Алакөл мұнай кен орнының геологиялық құрылысы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі Қарағанды Техникалық Университеті

Кафедра: ПКОҚӨ

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Пәні: Мұнай және газ геологиясы.

Тақырыбы: Алакөл мұнай кен орнының геологиялық құрылысы

Қабылдаған:
_________________ аға оқытушы Байкенжина А.Ж__________ (баға) (аты-жөні)
_________________________
(қолы) (күні)

Комиссия мүшелері: Орындаған: __________________ _Қаппар Р.С.______ (қолы, аты-жөні) (аты-жөні)
_____________________ (қолы, аты-жөні)

Қарағанды 2020

Коммерциялық емес акционерлік қоғам
Қарағанды техникалық университеті

Тау-кен факультеті БЕКІТЕМІН
Кафедра Пайдалы кен орынын Кафедра меңгерушісі
қазып өндіру ПКОҚӨ кафедрасы____________
"____"_____________ 20______ ж.
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСҚА ТАПСЫРМА (ЖОБА)

Пән атауы: Мұнай және газ геологиясы________________
Студент: Қаппар Рүстем тобы НД_19-2____________

Тақырыбы: Алакөл мұнай кен орнының геологиялық құрылысы
Бастапқы деректер: Ғаламтор материалдары: https:kk.wikipedia.orgwikiМұнай _және_газ_кеніштері
, http:referat911.ruGeologiyatez- ken-ornyny-geologiyaly-rylysy79884 -1681667-place1.html ,
http:bilim-all.kzarticle4817-Te niz-Munai-Gaz-ken-orny

Тапсырма берілді _______________________________ ___20______ ж.

Жетекші: Байкенжина А.Ж. қолы_____________________

Студент:Қаппар Рүстем қолы__________________

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3
1. Кен орны жайлы жалпы мәліметтер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... .
4
2.Орналасқан аудан климаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6
3.Кен орнының геологиялық құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
7
4.Стратиграфиялық сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
10
5.Кен орнының тектоникасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
12
6.Мұнай-газдылығы және оның перспективасы ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ...
16
7.Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
18
Пайдаланған әдебиеттері тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
19

Кіріспе
Қара алтынға бай қазақ даласы бұрыннан ғалымдардың, бүкіл елдің назарында болатын. Сол себепті, патшалы Ресейден келген кәсіпкерлер қазақ жеріндегі мұнай ошақтарын іздеуге, зерттеуге және барлауға келісім шарт жасасқан болатын. Сол шарт негізінде Атырау облысы, Жылыой ауданына қарасты Қарашүңгіл алаңында алғашқы бұрғылау жұмыстарын 1894 жылы бастау алған еді. Бұл жоба жүзеге асқанынан тура 5 жыл өткеннен кейін, яғни 1899 жылы қараша айында ресейлік Леман атты кәсіпкер жоспарланған 20 ұңғыманың 7-ін ұңғылағанда, 40 метр тереңдіктен мұнай фонтаны атқылайды. Дәл осы оқиға Қазақстандағы алғаш мұнайдың өндірілуі болып тарих бетіне жазылады. Содан кейін Елімізде көптеген ірі мұнай және газ кен орындары бар. Солардың бірі - Алакөл мұнай кен орны.
Өндіру тиімділігін жоғарлатуға рационалды игеру жүйелерін қолдану, бұрғылау жұмыстарының технологиясын жетілдіру, олардың техникалық жабдықталуын жақсарту, қабаттар мұнайбергіштігін арттырудың қазіргі жаңа әдістерін кеңінен еңгізу және прогрессивтік технологиялық процестерді пайдалану арқылы қол жеткізуге болады.
Өнеркәсіптің мұнай және газ саласы Қазақстан Республикасының халық шаруашылығындағы жетекші орындардың бірін алып отыр. Проргесті дамытуға, сонымен қатар қоғамның әл-ауқатын дамытуына айтарлықтай ықпал ете отырып, отын-энергетика ресурстарын қазіргі заманғы әлемдік тұтынудың 30%-дан астамы мұнай үлесіне тиеді.
Экономикасының 35 - 40% мұнай өндірісінен түскен табыс құрайтын Қазақстан сияқты мемлекет үшін бұл бәсекеге түсу, яғни халық аралық нарыққа өз өнімін ұсыну және өткізу үлкен бір сынақ болмақ.
Бұл курстық жобада Алакөл кен орнының жинау және дайындау жүйесіне енгізілген техника мен технологияның жұмысын талдаудан тұрады.

1.Кен орны жайлы жалпы мәліметтер

Қазақстанда бұл қор түрлерінен тас көмір, қоңыр көмір, мұнай, табиғи газ және жанғыш тақтатастар таралған. Мұнай мен газ қорлары Қазақтанның батысында шоғырланған. Бұлардың Маңғыстау түбегі мен Жемнің төменгі ағысындағы алқаптар игерілген. Барлық кен орындарында мұнайға қосымша табиғи газ өндіріледі. Ембі мұнайының сапасы жөнінен дүние жүзінде алдыңғы орындарда. Соңғы жылдары мұнда жаңа кен орындары барланып, игеріле бастады.
Егер бұған дейін республиканың мұнай өнеркәсібі дәстүрлі түрде тек батыс өңірлерді қамтыса, енді екпін оңтүстік-шығысқа қарай жылжуы мүмкін. Қазіргі уақытта Қазақстанда 16 мұнай-газ бассейні белгілі және оның ішіндегі ең танымалы және зерттелгені Каспий маңы ойпаты. Қазақстанның басқа да мұнай-газ бассейндерінің (Теңіз, Сырдария, Шығыс-Арал, Зайсан, Прииртыш, Алакөл, Іле ойпаттары), сондай-ақ Каспий теңізінің алаңы мен Арал теңізінің акваториясының болашағы жоғары бағаланады. Ал бүгінде, жаңа геологиялық зерттеу жұмыстарының нәтижесінде республиканың шығысында төрт мұнайлы ойпат белгілі болды - Іле, Зайсан, Алакөл және Прибалхашская. Осылардың ішінде ең аз зерттелгені олардың соңғы екеуі. Алайда, сарапшылардың пікірінше, олар айтарлықтай мұнай-газ әлеуеті болуы мүмкін.

1.1-сурет. Қазақстанның пайдалы қазбалары

Шығыс Қазақстан аумағының ірілігі мен геологиялық құрылысының ерекшеліктеріне сай байланысты пайдалы қазбалары да алуан түрлі қара және түсті металдардың, химиялық шикізаттар мен құрылыс материалдарының мол қоры бар. Аймақтың геотектоникалық құрылысы мен геологиялық даму тарихының ерекшеліктеріен сай олар әркелкі таралған.
Алакөл ауданы -- Алматы облысының солтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан әкімшілік бөлік. 1928 ж. құрылған.Алакөл ойысының шегі: солтүстікте Тарбағатай тауы, солтүстік-шығыста Арқарлы, Бақты таулары, шығыста Барлық жотасының бөктерлері, оңтүстік-шығыста Қарауылтөбе, Қызылтөбе тауларының оңтүстік беткейлері, солтүстік-батыста Сасықкөлдің солтүстік-батыс шеті арқылы өтеді.
Алакөл ауданы Балқаш-Алакөл ойысы мен Жетісу (Жоңғар) Алатауы аралығында жатыр. Ол шығысында Қытаймен, оңтүстігі мен бақан. Жетісу (Жоңғар) Алатауынан бастау алатын Лепсі, Тентек, Шынжылы, Көксуат өзенідері аудан аумағын кесіп өтіп, солтүстіктегі Алакөл, Сасықкөл көліне құяды. Аягөз аудандарымен шектеседі. Жерінің оңтүстік-шығысын Жетісу Алатауының Шыбынды, Қайқаң, Жабық, Күнгей Тастау, т.б. жоталары алып жатыр. Ауданның қалған бөлігі салыстырмалы түрде жазық келеді. Бұл жерлерде аласа таулар (Арғанаты, Арқарлы, т.б.) мен құмды алқаптар (Қарақұс, Сарықұм, Тасқарақұм) алып жатыр. Солтұстігінде Алакөл топ көлдері (Алакөл, Ұялы, Сасықкөл, Жалаңашкөл) орналасқан. Жетісу Алатауынан бастау алатын Лепсі, Тентек, Шынжылы, Көксуат өзендері аудан аумағын кесіп өтіп, солтүстіктегі Алакөл, Сасықкөл көлдеріне құяды.
Алакөл ауданына аумағы 12,5 мың га жерді алып жатқан Алакөл мемлекеттік сулы-сазды қорығы, жалпы аумағы 27 мың га болатын Тоқты және алма ағаштарынан тұратын ауданы 32 мың га Лепсі қорықшалары кіреді. Кен байлықтарынан Андреев және Ілдерсай бентонитті кендері бар. Алакөл ауданында суғармалы және тәлімі егін шаруашылығы дамыған. Онда негізінен астық тұқымдастар, техникалық дақылдар (қызылша) және картоп өсіріледі. Алакөл ауданына пайдаланылатын жерінің аумағы 165,5 мың га, оның ішінде жыртылған жері 76,7 мың га, шабындығы 87,3 мың га, жайылымы 1,46 мың га. Аудан жерінен Ақтоғай - Достық темір жолы және Алматы - Өскемен автомобиль жолдары өтеді. Үшаралдан облыс орталығы -- Алматы қаласына дейінгі қашықтық 570 км.

1.2-сурет. Алакөл аймағының картада бейнеленуі

2.Орналасқан аудан климаты

Алакөл ауданының климаты тым континенттік, қысы суық. Қаңтардың орташа температурасы - 12 - 16°С, шілдеде 18 - 23°С. Жылдық жауын-шашын мөлшері жазық аймақтарда 150 - 260 мм, тау бөктерлері мен аңғарларында 350 - 550 мм. Жерінің басым көпшілігін шөлейт белдемнің сұр топырағы, ал тау бөктері мен аңғарларында қара қоңыр, бозғылт қоңыр топырақ құрайды. Құмды алқаптарда сор, сортаң топырақ түрлері кездеседі. Даласында жусан, ебелек, баялыш, күйреуік, изен, қияқ, т.б. шөптесін өсімдіктер өседі. Биік тау беткейлері мен аңғарларын шыршалы-қарағайлы орман қамтыған. Жануарлардан қасқыр, түлкі, қоңыр аю, қабан, борсық, таутеке, арқар, марал; құстардан үйрек, қаз, аққу, реликті шағала, қырғауыл мекендейді; суларында сазан, алабұға, маринка, ақ амур, көксерке кездеседі.
Алакөл жағалауы арал, шығанақ, айлақ және мүйістермен тілімделінген. Үлкен, Кіші Аралтөбе, Белқұдық және т.с.с. аралдар бар. Үлкен және Кіші деп аталатын екі терең Балғын шығанағы қорғаныс-порты болып табылады. Жағалаудың климаты шұғыл континенталды. Солтүстік жағында жел жылдамдығы 40-50 мсек, ал оңтүстік-шығыс және орталығында 50-60 мсек. Қыс-күз мезгілінде толқындардың биіктігі 2-2,5 метрге дейін жетеді. Ақпан, наурыз айларында мұз қатып, қалыңдығы 0,8 метр болады. Сәуір-маусым айларында мұз ери бастайды.
Мамыр айының соңында су температурасы +15 С болады. Акватория бойынша су минерализациясы 1,2-11,6 гл. Су құрамы хлоридті-натрийлі және хлоридті-сульфатты-натрийлі болып келеді. Алакөл суының құрамындағы фтор мен бромның деңгейі жоғары. Фитопланктон балдырдың 58 түрінен тұрады. Көл жағалауында қамыс, жұмсақ су өсімдіктері өседі. Зоопланктон құрамы 80 түрге дейін жетеді. Алакөл суын балықтың 8 түрі мекен етеді.
Көлге құятын өзендерде ондатра кездеседі. Баклан, аққу, бірқазан, аққұтан, үйрек, гагара т.б. құстары және ала мысық, су егеуқұйрықтары көл жағасын мекендейді. Құстар солтүстіктен оңтүстікке қарай ұшып келеді. Сирек кездесетін үш жүзге жуық құс түрлерінің 38 түрі Табиғат және табиғи ресурстарды қорғау жөніндегі халықаралық одақтың Қызыл кітабына енген. Тарихи деректерге сүйенсек, Алакөл маңынан Ұлы Жібек жолы керуені жүріп өткен. Алыс жолдан келген саяхатшылар жағалауда демалып, көл суынан нәр алған екен. Алакөл суы емдік қасиетке бай. Оны заманауи медициналық зерттеулер жүргізу барысында дәлелдеген. Демалушылардың көбі Алакөлге шипа іздеп келеді. Көл суы радикулит, артрит, тері ауруларына шипа болып, адам денсаулығына жағымды әсерін тигізеді.

3. Кен орнының геологиялық құрылымы

Жалпы құрылымдық геология дегеніміз -- геотектониканың бір бөлімі. Жер қыртысы тау жыныстарының жатыс пішіндерін, тектоникалық қатпарлар мен жарылыстардың түрлерін, олардың орналасу заңдылықтары мен геологиялық пайда болу тегін, дамуы мен өзгеру тарихын зерттейді. Тау жыныстарының жатыс немесе құрылымдық пішіндері жер қыртысының қарапайым бөліктерін, яғни шөгінді жыныстардың жеке қабаттарын, магмалық дене бітімдерді, моноклинді қатпарларды, жеке жарықтарды, өзгеріске ұшыраған
Құрылымдық Геология зерттеулері салыстырмалы-тарихи және өзге де әдістер бойынша іске асырылады. Геологиялық құрылымдар туралы деректер жер беті тау жыныстарын тікелей бақылаудан, бұрғы салудан, қазу жұмыстарынан және әр түрлі геофизикалық барлау нәтижелерінен жинақталады. Бұл материалдар көмегімен тау жыныстарының жер бетіндегі және терең қабаттарындағы жатыс элементтерін, жарықшақтар мен жарылыстарды бейнелейтін құрылымдық карта жасалынады. Ол пайдалы қазба байлықтарды іздеу үшін геол. барлау жұмыстарының бағытын анықтауға көмектеседі. Бұдан бөлек ол аймақтық геология, геоморфология, геотектоника, тарихи геология, т.б. геологиялық ғылымдардың жалпы проблемалары мен практикалық шараларын шешуге көмектеседі. Мұнда Құрылымдық Геология кен геометриясы, механика, минералогия, петрография, литология, геофизика мен эксперименттік геологияның деректеріне сүйене отырып, өз алдына геотектоника ғылымының жеке саласы ретінде дамиды.
Қазақстан аумағында геологиялық құрылыс, стратиграфиялық тілік және мұнай-газдылығы бойынша ерекшеленетін шөгінді бассейндер тобы орналасқан. Шөгінді бассейндер орта девоннан неогенге дейінгі мұнай-газдылығының кең стратиграфиялық диапазонымен сипатталады.
Қазақстанның шөгінді бассейндері мынадай мұнай-газ провинцияларына (МГП) және мұнай-газ облыстарына (МГО) бөлінеді):
1) Каспий маңы МГП;
2) Солтүстік Кавказ-Маңғыстау МГП;
3) Арал-Торғай МГП;
4) Теннис-Шу МГП;
5) Батыс-Сібір МГП (Қазақстан бөлігі);
6) Алакөл-Іле перспективалық МГП;
7) Солтүстік-Үстірт және т. б.
Металогенездің көріністерінің қарқындылығы мен сипатына қарай облс аумағы бірнеше кенді аймақтарға бөлінеді.
1. Шөгінді жанғыш және химиялық пайдалы қазбалар шоғырланған Зайсан-Алакөл ойысы;
2. Орал-Монғол қатпарлы белдеуінің каледон герцин қатпарлықтарына жататын Алтай таулы аймағы;
3. Герцин кезеңінде түзілген Шыңғыс тау, Сауыр-Тарбағатай, таужүйелері;
Шыңғыстау, Сауыр-Тарбағатай кенді аймақтарындағы пайдалы қазбалардын пайда болу жолдары. Балқаш көлінің солтүстігіндегі Шу-Балқаш метологенді аймағындағы Қараоба кенді белдеуіндегі Солнечный мен Гулшатта сирек кездесетін вольфрам, молибден, висмут металдарының кен орындары бар.
Зайсан-Алакөл ойыстарының пайдалы қазбаларының түзілу жолдары. Зайсан-Алакөл ойыстары эпигерциндік Тұран плитасының шығыс бөлігін қамтиды. Оның бетін мезазой кайнозой эраларының органикалық, хемогенді және кесек шөгінді жыныстары жауып жатқандықтан тас көмір, жанғыш тақта тас,қоңыр көмір, мұнай мен құрылыс материалдарының мол қоры бар. мен Ақмола коалинмен орындары түзілген (Алексеев, Ақмола ).Юра дәуірінде түзілген, Ертіс өзенінің батысындағы Абай, Алакөл ойысындағы Жалаңашкөл, Зайсан ойысындағы Кендірлік қоңыр көмір мен жанғыш тақтатас кен орындарының өнеркәсіптік маңызы зор. Жаңа Семей кен орынындағы неоген саздары цемент өндірісінде кеңінен қолданылуда.Семей мен Өскеменнің ірі өнер кәсіп орталықтары көбінесе Ертіс, Бұқтырма өзендерінің жайылмалары мен жайылма үсті текшелерінде шөккен төрттік дәуірдің проювиальды, сирек жағдайда эовалдық және көлдік қиыршықтасты-малта тасты шөгінділерін құрылысқа қолданады.
Шығыс Қазақстанның өзен торларымен нашар қамтылған батыс бөлігінде жерасты суының маңызы зор. Ертсі Шара Аягөз,Еміл басқада өзендердің аңғарындағы алловиальды шөгінділерге көктемде еріген қар суының жер астына сіңуінен (фильтрациалануынан) еспе, қабат аралық жарықшақты жарасты сулардың түзулеріне қолайлы жағдай тудырады. Балқаш - Ертіс суайрығы мен Шыңғыстау Архат сияқты аласа таулы алқаптар жерасты суларының түзуеріне жауын-шашын мен қатар құрлымдық факторларда әсер етеді. Әсіресе қалың шөгінді жаныстар жауып жатқан палезой гранитойтарының бетіндегі қалың шөгінді жыныстарда тұщы сумен қатар ащы суларда кездестіреді. ың Шығыс Қазақстан облсының батыс бөлігінде жерасты суы азаяды. Ірі өзен алаптарының аңғарылғандығы төрттікік дәірдіің алювиальды шөгінділері сумен жақсы қамтамассыз етілген.
Сауыр-Тарбағатай, Алтай тауларының Зайсан-Алакөл ойыстары мен шектесетін тектоникалық жарықтары емдік қасиеттері бар ыстық минералды жерасты суларына бай. Онда Барлық-Арасан, Рақман бұлағы сяқты республикалық маңызы бар шипажайлар салынған.. Олар минералдануы 3 гл құрайтын хлорнадті-сульфаты, магнилі-натрилі радонды жарасты су көздерінің қатарына жатады.
Альпілік эпиплатформалық орогенді белдеудің қалыптасуы олигоценде басылып неоген, төрттік дәуірлерінде жүреді. Сондықтан оның шегіндегі мезозймен кайнозойдың пайдалы қазбалары платформалардікіне ұқсас болып келеді. Пайдалы қазбалардың түзілуі үгілу қабаты мен тығыз байланысты. Оның қатарына Алтайдағы полиметал кендерінің үгілу аймағындағы минералды бояулардың кен орындары жатады.
Ерте мезозойда Сауырдағы кендірек, Алакөлдің солтістік шығысындағы Қутау, (Жалаңашкөл) қоңыр көмірмен тас көмір алапатары түзіді. Зайсан қазаншұңқырында кездесетін бор, палеоген дәірлерінің кварцитті құмдарынның мол қоры бар Оларды байытып, әйнек өндірісі мен пішінінде жасауға пайдаланылады Мұнай құмдар Шымкентмаңында да бар. Обсорбекті қасиеті бар бектониті - монтиморилонитті саздардың Алтайдағы кенорндары кероизит, цемент, кірпіш өндірісінде формоцептикада кеңінен қолданылады. Неоген дәірмен Іле ойысындағы Шпс кен орындары (Жаркент) кен орындары тығыз байланысты. Жаркент кен орындарындағы Шпиістің мөлшері 91 % - ді құрайд. Оның қоры 1 млн тонна оңтүстік Қазхақстанда гипстің кен орны бар. Неген төрттік дәіріндегі жер қыртысында жүрген неотиктоникалық қозғалыстардан соң жүрген төрттік мұз басулары Алтай, Сауыр-Тарбағатай таулы алқаптарының Зайсан-Алакөл ойыстарымен шектесетін тау алды жазықтарындағы асырылу конусына малта тастың, қиыршық тастың құмның қалын қабатын, түзеді. Олардың кенорындарында өндірілген өнімдер ірі қалаларында құрлыс материялы ретінде қолданады. Алтайдағы құм мен қиыршық тас кен орындары Ертіс өзенінің аңғарындағы амовиалды шөгінділерде шоғырланған. Кірпіш өндіруге Сауыр - Тарбағатай, Алтай тауларының етегіндегі лес тәрізді саздары кеңінен қолданылады.

1.3-сурет. Алакөл кен орны орналасқан жердің геологиялық картасы

4.Стратиграфиялық сипаттамасы

Жер қабатының үздіксіз өсуін, оның пайда болған уақытын зерттейтін ғылым стратиграфия деп аталады.
Стратиграфия - (латынша стратюм - төсеніш қабат және графо - жазамын) геология ғылымының тақ жыныстары қалыптасуының тек еместігін және кеңістіктегі бастапқы өзара қатынасын зерттеу арқылы бұлардың салыстырмалы жасын анықтайтын бөлігі. Бұл үшін өткен геологиялық кезеңдердің бассейіндерінде жиылған шөгінді жыныстардың мүмкін болғанша ажыратылып өзгерулері зерттеледі. Геологиялық карталардың дұрыстылығы, нақтылығы, дәлдігі тез іздеу мен барлаудың нәтижелілігі - шөгінді жыныстар қабаттарының жеке шектелінуіне, жыныс қатынастарының толық анықталуына байланысты.
Тау жынысы қабаттары өте қарқынды деформацияға ұшыраған жағдайда олардың еңістену бұрышы кең аралықта өзгеріп отырады, мұндай жағдайда қабаттардың қайсысы төсеніш ролін атқаратындығын, ал қайсысы оны көмкеріп жатқандығын (олардың қайсысы көнелеу, қайсысы жастау қабат екендігін) жай ғана қадағалау көмегімен анықтау оңайға соқпайды. Сондықтан стратиграфиялық зерттеулерде тау жынысы қабаттарының геологиялық көнелігін анықтау мәселесі өте маңызды рол атқарады(тау жынысы қабатының геологиялық көнелігі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.