Ұлы қазақ билері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Абылай хан атындағы казақ халықаралық және
әлем тiлдеpі унивеpситетi

СӨЖ
9-апта
Тақырыбы:
1. Халықтық поэзия формалары. Ақын-жыраулардың музыкалық шығармашылығы.

2. Ұлы қазақ билері. Қазақ даласының шешендері. Қазақ тіліндегі тілдік этикет.

Орындаған: Хазикен Ералтай
Тобы: Шығыстану факультеті 124-топ араб тілі
Тексерген: Каргаев Кайрат Абсултанович

Жоспар
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім:
2.1. Халықтық поэзия формалары. Ақын-жыраулардың музыкалық шығармашылығы.
2.2. Ұлы қазақ билері. Қазақ даласының шешендері. Қазақ тіліндегі тілдік этикет.
III. Қорытынды
IV. Қолданылған әдебиет

Кіріспе
Қазақтың халық поэзиясы көшпелі малшылар өмірінде құрметті орын алып, ұлттық қазақ әдебиетінің қазіргі қалпында қалыптасуына орасан зор үлес қосты. Қазақтың халық поэзиясы шағын пішінді шығармалардан да, Отанын қорғаған батырлардың ерліктерін баяндайтын Алпамыш, Ер-Тарғын, Ер-Көкше, Қобланды эпикалық жырларынан тұрады. Халық поэзиясының шығармаларын жыраулар, ақындар, жыршылар мен өлеңшілер ұрпақтан-ұрпаққа жеткізіп отырды.

Халықтық поэзия формалары. Ақын-жыраулардың музыкалық шығармашылығы.
Қазақтың халық поэзиясы қалыптасу барысында эпитафиядан қаһармандық эпостарға дейін дамып, олардың ішінде Ер Тарғын, Ер Көкше, Қобыланды-батыр, т.б. ерекше көзге түседі.Көроғлы, Орта Азияның көптеген халықтарына ортақ. Қазақ халық поэзиясының дамуында қазіргі зерттеушілер үш кезеңді бөліп көрсетеді:
1- ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жыраулар кезеңі (XV ғ. - XVIII ғ. бірінші жартысы);
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

2- ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Поэтикалық кезең (18 ғасырдың 2 жартысы - 19 ғасырдың бірінші жартысы);
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

3- ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Айтыс кезеңі (19 ғ 2 жартысы - 20 ғ басы).
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

Алғашқы кезде қазақтың халық ақындарын жырау деп атаған. Қазіргі заманда ақын термині жиі қолданылады, ол бұрын тек айтысқа - ақындық мүшәйраларға қатысатын ақындарды білдіретін. Фольклорлық шығармаларды жасаушы болмаған орындаушыларды жыршы, өлеңші деп атаған. Қалыптасып келе жатқан қазақ ақындық дәстүрі жыр дәстүрінен ажырамас еді.
Классификация:
19 ғасырдағы фольклортанушылар қазақ фольклорын эпикалық, лирикалық және дидактикалық деп бөлді.
Өлкетанушы Халел Досмұхамедов қазақ халық поэзиясының мынадай түрлерін бөліп көрсеткен:
Шілдехана (баланың дүниеге келуіне орай өткізілетін мереке деп те аталады).
Бесік жыры (бесік жыры).
Ғашық жыры (махаббат лирикасы).
Той әндері: қыз-қыз (тойдағы жігіттер мен қыздардың орындауындағы ән диалогы), тойбастар (тойдың шырайын ашатын әндер), беташар (келіннің бетін ашатын аттас ән).
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қоштасу (қоштасу).
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Корис (қайғыға ұшырағандарға көңіл айту).
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сәлем (сәлемдесу).
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сәлемдеме (біреу арқылы берілетін хабар).
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жерлеу (жерлеу рәсімін сүйемелдейтін ән).
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мақтау (мадақтау әні).
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Көңіл айту жырлары (поэтикалық көңіл айту).
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Алғыс (алғыс).
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қарғыс (қарғыс).
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Болжам (ән-пайғамбарлар).
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Насихат (нұсқау).
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Зар заман (зар заман туралы жырлар).
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Толғау (ғибратты жырлар-өлеңдегі ойлар).
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Батырлық, тарихи, тұрмыстық жырлар.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жарапазан (мұсылмандардың Рамазан мейрамында орындалатын ән).

Мұхтар Әуезов қазақтың ақындық дәстүрін үш тармаққа бөлді:
Мұңды, мұңды жырлар (жоқтау - жерлеу жоқтау, естірту - мұңды поэтикалық хабар, қоштасу - қоштасу жыры, көңіл айту - көңіл айту). Қоштасу өз кезегінде туған жермен, халықпен қоштасу, өткен өмірмен қоштасу, өткен жылдармен қоштасу сияқты бірнеше тақырыпқа бөлінеді. Діни ғұрыптар мен ырымдарға байланысты әндер. Той әндері, соның ішінде қалыңдықты ұзату рәсіміне қатысты әндер.
Нәзір Тюряқұлов қазақ халық лирикасының жеті түрін бөліп көрсеткен:
Қоғамдық-саяси лирикасы: арнау (адамға немесе адамдар тобына арналған арнау жыры), мадақтау (мадақтау жырлары), тарихи (тарихи әндер), қара өлен (орыс тіліндегідей), хат өлен (өлеңмен жазылған хат). ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.