Талдау және синтез

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Негізгі бөлім

Талдау және синтез
Абстракциялау
Индукция және дедукция, модельдеу

2. 1 Зерттеудің ғылыми әдістері

2. 2 Эмперикалық зерттеу әдістері

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Талдау және синтез

Талдау - бұл заттың құрамдас бөліктерге ыдырау процесіне негізделген әдіс. Ғалым талдау әдісін қолданған кезде зерттелетін объектіні ойша бөледі, яғни оның қандай бөліктерден тұратынын, оның қасиеттері мен белгілері қандай екенін анықтайды.

Синтез дегеніміз - талдау кезінде алынған бөліктердің тұтас нәрсеге қосылуы. Синтезді қолдану нәтижесінде талдауды бір жүйеге қолдану нәтижесінде алынған білім біріктіріледі.

Ғылыми шығармашылықтағы талдау және синтез әдістері бір-бірімен органикалық түрде байланысты және зерттелетін объектінің қасиеттері мен зерттеу мақсатына байланысты әр түрлі формада болуы мүмкін.

Тікелей (эмпирикалық) талдау және синтез объектімен үстірт танысу сатысында қолданылады. Бұл жағдайда объектінің жекелеген бөліктерін бөліп алу, оның қасиеттерін анықтау, қарапайым өлшеу, жалпы бетінде жатқан тікелей берілген бекіту жүзеге асырылады.

Құрылымдық-генетикалық талдау және синтез объектінің мәніне терең енуге мүмкіндік береді. Талдау мен синтездің бұл түрі күрделі құбылыста ондағы ең маңызды элементтерді, олардың объектінің барлық басқа жақтарына шешуші әсер ететін "жасушасын" бейнелейтін элементтерді оқшаулауды қажет етеді.

Күрделі дамып келе жатқан объектілерді зерттеу үшін тарихи әдіс қолданылады. Ол қандай да бір зерттеу нысаны объектінің тарихы болатын жерде ғана қолданылады.

Талдау және синтез

Талдау- тану әдісі, зерттеу затын құрамдас бөлімдерге, (нысанды табиғи элементтерге немесе оның құрамы мен қатынастарынын бөлшектеуге мүмкіндік туғызады.
Синтез-керісінше жеке бөлімдерін немесе заттың жактарын біртұтас етіп біріктіруге мүмкіндік туғызады.
Талдау және синтез өзара байланысты, олар қарама-қайшылық бірлікті құрайды.

Талдауды ( және синтез) қолдану:

•(1) тіке, немесе эмпириялық - нысаннын жеке болімдерін бояу, оның курамын, жай олшемдерін

аныктау ушін колданылады:

«(2) кайтарылатын немесе элементарлык-

теоретикалык - турлі кубылыстардын немесе кандай да болмасын зандылык эрекеттердін себептеріне байланысты, кейбір теоретикалык ойларына суйенеді. Бул кезде маңыздылығы бар кұбылыс болінеді және кұралады ал косалкы ескерілмейді.

«(3) кұрылысы-генетикалық - нысанның калган

баска жактарына шешуші әсер беретін элементтерді күрделі құбылыстан болшектеуді кажет етеді.

Абстракциялау

Абстракциялау

Бұл зерттелетін объектілердің кейбір қасиеттерінен алшақтау және осы зерттеуде зерттелетін қасиеттерді бөліп көрсету. Ол әмбебап сипатқа ие, өйткені ойдың әр қадамы осы процеске немесе оның нәтижесін пайдалануға байланысты. Бұл әдістің мәні маңызды емес қасиеттерден, байланыстардан, қатынастардан, заттардан ақыл-ойды алшақтатудан және зерттеушіні қызықтыратын осы объектілердің бір немесе бірнеше жақтарын бөліп көрсетуден, бекітуден тұрады.

Абстракциялау процесі мен абстракцияны ажыратыңыз.

Абстракциялау процесі - бұл нәтижеге, яғни абстракцияға әкелетін операциялардың жиынтығы. Абстракцияның мысалдары адам тек ғылымда ғана емес, күнделікті өмірде де жұмыс істейтін сансыз ұғымдар: ағаш, үй, жол, сұйықтық және т. б. логикалық ойлау жүйесіндегі абстракция процесі зерттеудің басқа әдістерімен және ең алдымен талдау мен синтезбен тығыз байланысты.

Абстракция екі түрлері бар;

1) Теңдік - тең типтік қатынастармен байланысты заттарды ерекшекласқа біріктіру арқылы түсінікті туындату.

2) Окшаулау -уздіксіз байланысты

заттын курамы мен қатынасын көрсету және оларды белгілі -атаумен белгілеу,, абстракцияга

жекеленген заттын статусын

(«сенімділік», «технологиялык»)

береді

Бул екі абстраксияның бір-бірінен айырмашылыгы, бірінші жагдайда нысаннын кешенді курамын окшаулайды, ал екіншіде - тек кана онын курамын;

( 3) конструктивизация - шындыгындагы нысаннын

(уздіксіз кимылдарды токтатамыз оне т. б. ) анык емес шегінен ойды

болу;

1(4) . шектеусіз озекті - процестің аякталуымен тузілетін коптеген шектеусіздіктен, оның барлық элементтерін толык тізімге енгізу мумкіндігі болмаудан ойды бөлу.

Индукция және дедукция, модельдеу

Индукция- тұрақты магнитті өрісте қозғалғанда немесе айналасындағы магнитті өрістің өзгеруі кезінде өткізгіштің бойындағы электр қозғаушы күштің қозуы. Тамақ өнімдерінің құрамындағы судың әсерінен оларды осындай жолмен қыздыруға болады.

Индукция- білімнің жеке пайымдаулардан жалпы кағидаларға қарай ауысуы болып табылады. Индукция дедукциямен тығыз байланысты болады. Психологияда индукциялық пайымдаулардың дамуы мен бұзылуы зерттеледі. Жекеден жалпыға қарай дамитын логикалық ой тұжырымы. Нейрофизиологияда тітіркену нәтижесінде пайда болған алғашқы қозу ошағының маңындағы аймақтарға тарауы

Дедуктивті пайымдау -сенімді сипатқа ие логика заңдары негізінде бір немесе бірнеше алғышарт пайымдардан жаңа бір логикалық қорытынды шығару әдісі.

Дедуктивті пайымдау - білімнің көбіне жалпыдан жекеге қарай көшуі, қорытындылардың алғышарттардан шығарылуы. Ғылыми танымда дедукция индукциямен ажырағысыз байланысты. Психология дедуктивті пайымдаулардың дамуы мен бұзылуын зерттейді. Білімнің көбінесе жалпыдан кемірек жалпыға қарай қозғалысы оның барлық психикалық процестермен, тұтас алғандағы ойлау қарекетінің құрылымымен шарттастылығында талданады. Дедукдиялық пайымдауларды эмпириялық зерттеулердің, мысалы, алғышарттарға және олардан шығатын қорытындыларға деген сенімнің талдануы болып табылады. Дедукция - жалпы білім негізінде белгілі бір объект туралы жаңа білім тұжырымдалатын ой қорытындыларын пайдалану. Мұнда материалға сәйкес логикалық процесс пен мазмұндау жолы жалпы қағидалардан басталып, оларды сол немесе басқа нәрсеге пайдаланумен аяқталады. Дедукция - жалпыдан жекеге қарай дамитын ой қорытындысы, логикалық ойлау формасы. Дедукциялық ойдың кең тараған түрі - силлогизм. Екі немесе одан көп пікірлердің байланысы нәтижесінде жаңадан бір пікір шығару.

Модельдеу - әлемді тану мен өзгертудің әдістерінің бірі. Ол сол әдістердің жаңа қызметтерін ашатын (микро -, макро-, мега әлемнің процестері мен құбыстарды кибернетикалық және имитациялық модельдерді жасау, жүйелік техниканың тууы т. б. ) модельдердің жаңа типтерін жасауға негіз болған ғылымның дамуымен байланысты кең тарады

2. 1 Зерттеудің ғылыми әдістері

Ғылыми таным деңгейлері

Ғылыми таным әдетте екі негізгі деңгейге бөлінеді: эмпирикалық және теориялық . Бұл бөлу субъектінің білімді тәжірибелік (эмпирикалық) және күрделі логикалық операциялар арқылы, яғни теориялық тұрғыдан ала алатындығына байланысты.

Танымның эмпирикалық деңгейі мыналарды қамтиды:

- құбылыстарды бақылау,

- фактілерді жинақтау және іріктеу

- олардың арасында байланыс орнату.

Эмпирикалық деңгей - бұл әлеуметтік және табиғи нысандар туралы деректерді (фактілерді) жинау кезеңі. Эмпирикалық деңгейде зерттелетін объект негізінен сыртқы байланыстар мен көріністерден көрінеді. Бұл деңгей үшін ең бастысы - нақты қызмет. Бұл міндеттер тиісті әдістердің көмегімен шешіледі.

Танымның теориялық деңгейі ақыл-ой белсенділігінің басым болуымен, эмпирикалық материалды түсінумен, оны өңдеумен байланысты. Теориялық деңгейде мыналар ашылады:

- жүйелер мен құбылыстардың ішкі құрылымы мен даму заңдылықтары

- олардың өзара әрекеттесуі және шарттылығы.

Теориялық білім алу үшін олардың өз әдістері қолданылады.

Ғылыми танымның жалпы әдістері

Ғылыми таным әдістері жалпы және арнайы болып бөлінеді.

Арнайы ғылыми мәселелердің көпшілігі, тіпті зерттеудің жекелеген кезеңдері арнайы шешу әдістерін қолдануды талап етеді. Әрине, мұндай әдістер ерекше сипатқа ие. Олар ешқашан ерікті емес, өйткені олар зерттелетін объектінің сипатымен анықталады.

Ғылыми білімнің белгілі бір салаларына тән арнайы әдістерден басқа, ғылыми білімнің жалпы әдістері бар, олар арнайы әдістерден айырмашылығы бүкіл зерттеу процесінде және пән бойынша әртүрлі ғылымдарда қолданылады.

Ғылыми танымның жалпы әдістері әдетте екі үлкен топқа бөлінеді:

❖ эмпирикалық зерттеу әдістері (бақылау, салыстыру, өлшеу, эксперимент) ;

❖ теориялық зерттеу әдістері (абстракция, талдау және синтез, идеализация, индукция және дедукция, психикалық модельдеу, абстрактіліден нақтыға көтерілу және т. б. ) .

2. 1 Эмпирикалық зерттеу әдістері

•€бақылау,

•€салыстыру,

•€өлшеу,

•€эксперимент

•€материалдық модельдеу

Бақылау

Бұл, ең алдымен, адамның сезім мүшелерінің жұмысына және оның объективті материалдық қызметіне, құбылыстардағы мағынаны зерттеу және табу мақсатында сыртқы әлем құбылыстарын әдейі және мақсатты қабылдауға негізделген белсенді танымдық процесс. Оның мәні зерттелетін объектіге бақылаушы әсер етпеуі керек, яғни объект қалыпты, табиғи жағдайда болуы керек. Бұл басқа эмпирикалық әдістердің құрамындағы элементтердің бірі ретінде әрекет ететін ең қарапайым әдіс.

Тікелей бақылау (визуалды), егер ақпарат аспаптардың көмегінсіз алынса және жанама бақылау болса - ақпарат аспаптардың көмегімен немесе автоматты түрде тіркеу аппаратурасының көмегімен алынады.

Таным құралы ретінде бақылау эмпирикалық мәлімдемелер жиынтығы түрінде әлем туралы алғашқы ақпарат береді.

Күнделікті және ғылымда бақылаулар субъектілердің ерік-жігеріне, сезімдері мен тілектеріне тәуелді емес нәтижелерге әкелуі керек. Кейінгі теориялық және практикалық әрекеттердің негізі болу үшін бұл бақылаулар бізді нақты заттар мен құбылыстардың объективті қасиеттері мен қатынастары туралы хабардар етуі керек.

Танымдық әдіс табысты болу үшін бақылау бірқатар талаптарды қанағаттандыруы керек, олардың ішіндегі ең маңыздылары:

•€жоспарлылық;

•€фокус;

•€белсенділік;

•€жүйелілік.

Салыстыру

Танымның кең таралған әдістерінің бірі. «Бәрі салыстыру арқылы танылады» деп бекер айтылмаған. Бұл заттар мен құбылыстардың ұқсастығы мен айырмашылығын анықтауға мүмкіндік береді.

Салыстыру табысты болуы үшін ол екі негізгі талапты қанағаттандыруы керек.

•€тек белгілі бір объективті қауымдастық болуы мүмкін құбылыстарды салыстыру керек.

•€объектілерді тану үшін оларды салыстыру ең маңызды, маңызды (белгілі бір танымдық тапсырма тұрғысынан) белгілерге сәйкес жүргізілуі керек.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.