үшін шығатын жол. Атриумда ферманың моделі, сонымен қатар өндіріс әдістері мен нәтижелерін көрсететін фильмдер бар. Тамақ пен шай жаңа және ыстық, негізінен түйе сүті мен қарасорадан жасалған өнімдермен ұсынылды (әңгіме дәстүрлі қазақстандық өнімдер туралы болып отыр). Бірақ тек кеспе мен сорпаны қалайтындар үшін бұл қол жетімді болды. Тәтті және дәмді болса да, түйенің сүт кәмпиттерін қолданып көріңіз.
Сурет 6- Сыдық мейрамханасының тауарлы белгісі
Қайнар көзі [8]
Бүкіл мекеме тек таза емес, ол жарқырайды! Түйе шашына арналған шұлықтар мен шарфтарға арналған сыйлықтар дүкені жағымды ойын-сауықты қамтамасыз етті, шамамен бір сағаттан кейін біз жаңарып, жылынып, қарда серуендеуге дайын болдық.
Ол бізді қуана қарсы алды және көрсетті, сол жерде сатылатын кейбір өнімдерді сынап көруді ұсынды және бізбен ортақ тұжырымдамамен бөлісті.
Дүкен иесінің түйе фермасының иесі екенін білгеніме өте қуаныштымын. Барлық өнімдер осы фермадан келеді. Олар сүт өнімдерін сатады (әртүрлі туындылар) - дүкенде технологиялық жабдықтар бар, сондықтан барлық сүт өнімдері жаңа және аумақта жасалады. Олар сонымен қатар түйе мен жылқы етін сатады. Сондай-ақ, дүкенде түрлі тәттілер мен кондитерлік өнімдер ұсынылады (сонымен қатар түйе сүтінен жасалған).
Түйе сүті мен басқа да табиғи ингредиенттер - жағымды кішкентай кәдесыйлар қосылған сабын ассортименті бар шағын бөлім бар.
Бұл жерде кафе де бар - тамақ дайындалып, сол жерде беріледі. Бір нәрсені тексеріңіз. Біз ол жерде кешке болдық, бірақ меценаттар тобы олардың кешкі асынан ләззат алды.
Маған шағымданудың қосымша факторы дүкен ферма иесінің болуы болды.
7 - Сыдық мейрамханасының
Ескерту: автормен құрастырылған
Түйелер бұл өсімдікті жейтіндіктен, олардың сүті соншалықты қоректік. Құрамы мен тағамдық құндылығы жағынан түйенің сүті сиырға жақындайды. Шөл және шөлейт аймақтарда түйе сүттің жалғыз көзі болып табылатыны белгілі. Бұл жануардың сүт өнімділігі жылына 1000-2000 кг аралығында болады. Түйе сүтінің калория мөлшері-101 ккал.
Бешбармақ немесе бесбармақ-салтанатты жағдайда дайындалатын қазақ асханасының және Орта Азияның басқа да ұлттық тағамдарының негізгі тағамдарының бірі. Бешбармақ қайнатылған еттен, үлкен тіктөртбұрыштар түріндегі кеспеден және күшті сорпадан тұрады.
Бауырсақ - әрбір қазақ отбасында міндетті тағам. Қазір оларды тек қазақтар ғана дайындап, жейді. Бауырсақты шайға, тамақ алдында, қымыз, тәбет, сорпаға береді. Бұл кішкентайдан үлкенге дейін сүйікті мерекелік және күнделікті тағам. Сыдық мейрамханасындағы тағам түрлері келесі 1-кестеде көрсетілген.
Кесте 1- Сыдық мейрамханасының тағам түрлері
Тағам түрлері
Сипаттамасы
Түйенің май табанынан, сирақтарынан қайнатылған дірілдектің дәмі ерекше болады екен.
Дірілдек орыс тіліне аударғанда xолодец.
Шұбат,құрт!
Наурыз көже!
Қазы,шұбат.
Кесте 1-жалғасы
Қарапайым сүтті шәйға тары қосу арқылы шәйға ерекше дәм беруге болады.
Тары қосылған шәй күш-қуат берумен қатар, бауырдың, бүйректің жұмысын жақсартып, терлетуге әсер етеді.
Ертеде қазақ халқы ауырған адамға терлесін деп тары салып, жақсылап шай берген.
Бүгінге дейін сәбилі болған келіншектер омырауындағы сүттің құнарлығын арттыру үшін тарымен шай береді?!
Түйе етінен дайындалған мәнті.
Құрт, ірімшік, жент, кілегей. Қазақ дастарханының сәні.
Шәйға берілетін барлық тәттілер өз өнімдері. Қайталанбас тәтті дәм.
Ескерту [13] негізінде автормен құрастырылды
Тек табиғи жолмен жасалатын, құрамында ешқандай химиялық заттар жоқ, ағзаға пайдалы қазақ өнімдерін ұсынады:
- жент;
- сары май(қолдың);
- қаймақ;
- ботақан;
- қазақ рафаэллосы( тәтті ірімшік);
- құрт түрлері(түйе, сиыр).
Бәсекелестік нарықтық экономиканың ажырамас ерекшелігі болып табылады. Кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігін арттыру мәселесін шешумен әдіснамалық тұрғыдан тығыз байланысты оның бәсекеге қабілеттілігін бағалау болып табылады, өйткені дұрыс бағалау негізінде ғана шаруашылық жүргізуші субъектінің бәсекеге қабілеттілік дәрежесі туралы қорытынды жасауға болады. Дұрыс бағалау бәсекеге қабілеттілікті арттыру жөніндегі іс - шараларды әзірлеудің негізі және сонымен бірге осы іс-шаралардың нәтижелілігінің өлшемі болып табылады. Сонымен қатар, кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігін бағалау талдау үшін әдіснамалық негіз болып табылады және нәтижесінде оның бәсекеге қабілеттілігін арттыру жолдарын анықтайды 9-кестеде көрсетілген.
"Сыдық" мейрамханасы заманауи жаңа жабдықтарды пайдаланады, бұл дайын өнімнің максималды сапасына қол жеткізуге және жоғары сапалы өнімді ұсынатын басқа мейрамханалармен бәсекелестікке түсуге мүмкіндік береді - барлық бәсекелестер кең тізімді ұсынбайды .қосымша қызметтер, соның ішінде шоу-бағдарламалар. Клиенттер бүгін мейрамханаға кешкі ас ішіп қана қоймай, сонымен қатар жағымды демалысты күтеді.
Кесте 9- Сыдық мейрамханасының свот талдауы
Күшті жақтары
Әлсіз жақтары
Тек қазақ ұлттық тағамдарын ұсынады
Өз фазендасынан табиғи өнімдермен ас әзірленеді
Қала орталығында орналасқан
Өз бренді қалыптасқан
Тапсырысты ұзақ күту
Клиент үшін әдеттегі тағам емес
Мейрамхана бизнесі саласындағы жоғары бәсекелестік
Табиғи, таза өнім ұсына отырып, танымал еместігі
Жарнамалаудың әлсіздігі
Мүмкіндіктері
Қауіп қатерлері
Тұрақты клиенттердің өсуі ортақ көзкарастағы адамдарды жинау
Мейрамхана бизнесі саласында Қазақ тағамдарын ұсынатын мейрамханалардың флагманына айналу
Тақырыптық кездесулер
Еліміздегі экономикалық тұрақсыздық
Инфляцияның жоғары деңгейі
Халықтың төлем қабілетінің төмендеуі
Бәсекелсестердің арнайы ұсыныстары бар
Ескерту: [15] негізінде автормен құрастырылды
Мейрамхана деңгейі орташа және ортадан жоғары табысы бар адамдарға өз өнімдері мен қызметтерін ұсынады. Мейрамха таза, табиғи қазақ тағамдарын ұсынады. Мейрамхананың тікелей бәсекелестері-қазақ тағамдарын ұсынатын мейрамханалар. Атап айтқанда: Қаймақ, Baursak City,SANDYQ, Tarih.
Қазақ асханасының мейрамханаларының саны тез өсуде, сондықтан нарықтағы орнын сақтау үшін тұтынушыны басқа мейрамханалардан өзгеше жаңа нәрсеге қызықтыру керек.
Нақты және ықтимал бәсекелестердің реакциясын білу кәсіпкерге олардың мінез-құлқын болжауға және өзі үшін ең тиімді күрес өрісін таңдауға мүмкіндік береді. Бұл әсіресе қарсыластардың ең сезімтал жерлеріне әсер ететін шешімдер қабылдау кезінде білу үшін өте маңызды.
Мұндай қызмет көрсету мекемелері үшін орналасуы да өте маңызды, өйткені бұл сәттіліктің негізгі факторларының бірі. Оның рөлі әсіресе Сыдық сияқты мейрамхана үшін өте маңызды, өйткені бұл мейрамхананың мақсатты сегменті-орташа табысы бар халық, сондай-ақ табысы орташа деңгейден сәл жоғары халық.
Осылайша, 4-кестеде көрсетілгендей талдау барысында Сыдық мейрамханасының басым бәсекелестік артықшылықтары анықталды. Бұл мейрамханалар Алматы қаласындағы ұлттық қазақ тағамдары мейрамханалары нарығында көшбасшы болып табылады және ұсынылатын қызмет сапасы мен қызмет көрсету деңгейі бойынша артықшылықтарға ие.
Кесте 9- Сыдық мейрамханасының бәсекелестеріне талдау
Атауы
Орналасуы
Бағалары
Гуглдегі тұтынушылар бағалары
Ерекшеліктері
Қаймақ
Абай көшесі 46а
4500-7000 теңге
4,6 - 911 пікір
Дәстүрлі қазақ тағамдары мейрамханасының ас мәзірі.
Мейрамханада тұрақ бар, бірақ қонақтар санына арналмаған.
Бағалар орташа деңгейден жоғары.
Baursak City
Мұратбаев көшесі 138
3000-4500 теңге
4,6 - 589 пікір
Бешбармақ,бауырсақ, самса өте дәмді, Салаттар бәрі жақсы. Қымыз бен шұбат Мұнда қазақ тағамдарынан дәм татпаған шетелдік қонақтарды алып келуге болады. Интерьер әдемі.
SANDYQ
Абылай хан даңғылы 55
6000-7000 теңге
4,8 - 51 пікір
Интерьер сәл таңқаларлық: зал үлкен, сәнді және жиһаз қарапайым. Даяшылар жақсы киінген,атмосфералық, бірақ техникалық қызмет көрсету баяу және баяу.
Tarih
Абылай хан көшесі,104
4500-7000 теңге
4,3 - 16 пікір
Тағам порциялары аз. Ұлттық сусындардан шұбат,қымыз ұсынады. Интерьер әдемі. Қызмет көрсету жоғары деңгейде.
Сыдық
Желтоқсан көшесі, 155
4000-6000 теңге
4,6- 537 пікір
Бұл жердің ерекшелігі-түйе етінен жасалған тағамдар. Барлығы балғын және дәмді.
Ескерту: https:www.google.kz сайты негізінде автормен құрастырылды
Бәсекелестердің барлық талдауларын қорытындылай келе, Сыдық мейрамханасы танымал болуы үшін қарқынды жарнамалық науқан жүргізуі керек деп айта аламыз. Содан кейін ассортиментті кеңейту және жаңа тағамдар мен қызметтерді ұсыну мәселесімен айналысу кажет. Әрине, Сыдық басқарушылық команданы қалыптастыруда бәсекелестерден қалып отыр, мак кәсіпорын ретінде жұмысын енді ғана бастап жатыр және, әрине, барлық лауазымдар әлі қалыптаспаған, ал осыдан нарықтық зерттеулерді ұйымдастыру мейрамханада дамымайтын болады (ақпаратты кейінгі қорытындылармен мұқият өңдеу қажет - бұл кәсіпорынның нақты құрылымымен ғана мүмкін болады).
Сонымен, кәсіпорындағы жағдайды шынымен бағалай отырып, зерттелген мейрамханада жүйелі маркетингтік қызмет әлі де жеткіліксіз деп қорытынды жасауға болады. Бұл жағдай Сыдық мейрамханасының бәсекелестік тұрақтылығына теріс әсер етеді, бұл болашақта клиенттердің жоғалу қаупін тудыруы мүмкін.
Зерттеулер көрсеткендей, Сыдық мейрамханасы көрсеткіштер бойынша бәсекеге қабілетті: баға деңгейі, сапасы және тағамдардың ассортименті. Алайда, бұл кәсіпорынның қызметтерін бәсекеге қабілетті етпейді.
Жоғарыда айтылғандай, бәсекелестік ортадағы өз позицияңызды көрсетілетін қызметтің бағасы мен сапасының көмегімен ғана емес, сонымен қатар мейрамхана имиджінің көмегімен де нығайтуға болады. Сондықтан Сыдық мейрамханасы қызметтерінің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында Қоғам алдында кәсіпорынның оң имиджін қалыптастыруға ерекше назар аудару керек.
Бұл қызмет көрсету саласындағы имидждің ерекше маңыздылығына байланысты. Мейрамхана бизнесі нарығы-бұл белгілі бір әлеуметтік кеңістік, онда тұтынушылар қытай мейрамханалары қызметтерінің сапасы туралы кеңінен біледі, өйткені олар оларды жиі пайдаланады.
2.3 Ұлттық тағамдарды ілгерлетудегі шет елдің тәжірибиелерін зерттеу
Зерттеу Еуропа елдерінің − Дания, Швеция, Латвия және Ресейдің ұлттық тағамдарын ілгерлетуге арналған бағдарламалар болды. Соңғы бес жыл ішінде бұл елдерде гастрономиялық туризмнің бағыттары белсенді дамып, ұлттық тағамдар- Ұлттық қазынаға айналды. Бұл елдерде ұлттық тағамдар брендін құру және дамыту стратегиялары, қолданылатын байланыс құралдары.
Еуропа және Ресей елдеріндегі ұлттық тағамдар брендінің даму тенденцияларын зерттеу бізге ұлттық тағамдарды қарастырудың бірқатар аспектілерін бөліп көрсетуге мүмкіндік берді.
Ұлттық тағамдар болуы мүмкін:
oo ел мәдениетінің элементі;
oo ұлттық сәйкестілік бөлігі (мәдени код элементі);
oo ел мен оның аймақтарының тартымдылығының элементі;
oo ел мен халықтың әл-ауқатының дәлелі;
oo нәтижесінде, ел брендінің атрибуты.
Дания, Швеция: Жаңа скандинавиялық тағамдар коммуникациялық бағдарлмасы.
2005 жылы Солтүстік елдердің Министрлер кеңесі "жаңа скандинавиялық тағамдар туралы Манифест" қабылдады. Бұл құжатты жасаудың мақсаты-дәстүрлі азық-түлік өнімдерін өндіру мен тұтынуды арттыру, жергілікті өндірушіні қолдау.
Манифестке қол қоюдың алғышарты Копенгагендегі әлемге әйгілі "Нома" (Noma) мейрамханасының бас аспазшысы Клаус Майердің зерттеулері болды. Ауылшаруашылық өндірісінің тарихын зерттей отырып, ол қоғамның назарын дүниежүзілік қауымдастықтағы Дат тағамдарының имиджі теріс, сапасыз дәмсіз тағам түпнұсқа Дат деп қателесетініне аудара алды.
Ауылшаруашылық өндірісінің тарихын зерттей келе, ол дат асханасының әлемдік қауымдастықтағы имиджінің теріс екендігіне, сапасыз дәмсіз тағамның бастапқы дат тағамдарымен қателесетініне қоғамның назарын аудара алды.
Ол Дат майы мен шошқа етінің халықаралық тауарлар нарығындағы сәттілігі мен жергілікті тағамдар орналасқан апатты жағдай арасындағы байланысты байқай алды: ет және сүт өнімдерінің экспорттық табысы өндірістің басқа салаларына теріс әсер етті және шағын фермалардың жабылуына әкелді.
Шошқа еті өндірісінің өсуіне байланысты аймақтық гастрономия дәстүрлері айтарлықтай өзгерді. Шошқа еті, хот-догтар, бауыр пастасы Данияның ұлттық санасында тамыр жайған, дәл осындай тағамдар халықаралық деңгейде даниялық тағамдармен байланысты болған. Тамақтану талғампаз талғаммен және жағымды атмосферамен, баяу тамақпен ("баяу тамақтану") байланысты болды, сондықтан данияларға және олардың өмір салтына тән емес. Даниялық дәстүрлі тағамдардың бірі, жаппай өндірістің салдары әсер етпеді, маринадталған майшабақ қосылған қара бидай нанының сэндвичі болды − торнадо.
Пікірлестермен бірге Майер солтүстік елдердің табиғи ортасын зерттеп, ежелгі рецепттерді зерттей бастады. Ол Скандинавияның табиғаты гастрономиялық қоғамдастықтың назарына лайық екендігіне қоғамның назарын аудара алды. Көп ұзамай солтүстік елдердің табиғи сыйлықтары қалалық мейрамханалардың мәзір беттерінде қайта пайда бола бастады. Мысалы, тығыз ормандарда және Скандинавияның жабайы жазықтарында өсетін ерекше жидектердің 50-ден астам атауы "жаңа скандинавиялық тағамдар"лексикасының ажырамас бөлігі болды.
Алайда, бірегей жергілікті өнімдер нарықта қымбат ұсыныс болып қала берді. Әрбір жергілікті тұрғын немесе турист қымбат мейрамханаға жергілікті тағамдардан дәм татуға дайын емес. Даниялық аспаз Трина Ганеманн, "скандинавиялық тағамдар" (the Scandinavian Cookbook) халықаралық бестселлерінің авторы, теледидардағы аспаздық бағдарламалардың жүргізушісі солтүстік елдердің тағамдарына қызығушылық танытуға үміттенеді. Ганеманн: "Солтүстік тағамдар - бұл солтүстік жарты шардың тұрғындарын жергілікті шыққан маусымдық ингредиенттерді қолдануға шабыттандыратын тағамдар. Оларды дайындау аспаздық дәстүрлерді жалғастыру идеясына, сондай-ақ жаңа, заманауи контексте көрсетілген аймақтық тағамдарға оралуға деген ұмтылысқа негізделген. Сонымен қатар, бұл үйде дайындалатын дәмді тағамдар"
Даниялық аспазшылар басқа елдерде жұмыс істейтін скандинавиялық тағамдарды ұсынады. Мәскеудегі "Стрелка" барының бастығы, Дэн Ив Ле Ле: "Мәскеуде жұмыс істей отырып, мен орыс тағамдарына скандинавиялық мәдениетті қосуға тырысамын", - дейді.
Соңғы бес жыл ішінде Данияда "Ішкі аумақтық брендинг" жүзеге асырылады деп айтуға болады, осы жұмыстың аясында жергілікті тұрғындар өздерінің гастрономиялық мәдениетінің орнын қайта қарап, тамырларға, табиғатқа оралады. Н. Никифорова оны "аумақтық органдар жүзеге асыратын жәненемесе үйлестіретін, аумақтың ішкі тұтынушыларын оның жетістіктері мен әлеуеті туралы ақпараттандыру саласындағы, сондай-ақ олардың шынайы берілгендік, патриотизм және оның бәсекеге қабілеттілігін дамытуға көмектесу ниетін қалыптастыру саласындағы мақсатты бағдарламалық бастамалар мен іс-шаралар жүйесі"деп анықтайды.
Даниядағы туризмді дамыту агенттіктері Visit Danemark және Visit Copenhagen "жаңа скандинавиялық тағамдар" идеясын белсенді түрде дамытып, осы дамып келе жатқан брендті ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
МАЗМҰНЫ
1 МЕЙРАМХАНА БИЗНЕСІ НАРЫҒЫНДА ҚАЗАҚ ТАҒАМДАРЫН ІЛГЕРЛЕТУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
0.1 Мейрамхана бизнесі нарығында қазақ тағамдарын ілгерлету ерекщеліктері
0.2 Ілгерту ұғымының шетелдік және отандық тәсілдеріне шолу
1 МЕЙРАМХАНА БИЗНЕСІ НАРЫҒЫНДА ҚАЗАҚ ТАҒАМДАРЫ ДАМУЫНЫҢ БАСТЫ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫН ЗЕРТТЕУ
2.1 Қазақстанда мейрамхана бизнесінің дамуын зерттеу
2.2 Қазақ тағамдарын ұсынатын Сыдық мейрамханасының ішкі және сыртқы орталарын зерттеу
2.3 Ұлттық тағамдарды ілгерлетудегі шет елдің тәжірибиелерін зерттеу
3 МЕЙРАМХАНА БИЗНЕСІ НАРЫҒЫНДА ҚАЗАҚ ТАҒАМДАРЫН ІЛГЕРЛЕТУДІҢ БАҒДАРЛАМАСЫН ҚҰРУ
3.1 Мейрамхана бизнесі нарығында қазақ тағамдарын ілгерлету бойынша ұсыныстар
3.2 Мейрамхана бизнесі нарығында қазақ тағамдарын ілгерлету бағдарламасы
КІРІСПЕ
Өзектілігі. Қазақ асханасы көптеген ғасырлар бойы қалыптасқан және өзіндік тарихы, ерекшеліктері, белгілері мен нормалары бар. Оның зерттеуі аспаздық дәстүрлерді жандандыру, сақтау және одан әрі дамыту үшін қажет.
Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында мейрамхана бизнесі қарқынды дамып, адамдардың әл-ауқаты, өмір сүру деңгейі, әлеуетті клиенттер саны артып келеді, бұл мейрамханалар мен басқа да тамақтану орындарына баратын адамдардың қажеттіліктерін қанағаттандыру қажеттілігінің артуына әкеледі. Клиенттердің талапшылдығы мен жоғары бәсекелестікті ескере отырып, қоғамдық тамандандыру кәсіпорындары арасында қазақ тағамдарын ілгерілету бағдарламасы тиімді тәсіл болып табылады.
Дипломдық жұмыстың мақсаты: Мейрамхана бизнесі нарығында қазақ тағамдарын ілгерілету бағдарламасын құру.
Қойылған мақсатқа сүйене отырып, келесі міндеттер анықталды:
- мейрамхана бизнесі нарығында қазақ тағамдарын ілгерлетудің теориялық негіздерін қарастыру;
- мейрамхана бизнесі нарығында қазақ тағамдары дамуының басты тенденцияларын зерттеу;
- мейрамхана бизнесі нарығында қазақ тағамдарын ілгерлетудің бағдарламасын құру.
Зерттеудің ғылыми жаңашылдығы. Елімідің
1МЕЙРАМХАНА БИЗНЕСІ НАРЫҒЫНДА ҚАЗАҚ ТАҒАМДАРЫН ІЛГЕРЛЕТУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
0.1 Мейрамхана бизнесі нарығында қазақ тағамдарының теориялық негіздері
Келушілер үстелге жақын жерде тамақтануға тапсырыс береді, онда жарық көп, онда сіз тапсырыс берілген тағамды оның барлық көріністерінде көре аласыз. Мейрамханалар жылдам қызмет көрсету қалыпты режимде маманданған дайындайтын бір ыдыс-аяқ. Бұл болуы мүмкін: пицца, гамбургер, құймақ, сэндвич, теңіз өнімдері, тауық еті. Әлемнің көптеген ірі қалаларында адамдар дәл сол жерде тамақтана алатын шағын мейрамханалар ашылады. Қызмет көрсетудің бұл түрі тиімділігімен ерекшеленеді, өйткені ас үй қызметкерлері белгілі бір мөлшерде тағамды алдын-ала дайындай алады, ал аз мөлшерде оларды отқа қойып, қажет болған жағдайда кішкене бөліктерге жеткізе алады.
Сурет 1 - Қазақтың ұлттық тағамы Әсіп
Қайнар көзі [4]
Сурет 2- Қазақтың ұлттық сусындары
Қайнар көзі [4]
0.2 Ілгерту ұғымының шетелдік және отандық тәсілдеріне шолу
Ілгерлету ұғымын Ф. Котлер Маркетингте ілгерлету (promotion) - бұл сұранысты арттыруға және нәтижесінде сатылымды арттыруға бағытталған маркетингтік шаралар кешені" деп жазады [].
Өнімді ілгерлету-бұл сіздің тауарларыңыз, қызметтеріңіз, қоғамдық қызметіңіз және олардың қоғамға әсері туралы хабарлау, сендіру және еске салу үшін қолданылатын кез-келген байланыс нысаны. Әр адам күнделікті нан, сүт, газет немесе басқа да тауарларды сатып алады. Сонымен қатар, ол тек осы адамға белгілі ерекше себептер бойынша қолда бар ұсыныстардың ішінен өзіне қажет нәрсені таңдайды және сатып алудың тек 10% - ы асығыс, өздігінен жасайды. Өнімді таңдағанда, сатып алушы, оның пікірінше, ең жақсы Өнімді таңдағанда, сатып алушы, оның пікірінше, ең жақсы компания жасаған, сондықтан оның пікірінше, басқа ұқсас тауарларға қарағанда салыстырмалы түрде жақсы. Мұндай сатып алушы алдын-ала осы компания мен оның тауарларының белгілі бір бейнесін, олардың басқа ұқсас тауарлардан артықшылығы туралы пікірін қалыптастырды.қарағанда салыстырмалы түрде жақсы.
Мұндай сатып алушы алдын-ала осы компания мен оның тауарларының белгілі бір бейнесін, олардың басқа ұқсас тауарлардан артықшылығы туралы пікірін қалыптастырды.
Өнімді ілгерлету-бұл тауарлардың, қызметтерді, қоғамдық қызметтерді және олардың қоғамға әсері туралы хабарлау, сендіру және еске салу үшін қолданылатын кез-келген байланыс нысаны. Әр адам күнделікті нан, сүт, газет немесе басқа да тауарларды сатып алады. Сонымен қатар, ол тек осы адамға белгілі ерекше себептер бойынша қолда бар ұсыныстардың ішінен өзіне қажет нәрсені таңдайды және сатып алудың тек 10% - ы асығыс, өздігінен жасайды.
Өнімді таңдағанда, сатып алушы, оның пікірінше, ең жақсы компания жасаған, сондықтан оның пікірінше, басқа ұқсас тауарларға қарағанда салыстырмалы түрде жақсы. Мұндай сатып алушы алдын-ала осы компания мен оның тауарларының белгілі бір бейнесін, олардың басқа ұқсас тауарлардан артықшылығы туралы пікірін қалыптастырды.
Сатып алушының мұндай пікірі өздігінен пайда болуы мүмкін, содан кейін ол әрдайым компания үшін қолайлы бола бермейді. Егер сіз өзіңіздің имиджіңіз туралы алаңдасаңыз, компания өз өнімдерінің беделі туралы пікір қалыптастырады. Мұның бәрі өнімді ілгерлету саясатын немесе компанияның коммуникациялық саясатын әзірлеу және дұрыс жүзеге асыру арқылы қамтамасыз етіледі. Бұл саясат келесі байланыс құралдарын қолдану арқылы жүзеге асырылады:
- жарнама;
- жеке сату;
- өткізуді ынталандыру;
- паблик рилэйшнз.
Сатуды ынталандыру қызметі міндеттер қоюды, ынталандыру құралдарын таңдауды, тиісті бағдарламаны әзірлеуді, алдын-ала сынақтан өткізуді және іске асыруды, сондай-ақ қол жеткізілген нәтижелерді бағалауды қамтиды.
Қазақ тағамдарын ілгерлету бағдарламасын әзірлеу кезінде екі негізгі мәселе бар - кімді ынталандыру керек және оны қалай жасау керек. Ынталандырушы әсер ету объектілері: сатып алушылар (тұтынушылар), іскерлік серіктестер, мейпамхана персоналы болып табылады.
Ілгерлету жарнамаланатын өнімнің өмірлік циклінің қай кезеңіне байланысты әртүрлі функцияларды орындай алады:
oo енгізу сатысында әлі белгісіз өнім туралы хабарлау;
oo сендіру - белгілі бір тауар маркасымен бірге белгілі өнімге деген көзқарасты қалыптастыру;
oo Позитивті сенімділік бар (негізінен өсу кезеңінде), ол жай ғана өз өнімін насихаттаған кезде және бәсекелестермен салыстыруға баса назар аударылған кезде бәсекеге қабілетті (негізінен жетілу кезеңінде);
oo еске салу (немесе қалпына келтіру) -- жетілу кезеңіндегі қарым-қатынасты нығайту және әсіресе құлдырау кезеңінде ішінара немесе толығымен жоғалған қайта өрлеу үшін.
Осылайша, әртүрлі авторлардың шетелдік және отандық көзқарастарына сүйене отырып, ілгерлету ұғымы 4 компоненттен тұрады: жарнама, сатуды ілгерлету, жеке сату және қоғамдық қатынастар.
2 ҚАЗАҚСТАНДА МЕЙРАМХАНА БИЗНЕСІ НАРЫҒЫНДА ҚАЗАҚ ТАҒАМДАРЫ ДАМУЫНЫҢ БАСТЫ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫН ЗЕРТТЕУ
2.1. Қазақстанда мейрамхана бизнесінің дамуын зерттеу
2019-2021 жылдардағы Қазақстандағы кафелер мен мейрамханалар нарығын талдау, ағымдағы нарықтық жағдайды түсіну және қазақ тағамдары нарығының даму перспективаларын бағалау үшін қажетті маңызды деректерді қамтиды:
oo Қазақстандағы экономикалық жағдай
oo Сала кәсіпорындары мен персоналының статистикасы
oo Кафелер мен мейрамханаларға келушілер саны
oo Азық-түлік жеткізуге тапсырыс саны
oo Кафелер мен мейрамханалар нарығының айналымы
oo Дайын тағамды жеткізуден түскен түсім
oo Кафеге немесе мейрамханаға барудың орташа чегі
oo Дайын тағамдарды жеткізудің орташа чегі
oo Саланың қаржы-инвестициялық көрсеткіштері
Деректер нарық секторлары бойынша нақтыланды:
oo Fast Food
oo Fast Casual
oo Casual Dining
oo Fine Dining
Қоғамдық тамақтандыру-бұл адамдардың қажеттіліктерін қанағаттандырудың әлеуметтік ұйымдастырылған нысандарының бірі, атап айтқанда: халықтың үйден тыс тамақтану қызметтеріне қажеттіліктерін қанағаттандыру нысаны. Әлеуметтік ұйымдастырылған тамақтану өндіргіш күштердің дамуы және қоғамдық еңбек бөлінісінің тереңдеуі нәтижесінде пайда болды, бұл дайын тамақ өндірісі мен оны тұтынуды ұйымдастырудағы еңбекті әлеуметтендіруде көрініс тапты. Қоғамдық тамақтандыру-бұл қарапайым қоғамда пайда болатын және қазіргі уақытта дамуын жалғастыратын экономикалық қызметтің ежелгі нысандарының бірі. Осыған қарамастан, оның тұжырымдамасы, функциялары мен ерекшеліктері ғылыми әдебиеттерде біржақты анықтамаға ие емес.
Қазақстанда қоғамдық тамақтануды сауданың қосалқы саласы ретінде қалыптастыру азық-түлік ісінде қалалық өзін-өзі басқару құқығын кеңейту туралы Жарлық қабылданған уақытқа жатады, оған сәйкес қалалық басқармаларға қоғамдық асханалар ұйымдастыру құқығы берілді. Қоғамдық тамақтануды дамыту процесінде барлық өзгерістер болды, өңделген өнімдер, көрсетілетін қызметтер көлемі ұлғайды, тамақтану дамуының маңыздылығын, жағдайы мен деңгейін сипаттайтын көрсеткіштер мен тәсілдер өзгерді. Әкімшілік экономика жағдайында қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарының негізгі бөлігі жалпыхалықтық меншікке негізделген мемлекеттік кәсіпорындар мәртебесіне ие болды; кәсіпорындардың едәуір бөлігі жеке болды.
Ресми мәліметтер бойынша, HoReCa саласындағы шағын компаниялардың пайдасы екі еседен астам өсті. Бұл ретте сектордағы уақытша белсенді емес кәсіпорындар бір жыл бұрынғыға қарағанда 36% - ға көп, деп жазады finprom.kz.
Ағымдағы жылдың шілдесіне қарай елімізде тамақтану және тұру бойынша қызмет көрсететін 6,7 мың кәсіпорын жұмыс істеді -- бір жыл бұрынғыға қарағанда 11,3% - ға артық.
Бұл ретте уақытша белсенді емес компаниялардың саны бірден 36,2% -- ға өсті-2 мыңға дейін Жаңа, әлі белсенді емес компаниялар 6,7% - ға артты, 1,5 мыңға дейін белсенді кәсіпорындардың саны небәрі 1,4% - ға, 3,1 мыңға дейін өсті.
Іс жүзінде қонақжайлылық саласының барлық кәсіпорындары шағын бизнеске жатты: жалпы санының 98,4% - ы немесе 6,6 мың компания, оған қоса жылына 11,7% - ы.
Ағымдағы жылдың бірінші тоқсанының қорытындысы бойынша сектордағы шағын кәсіпорындар өндірген және олар көрсеткен қызметтер көлемі бір жылда 35,4% - ға, 82,5 млрд теңгеге дейін ұлғайды.
Бұл кәсіпорындардың шығындары бірден 40,3% - ға, 67,5 млрд теңгеге дейін өсті. Оның ішінде 28,9 млрд теңгені материалдық шығындар, 11,5 млрд теңгені -- қызметкерлердің жалақы қоры, 3 млрд теңгені -- амортизация, 14 млн теңгені -- кәсіпорындар қаражаты есебінен қызметкерлерге ақшалай жәрдемақылар құрады.
Сатылған өнімдер мен көрсетілген қызметтердің өзіндік құны 47,6 млрд теңгеге жетті -- 2020 жылдың бірінші тоқсанымен салыстырғанда 34,1% - ға артық.
Салық салынғанға дейін компаниялардың пайдасы 3-суретте көрсетілген бір жылда 2,6 есе, 13 млрд теңгеге дейін өсті. Өнімді сатудан және қызмет көрсетуден түскен табыс 32,2% - ға ұлғайып, 86,2 млрд теңгені құрады.
Сурет 3 - Тамақтандыру және орналастыру саласындағы шағын кәсіпорындар қызметі
Қайнар көзі [8]
Жалпы 2020 жылы "коронакризистік" азық -- түлікпен және сусындармен қамтамасыз ету бойынша қызметтер нақты мәнде бірден 18,3% - ға, ақшалай-14,4% - ға, 536,6 млрд теңгеге дейін қысқарды.
Өңірлер бойынша қызметтердің ең көп көлемі Алматыға тиесілі: 149,8 млрд теңге, нақты мәнде жылына минус 20,1%. Екінші және үшінші орында Нұр-Сұлтан мен Атырау облысы тұр.
Қызметтердің өсуі 4- сурет. ҚР 17 өңірінің тек 3-інде-Маңғыстау және Солтүстік Қазақстан облыстарында, сондай-ақ Шымкентте ғана байқалды.
Нақты мәнде көрсетілетін қызметтер көлемінің ең көп қысқаруы Ақмола облысында тіркелді: 56,9% - ға, 6,7 млрд теңгеге дейін.
Сурет 4- Тамақтану мен сусындарды қамтамасыз етілген қызметтер түрлері
Қайнар көзі [8]
2021 жылғы шілде айының қорытындысы бойынша қонақүйлер мен мейрамханалар қызметі бір айда 0,8% -- ға және бір жылда 8% - ға қымбаттады. Қоғамдық тамақтану қызметтерінің бағасы бір жылда 8,1% - ға өсті. Оның ішінде мейрамханада түскі ас 6% -- ға, фастфуд 8,3% -- ға, асханада түскі ас 10,5% - ға өсті. Қонақ үй қызметі 6,1% - ға қымбаттады.
Өңірлік бөліністе қонақ үй қызметтері бағасының ең көп өсуін Түркістан облысының (жылдық динамикада 44,9% - ға), Шымкенттің (15,5% - ға) және Ақтөбе облысының (14,7% - ға) тұрғындары сезінді.
Қоғамдық тамақтандыру қызметтері Түркістан (жылына 35%-ға) және Қостанай (12,5% - ға) облыстарында, сондай-ақ Нұр-Сұлтанда (11,5% - ға) қымбаттады.
Талдау Қазақстанның басқа өңірлерінде мейрамхана бизнесінің даму деңгейі төмен екенін, ал Астана қаласының қоғамдық тамақтану орындарын көбіне алматылықтар көшіретінін көрсетті. Қызмет көрсету сапасына келетін болсақ, негізгі проблема-бұл нарықтағы бәсекелестіктің салыстырмалы түрде төмендігі.
Қазақстанда мейрамхана бизнесінің дамуына ықпал ететін маңызды фактор Іскерлік туризм болып табылады, дамыған елдердің тәжірибесі бойынша қазақстандық бизнесмендер мейрамханада кешкі ас немесе түскі ас ішу үшін іскерлік келіссөздер жүргізуді жөн көреді.
2.2. Қазақ тағамдарын ұсынатын Сыдық мейрамханасының ішкі және сыртқы ортасын зерттеу
Сыдық мейрамханасы - Қазақ тағамдарын ұсынатын бірегей мейрамхана. Түйе сүтінің флагмандық дүкені.
Орташа шот - Бір адамға 4000-6000 теңге
Орын саны -50 орын
Ерекшеліктер: VIP залы
Сайты: www.sydykcamelmilk.kz
Мекен жайы - Алматы қаласы, Желтоқсан көш., 155, қиылысы. Құрманғазы көшесі, "Әлем"ТК ғимаратында
Сурет 5- Сыдык мейрамханасының ішкі-сыртқы көріністері
Қайнар көзі [11]
Тамақтану саласы аз салаларының бірі, және бүгінде, он жылдан кейін, бұл ең қарқынды дамып келе жатқан және жоғары табысты, сондықтан инвестициялар үшін перспективалы және кәсіпкерлер үшін тартымды сегмент.
Өте жақсы жергілікті тағам. Бұл нағыз түйе еті мен сүтін сынап көрудің керемет мүмкіндігі.
Мейрамхана иесі - Сыдық отбасымен бірге қонақтарды күлімсіреп, көп мөлшерде тамақ пен шаймен қарсы алады және Қазақстандағы дәстүрлі түйе индустриясының жандануы туралы қызықты ақпарат ұсынады. Кафе мен дүкен-бұл Алматыдан тыс түйе фермасының иесін дамыту үшін шығатын жол. Атриумда ферманың моделі, сонымен қатар өндіріс әдістері мен нәтижелерін көрсететін фильмдер бар. Тамақ пен шай жаңа және ыстық, негізінен түйе сүті мен қарасорадан жасалған өнімдермен ұсынылды (әңгіме дәстүрлі қазақстандық өнімдер туралы болып отыр). Бірақ тек кеспе мен сорпаны қалайтындар үшін бұл қол жетімді болды. Тәтті және дәмді болса да, түйенің сүт кәмпиттерін қолданып көріңіз.
Сурет 6- Сыдық мейрамханасының тауарлы белгісі
Қайнар көзі [8]
Бүкіл мекеме тек таза емес, ол жарқырайды! Түйе шашына арналған шұлықтар мен шарфтарға арналған сыйлықтар дүкені жағымды ойын-сауықты қамтамасыз етті, шамамен бір сағаттан кейін біз жаңарып, жылынып, қарда серуендеуге дайын болдық.
Ол бізді қуана қарсы алды және көрсетті, сол жерде сатылатын кейбір өнімдерді сынап көруді ұсынды және бізбен ортақ тұжырымдамамен бөлісті.
Дүкен иесінің түйе фермасының иесі екенін білгеніме өте қуаныштымын. Барлық өнімдер осы фермадан келеді. Олар сүт өнімдерін сатады (әртүрлі туындылар) - дүкенде технологиялық жабдықтар бар, сондықтан барлық сүт өнімдері жаңа және аумақта жасалады. Олар сонымен қатар түйе мен жылқы етін сатады. Сондай-ақ, дүкенде түрлі тәттілер мен кондитерлік өнімдер ұсынылады (сонымен қатар түйе сүтінен жасалған).
Түйе сүті мен басқа да табиғи ингредиенттер - жағымды кішкентай кәдесыйлар қосылған сабын ассортименті бар шағын бөлім бар.
Бұл жерде кафе де бар - тамақ дайындалып, сол жерде беріледі. Бір нәрсені тексеріңіз. Біз ол жерде кешке болдық, бірақ меценаттар тобы олардың кешкі асынан ләззат алды.
Маған шағымданудың қосымша факторы дүкен ферма иесінің болуы болды.
7 - Сыдық мейрамханасының
Ескерту: автормен құрастырылған
Түйелер бұл өсімдікті жейтіндіктен, олардың сүті соншалықты қоректік. Құрамы мен тағамдық құндылығы жағынан түйенің сүті сиырға жақындайды. Шөл және шөлейт аймақтарда түйе сүттің жалғыз көзі болып табылатыны белгілі. Бұл жануардың сүт өнімділігі жылына 1000-2000 кг аралығында болады. Түйе сүтінің калория мөлшері-101 ккал.
Бешбармақ немесе бесбармақ-салтанатты жағдайда дайындалатын қазақ асханасының және Орта Азияның басқа да ұлттық тағамдарының негізгі тағамдарының бірі. Бешбармақ қайнатылған еттен, үлкен тіктөртбұрыштар түріндегі кеспеден және күшті сорпадан тұрады.
Бауырсақ - әрбір қазақ отбасында міндетті тағам. Қазір оларды тек қазақтар ғана дайындап, жейді. Бауырсақты шайға, тамақ алдында, қымыз, тәбет, сорпаға береді. Бұл кішкентайдан үлкенге дейін сүйікті мерекелік және күнделікті тағам. Сыдық мейрамханасындағы тағам түрлері келесі 1-кестеде көрсетілген.
Кесте 1- Сыдық мейрамханасының тағам түрлері
Тағам түрлері
Сипаттамасы
Түйенің май табанынан, сирақтарынан қайнатылған дірілдектің дәмі ерекше болады екен.
Дірілдек орыс тіліне аударғанда xолодец.
Шұбат,құрт!
Наурыз көже!
Қазы,шұбат.
Кесте 1-жалғасы
Қарапайым сүтті шәйға тары қосу арқылы шәйға ерекше дәм беруге болады.
Тары қосылған шәй күш-қуат берумен қатар, бауырдың, бүйректің жұмысын жақсартып, терлетуге әсер етеді.
Ертеде қазақ халқы ауырған адамға терлесін деп тары салып, жақсылап шай берген.
Бүгінге дейін сәбилі болған келіншектер омырауындағы сүттің құнарлығын арттыру үшін тарымен шай береді?!
Түйе етінен дайындалған мәнті.
Құрт, ірімшік, жент, кілегей. Қазақ дастарханының сәні.
Шәйға берілетін барлық тәттілер өз өнімдері. Қайталанбас тәтті дәм.
Ескерту [13] негізінде автормен құрастырылды
Тек табиғи жолмен жасалатын, құрамында ешқандай химиялық заттар жоқ, ағзаға пайдалы қазақ өнімдерін ұсынады:
- жент;
- сары май(қолдың);
- қаймақ;
- ботақан;
- қазақ рафаэллосы( тәтті ірімшік);
- құрт түрлері(түйе, сиыр).
Бәсекелестік нарықтық экономиканың ажырамас ерекшелігі болып табылады. Кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігін арттыру мәселесін шешумен әдіснамалық тұрғыдан тығыз байланысты оның бәсекеге қабілеттілігін бағалау болып табылады, өйткені дұрыс бағалау негізінде ғана шаруашылық жүргізуші субъектінің бәсекеге қабілеттілік дәрежесі туралы қорытынды жасауға болады. Дұрыс бағалау бәсекеге қабілеттілікті арттыру жөніндегі іс - шараларды әзірлеудің негізі және сонымен бірге осы іс-шаралардың нәтижелілігінің өлшемі болып табылады. Сонымен қатар, кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігін бағалау талдау үшін әдіснамалық негіз болып табылады және нәтижесінде оның бәсекеге қабілеттілігін арттыру жолдарын анықтайды 9-кестеде көрсетілген.
"Сыдық" мейрамханасы заманауи жаңа жабдықтарды пайдаланады, бұл дайын өнімнің максималды сапасына қол жеткізуге және жоғары сапалы өнімді ұсынатын басқа мейрамханалармен бәсекелестікке түсуге мүмкіндік береді - барлық бәсекелестер кең тізімді ұсынбайды .қосымша қызметтер, соның ішінде шоу-бағдарламалар. Клиенттер бүгін мейрамханаға кешкі ас ішіп қана қоймай, сонымен қатар жағымды демалысты күтеді.
Кесте 9- Сыдық мейрамханасының свот талдауы
Күшті жақтары
Әлсіз жақтары
Тек қазақ ұлттық тағамдарын ұсынады
Өз фазендасынан табиғи өнімдермен ас әзірленеді
Қала орталығында орналасқан
Өз бренді қалыптасқан
Тапсырысты ұзақ күту
Клиент үшін әдеттегі тағам емес
Мейрамхана бизнесі саласындағы жоғары бәсекелестік
Табиғи, таза өнім ұсына отырып, танымал еместігі
Жарнамалаудың әлсіздігі
Мүмкіндіктері
Қауіп қатерлері
Тұрақты клиенттердің өсуі ортақ көзкарастағы адамдарды жинау
Мейрамхана бизнесі саласында Қазақ тағамдарын ұсынатын мейрамханалардың флагманына айналу
Тақырыптық кездесулер
Еліміздегі экономикалық тұрақсыздық
Инфляцияның жоғары деңгейі
Халықтың төлем қабілетінің төмендеуі
Бәсекелсестердің арнайы ұсыныстары бар
Ескерту: [15] негізінде автормен құрастырылды
Мейрамхана деңгейі орташа және ортадан жоғары табысы бар адамдарға өз өнімдері мен қызметтерін ұсынады. Мейрамха таза, табиғи қазақ тағамдарын ұсынады. Мейрамхананың тікелей бәсекелестері-қазақ тағамдарын ұсынатын мейрамханалар. Атап айтқанда: Қаймақ, Baursak City,SANDYQ, Tarih.
Қазақ асханасының мейрамханаларының саны тез өсуде, сондықтан нарықтағы орнын сақтау үшін тұтынушыны басқа мейрамханалардан өзгеше жаңа нәрсеге қызықтыру керек.
Нақты және ықтимал бәсекелестердің реакциясын білу кәсіпкерге олардың мінез-құлқын болжауға және өзі үшін ең тиімді күрес өрісін таңдауға мүмкіндік береді. Бұл әсіресе қарсыластардың ең сезімтал жерлеріне әсер ететін шешімдер қабылдау кезінде білу үшін өте маңызды.
Мұндай қызмет көрсету мекемелері үшін орналасуы да өте маңызды, өйткені бұл сәттіліктің негізгі факторларының бірі. Оның рөлі әсіресе Сыдық сияқты мейрамхана үшін өте маңызды, өйткені бұл мейрамхананың мақсатты сегменті-орташа табысы бар халық, сондай-ақ табысы орташа деңгейден сәл жоғары халық.
Осылайша, 4-кестеде көрсетілгендей талдау барысында Сыдық мейрамханасының басым бәсекелестік артықшылықтары анықталды. Бұл мейрамханалар Алматы қаласындағы ұлттық қазақ тағамдары мейрамханалары нарығында көшбасшы болып табылады және ұсынылатын қызмет сапасы мен қызмет көрсету деңгейі бойынша артықшылықтарға ие.
Кесте 9- Сыдық мейрамханасының бәсекелестеріне талдау
Атауы
Орналасуы
Бағалары
Гуглдегі тұтынушылар бағалары
Ерекшеліктері
Қаймақ
Абай көшесі 46а
4500-7000 теңге
4,6 - 911 пікір
Дәстүрлі қазақ тағамдары мейрамханасының ас мәзірі.
Мейрамханада тұрақ бар, бірақ қонақтар санына арналмаған.
Бағалар орташа деңгейден жоғары.
Baursak City
Мұратбаев көшесі 138
3000-4500 теңге
4,6 - 589 пікір
Бешбармақ,бауырсақ, самса өте дәмді, Салаттар бәрі жақсы. Қымыз бен шұбат Мұнда қазақ тағамдарынан дәм татпаған шетелдік қонақтарды алып келуге болады. Интерьер әдемі.
SANDYQ
Абылай хан даңғылы 55
6000-7000 теңге
4,8 - 51 пікір
Интерьер сәл таңқаларлық: зал үлкен, сәнді және жиһаз қарапайым. Даяшылар жақсы киінген,атмосфералық, бірақ техникалық қызмет көрсету баяу және баяу.
Tarih
Абылай хан көшесі,104
4500-7000 теңге
4,3 - 16 пікір
Тағам порциялары аз. Ұлттық сусындардан шұбат,қымыз ұсынады. Интерьер әдемі. Қызмет көрсету жоғары деңгейде.
Сыдық
Желтоқсан көшесі, 155
4000-6000 теңге
4,6- 537 пікір
Бұл жердің ерекшелігі-түйе етінен жасалған тағамдар. Барлығы балғын және дәмді.
Ескерту: https:www.google.kz сайты негізінде автормен құрастырылды
Бәсекелестердің барлық талдауларын қорытындылай келе, Сыдық мейрамханасы танымал болуы үшін қарқынды жарнамалық науқан жүргізуі керек деп айта аламыз. Содан кейін ассортиментті кеңейту және жаңа тағамдар мен қызметтерді ұсыну мәселесімен айналысу кажет. Әрине, Сыдық басқарушылық команданы қалыптастыруда бәсекелестерден қалып отыр, мак кәсіпорын ретінде жұмысын енді ғана бастап жатыр және, әрине, барлық лауазымдар әлі қалыптаспаған, ал осыдан нарықтық зерттеулерді ұйымдастыру мейрамханада дамымайтын болады (ақпаратты кейінгі қорытындылармен мұқият өңдеу қажет - бұл кәсіпорынның нақты құрылымымен ғана мүмкін болады).
Сонымен, кәсіпорындағы жағдайды шынымен бағалай отырып, зерттелген мейрамханада жүйелі маркетингтік қызмет әлі де жеткіліксіз деп қорытынды жасауға болады. Бұл жағдай Сыдық мейрамханасының бәсекелестік тұрақтылығына теріс әсер етеді, бұл болашақта клиенттердің жоғалу қаупін тудыруы мүмкін.
Зерттеулер көрсеткендей, Сыдық мейрамханасы көрсеткіштер бойынша бәсекеге қабілетті: баға деңгейі, сапасы және тағамдардың ассортименті. Алайда, бұл кәсіпорынның қызметтерін бәсекеге қабілетті етпейді.
Жоғарыда айтылғандай, бәсекелестік ортадағы өз позицияңызды көрсетілетін қызметтің бағасы мен сапасының көмегімен ғана емес, сонымен қатар мейрамхана имиджінің көмегімен де нығайтуға болады. Сондықтан Сыдық мейрамханасы қызметтерінің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында Қоғам алдында кәсіпорынның оң имиджін қалыптастыруға ерекше назар аудару керек.
Бұл қызмет көрсету саласындағы имидждің ерекше маңыздылығына байланысты. Мейрамхана бизнесі нарығы-бұл белгілі бір әлеуметтік кеңістік, онда тұтынушылар қытай мейрамханалары қызметтерінің сапасы туралы кеңінен біледі, өйткені олар оларды жиі пайдаланады.
2.3 Ұлттық тағамдарды ілгерлетудегі шет елдің тәжірибиелерін зерттеу
Зерттеу Еуропа елдерінің − Дания, Швеция, Латвия және Ресейдің ұлттық тағамдарын ілгерлетуге арналған бағдарламалар болды. Соңғы бес жыл ішінде бұл елдерде гастрономиялық туризмнің бағыттары белсенді дамып, ұлттық тағамдар- Ұлттық қазынаға айналды. Бұл елдерде ұлттық тағамдар брендін құру және дамыту стратегиялары, қолданылатын байланыс құралдары.
Еуропа және Ресей елдеріндегі ұлттық тағамдар брендінің даму тенденцияларын зерттеу бізге ұлттық тағамдарды қарастырудың бірқатар аспектілерін бөліп көрсетуге мүмкіндік берді.
Ұлттық тағамдар болуы мүмкін:
oo ел мәдениетінің элементі;
oo ұлттық сәйкестілік бөлігі (мәдени код элементі);
oo ел мен оның аймақтарының тартымдылығының элементі;
oo ел мен халықтың әл-ауқатының дәлелі;
oo нәтижесінде, ел брендінің атрибуты.
Дания, Швеция: Жаңа скандинавиялық тағамдар коммуникациялық бағдарлмасы.
2005 жылы Солтүстік елдердің Министрлер кеңесі "жаңа скандинавиялық тағамдар туралы Манифест" қабылдады. Бұл құжатты жасаудың мақсаты-дәстүрлі азық-түлік өнімдерін өндіру мен тұтынуды арттыру, жергілікті өндірушіні қолдау.
Манифестке қол қоюдың алғышарты Копенгагендегі әлемге әйгілі "Нома" (Noma) мейрамханасының бас аспазшысы Клаус Майердің зерттеулері болды. Ауылшаруашылық өндірісінің тарихын зерттей отырып, ол қоғамның назарын дүниежүзілік қауымдастықтағы Дат тағамдарының имиджі теріс, сапасыз дәмсіз тағам түпнұсқа Дат деп қателесетініне аудара алды.
Ауылшаруашылық өндірісінің тарихын зерттей келе, ол дат асханасының әлемдік қауымдастықтағы имиджінің теріс екендігіне, сапасыз дәмсіз тағамның бастапқы дат тағамдарымен қателесетініне қоғамның назарын аудара алды.
Ол Дат майы мен шошқа етінің халықаралық тауарлар нарығындағы сәттілігі мен жергілікті тағамдар орналасқан апатты жағдай арасындағы байланысты байқай алды: ет және сүт өнімдерінің экспорттық табысы өндірістің басқа салаларына теріс әсер етті және шағын фермалардың жабылуына әкелді.
Шошқа еті өндірісінің өсуіне байланысты аймақтық гастрономия дәстүрлері айтарлықтай өзгерді. Шошқа еті, хот-догтар, бауыр пастасы Данияның ұлттық санасында тамыр жайған, дәл осындай тағамдар халықаралық деңгейде даниялық тағамдармен байланысты болған. Тамақтану талғампаз талғаммен және жағымды атмосферамен, баяу тамақпен ("баяу тамақтану") байланысты болды, сондықтан данияларға және олардың өмір салтына тән емес. Даниялық дәстүрлі тағамдардың бірі, жаппай өндірістің салдары әсер етпеді, маринадталған майшабақ қосылған қара бидай нанының сэндвичі болды − торнадо.
Пікірлестермен бірге Майер солтүстік елдердің табиғи ортасын зерттеп, ежелгі рецепттерді зерттей бастады. Ол Скандинавияның табиғаты гастрономиялық қоғамдастықтың назарына лайық екендігіне қоғамның назарын аудара алды. Көп ұзамай солтүстік елдердің табиғи сыйлықтары қалалық мейрамханалардың мәзір беттерінде қайта пайда бола бастады. Мысалы, тығыз ормандарда және Скандинавияның жабайы жазықтарында өсетін ерекше жидектердің 50-ден астам атауы "жаңа скандинавиялық тағамдар"лексикасының ажырамас бөлігі болды.
Алайда, бірегей жергілікті өнімдер нарықта қымбат ұсыныс болып қала берді. Әрбір жергілікті тұрғын немесе турист қымбат мейрамханаға жергілікті тағамдардан дәм татуға дайын емес. Даниялық аспаз Трина Ганеманн, "скандинавиялық тағамдар" (the Scandinavian Cookbook) халықаралық бестселлерінің авторы, теледидардағы аспаздық бағдарламалардың жүргізушісі солтүстік елдердің тағамдарына қызығушылық танытуға үміттенеді. Ганеманн: "Солтүстік тағамдар - бұл солтүстік жарты шардың тұрғындарын жергілікті шыққан маусымдық ингредиенттерді қолдануға шабыттандыратын тағамдар. Оларды дайындау аспаздық дәстүрлерді жалғастыру идеясына, сондай-ақ жаңа, заманауи контексте көрсетілген аймақтық тағамдарға оралуға деген ұмтылысқа негізделген. Сонымен қатар, бұл үйде дайындалатын дәмді тағамдар"
Даниялық аспазшылар басқа елдерде жұмыс істейтін скандинавиялық тағамдарды ұсынады. Мәскеудегі "Стрелка" барының бастығы, Дэн Ив Ле Ле: "Мәскеуде жұмыс істей отырып, мен орыс тағамдарына скандинавиялық мәдениетті қосуға тырысамын", - дейді.
Соңғы бес жыл ішінде Данияда "Ішкі аумақтық брендинг" жүзеге асырылады деп айтуға болады, осы жұмыстың аясында жергілікті тұрғындар өздерінің гастрономиялық мәдениетінің орнын қайта қарап, тамырларға, табиғатқа оралады. Н. Никифорова оны "аумақтық органдар жүзеге асыратын жәненемесе үйлестіретін, аумақтың ішкі тұтынушыларын оның жетістіктері мен әлеуеті туралы ақпараттандыру саласындағы, сондай-ақ олардың шынайы берілгендік, патриотизм және оның бәсекеге қабілеттілігін дамытуға көмектесу ниетін қалыптастыру саласындағы мақсатты бағдарламалық бастамалар мен іс-шаралар жүйесі"деп анықтайды.
Даниядағы туризмді дамыту агенттіктері Visit Danemark және Visit Copenhagen "жаңа скандинавиялық тағамдар" идеясын белсенді түрде дамытып, осы дамып келе жатқан брендті ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz
Реферат
Курстық жұмыс
Диплом
Материал
Диссертация
Практика
Презентация
Сабақ жоспары
Мақал-мәтелдер
1‑10 бет
11‑20 бет
21‑30 бет
31‑60 бет
61+ бет
Негізгі
Бет саны
Қосымша
Іздеу
Ештеңе табылмады :(
Соңғы қаралған жұмыстар
Қаралған жұмыстар табылмады
Тапсырыс
Антиплагиат
Қаралған жұмыстар
kz