Қалдықтарға арналған бункерлер
Кіріспе
Н.Ә.Назарбаев ұсынған Қазақстан – 2030 даму стратегиясында
мемлекет күшінің басты назары ауыл шаруашылық өндірісіндегі екі негізгі
салаға мал және өсімдік шаруашылықтарына аударылған.
Қазақстанның астық өндірісі мұнай өндірісімен қатар стратегиялық
болып табылады. Сондықтан Қазақстан – 2030 даму стратегиясында астық азық-
түлік нарығының негізін құраушы ретінде қарастырылады. Аграрлық кешеннің
басты тапсырмасы халық сұранысына сәйкес нарықты сапалы азық-түлікпен
қамтамасыз ету. Бұл тапсырманы орындау көбінесе астық шаруашылығының тиімді
жұмыс істеуіне байланысты. Астық шаруашылығының даму елдің политикалық,
экономикалық тұрақтылығын және азық-түлік қауіпсіздігін анықтайды.
Техникалық базаның даму тиімділігін және астық шикізатын өңдеу
мәселесінің шешімі көбінесе астық өңдеу кәсіпорындарының жобалау және
құрылыс дәрежесімен анықталады. Технологиялық процесстердің қарқынды
дамуын, өндіріс процесстерін автоматтандырылуын және жаңа техниканы есепке
алсақ, жаңа кәсіпорындарды жобалау және істегі кәсіпорындарды қайта
қаруландыру қажет болып табылады.
Сонымен қатар мемлекеттік жоспарлы экономика нарықтық қарым
қатынастарға көшуіне байланысты, әрбір кәсіпорын өз жұмысын жоспарлауда
және өнімдерін сатуда еркіндік алады.
Тұтынушы ұн түрін және өндіруші ерікті түрде таңдаған кезде, оның
сұранысы өнімнің сапасы мен бағасына негізделеді. Өндірілетін өнімнің
тұрақты жоғары сапасы және бәсекеге түсе алатын баға ұн зауытының тиімді
жұмысының негізі болып табылады.
Ұн – ең бағалы дәнді ұнтақтау арқылы алынған өнім. Бұны нан пісіруде,
макарон, кондитерлік өнімдерді және тағы басқа тамақ өнімдерін жасауға
пайдаланады. Ұннан жасалған өнімдердің тағамдық құндылығы өте жоғары болады
және жеңіл сіңіріледі, сондықтан ұннан ең көп жасалынатын өнім – нан,
адамның тамақтануында ең басты орын алады.
Әр түрлі ассортименттегі және сападағы ұнды өңдеу үшін дәннің әр түрлі
ұн тартуларын пайдаланады. Ұн тарту дегеніміз берілген ассортиментте және
сапада бидайды ұнға тарту операцияларымен технологилық процесстердің бір
ізді, үйлесімді жиынтығы. Әр ұр тарту өнімді өңдеудің бөлек кезеңдерінен
және жүйелерінен тұратын белгілі құрылыммен сипатталады.
Шикізатты рационалды пайдалану, астықты дайындау және ұнтақтау
технологиялық схемасын дамыту, технологиялық процесстердің барлық
кезеңдерінде жоғары өнімділікті жабдықтарды орнату, оларды реттеу және
тиімді пайдалануды ұйымдастыру, энергетикалық және еңбек ресурстарын дұрыс
пайдалану арқылы кәсіпорынның тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз етуге болады.
Индустриалдық – иновациялық даму стратегиясына сәйкес аграрлық кешенге
жалпы және отандық өнім өндірушілерге арнайы көмек көрсету шаралары
қарастырылған. Қазіргі кезде ұн өндірісінің жаңартылуы жүргізіліп жатыр –
жоғары өнімділікті тиімді жабдықтарды пайдаланып жаңа технологиялық
схемалар игерілуде. Жаңа зауыттарды салудың мақсаты, технологиялық
процесстердің жүргізу және ұйымдастыру ережелерін қатаң сақтай отырып,
астық өңдеудің техника мен технологиясын жетілдіру болып табылады.
Берілген дипломдық жұмыста ғылым мен техниканың жаңа жетістіктерін
қолданып, Астана қаласындағы Табыс ЖШС кәсіпорынында жоғары
өнімділікті жабдықтармен жарақталған өнімділігі тәуілігіне 300 тонна
болатын ұн зауытының дайындау бөлімін жобалау ұсынылады.
1. Негізгі бөлім
1.1 Ұн зауыты құрылысының дәйектемесі
Жай және сорттық наубайханалық ұн шығаратын ұн зауыты Астана қаласында
Табыс ЖШС салынады деп жоспарланған. Аталған мекемеде астықты жинағаннан
кейін өңдейтін техникалық база бар. Ұн зауыты жақын маңдағы фермерлік және
жеке шаруашылық өндіретін жергілікті астық бидаймен қамтамасыз етіліп жұмыс
істейді.
Астана қаласы обылыс орталығы және жоспарланған құрылыс аймағы да
өткізу қабілеті жоғары халықаралық көлік жолдарымен байланысқан. Құрылыс
аймағында ұн зауыты шығаратын дайын өнімнің 20% пайдаланатын наубайхана
өндірісімен айналысатын мекеме және қалдықтарды (кебек, жем, дәнді
қалдықтар) қажет ететін мал шаруашылық кешендері бар.
Зауыттың электрэнергияға тәуелділігін жұмыс істеп тұрған электр
жүйесіне қосу арқылы қанағаттандырамыз.
Обылыстың егін шаруашылық саласы бидай, сұлы және майлы дақылдар
сияқты астық дақылдарын өсіруге бағытталған. Ұн зауытының шикізатқа деген
қажеттілігін жергілікті фермерлік және жеке шаруашылықтар 100%
қанағаттандырады. "Табыс" ЖШС бас жоспарында ұн зауытын салатын бос құрылыс
алаңы бар.
1.2 Өнеркәсіп өндірістік қуатын анықтау
"Табыс" жеке шаруашылық серіктестігінде жобаланған ұн зауытының
құрылысы орналасқан ауданда ұн сұранысына ие 700 мың адам тұрады. Алдағы
уақытта халық саны 10% өседі деп есептесек, онда халықтың жалпы саны 770
мың адам деп аламыз.
Аймақтың ұнға деген қажеттілігін П (тжыл) мына формуламен анық
-таймыз:
П = Чр * Нп
(1)
где Чр – аталған ауданның халық саны, мың адам;
Нс – 1 адамның сорттық ұнға қажеттілік нормасы, кгжыл;
Нс = 125кгжыл
П = 770000 * 0,125 =96250тжыл
Ауданнан сыртқа шығатынның ұнның көлемі жылына 10%. Сыртқа шығатынның
ұнның көлемі:
Ссыр = (Мжыл * 10%) 100 (2)
мұндағы Мжыл.сор – жыл бойы өндірілген сорттық ұнның көлемі, тжыл;
жобаланған ұн зауытының өнімділігі:
сорттық өндіретін - 300 тжыл,
ұн зауытының жұмыс істеу уақыты жылына - 300
күн, онда Мжыл есептесек :
Мжыл.сор = 300 * 300 =90 000 тжыл;
Мәндерді қойсақ, онда:
Ссыр.сор = (90 000 * 10%) 100 = 9000 тжыл
Наубайхана өндірісі пайдаланатын ұнның көлемін мына формуламен
анықтаймыз
Снау = (Мгод * 30%) 100 (3)
мұндағы: Мжыл.сор – жыл бойы өндірілген сорттық ұнның көлемі, тжыл;
жобаланған ұн зауытының өнімділігі:
сорттық өндіретін - 300 тжыл,
наубайхана өндірісі пайдаланатын ұнның көлемін - 30% . Мәндерді орнына
қойсақ :
Снау.сор = (90 000 * 30%) 100 = 27 000 тжы
Жоғарыдағы мәндерді қойып жобаланатын ұн зауытының өнімділігін
аңықтаймыз
100 (П + С1 + С2 )
Q = (4)
b * z
мұндағы: П – құрылыс аймағының жыл бойғы ұнға деген қажеттілігі,
(тжыл);
С1 - ауданнан сыртқа шығатынның ұнның көлемі, (тжыл);
С2 - наубайхана өндірісі пайдаланатын ұнның көлемі, (тжыл);
b – ұн шығымы;
z - ұн зауытының жұмыс істеу уақыты жылына, тәулік;
Q = 100*(16 000 + 8250 + 24750) 76 * 300 = 175 ттәул
Есептеу бойынша Астана қаласындағы Табыс ЖШС тәулігіне 300
тонна шығымы 76 % сорттық ұн шығаратын ұн зауытын салуға болады
1.2 Технологиялық бөлім
1.2.1 Жобалауға қажет мәліметтер
Астана қаласында тәулігіне 300 тонна шығымы 76% сорттық ұн шығаратын
ұн зауытының дайындау бөлімінің жобасына қажет мәліметтер:
- дипломдық жобаны орындауға берілген тапсырма;
- ұн зауытының өнімділігі - 300 ттәул.;
- сорттық наубайханалық ұн тарту, шығымы - 76%;
- ұн зауытына арналған құрылыс алаңы "Табыс" ЖШС бас жоспарында
көрсетілген;
- ұн зауытының дайындау бөлімінің сұлбалары "ұн зауытында
технологиялық процессті ұйымдастыру және жүргізу ережесіне" сәйкес
алынады;
- Қазақстанның орталық өңірінде өсірілетін бидайдың сапасы;
- Технологиялық жабдықтардың жүктемесімен өнімділігі анықтамалық
әдебиеттерден алынған ;
2.1.2 Ұн зауытына түскен шикізаттың сапалық мінездемесі
Ұн өндірісіндегі негізгі шикізат бидай болып табылады. Бұл астық түрі
жоғары тағамдық құндылығымен ерекшеленеді. Өндірілетін ұнның сапасына
өңдеуге жіберілетін астықтың сапасы, оның анатомиялық құрылымы, химиялық
құрамы және технологиялық қасиеттері әсер етеді. Астықтың технологиялық
қасиеті – бұл, технологиялық процесс кезіндегі астықтың қалпын, ұнның
шығымы мен сапасын анықтайтын астық сапасының көрсеткіштері мен
белгілерінің жиынтығы.
Астықтың технологиялық қасиеттерін бағалауда қолданылатын шикізаттың
сапасының көрсеткіштері шартты түрде үш топқа бөлінеді: астықтың жалпы
жағдайын көрсететін, оның ұндық және наубайханалық қасиеттерін сипаттайтын
көрсеткіштер.
Астықтың жалпы жағдайы оның дәмімен, иісімен, түсімен, ылғалдылығымен,
зақымдануымен, ластануымен және ұсақ фракциялардың санымен бағаланады.
Жоғарыда аталған көрсеткіштер өңдеуге жіберілетін астық жарамдылығының
барлық белгілерінің сапасын көрсетеді. Бұл көрсеткішпен астықтың ұн
зауытына жіберуге болмайтын сапасының шегі айқындалады. Иісі, түсі және
дәмі астыққа тән қалыпты болуы тиіс. Басқаша иісті және дәмді астық
өңдеуге жіберілмейді. Бидайдың наубайханалық қасиеттерін келесі
көрсеткіштермен бағаланады: клейковинаның құрамы мен сапасы, ұнның
газтүзуші қабілеті мен дисперсті құрамы, қамырдың физикалық қасиеті мен
піскен нан көрсеткіштері.
Астықтың ұндық қасиеттерін бағалайтын көрсеткіштер ұн өңдеу кезіндегі
астықтың қалпын сипаттайды, ұн шығару мен сапасына, сонымен қатар астықты
майдалауға кеткен энергия шығынына әсер етеді. Оған жататындар: шынылығы,
күлділігі, ірілігі және астықтың жиналуы, мың астықтың массасы, тығыздығы,
төзімділігі, майдалану қабілеті және т.б..
Диірменге түскен астық партиясы бір – бірінен сапа көрсеткіштері
бойынша ажыратылады: типі, шынылығы, клейковина құрамы, күлділігі және
т.б..
Осындай әртүрлі астықты өңдеу машина жұмысының режимін және астық
тазарту бөлімінің аппараттарын, оның ішінде диірменнің майдалау бөліміндегі
білікті станоктарын қайта –қайта өзгертуді талап етеді. Өндірілген ұн
сатандарт талартарына сәйкес болуы шарт, кейде стандартты ұн шығара
алмайтын астық партиялары да кездеседі.Осының салдарынан ұн зауытына
жіберілген бірнеше астық партияларын араластыруға тура келеді. Күшті және
әлсіз бидайды араластыру ұнның наубайханалық қасиетін жақсартатыны
дәлелденген. Араластыру құндылығы күшті бидайдың қабілетін араластырудың
әлсіз жолымен жақсарту, яғни сұрыптау деп түсіндіріледі.
Майдалау алдында әртүрлі астық партиясын араластыру оның қасиетінің
тұрақтылығын сақтайды, компоненттерді іріктеу арқылы өңделетін партияларда
шынылық, күлділік, шикі клейковинаның құрамы және тағы да басқа астық
сапасының көрсеткіштерінің болуын қамтамасыз етеді.
Тиімді араластыру астықтың технологиялық қасиетінің тұрақтылығын
жоғарылатады.
Ұн зауытына жіберілетін астық алдын ала тазартуды қажет етеді.
Қоймадан ұн зауытына жіберілген астық тазарту нәтижесінде келесі сапа
көрсеткіштеріне ие болады:
- IVтипті, II подтипті астық;
- ылғалдылығы – 11,6%
- шөп – шалам қалдықтар құрамы - 1% көп емес;
оның ішінде:
- зиян қалдықтар - 0,2% көп емес;
- дәнді қалдықтардың құрамы - 5% көп емес;
оның ішінде: өніп кеткендері - 3% көп емес;
- клейкованың құрамы - 28% аз емес;
Дайындау бөлімінде астық тазаланып шыққаннан кейінгі сапа
көрсеткіштері:
Шөп – шалам құрамы - 0,4% көп емес;
Оның ішінде:
Зиянды қалдықтар - 0,05% көп емес;
куколь - 0,1% көп емес;
фузариозды дән - 0,3% көп емес;
- дәнді қалдықтардың құрамы - 3% көп емес;
- астық күлділігінің төмендеуі - 0,06%;
- І жармалау жүйесі алдындағы ІІІ типті астықтың ылғалдылығы -
16...17%
2.1.3 Дайындау бөліміндегі жобаланатын технологиялық сұлбаның сипаттамасы
Ұн зауытының астық тазалау бөліміндегі жабдықтар мен сипаттамасы
көрсетілген транспорттық механизмді қолданудың графикалық көрінісі
технологиялық процесс сұлбасы деп аталады. Сұлбаның орналасуы мен
пайдаланылатын жабдықтар саны өңделетін дән түріне, оның физико
–технологиялық қасиетіне, ұн тарту түріне, ұн зауытының өнімділігіне және
басқа да факторларға байланысты болады. Технологиялық сұлба астықтың
базисті кондициясы үшін жасалады. Астықтың жақсы сақталуы мен жоғары сапалы
өнім алынуын қамтамасыз ететін сапалар нормасы базисті кондиция деп
аталады. Бұл нормалар астықтың ылғалдылығы, күлділігі, натурасы, ластануы,
клейковина құрамы және басқа да көрсеткіштер арқылы бекітіледі.
Ұн зауытының дайындау және тазалау бөлімінде технологиялық
процесстің құрылымы үш кезеңнен тұрады:астық массасын қалдықтардан тазалау,
дәндердің бетін алғашқы тазалау және алғашқы гидротермиялық өңдеу (ГТӨ).
Бұл астықты өңдеуге дайындау барысындағы негізгі тазалау және дайындау
кезеңдері болып табылады. Осы операцияларды өткізу нәтижесінде астық
массасындағы 70 ... 75 % қалдықтарды ажыратады. Бірақ бұл кезеңдегі
технологиялық операциялардың тиімділігі 80-85% аспайтындықтан (тасбөлгіш
машинадан басқасы) көрсетілген операйияларды қайта өткізуге тура келеді.
Екінші рет тазалау процессінде: дәннің бетін тазалайды, залалсыздандырады,
екінші рет қалдықтардан тазалайды және соңғы гидротермиялық өңдеуден
өткізеді.
Астықты өңдеуден тазалау және дайындау технологиялық
процессінің құрылымы ұнтақтау түріне тәуелді және өңделетін дақылға тәуелді
болып келеді. Мұның себебі әр түрлі ұн тарту операцияларына астықты
дайындау және тазалу талаптары түрліше болады. Ұн тарту түріне және ұн
тарту зауытының өнімділігіне байланысты астықты тазалау мен дайындау
технологиялық процессінің құрылымдық нұсқасы бір ағынды, екі ағынды немесе
көп ағынды болып ұйымдастырылуы мүмкін.
Тәулігіне 150 тонна дейін ұн зауыттарында дәнді тазалау мен
дайындау бір ағынды болады. Астықты тазалау мен дайындауды бір ағынды
жүргізгенде әрбір партияны өңдеу режимдерінің тиімділігін қамтамасыз ету
үшін әр түрлі астық партияларында тізбекті өңдеуді қолдайды.
Жобаланған ұн зауытының дайындау бөлімінің технологиялық схемасын екі
ағында жүргіземіз, бұл алынатын ұнның әр түрлілігімен түсіндіріледі. Жай ұн
тартуда сорттық ұн тартуға қарағанда өте қарапайым, қысқартылған
технологиялық схема алады. Және ерекше астық партияысын құруды қажет
етпейді.
Астықты элеватордан дән тазалау бөліміне, алдын ала есептелген жалпы
ұн тарту партияларының құрамына енетін, сапасы бойынша біркелкі болатын
жеке партиялармен берілуі керек. Бұл партиялар жалпы ұн тарту партияларын
қалыптастыруға арналған бастапқы компоненттер, сондықтан оларды
тазаланбаған дәнге арналған бункерлерде жеке жөнелтеді. Тазаланбаған дәнге
арналған бункерлердің сиымдылығын жобалағанда, олардың ұн тарту зауытының
үздіксіз 50 сағаттық жұмысын қамтамасыз ету керектігін ескерген жөн. Бұл
элеватордан астықтың қандай уақытта берілуіне қарамастан, ұн тарту
зауытының тұрақты жұмысын қамтамасыз етуге, сондай-ақ бірнеше
компоненттерден аралық ұн тарту партиясын қалыптастыру жағдайларын туғызу
үшін жасалған.
Астық бункерлерден түсу кезінде 16 саңылаудың болуына байланысты,
әрбір бункердің қимасы бойынша біркелкі ағады. Астықты бункерлерден
саңылаулар арқылы түсіру операциясын пайдаланғанда өзіндік сұрыптаудың
болмайтынына көз жеткіземіз. Әрбір бункердің түбінде өзіндік құбыр
қарастырылған.Әрбір өзіндік құбыр бірдей көлденең бұрышпен орналасқан,
сондықтан әрбір құбырда астықтың қозғалысының жылдамдығы бірдей болады.
Өзіндік құбырлар әрбір бункердің астында орналасқан маркасы У2-БВВ жинағыш
конусты шүңет жалғанған. Шүңеттен кейін астық УРЗ- 1ағын мөлшерінің
реттегішіне келеді. Ол әрбір бункерден берілген астық мөлшерін автоматты
түрде ұстап тұрады. Осы реттегіштер арқылы аралық астық партияларын жоғары
дәлдікпен құруға мүмкіндік туады .
Аралық партияға кіретін, әрбір бункердің астық ағындары бұрамалы
конвейерлерге бағытталады.Р3-БКШ –да араластырып, әрі қарай металл-магнит
қалдықтардан тазалау үшін У1-БМЗ магнитті сепараторына жіберіледі. Магнитті
сепараторлар технологиялық схеманың осы жеріне орналасуының себебі:
астықтың одан әрі пневматикалық тасымалдағыштың қоректендіргіштеріне
жіберілуінде.
Магнитті сепараторлардан кейін астық шлюзді қоректендіргіш арқылы
үрлегіш пневмотасымалдағыштың өнім тасымалдағышына енгізіледі.
Пневмотасымалдау желісіне қажетті қысымды ЗАФ- типті ротационды
компрессор қамтамасыз етеді. Астықты түсіру дән тазалау бөлімінің жоғарғы
қабаттарында У2-БРО түсіргіштері арқылы жүзеге асады, ал тасымалдауға
пайдаланылған ауаны тазалау үшін фильтрге бағытталады.
Астықты өлшеу АД-50-ЗЭ автоматты таразыда іске асады және астықты
тазалауға қабылдануының жедел жүргізілуін, сепараторға жіберу алдында астық
ағындарының тұрақтылығын қамтамасыз етеді.
Алғашқы сепаратордан өткізу А1-БИС-12 ауалы-електі сепараторында
аэродинамикалық және дәннен геометриялық өлшемдері(қалыңдығы, ұзындығы)
бойынша ерекшеленетін қалдықтарды ажырату үшін өткізіледі. Астық
массасындығы шөп-шалаң қалдықтардың негізгі массасын сепараторда ажыратады.
Астықты өңдеуге дайындау және тазалау құрылымдық схемаларының барлық
нұсқаларында астықты шөп-шалаң қалдықтардан тазарту үшін сепаратордан
алғашқы өткізуді процесстің басында орналастырады, өйткені келесі
жүргізілетін операциялардың, яғни тастарды ажырату, ұзын және қысқа
қалдықтарды және т.б. ажырату тиімділігі астықтағы шөп-шалаң қалдықтардың
мөлшеріне тікелей байланысты. А1-БИС-12 ауалы-електі сепараторында шөп-
шалаң қалдықтардың үш түрін ажыратады: ірі-жоғарғы електің сырғымасы
(тесіктерінің өлшемі4,25х25 ); ұсақ-төменгі електің өтімі (тесіктерінің
өлшемі 2мм) және жеңіл, БЛЦ горизонталь циклонында тұндырылады.
Алғашқы сепаратордан өткізу кезінде ірі қалдықтар100 % ажыратылуы
керек. Бұл технологиялық операцияда ұсақ қалдықтардың ажыратылуы70...75 %
кем болмауы тиіс. БЛЦ горизонтальді циклонында тұндырылатын жеңіл
қалдықтарды: сабанды бөлшектерді, қабықтардың бөліктерін, шаңды шлюзді
қақпақ арқылы шығарады. Жеңіл қалдықтардан тазарту тиімділігі 85...90%
жетуі қажет.
Шөп-шалаң қалдықтардан тазартылған астық массасын тасбөлгіш
машинасына жіберуге болады. Бұл технологиялық операцияның сепаратордан
кейін орналасуының себептері:
1. Астық массасында тастардың болуы, шаң қоспасының жоғарылуын және оттың
пайда болуына әкелуі мүмкін;
2. Алғашқы сепаратордан өткізілген астық массасында ірі тастар мен басқа
шөп-шалаң қалдықтар болмайды. Бұл жағдай қалған ұсақ тастарды
ажыратудың тиімділігін арттырады.
Астық массасының минералды қалдықтарды ажырату Р3-БКТ, тасбөлгіш
машинасында жүзеге асырылады. Минералды қалдықтарға:тастар, галька, шым,
руда, топырақ, шыны, магнитті емес металлдар және дәннен тығыздығы мен
бетінің қалпына байланысты ажыратылатын т.б.қалдықтар жатады. Тас бөлгіш
машиналарда минералды қалдықтарды ажырату тиімділігі 98 -99% жетеді.
Астықтың бетін құрғақ тазалау әдісі технологиялық процесстің құрылымында
астық массасы қалдықтардан тазалау тиімділігін арттыру үшін тасбөлгіш
машинадан кейін А1-БЗК-9 концентраторын орнатады. Мұнда астық массасы
тығыздықтары бойынша әр түрлі екі фракцияға бөлінеді:ауыр және жеңіл.
Сонымен қатар тесіктерінің диаметрі 2мм торлы електің өтімі арқылы ұсақ
қалдықтарды және тесіктерінің диаметрі 9мм торлы електің сырғымасы ретінде
ірі жеңіл қалдықтарды алады. Ажыратылған ауыр фракцияның мөлшері тұрақсыз,
ол бастапқы астық массасының қасиеттеріне байланысты және орташа есеппен
65...75% құрайды. Бұл фракция ірі, жоғары натуралы, тығыздығы төмен астық
жатады. Жеңіл фракцияға ұсақ, сығылған, төмен натуралы, тығыздығы төмен
астық жатады. Жеңіл фракцияның беті ауыр фракциямен салыстырғанда,
минералды шаңмен көбірек ластанған және құрамындағы шөп-шалаң мен дәнді
қалдықтардың мөлшері әлдеқайда жоғары. Жеңіл фракцияның шығымы20...30%
шамасында, дегенмен ауыр және жеңіл фракциялардың арақатынасы елек астында
орналасқан бұрамалы клапан көмегімен өзгертуге болады. Ұсақ қалдықтардың
шығымы(елек тесіктерінің өлшемі 2мм) салыстырмалы түрде төмен, шамамен
0,002-0,005% құрайды. Ұсақ қалдықтарға ұсақ минералды қалдықтарды және
бүлінген дәндерді жатқызады да, оларды қалдықтарға жібереді. Електің
сырғымасы (елек тесіктерінің өлшемі 9мм) арқылы ірі және жеңіл қалдықтарды
ажыратады. Оларға қарасұлы, сұлы, сығылған және жетілмеген дәндер жатады.
Концентраторда қарасұлы толығымен ажыратылады, сондықтан бұл технологиялық
схемада қарасұлы ажыратқыш-триер қарастырылмаған. Астықты концентраторда
тазалау тиімділігі көптеген факторларға байланысты, әсіресе астық
массасының концентраторға берілу тұрақтығына және ауа режиміне. Осы
тұрақтылықты қамтамасыз ету үшін концентраторға дейін УРЗ-1 астықтың ағынын
реттегішті және деңгейді көрсететін 2 датчигі бар 1-1,15тонна жинақтайтын
бункерлерді орнатады. Егер концентратордан 90м3 мин ауа сорылса,оның
жұмысы тиімді деп есептеледі. Дәндердің бетін тазалау Р3-БГО типті көлденең
обойкалық машиналарда жүргізіледі.Алғашқы тазалау кезеңінде жеңіл
фракцияның ғана бетін тазалайды, ал ГТӨ процесстері кезінде үлкен маңызға
ие ұрықтықтың бүтіндігін сақтап қалу үшін ірі фракцияны обойкалық
машиналарға жібермейді.
Бұл операциялардан өткен астықтың екі фракциясын араластырып, онда
қысқа қалдықтар ажыратылуы үшін біріккен ағынмен А1-УТК-6 қарашық алғыш-
триерге бағыттайды. Астық бетінің тазалануының тиімділігі, оның
күлділігінің төмендеуімен (0,01...0,03%) және соғылған дәндердің санының
өсуімен бағаланады(1% артық емес). Обойкалық машинасының жұмыс органдары
соққылау арқылы істейтіндіктен, жарылыс пен жалынның пайда болуының алдын
алу үшін, металл-магнитті қалдықтарды ажырату үшін обойкалық мпшинаның
алдында магнитті сепараторды орналастырады. Обойкалық машинаның жұмыс
аймағынан шаңды жою үшін оны әрдайым аспирациялау қажет. Осы мақсатта
көлденең обойкалық машина, пневмосепарациялайтын Р3-РНА типті каналмен бір
қабатта орналастыруға болады. Обойкалық машинаның алдында металл-магнитті
сепаратор мен аспирациялық жүйе болмаса, оны қосуға рұқсат етілмейді.
Қарашық ажыратқыш-триерлерде астық массасынан қысқа қалдықтарды
ажыратады(қарашық,соғылған дәндер). Қарашық ажыратқыш дискілі триерлердің
қысқа қалдықтарды ажырату тиімділігі 80...90% жетеді. Осылай тазалаудың
бірінші кезеңі аяқталады. Бұдан кейін астық массасы негізгі гидротермиялық
өңдеуге бағытталады.
Астықты ГТӨ-ден өткізу салқын кондициялау әдісі арқылы жүзеге асады.
Астықты ылғалдау А1-БШУ-2 ылғалдағыш машиналарында жүргізіледі. Онда дәннің
беті толық тиянақты ылғалданып, дәндегі ылғалдылық 5%дейін жоғарылайды.
Ылғалдаудан пайда болған құрылымдық-механикалық, биохимиялық өзгерістерді
толығымен жүзеге асыру үшін оны бөктіру бункерлеріне жібереді. ГТӨ режимін
Бастапқы ылғалдылығы, типтік құрамы, шынылығы бойынша әр түрлі сападағы
астықты ұн тарту зауыттарында технологиялық өңдеу процессін ұйымдастыру
және жүргізу ережелеріне сәйкес ылғалдаудың мөлшерін және бункерлерде
бөктіру уақытын анықтайды.Сапасы әр түрлі астықты ГТӨ-ден паралелльді
ағындармен өткізеді және әрбір ағынға жеке дифференцияланған режимді
қабылдайды. Конвейерлі араластырғыш және астық шығынының реттегіші УРЗ-1-ді
қолдана отырып, ГТӨ-нің негізгі кезеңінің аяқталуынан кейін соңғы ұн тарту
партиясын құрады.Технологиялық қасиеттеріне сәйкес негізгі ГТӨ-ді екі жеке
кезеңге бөлуге болады: алғашқы және екінші ГТӨ. Мұндай бөлуге астықтың
ылғалдылығы төмен болғанда (12% төмен) немесе жоғары шынылықтағы астықты
өңдегенде пайдаланады. Мұндай астықтың ылғалды сіңіру жылдамдығы төмен,
сондықтан қажетті технологиялық ылғалдылыққа жеткізу үшін оны екі рет
ылғалдау және бөктіру керек.Астықты ұн тартуға тазалау және дайындаудың
екінші кезеңінде оны біріктірілген ағынмен жібереді. Ең алдымен дәннің
бетін Р3-БМО-12 обойкалық машинасында тазалайды. Осыдан кейін нан
өнімдерінің тірі зиянкестерін Р3-БЭЗ энтолейтор стерилизаторында жояды да,
соғылған дәндерді Р3-БАБ ауалық сепараторында ажыратады.Сонымен бірге мұнда
да беріктілігі төмен (кептіру нәтижесінде бүлінген, сығылған және т.б.)
дәндерді ажыратады. Ұнтақту бөліміне оларды жіберетін болсақ,олар бүлініп
ұнға түседі де, сапаны төмендетеді. Астықты заласыздандырудың технологиялық
операциясы жасырын залалдану мен тірі зиянкестерді жоюдың тиімділігі жоғары
болуымен қатар, микрожарықшалардың пайда болуын төмендетеді.
Энтолейтор-стерилизатордың тиімділігі:
Дәннің ЗиянкесЖасырын Соғылған1және 2 қырғылау жүйелеріндегі
сапасы тердің залалданудәндердіұсақтың шығымы
саны, , % ң
данакг мөлшері,
%
Ірі, % Орташа,Ұсақ, % Жалпы
% шығымы, %
Шынылығы
52% 1 және
4 типтегі
қоспасы 11,6 0,42 0,23 18,0 18,2 16,4 52.6
бастапқы 0,10 0,36 18,6 19,4 18,8 55,8
өңделген
Шынылығы 8
62% дәннің - 0,56 0,13 14,2 18,0 17,2 49,4
4 тип 0,14 0,28 15,6 19,0 18,4 53,0
бастапқы
өңделген
Қалдықтардан тазаланған дәнді ГТӨ соңғы өңделуіне бағыттайды.Онда
дәннің беті біраз ылғалдандырылады(0,30-0,50% ) да, 20-30 минут аралығында
бункерде бөктіріледі.Бұл технологиялық операцияның мақсаты дәннің бетін
ылғалдау, соның нәтижесінде дәннің қабаттары қатайып,білікті станокта өңдеу
кезінде азырақ ұнтақталады. Дәннің беті біркелкі ылғалдануы үшін суды
шашыратып жұмыс істейтін А1-БАЗ немесе А1-БШУ-1 ылғалдау жабдықтары
қолданылады.
Тазаланған және ұн тартуға дайын астықты автоматты таразыда өлшеп,
ұсақтау бөлімінің 1 жармалау жүйесіне жіберіледі. Астықты таразыға тарту
оның ұнтақтауға жіберу кезінде есеп жүргізу үшін, яғни жалпы шығымын,
сорттар бойынша ұнның шығымын, кебектің шығымын анықтау үшін қажет.
Қарастырылған схема, астықты дайындау мен тазалауды құрғақ әдіспен
жүргізу технологиялық процессінің әр түрлі сортты ұн шығаратын
зауыттарында, өзінің жеңілдігі мен жоғары тиімділігі үшін кең қолданыс
тапты. Өйткені мұндай тазалау арқылы астықта шөп-шалаң қалдықтардың мөлшері
0,1...0,12% ажыратылады, ал бұл көрсеткіш норма бойынша 0,4% дейін болуы
мүмкін.
2.1.4 Бункердің саны мен сиымдылығын есептеу
(Qсорт=300ттәул) шығаратын ұн зауытына арналған бункерлердің
сыйымдылығы мен санын дайындау және тазалау бөлімінің технологиялық
схемасында орналасқан орны бойынша есептеледі.
2.1.4.1 Тазартылмаған астыққа арналған бункерлер
Тазаланбаған дәнге арналған бункерлердің сиымдылығын жобалағанда,
олардың ұн тарту зауытының үздіксіз 50 сағаттық жұмысын қамтамасыз ету
керектігін ескерген жөн. Бұл элеватордан астықтың қандай уақытта берілуіне
қарамастан, ұн тарту зауытының тұрақты жұмысын қамтамасыз етуге, сондай-ақ
бірнеше компоненттерден аралық ұн тарту партиясын қалыптастыру жағдайларын
туғызу үшін жасалған.
Бункердің жалпы сыйымдылығын мына формуламен анықтаймыз:
V0 = , м3
(5)
мұндағы , Q – ұн зауытының өнімділігі,ттәул;
t - астықтың бункерде жату уакыты, t = 50 час;
y - натурасы, y = 0,75 т м3
K - бункердің толу коэффициенті, R = 0,8...0,9.
Vсор==880 м3
СНИП - 21.10.05 – 85 сәйкестендіріп ғимарат каркастарын өлшемі 3х3м
темірбетон бункерлерден ғимараттың ені бойына тұрғызады. Темірбетон
бункерлердің көлденең қимасының ауданы F=7 м2.
Бункер 3 этаждан тұрады және әр этаж биіктігі - 4,8 м болса ,
онда h=14.4м болады.
Тазаланбаған дәнге арналған бункердің санын анықтасақ:
n=
мұндағы, n – бункер саны , шт
nсор==8,73
Тазаланбаған дәнге арналған бункерлер санын 9 деп аламыз.
Бөктіру бункерлерінің сыйымдылығы мен санын есептеу үшін астықты
дайындау мен тазартудың технологиялық схемасын жобалау кезінде қабылданған
төмендегі мәліметтердің көмегімен кондиционер режимдерін таңдау қажет:
- Озимая бидайы - III тип, 2 подтип, яровая краснозерная;
- Жалпы шынылығы - 62%;
- ылғалдылығы – 11,6%.
Технологиялық схема бойынша салқын кондиционирлеу тәсілі қолданылады.
Кондиционер режимдері: бөктіру уақыты және ылғалдау мен бөктіру кезіндегі
ылғалдылықтың өсуінен тұрады.
1.Кондиционерлеудің негізгі бірінші этапында астық үшін
ұсынылған 10...12 сағаттан t1 = 11 сағат етіп аламыз, бұл ылғалды 2,5...3%
жоғарылатады. Кондиционерлеудің бірінші этапынан кейін астықтың шығу
ылғалдылығы 11,6%- дан 14,6% дейін жоғарылайды.
2. Кондиционерлеудің екінші этапында бөктіру уақытын ұсынылған 4...6
сағаттан t2 = 5 сағат деп аламыз, бұл ылғалды 1...1,5% жоғарылатады, онда
ылғалдылық кондиционерлеудің екінші этапынан кейін 16.1%- ға дейін
көтеріледі.
3. Кондиционерлеудің үшінші этапына (бірінші жармалау жүйе алдында) бөктіру
уақыты 25...30 минут деп ұсынылған. t3 = 0,5 сағат деп аламыз, бұл ылғалды
0,3...0,5% жоғарылатады. Астықтың ылғалдылығы кондиционерлеу аяқталғанда
16,6% тең болады, яғни ұсынылған көрсеткішпен сәйкес.
2.1.4.2 Бөктіру бункерлерін есептеу
Бөктіру бункерлерінің жалпы сиымдылығы мен санын төмендегі
формула бойынша анықтаймыз.
1. Алғашқы бөктіру қабылданған бөктіру уақытымен: t1 = 11 сағат.
Vсор==203,7м3
Бөктіру бункерінің өлшемі 3х3 және 14,4м (3 қабат) етіп аламыз,
сонда бункер саны тең болады:
nсор==2,0
Бірінші бөктіруге екі бункер аламыз.
2. Екінші бөктіру қабылданған бөктіру уақытымен: t2 = 5 сағат.
Vсор == 92,5 м3
Екіншілік бөктіруге қажет бункерлер саны тең болады:
n2 == 0,91
Екіншілік бөктіруге бір бункер аламыз.
1.Үшіншілік бөктіру қабылданған бөктіру уақытымен: t3=0,5сағат.
Vсор ==9,25м3
Үшіншілік бөктіруге қажет бункер саны тең болады:
n == 0,13
Бірінші жармалау жүйе алдындағы үшіншілік бөктіруге бір бункер аламыз.
Үш этапты кондиционерлеу қорытындысы бойынша бөктіруге үш бункер
аламыз.
2.1.4.3 Қалдықтарға арналған бункерлер
Ұн зауытының дайындау бөлімінде қалдықтарды келесі өлшемдермен алады:
- I және II категориялар - 2,7%;
- III категория - 0,8%.
Қалдықтардың әрбір категориясына ұн зауыты жұмыс уақытының 10...12
сағат сиымдылықтағы жинақ бункерлері қажет.
1.Тәулік ішінде жиналған қалдықтар санын мына формуламен анықтаймыз:
Qomx =, тсағат (7)
мұндағы: Q – ұн зауытының өнімділігі, тсағ;
а – категория бойынша қалдықтар саны, %;
Қалдықтар саны тең болады:
- I және II категориялар:
300 x 2,7
Qomx = = 0.33
тсағ.
100 x 24
- III категория:
300 x 0,8
Qomx = = 0,1
тсағ.
100 x 24
2.Егер t=12 сағат, I және II категориялы қалдықтың көлемді массасы y =
0,35тм3, ал III категориялы - y2 = 0,4 т м3 тең болса, қалдықтың әрбір
категориясына тән бункерлердің жалпы сиымдылығын 5 формула бойынша
анықтаймыз.
- I және II категориялы қалдықтар:
0.33 х 12
V = =
0.52м3
24 х 0,35 х 0,9
- III категориялы қалдықтар:
0,1 х 12
V0= =
0.13м3
24 х 0,4 х 0,9
3. Қалдықтарға арналған бір бункердің сиымдылығын мына формуламен табамыз:
( х Д2
Vб =
h х y
мұндағы, ( = 3,14;
Д – бөлек орналастырылған металл типті бункердің диаметрі, Д = 2,8 м;
h – бункер биіктігі, h = 2,5 м;
y – Қалдықтардың көлемді массасы, тм3.
Мәндерін қоямыз:
- I және II категориялы қалдықтар:
3,14 х 2,8
Vб = 2,5 х 0,35
= 5,7 м3
4
- III категориялы қалдықтар:
3,14 х 2,8
Vб = 2,5 х 0,4 =
5,9 м3
4
4.Қалдықтарға арналған бункерлер санын анықтайтын формула:
V0
n=
Vб
мұндағы, V0 – қалдықтардың әр категориясының бункерлерінің жалпы
сиымдылығы, м3
Vб - бір бункердің сиымдылығы, м3
Олай болса, бункерлер саны тең болады:
- I және II категориялы қалдықтар:
0.52
n, = = 0,09
5,7
- III категориялы қалдықтар:
0.13
n,,, = = 0,22
5,9
I және II категориялы қалдықтарға және III категориялы қалдықтарға бір
бункерден пайдаланамыз. Оларды қалдықтарға арналған цехтарға орналастыруға
болады.
2.1.5 Технологиялық жабдықтарды таңдау және есептеу
Ұн зауытының тазалау бөліміне қажет жабдықтар саны жобаланған
технологиялық сызбаға сәйкес зауыт пен машиналардың өнімділігіне тәуелді.
Майдалау бөлімін астықпен үздіксіз қамтамасыз ету үшін дайындау
бөлімінің өнімділігі берілген өнімділіктен 10...20% жоғары болуы керек.
Есептелген өнімділік мына формуламен анықталады:
Qp = Q * k (10)
Мұндағы, Q – ұн зауытының берілген өнімділігі, ттәул.;
к - коэффициент запаса, к = 1,1...1,2, к = 1,1 етіп аламыз.
Qp1 = 300 * 1,1 = 330 ттәул.немесе 13 тс
• Өлшеу жабдықтары
АВ-25-ЗЭ автоматты өлшеу дозаторы минутына үш рет немесе сағатына 180
рет өлшеу жүргізеді. Автоматты таразы санын мына формуламен анықтаймыз:
Qp * 1000
n =
24 * E * n
Мұндағы, Qp – есептелген өнімділік, ттәул.;
Е – таразы ковшасының сиымдылығы, 25 кг;
n – минутына өлшеу саны.
Онда автоматты таразы саны тең болады:
nсор ==1.52
Дайын астықты майдалау бөліміне жіберерден бұрын тазалық алдынды және
соңында екі автоматты порционды дозатор АВ-50-ЗЭ орнатамыз.
• Машина санын есептеу
Технологиялық сызбадағы дайындау бөлімінде көрсетілген машиналар саны
мына формуламен анықталады:
n = (12)
мұндағы: Qp - есептелген өнімділік, тсағ.;
qм - машинаның паспортты өнімділігі, тс.
1. А1-БПЗ астық қыздырғыш, оның өнімділігі 6 тсағ., онда саны тең:
nсор = = 2,1
Екі А1-БПЗ астық қыздырғышын орнатамыз.
2. А1-БИС-12 сепараторы, оның өнімділігі 12 тсағ., онда саны тең:
nсор == 1,08
Бір А1-БИС-12 сепараторын орнатамыз.
3. РЗ-БКТ тасбөлгіш өнімділігі q = 6 тсағ., онда саны тең:
nсор == 2,1
Екі РЗ-БКТ тасбөлгіш машинасын орнатамыз.
4. А9-УТК-6 куколажыратқыштың өнімділігі q = 6 тсағ., онда саны тең
болады:
nсор == 2,1
Екі А9-УТК-6 куколажыратқыш орнатамыз.
5. А9-УТО-6 овсюгажыратқыштың өнімділігі q = 6 тсағ., онда саны тең
болады:
nсор = = 2,1
Екі А9-УТО-6 овсюгажыратқыш орнатамыз.
6. РЗ-БМО-6 обойкалық машинасы, өнімділігі q = 6 тсағ., онда саны тең
болады:
nобой= = 2,1
Екі РЗ-БМО-6 обойкалық машинасын орнатамыз.
7. Р3-БСД пневмосепараторы, өнімділігі q = 7 тсағ., онда саны тең болады:
nсор = = 1.86
Екі Р3-БСД пневмосепараторы орнатамыз.
8. А1-БМШ ылғал ақтау машинасы, өнімділігі q = 6 тсағ., онда саны тең:
nсор== 2,1
Екі А1-БМШ ылғал ақтау машинасын орнатамыз.
9. РЗ-БМО-12 обойкалық машинасының өнімділігі q = 12тсағ., онда саны тең:
nсор== 1,08
Екі РЗ-БМО-12 обойкалық машинасын орнатамыз.
10. А1-БУЗ ылғалдағыш аппаратының өнімділігі q = 6 тсағ., онда саны тең
болады:
nсор == 2,1
Бірінші бөктіру бункерінің алдына екі А1-БУЗ ылғалдағыш аппаратын
орнатамыз.
11. РЗ-БЭЗ энтолейторының өнімділігі q = 12тсағ., онда саны тең болады:
nсор==1,4
Бір РЗ-БЭЗ энтолейтор - стерилизатор орнатамыз
12. РЗ-БАП аспираторы өнімділігі q = 10тсағ., онда саны тең болады:
nсор==1,3
Екі РЗ-БАП аспираторын орнатамыз.
13.А1-БАЗ ылғалдағыш аппараты өнімділігі q = 12тсағ, онда саны тең
болады:
nсор==1,08
Екі А1-БАЗ ылғалдағыш аппаратын орнатамыз.
14.У1-БМЗ магнитті сеператоры, өнімділігі q = 11тсағ, онда саны тең
болады:
nсор==1,18
Екі У1-БМЗ магнитті сеператорын орнатамыз.
Әрбір РЗ-БМО-6 обойкалық машина алдында, бөктіру бункерінен дейін,
бөктіру бункерінен кейін, РЗ-БЭЗ энтолейторының алдында және майдалау
бөліміне жіберілетін астықты тазалағаннан кейін бір магнитті сепаратордан
орнатамыз.
Технологиялық жабдықтардың дұрыс таңдалғандығын оның пайдалану
коэффициентін есептеу арқылы тексереді:
Qp
( = (13)
qм * n
мұндағы: Q – машинаның өнімділігі, тсағ.;
q – есептелген өнімділік, тсағ.;
n – есеп бойынша алынған машиналар саны.
Дайындау бөліміне жабдықтар таңдалғаннан кейін есептер қорытындысын 1
кестеге енгіземіз.
1 кесте. Жабдықтарды таңдау мен есептеу қорытындысы
Жабдықтар маркасы ӨнімділігіСаны, n Пайдалану
, q, коэффициент
тсағ. і, (
Автоматты өлшеу АВ-50-ЗЭ 6 2 0,72
дозаторы
Сепаратор А1-БИС-12 12 1 0.8
Аспиратор Р3-БСД 7 1 0,7
Аспиратор РЗ-БАБ 11 2 1.6
Тасбөлгіш машина РЗ-БКТ 6 3 2,2
Концентратор А1-БЗК 6 2 1,6
Триер А9-УТО-6 6 2 1,6
Триер А9-УТК-6 6 3 2,2
Магнитті сепараторУ1-БМЗ-01 11 2 1,6
Магнитті сепараторУ1-БМП-01 11 2 1,6
Вертикальді РЗ-БМО-12 12 1 0,8
обойкалық РЗ-БМО-6 6 2 1,6
машиналар
Көлденең РЗ-БГО-8 8 1 0,7
обойкалық машина РЗ-БГО-6 6 2 1,6
Ылғалдағыш аппаратА1-БШУ-2 6 2 0,8
Ылғалдағыш аппаратА1-БШУ-1 12 1 0,5
Энтолейтор РЗ-БЭЗ 10 1 0,8
Жабдықтарды пайдалану коэффициентінің есептік мәндерін талдай отырып,
жабдықтарды таңдау мен есептеу дұрыс жүргізілді деуге болады, сонымен қатар
коэффициент мәні ұсынылған мәнмен сәйкес, яғни (≤1,25.
2.1.6 Дайындау бөліміндегі астықтың қозғалысының коммуникациясы
Коммуникацияның жобасы диірмен жобасы мәнді элементтерінің бірі болып
табылады. Коммуникация деп технологиялық үрдіс схемасында көзделген
тәртіппен өнім өткізілетін машиналардың, көліктік механизмдердің өздігінен
ағатын байланысқан құбырлар жүйесін айтады.
Коммуникацияны мұқият жасау кезінде жобаланатын тік жүргізу
материалдарының санын қысқарту, олардың биіктігін азайту және учаскелердің
ұзындығын қысқарту пневматикалық көлікпен тасымалдайтын ұн зауыттары үшін
ерекше маңызды болып табылады.
Дайындау бөлімшесінің коммуникациясын жобалау жеке этаптардан
тұрады: астық массасын қалдықтардан алғашқы тазалау, дәндердің бетін
алғашқы тазалау және алғашқы гидротермиялық өңдеу (ГТӨ). Бұл астықты
өңдеуге дайындау барысындағы негізгі тазалау және дайындау кезеңдері болып
табылады. Екінші рет тазалау процессінде: дәннің бетін тазалайды,
залалсыздандырады, екінші рет қалдықтардан тазалайды және соңғы
гидротермиялық өңдеуден өткізеді.
Астықты элеватордан дән тазалау бөліміне, алдын ала есептелген жалпы
ұн тарту партияларының құрамына енетін, сапасы бойынша біркелкі болатын
жеке партиялармен берілуі керек. Бұл партиялар жалпы ұн тарту партияларын
қалыптастыруға арналған бастапқы компоненттер, сондықтан оларды
тазаланбаған дәнге арналған бункерлерде жеке жөнелтеді.
Дайындау бөліміндегі коммуникацияны жобалау жабдықтарды орналастырумен
бір уақытта жүргізіледі. Мұндағы коммуникациялық жұмыстар технологиялық
жабдықтардың қабаттық схемасын құрудан басталады. Ылғалдағыш аппарат
бөктіру бункерінің үстінде орналасқан. Қалдықтардан тазарту жабдықтары
тазаланбаған бидайға арналған бункерлерге жақын орналасады, ал қалғаны
бөктіру бункерінің жанында. Астықты тасымалдау кезінде өздігінен ағатын
құбырлардың маңызы зор. Жабдықтарға жақын орналасқан құбырлар, оларға
қызмет көрсету, жөндеу кезінде, кедергі жасамауы керек.Өнімдерді өздігінен
ағу құбырлары арқылы тасымалдау кезінде олардың көлбеулілігі өнім түріне
байланысты әртүрлі болады. Дән үшін 36°C- тан кем емес, ал ұн және аралық
өнім үшін- 45°C. Цех ішіндегі жабдықтар мен транспорттық машиналарды
дұрыс жайластыру арқасында біз транспорттық механизмдерді құруға кететін
шығындарды, кәсіпорынның энергия шығындарын және дайын өнімнің өзіндік
құнын төмендете аламыз. Коммуникацияны орындау үшін келесі жобалық
материалдар қажет: технологиялық процесстер схемасы; ғимараттың ұзыннан
және көлденең қималары; өнімнің қозғалыс ведомостьі,осы арқылы өнімнің
бағыты мен жүйесі алдын ала жазылып қойылады. Өнімді вертикальді тасымалдау
үшін айдау пневмотранспорттық әдісі қолданылады. Дәнді дайындау және
тазалау бөлімінде осы әдісті пайдаланғанда қысымның жоғары болуын
қамтамасыз ету керек деп қорытындылаймы
2.1.7 Қалдықтарды бақылау
Аралық өнімдер арасындағы қалыпты дәндерге жататындар: зақымданғанына
байланысты шөп- шалаңды қалдықтарға жатпайтын бидай дәндері, бұршақ
дақылдары және т.б. Зақымданған өнімдердегі және қалдықтардағы негізгі
астыққа жататындар:бүтін бидай дәндері(бидай өңдеу кезіндегі) немесе қар
бидай(қара бидай өңдеу кезіндегі). Ол торлы електің сырғымасы болып
табылады, оның саңылауларының өлшемдері бидай үшін 1,7*20мм, қара бидай
үшін елек саңылауларының өлшемі 1,4*20мм. Олар дәнді, шөп- шалаңды
қалдықтарға жатпайды.
Ұн зауытының дайындау бөлімінде алынған негізгі өнімге жатпайтын
өнімдер қалдықтар мен зақымданған өнімдерге жіктеледі.
Зақымданған өнімдер:
1. Бірінші өңделгеннен кейінгі астық қоспасының құрамы 50-ден 70%-ға
дейін 70-тен 85%-ға дейін жарманы қоқанда азықтық дәндер, стандарт
бойынша негізгі және дәнді қалдықтарға жататын жемдік-азықтық және
бұршақтық дақылдар жатады.
2. Жемді ұнтақ
3. Кебек
4. Астықты ұнға өңдеуге алынатын ұрықты дәндер
Қалдықтар:
Бірінші категория:
1. 30-дан 50%-ға дейін дән қоспасы бар астық қалдықтары(қосымша)
2. 10-нан 30%-ға дейін дән қоспасыбар астық қалдықтары(қосымша)
3. Сыпырылып алынған ұн қалдықтары
4. Ақ обойкалық шаң
Екінші категория:
1. 2-ден 10%-ға дейін дән қоспасы бар астық қалдықтары(қосымша)
2. Сұр обойкалық шаң
Үшінші категория:
1. Дән тазалау нәтижесінде алынған қалдықтар,сабанды бөлшектер, 2%-дан
жоғары емес(сепартордағы қабылдау елегінің сырғымасы).
2. Аспирациялық және обойкалық қара шаң
Қалыпты өнімдер мен қалдықтарды бақылау ЦМБ-3 буратында, бақылау
триерлерінде, А1-БСТ аспираторында жүзеге асырылады. Сонымен қатар ылғалды
өңдеу үшін жуу машиналары қолданылады. Қалдықтарды бақылау үшін жуу
машиналардың құрамына мына машиналар кіреді:
1. Жарамды дәнді бөлу үшін және жуу машинасындағы суды бақылау үшін А1-
БСТ сепараторы;
2. Суды сығу үшін Б6-БПО шнекті пресс;
3. Қалдықтарды бақылауға арналған У2-БСО шнекті кептіргіш.
Буратқа астық тазалау технологиялық процесіндегі барлық машинадағы
қалыпты өнім мен қалдықтарды жібереді: ауалы електі сепаратордан,
пневмасепаратордан, обойкалық және т.б машиналар. Буратта екі елек
орналастырылған. Бірінші електің сағылауларының өлшемдері 1,6...2 мм, ал
екінші електің саңылаулары 5 мм. Екінші електің өтімінен сынған дәнді
алады. Оны магнитті сепаратордан өткізіп, ұсақтағышқы бағыттайды.Содан
кейін қалыпты өнімді магнитті сепаратордан өткізіп, ұстағышқа бағыттайды.
5 мм саңылаулы електің сырғымасынан жарамды астық қоспасын алады, ірі
және жеңіл қалдықтарды аспираторға жарамды астықты бөліп алу үшін
бағыттайды да жалпы астық ағынына қайтарады. Ал қалдықтарды қайтадан
ұсақтағышқа жібереді.
Қалдықтарды цехта сақтау үшін бункерлердің сыйымдылығы 3-5 тәуліктік
қордың шартымен анықталады. Бірінші және екінші ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Н.Ә.Назарбаев ұсынған Қазақстан – 2030 даму стратегиясында
мемлекет күшінің басты назары ауыл шаруашылық өндірісіндегі екі негізгі
салаға мал және өсімдік шаруашылықтарына аударылған.
Қазақстанның астық өндірісі мұнай өндірісімен қатар стратегиялық
болып табылады. Сондықтан Қазақстан – 2030 даму стратегиясында астық азық-
түлік нарығының негізін құраушы ретінде қарастырылады. Аграрлық кешеннің
басты тапсырмасы халық сұранысына сәйкес нарықты сапалы азық-түлікпен
қамтамасыз ету. Бұл тапсырманы орындау көбінесе астық шаруашылығының тиімді
жұмыс істеуіне байланысты. Астық шаруашылығының даму елдің политикалық,
экономикалық тұрақтылығын және азық-түлік қауіпсіздігін анықтайды.
Техникалық базаның даму тиімділігін және астық шикізатын өңдеу
мәселесінің шешімі көбінесе астық өңдеу кәсіпорындарының жобалау және
құрылыс дәрежесімен анықталады. Технологиялық процесстердің қарқынды
дамуын, өндіріс процесстерін автоматтандырылуын және жаңа техниканы есепке
алсақ, жаңа кәсіпорындарды жобалау және істегі кәсіпорындарды қайта
қаруландыру қажет болып табылады.
Сонымен қатар мемлекеттік жоспарлы экономика нарықтық қарым
қатынастарға көшуіне байланысты, әрбір кәсіпорын өз жұмысын жоспарлауда
және өнімдерін сатуда еркіндік алады.
Тұтынушы ұн түрін және өндіруші ерікті түрде таңдаған кезде, оның
сұранысы өнімнің сапасы мен бағасына негізделеді. Өндірілетін өнімнің
тұрақты жоғары сапасы және бәсекеге түсе алатын баға ұн зауытының тиімді
жұмысының негізі болып табылады.
Ұн – ең бағалы дәнді ұнтақтау арқылы алынған өнім. Бұны нан пісіруде,
макарон, кондитерлік өнімдерді және тағы басқа тамақ өнімдерін жасауға
пайдаланады. Ұннан жасалған өнімдердің тағамдық құндылығы өте жоғары болады
және жеңіл сіңіріледі, сондықтан ұннан ең көп жасалынатын өнім – нан,
адамның тамақтануында ең басты орын алады.
Әр түрлі ассортименттегі және сападағы ұнды өңдеу үшін дәннің әр түрлі
ұн тартуларын пайдаланады. Ұн тарту дегеніміз берілген ассортиментте және
сапада бидайды ұнға тарту операцияларымен технологилық процесстердің бір
ізді, үйлесімді жиынтығы. Әр ұр тарту өнімді өңдеудің бөлек кезеңдерінен
және жүйелерінен тұратын белгілі құрылыммен сипатталады.
Шикізатты рационалды пайдалану, астықты дайындау және ұнтақтау
технологиялық схемасын дамыту, технологиялық процесстердің барлық
кезеңдерінде жоғары өнімділікті жабдықтарды орнату, оларды реттеу және
тиімді пайдалануды ұйымдастыру, энергетикалық және еңбек ресурстарын дұрыс
пайдалану арқылы кәсіпорынның тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз етуге болады.
Индустриалдық – иновациялық даму стратегиясына сәйкес аграрлық кешенге
жалпы және отандық өнім өндірушілерге арнайы көмек көрсету шаралары
қарастырылған. Қазіргі кезде ұн өндірісінің жаңартылуы жүргізіліп жатыр –
жоғары өнімділікті тиімді жабдықтарды пайдаланып жаңа технологиялық
схемалар игерілуде. Жаңа зауыттарды салудың мақсаты, технологиялық
процесстердің жүргізу және ұйымдастыру ережелерін қатаң сақтай отырып,
астық өңдеудің техника мен технологиясын жетілдіру болып табылады.
Берілген дипломдық жұмыста ғылым мен техниканың жаңа жетістіктерін
қолданып, Астана қаласындағы Табыс ЖШС кәсіпорынында жоғары
өнімділікті жабдықтармен жарақталған өнімділігі тәуілігіне 300 тонна
болатын ұн зауытының дайындау бөлімін жобалау ұсынылады.
1. Негізгі бөлім
1.1 Ұн зауыты құрылысының дәйектемесі
Жай және сорттық наубайханалық ұн шығаратын ұн зауыты Астана қаласында
Табыс ЖШС салынады деп жоспарланған. Аталған мекемеде астықты жинағаннан
кейін өңдейтін техникалық база бар. Ұн зауыты жақын маңдағы фермерлік және
жеке шаруашылық өндіретін жергілікті астық бидаймен қамтамасыз етіліп жұмыс
істейді.
Астана қаласы обылыс орталығы және жоспарланған құрылыс аймағы да
өткізу қабілеті жоғары халықаралық көлік жолдарымен байланысқан. Құрылыс
аймағында ұн зауыты шығаратын дайын өнімнің 20% пайдаланатын наубайхана
өндірісімен айналысатын мекеме және қалдықтарды (кебек, жем, дәнді
қалдықтар) қажет ететін мал шаруашылық кешендері бар.
Зауыттың электрэнергияға тәуелділігін жұмыс істеп тұрған электр
жүйесіне қосу арқылы қанағаттандырамыз.
Обылыстың егін шаруашылық саласы бидай, сұлы және майлы дақылдар
сияқты астық дақылдарын өсіруге бағытталған. Ұн зауытының шикізатқа деген
қажеттілігін жергілікті фермерлік және жеке шаруашылықтар 100%
қанағаттандырады. "Табыс" ЖШС бас жоспарында ұн зауытын салатын бос құрылыс
алаңы бар.
1.2 Өнеркәсіп өндірістік қуатын анықтау
"Табыс" жеке шаруашылық серіктестігінде жобаланған ұн зауытының
құрылысы орналасқан ауданда ұн сұранысына ие 700 мың адам тұрады. Алдағы
уақытта халық саны 10% өседі деп есептесек, онда халықтың жалпы саны 770
мың адам деп аламыз.
Аймақтың ұнға деген қажеттілігін П (тжыл) мына формуламен анық
-таймыз:
П = Чр * Нп
(1)
где Чр – аталған ауданның халық саны, мың адам;
Нс – 1 адамның сорттық ұнға қажеттілік нормасы, кгжыл;
Нс = 125кгжыл
П = 770000 * 0,125 =96250тжыл
Ауданнан сыртқа шығатынның ұнның көлемі жылына 10%. Сыртқа шығатынның
ұнның көлемі:
Ссыр = (Мжыл * 10%) 100 (2)
мұндағы Мжыл.сор – жыл бойы өндірілген сорттық ұнның көлемі, тжыл;
жобаланған ұн зауытының өнімділігі:
сорттық өндіретін - 300 тжыл,
ұн зауытының жұмыс істеу уақыты жылына - 300
күн, онда Мжыл есептесек :
Мжыл.сор = 300 * 300 =90 000 тжыл;
Мәндерді қойсақ, онда:
Ссыр.сор = (90 000 * 10%) 100 = 9000 тжыл
Наубайхана өндірісі пайдаланатын ұнның көлемін мына формуламен
анықтаймыз
Снау = (Мгод * 30%) 100 (3)
мұндағы: Мжыл.сор – жыл бойы өндірілген сорттық ұнның көлемі, тжыл;
жобаланған ұн зауытының өнімділігі:
сорттық өндіретін - 300 тжыл,
наубайхана өндірісі пайдаланатын ұнның көлемін - 30% . Мәндерді орнына
қойсақ :
Снау.сор = (90 000 * 30%) 100 = 27 000 тжы
Жоғарыдағы мәндерді қойып жобаланатын ұн зауытының өнімділігін
аңықтаймыз
100 (П + С1 + С2 )
Q = (4)
b * z
мұндағы: П – құрылыс аймағының жыл бойғы ұнға деген қажеттілігі,
(тжыл);
С1 - ауданнан сыртқа шығатынның ұнның көлемі, (тжыл);
С2 - наубайхана өндірісі пайдаланатын ұнның көлемі, (тжыл);
b – ұн шығымы;
z - ұн зауытының жұмыс істеу уақыты жылына, тәулік;
Q = 100*(16 000 + 8250 + 24750) 76 * 300 = 175 ттәул
Есептеу бойынша Астана қаласындағы Табыс ЖШС тәулігіне 300
тонна шығымы 76 % сорттық ұн шығаратын ұн зауытын салуға болады
1.2 Технологиялық бөлім
1.2.1 Жобалауға қажет мәліметтер
Астана қаласында тәулігіне 300 тонна шығымы 76% сорттық ұн шығаратын
ұн зауытының дайындау бөлімінің жобасына қажет мәліметтер:
- дипломдық жобаны орындауға берілген тапсырма;
- ұн зауытының өнімділігі - 300 ттәул.;
- сорттық наубайханалық ұн тарту, шығымы - 76%;
- ұн зауытына арналған құрылыс алаңы "Табыс" ЖШС бас жоспарында
көрсетілген;
- ұн зауытының дайындау бөлімінің сұлбалары "ұн зауытында
технологиялық процессті ұйымдастыру және жүргізу ережесіне" сәйкес
алынады;
- Қазақстанның орталық өңірінде өсірілетін бидайдың сапасы;
- Технологиялық жабдықтардың жүктемесімен өнімділігі анықтамалық
әдебиеттерден алынған ;
2.1.2 Ұн зауытына түскен шикізаттың сапалық мінездемесі
Ұн өндірісіндегі негізгі шикізат бидай болып табылады. Бұл астық түрі
жоғары тағамдық құндылығымен ерекшеленеді. Өндірілетін ұнның сапасына
өңдеуге жіберілетін астықтың сапасы, оның анатомиялық құрылымы, химиялық
құрамы және технологиялық қасиеттері әсер етеді. Астықтың технологиялық
қасиеті – бұл, технологиялық процесс кезіндегі астықтың қалпын, ұнның
шығымы мен сапасын анықтайтын астық сапасының көрсеткіштері мен
белгілерінің жиынтығы.
Астықтың технологиялық қасиеттерін бағалауда қолданылатын шикізаттың
сапасының көрсеткіштері шартты түрде үш топқа бөлінеді: астықтың жалпы
жағдайын көрсететін, оның ұндық және наубайханалық қасиеттерін сипаттайтын
көрсеткіштер.
Астықтың жалпы жағдайы оның дәмімен, иісімен, түсімен, ылғалдылығымен,
зақымдануымен, ластануымен және ұсақ фракциялардың санымен бағаланады.
Жоғарыда аталған көрсеткіштер өңдеуге жіберілетін астық жарамдылығының
барлық белгілерінің сапасын көрсетеді. Бұл көрсеткішпен астықтың ұн
зауытына жіберуге болмайтын сапасының шегі айқындалады. Иісі, түсі және
дәмі астыққа тән қалыпты болуы тиіс. Басқаша иісті және дәмді астық
өңдеуге жіберілмейді. Бидайдың наубайханалық қасиеттерін келесі
көрсеткіштермен бағаланады: клейковинаның құрамы мен сапасы, ұнның
газтүзуші қабілеті мен дисперсті құрамы, қамырдың физикалық қасиеті мен
піскен нан көрсеткіштері.
Астықтың ұндық қасиеттерін бағалайтын көрсеткіштер ұн өңдеу кезіндегі
астықтың қалпын сипаттайды, ұн шығару мен сапасына, сонымен қатар астықты
майдалауға кеткен энергия шығынына әсер етеді. Оған жататындар: шынылығы,
күлділігі, ірілігі және астықтың жиналуы, мың астықтың массасы, тығыздығы,
төзімділігі, майдалану қабілеті және т.б..
Диірменге түскен астық партиясы бір – бірінен сапа көрсеткіштері
бойынша ажыратылады: типі, шынылығы, клейковина құрамы, күлділігі және
т.б..
Осындай әртүрлі астықты өңдеу машина жұмысының режимін және астық
тазарту бөлімінің аппараттарын, оның ішінде диірменнің майдалау бөліміндегі
білікті станоктарын қайта –қайта өзгертуді талап етеді. Өндірілген ұн
сатандарт талартарына сәйкес болуы шарт, кейде стандартты ұн шығара
алмайтын астық партиялары да кездеседі.Осының салдарынан ұн зауытына
жіберілген бірнеше астық партияларын араластыруға тура келеді. Күшті және
әлсіз бидайды араластыру ұнның наубайханалық қасиетін жақсартатыны
дәлелденген. Араластыру құндылығы күшті бидайдың қабілетін араластырудың
әлсіз жолымен жақсарту, яғни сұрыптау деп түсіндіріледі.
Майдалау алдында әртүрлі астық партиясын араластыру оның қасиетінің
тұрақтылығын сақтайды, компоненттерді іріктеу арқылы өңделетін партияларда
шынылық, күлділік, шикі клейковинаның құрамы және тағы да басқа астық
сапасының көрсеткіштерінің болуын қамтамасыз етеді.
Тиімді араластыру астықтың технологиялық қасиетінің тұрақтылығын
жоғарылатады.
Ұн зауытына жіберілетін астық алдын ала тазартуды қажет етеді.
Қоймадан ұн зауытына жіберілген астық тазарту нәтижесінде келесі сапа
көрсеткіштеріне ие болады:
- IVтипті, II подтипті астық;
- ылғалдылығы – 11,6%
- шөп – шалам қалдықтар құрамы - 1% көп емес;
оның ішінде:
- зиян қалдықтар - 0,2% көп емес;
- дәнді қалдықтардың құрамы - 5% көп емес;
оның ішінде: өніп кеткендері - 3% көп емес;
- клейкованың құрамы - 28% аз емес;
Дайындау бөлімінде астық тазаланып шыққаннан кейінгі сапа
көрсеткіштері:
Шөп – шалам құрамы - 0,4% көп емес;
Оның ішінде:
Зиянды қалдықтар - 0,05% көп емес;
куколь - 0,1% көп емес;
фузариозды дән - 0,3% көп емес;
- дәнді қалдықтардың құрамы - 3% көп емес;
- астық күлділігінің төмендеуі - 0,06%;
- І жармалау жүйесі алдындағы ІІІ типті астықтың ылғалдылығы -
16...17%
2.1.3 Дайындау бөліміндегі жобаланатын технологиялық сұлбаның сипаттамасы
Ұн зауытының астық тазалау бөліміндегі жабдықтар мен сипаттамасы
көрсетілген транспорттық механизмді қолданудың графикалық көрінісі
технологиялық процесс сұлбасы деп аталады. Сұлбаның орналасуы мен
пайдаланылатын жабдықтар саны өңделетін дән түріне, оның физико
–технологиялық қасиетіне, ұн тарту түріне, ұн зауытының өнімділігіне және
басқа да факторларға байланысты болады. Технологиялық сұлба астықтың
базисті кондициясы үшін жасалады. Астықтың жақсы сақталуы мен жоғары сапалы
өнім алынуын қамтамасыз ететін сапалар нормасы базисті кондиция деп
аталады. Бұл нормалар астықтың ылғалдылығы, күлділігі, натурасы, ластануы,
клейковина құрамы және басқа да көрсеткіштер арқылы бекітіледі.
Ұн зауытының дайындау және тазалау бөлімінде технологиялық
процесстің құрылымы үш кезеңнен тұрады:астық массасын қалдықтардан тазалау,
дәндердің бетін алғашқы тазалау және алғашқы гидротермиялық өңдеу (ГТӨ).
Бұл астықты өңдеуге дайындау барысындағы негізгі тазалау және дайындау
кезеңдері болып табылады. Осы операцияларды өткізу нәтижесінде астық
массасындағы 70 ... 75 % қалдықтарды ажыратады. Бірақ бұл кезеңдегі
технологиялық операциялардың тиімділігі 80-85% аспайтындықтан (тасбөлгіш
машинадан басқасы) көрсетілген операйияларды қайта өткізуге тура келеді.
Екінші рет тазалау процессінде: дәннің бетін тазалайды, залалсыздандырады,
екінші рет қалдықтардан тазалайды және соңғы гидротермиялық өңдеуден
өткізеді.
Астықты өңдеуден тазалау және дайындау технологиялық
процессінің құрылымы ұнтақтау түріне тәуелді және өңделетін дақылға тәуелді
болып келеді. Мұның себебі әр түрлі ұн тарту операцияларына астықты
дайындау және тазалу талаптары түрліше болады. Ұн тарту түріне және ұн
тарту зауытының өнімділігіне байланысты астықты тазалау мен дайындау
технологиялық процессінің құрылымдық нұсқасы бір ағынды, екі ағынды немесе
көп ағынды болып ұйымдастырылуы мүмкін.
Тәулігіне 150 тонна дейін ұн зауыттарында дәнді тазалау мен
дайындау бір ағынды болады. Астықты тазалау мен дайындауды бір ағынды
жүргізгенде әрбір партияны өңдеу режимдерінің тиімділігін қамтамасыз ету
үшін әр түрлі астық партияларында тізбекті өңдеуді қолдайды.
Жобаланған ұн зауытының дайындау бөлімінің технологиялық схемасын екі
ағында жүргіземіз, бұл алынатын ұнның әр түрлілігімен түсіндіріледі. Жай ұн
тартуда сорттық ұн тартуға қарағанда өте қарапайым, қысқартылған
технологиялық схема алады. Және ерекше астық партияысын құруды қажет
етпейді.
Астықты элеватордан дән тазалау бөліміне, алдын ала есептелген жалпы
ұн тарту партияларының құрамына енетін, сапасы бойынша біркелкі болатын
жеке партиялармен берілуі керек. Бұл партиялар жалпы ұн тарту партияларын
қалыптастыруға арналған бастапқы компоненттер, сондықтан оларды
тазаланбаған дәнге арналған бункерлерде жеке жөнелтеді. Тазаланбаған дәнге
арналған бункерлердің сиымдылығын жобалағанда, олардың ұн тарту зауытының
үздіксіз 50 сағаттық жұмысын қамтамасыз ету керектігін ескерген жөн. Бұл
элеватордан астықтың қандай уақытта берілуіне қарамастан, ұн тарту
зауытының тұрақты жұмысын қамтамасыз етуге, сондай-ақ бірнеше
компоненттерден аралық ұн тарту партиясын қалыптастыру жағдайларын туғызу
үшін жасалған.
Астық бункерлерден түсу кезінде 16 саңылаудың болуына байланысты,
әрбір бункердің қимасы бойынша біркелкі ағады. Астықты бункерлерден
саңылаулар арқылы түсіру операциясын пайдаланғанда өзіндік сұрыптаудың
болмайтынына көз жеткіземіз. Әрбір бункердің түбінде өзіндік құбыр
қарастырылған.Әрбір өзіндік құбыр бірдей көлденең бұрышпен орналасқан,
сондықтан әрбір құбырда астықтың қозғалысының жылдамдығы бірдей болады.
Өзіндік құбырлар әрбір бункердің астында орналасқан маркасы У2-БВВ жинағыш
конусты шүңет жалғанған. Шүңеттен кейін астық УРЗ- 1ағын мөлшерінің
реттегішіне келеді. Ол әрбір бункерден берілген астық мөлшерін автоматты
түрде ұстап тұрады. Осы реттегіштер арқылы аралық астық партияларын жоғары
дәлдікпен құруға мүмкіндік туады .
Аралық партияға кіретін, әрбір бункердің астық ағындары бұрамалы
конвейерлерге бағытталады.Р3-БКШ –да араластырып, әрі қарай металл-магнит
қалдықтардан тазалау үшін У1-БМЗ магнитті сепараторына жіберіледі. Магнитті
сепараторлар технологиялық схеманың осы жеріне орналасуының себебі:
астықтың одан әрі пневматикалық тасымалдағыштың қоректендіргіштеріне
жіберілуінде.
Магнитті сепараторлардан кейін астық шлюзді қоректендіргіш арқылы
үрлегіш пневмотасымалдағыштың өнім тасымалдағышына енгізіледі.
Пневмотасымалдау желісіне қажетті қысымды ЗАФ- типті ротационды
компрессор қамтамасыз етеді. Астықты түсіру дән тазалау бөлімінің жоғарғы
қабаттарында У2-БРО түсіргіштері арқылы жүзеге асады, ал тасымалдауға
пайдаланылған ауаны тазалау үшін фильтрге бағытталады.
Астықты өлшеу АД-50-ЗЭ автоматты таразыда іске асады және астықты
тазалауға қабылдануының жедел жүргізілуін, сепараторға жіберу алдында астық
ағындарының тұрақтылығын қамтамасыз етеді.
Алғашқы сепаратордан өткізу А1-БИС-12 ауалы-електі сепараторында
аэродинамикалық және дәннен геометриялық өлшемдері(қалыңдығы, ұзындығы)
бойынша ерекшеленетін қалдықтарды ажырату үшін өткізіледі. Астық
массасындығы шөп-шалаң қалдықтардың негізгі массасын сепараторда ажыратады.
Астықты өңдеуге дайындау және тазалау құрылымдық схемаларының барлық
нұсқаларында астықты шөп-шалаң қалдықтардан тазарту үшін сепаратордан
алғашқы өткізуді процесстің басында орналастырады, өйткені келесі
жүргізілетін операциялардың, яғни тастарды ажырату, ұзын және қысқа
қалдықтарды және т.б. ажырату тиімділігі астықтағы шөп-шалаң қалдықтардың
мөлшеріне тікелей байланысты. А1-БИС-12 ауалы-електі сепараторында шөп-
шалаң қалдықтардың үш түрін ажыратады: ірі-жоғарғы електің сырғымасы
(тесіктерінің өлшемі4,25х25 ); ұсақ-төменгі електің өтімі (тесіктерінің
өлшемі 2мм) және жеңіл, БЛЦ горизонталь циклонында тұндырылады.
Алғашқы сепаратордан өткізу кезінде ірі қалдықтар100 % ажыратылуы
керек. Бұл технологиялық операцияда ұсақ қалдықтардың ажыратылуы70...75 %
кем болмауы тиіс. БЛЦ горизонтальді циклонында тұндырылатын жеңіл
қалдықтарды: сабанды бөлшектерді, қабықтардың бөліктерін, шаңды шлюзді
қақпақ арқылы шығарады. Жеңіл қалдықтардан тазарту тиімділігі 85...90%
жетуі қажет.
Шөп-шалаң қалдықтардан тазартылған астық массасын тасбөлгіш
машинасына жіберуге болады. Бұл технологиялық операцияның сепаратордан
кейін орналасуының себептері:
1. Астық массасында тастардың болуы, шаң қоспасының жоғарылуын және оттың
пайда болуына әкелуі мүмкін;
2. Алғашқы сепаратордан өткізілген астық массасында ірі тастар мен басқа
шөп-шалаң қалдықтар болмайды. Бұл жағдай қалған ұсақ тастарды
ажыратудың тиімділігін арттырады.
Астық массасының минералды қалдықтарды ажырату Р3-БКТ, тасбөлгіш
машинасында жүзеге асырылады. Минералды қалдықтарға:тастар, галька, шым,
руда, топырақ, шыны, магнитті емес металлдар және дәннен тығыздығы мен
бетінің қалпына байланысты ажыратылатын т.б.қалдықтар жатады. Тас бөлгіш
машиналарда минералды қалдықтарды ажырату тиімділігі 98 -99% жетеді.
Астықтың бетін құрғақ тазалау әдісі технологиялық процесстің құрылымында
астық массасы қалдықтардан тазалау тиімділігін арттыру үшін тасбөлгіш
машинадан кейін А1-БЗК-9 концентраторын орнатады. Мұнда астық массасы
тығыздықтары бойынша әр түрлі екі фракцияға бөлінеді:ауыр және жеңіл.
Сонымен қатар тесіктерінің диаметрі 2мм торлы електің өтімі арқылы ұсақ
қалдықтарды және тесіктерінің диаметрі 9мм торлы електің сырғымасы ретінде
ірі жеңіл қалдықтарды алады. Ажыратылған ауыр фракцияның мөлшері тұрақсыз,
ол бастапқы астық массасының қасиеттеріне байланысты және орташа есеппен
65...75% құрайды. Бұл фракция ірі, жоғары натуралы, тығыздығы төмен астық
жатады. Жеңіл фракцияға ұсақ, сығылған, төмен натуралы, тығыздығы төмен
астық жатады. Жеңіл фракцияның беті ауыр фракциямен салыстырғанда,
минералды шаңмен көбірек ластанған және құрамындағы шөп-шалаң мен дәнді
қалдықтардың мөлшері әлдеқайда жоғары. Жеңіл фракцияның шығымы20...30%
шамасында, дегенмен ауыр және жеңіл фракциялардың арақатынасы елек астында
орналасқан бұрамалы клапан көмегімен өзгертуге болады. Ұсақ қалдықтардың
шығымы(елек тесіктерінің өлшемі 2мм) салыстырмалы түрде төмен, шамамен
0,002-0,005% құрайды. Ұсақ қалдықтарға ұсақ минералды қалдықтарды және
бүлінген дәндерді жатқызады да, оларды қалдықтарға жібереді. Електің
сырғымасы (елек тесіктерінің өлшемі 9мм) арқылы ірі және жеңіл қалдықтарды
ажыратады. Оларға қарасұлы, сұлы, сығылған және жетілмеген дәндер жатады.
Концентраторда қарасұлы толығымен ажыратылады, сондықтан бұл технологиялық
схемада қарасұлы ажыратқыш-триер қарастырылмаған. Астықты концентраторда
тазалау тиімділігі көптеген факторларға байланысты, әсіресе астық
массасының концентраторға берілу тұрақтығына және ауа режиміне. Осы
тұрақтылықты қамтамасыз ету үшін концентраторға дейін УРЗ-1 астықтың ағынын
реттегішті және деңгейді көрсететін 2 датчигі бар 1-1,15тонна жинақтайтын
бункерлерді орнатады. Егер концентратордан 90м3 мин ауа сорылса,оның
жұмысы тиімді деп есептеледі. Дәндердің бетін тазалау Р3-БГО типті көлденең
обойкалық машиналарда жүргізіледі.Алғашқы тазалау кезеңінде жеңіл
фракцияның ғана бетін тазалайды, ал ГТӨ процесстері кезінде үлкен маңызға
ие ұрықтықтың бүтіндігін сақтап қалу үшін ірі фракцияны обойкалық
машиналарға жібермейді.
Бұл операциялардан өткен астықтың екі фракциясын араластырып, онда
қысқа қалдықтар ажыратылуы үшін біріккен ағынмен А1-УТК-6 қарашық алғыш-
триерге бағыттайды. Астық бетінің тазалануының тиімділігі, оның
күлділігінің төмендеуімен (0,01...0,03%) және соғылған дәндердің санының
өсуімен бағаланады(1% артық емес). Обойкалық машинасының жұмыс органдары
соққылау арқылы істейтіндіктен, жарылыс пен жалынның пайда болуының алдын
алу үшін, металл-магнитті қалдықтарды ажырату үшін обойкалық мпшинаның
алдында магнитті сепараторды орналастырады. Обойкалық машинаның жұмыс
аймағынан шаңды жою үшін оны әрдайым аспирациялау қажет. Осы мақсатта
көлденең обойкалық машина, пневмосепарациялайтын Р3-РНА типті каналмен бір
қабатта орналастыруға болады. Обойкалық машинаның алдында металл-магнитті
сепаратор мен аспирациялық жүйе болмаса, оны қосуға рұқсат етілмейді.
Қарашық ажыратқыш-триерлерде астық массасынан қысқа қалдықтарды
ажыратады(қарашық,соғылған дәндер). Қарашық ажыратқыш дискілі триерлердің
қысқа қалдықтарды ажырату тиімділігі 80...90% жетеді. Осылай тазалаудың
бірінші кезеңі аяқталады. Бұдан кейін астық массасы негізгі гидротермиялық
өңдеуге бағытталады.
Астықты ГТӨ-ден өткізу салқын кондициялау әдісі арқылы жүзеге асады.
Астықты ылғалдау А1-БШУ-2 ылғалдағыш машиналарында жүргізіледі. Онда дәннің
беті толық тиянақты ылғалданып, дәндегі ылғалдылық 5%дейін жоғарылайды.
Ылғалдаудан пайда болған құрылымдық-механикалық, биохимиялық өзгерістерді
толығымен жүзеге асыру үшін оны бөктіру бункерлеріне жібереді. ГТӨ режимін
Бастапқы ылғалдылығы, типтік құрамы, шынылығы бойынша әр түрлі сападағы
астықты ұн тарту зауыттарында технологиялық өңдеу процессін ұйымдастыру
және жүргізу ережелеріне сәйкес ылғалдаудың мөлшерін және бункерлерде
бөктіру уақытын анықтайды.Сапасы әр түрлі астықты ГТӨ-ден паралелльді
ағындармен өткізеді және әрбір ағынға жеке дифференцияланған режимді
қабылдайды. Конвейерлі араластырғыш және астық шығынының реттегіші УРЗ-1-ді
қолдана отырып, ГТӨ-нің негізгі кезеңінің аяқталуынан кейін соңғы ұн тарту
партиясын құрады.Технологиялық қасиеттеріне сәйкес негізгі ГТӨ-ді екі жеке
кезеңге бөлуге болады: алғашқы және екінші ГТӨ. Мұндай бөлуге астықтың
ылғалдылығы төмен болғанда (12% төмен) немесе жоғары шынылықтағы астықты
өңдегенде пайдаланады. Мұндай астықтың ылғалды сіңіру жылдамдығы төмен,
сондықтан қажетті технологиялық ылғалдылыққа жеткізу үшін оны екі рет
ылғалдау және бөктіру керек.Астықты ұн тартуға тазалау және дайындаудың
екінші кезеңінде оны біріктірілген ағынмен жібереді. Ең алдымен дәннің
бетін Р3-БМО-12 обойкалық машинасында тазалайды. Осыдан кейін нан
өнімдерінің тірі зиянкестерін Р3-БЭЗ энтолейтор стерилизаторында жояды да,
соғылған дәндерді Р3-БАБ ауалық сепараторында ажыратады.Сонымен бірге мұнда
да беріктілігі төмен (кептіру нәтижесінде бүлінген, сығылған және т.б.)
дәндерді ажыратады. Ұнтақту бөліміне оларды жіберетін болсақ,олар бүлініп
ұнға түседі де, сапаны төмендетеді. Астықты заласыздандырудың технологиялық
операциясы жасырын залалдану мен тірі зиянкестерді жоюдың тиімділігі жоғары
болуымен қатар, микрожарықшалардың пайда болуын төмендетеді.
Энтолейтор-стерилизатордың тиімділігі:
Дәннің ЗиянкесЖасырын Соғылған1және 2 қырғылау жүйелеріндегі
сапасы тердің залалданудәндердіұсақтың шығымы
саны, , % ң
данакг мөлшері,
%
Ірі, % Орташа,Ұсақ, % Жалпы
% шығымы, %
Шынылығы
52% 1 және
4 типтегі
қоспасы 11,6 0,42 0,23 18,0 18,2 16,4 52.6
бастапқы 0,10 0,36 18,6 19,4 18,8 55,8
өңделген
Шынылығы 8
62% дәннің - 0,56 0,13 14,2 18,0 17,2 49,4
4 тип 0,14 0,28 15,6 19,0 18,4 53,0
бастапқы
өңделген
Қалдықтардан тазаланған дәнді ГТӨ соңғы өңделуіне бағыттайды.Онда
дәннің беті біраз ылғалдандырылады(0,30-0,50% ) да, 20-30 минут аралығында
бункерде бөктіріледі.Бұл технологиялық операцияның мақсаты дәннің бетін
ылғалдау, соның нәтижесінде дәннің қабаттары қатайып,білікті станокта өңдеу
кезінде азырақ ұнтақталады. Дәннің беті біркелкі ылғалдануы үшін суды
шашыратып жұмыс істейтін А1-БАЗ немесе А1-БШУ-1 ылғалдау жабдықтары
қолданылады.
Тазаланған және ұн тартуға дайын астықты автоматты таразыда өлшеп,
ұсақтау бөлімінің 1 жармалау жүйесіне жіберіледі. Астықты таразыға тарту
оның ұнтақтауға жіберу кезінде есеп жүргізу үшін, яғни жалпы шығымын,
сорттар бойынша ұнның шығымын, кебектің шығымын анықтау үшін қажет.
Қарастырылған схема, астықты дайындау мен тазалауды құрғақ әдіспен
жүргізу технологиялық процессінің әр түрлі сортты ұн шығаратын
зауыттарында, өзінің жеңілдігі мен жоғары тиімділігі үшін кең қолданыс
тапты. Өйткені мұндай тазалау арқылы астықта шөп-шалаң қалдықтардың мөлшері
0,1...0,12% ажыратылады, ал бұл көрсеткіш норма бойынша 0,4% дейін болуы
мүмкін.
2.1.4 Бункердің саны мен сиымдылығын есептеу
(Qсорт=300ттәул) шығаратын ұн зауытына арналған бункерлердің
сыйымдылығы мен санын дайындау және тазалау бөлімінің технологиялық
схемасында орналасқан орны бойынша есептеледі.
2.1.4.1 Тазартылмаған астыққа арналған бункерлер
Тазаланбаған дәнге арналған бункерлердің сиымдылығын жобалағанда,
олардың ұн тарту зауытының үздіксіз 50 сағаттық жұмысын қамтамасыз ету
керектігін ескерген жөн. Бұл элеватордан астықтың қандай уақытта берілуіне
қарамастан, ұн тарту зауытының тұрақты жұмысын қамтамасыз етуге, сондай-ақ
бірнеше компоненттерден аралық ұн тарту партиясын қалыптастыру жағдайларын
туғызу үшін жасалған.
Бункердің жалпы сыйымдылығын мына формуламен анықтаймыз:
V0 = , м3
(5)
мұндағы , Q – ұн зауытының өнімділігі,ттәул;
t - астықтың бункерде жату уакыты, t = 50 час;
y - натурасы, y = 0,75 т м3
K - бункердің толу коэффициенті, R = 0,8...0,9.
Vсор==880 м3
СНИП - 21.10.05 – 85 сәйкестендіріп ғимарат каркастарын өлшемі 3х3м
темірбетон бункерлерден ғимараттың ені бойына тұрғызады. Темірбетон
бункерлердің көлденең қимасының ауданы F=7 м2.
Бункер 3 этаждан тұрады және әр этаж биіктігі - 4,8 м болса ,
онда h=14.4м болады.
Тазаланбаған дәнге арналған бункердің санын анықтасақ:
n=
мұндағы, n – бункер саны , шт
nсор==8,73
Тазаланбаған дәнге арналған бункерлер санын 9 деп аламыз.
Бөктіру бункерлерінің сыйымдылығы мен санын есептеу үшін астықты
дайындау мен тазартудың технологиялық схемасын жобалау кезінде қабылданған
төмендегі мәліметтердің көмегімен кондиционер режимдерін таңдау қажет:
- Озимая бидайы - III тип, 2 подтип, яровая краснозерная;
- Жалпы шынылығы - 62%;
- ылғалдылығы – 11,6%.
Технологиялық схема бойынша салқын кондиционирлеу тәсілі қолданылады.
Кондиционер режимдері: бөктіру уақыты және ылғалдау мен бөктіру кезіндегі
ылғалдылықтың өсуінен тұрады.
1.Кондиционерлеудің негізгі бірінші этапында астық үшін
ұсынылған 10...12 сағаттан t1 = 11 сағат етіп аламыз, бұл ылғалды 2,5...3%
жоғарылатады. Кондиционерлеудің бірінші этапынан кейін астықтың шығу
ылғалдылығы 11,6%- дан 14,6% дейін жоғарылайды.
2. Кондиционерлеудің екінші этапында бөктіру уақытын ұсынылған 4...6
сағаттан t2 = 5 сағат деп аламыз, бұл ылғалды 1...1,5% жоғарылатады, онда
ылғалдылық кондиционерлеудің екінші этапынан кейін 16.1%- ға дейін
көтеріледі.
3. Кондиционерлеудің үшінші этапына (бірінші жармалау жүйе алдында) бөктіру
уақыты 25...30 минут деп ұсынылған. t3 = 0,5 сағат деп аламыз, бұл ылғалды
0,3...0,5% жоғарылатады. Астықтың ылғалдылығы кондиционерлеу аяқталғанда
16,6% тең болады, яғни ұсынылған көрсеткішпен сәйкес.
2.1.4.2 Бөктіру бункерлерін есептеу
Бөктіру бункерлерінің жалпы сиымдылығы мен санын төмендегі
формула бойынша анықтаймыз.
1. Алғашқы бөктіру қабылданған бөктіру уақытымен: t1 = 11 сағат.
Vсор==203,7м3
Бөктіру бункерінің өлшемі 3х3 және 14,4м (3 қабат) етіп аламыз,
сонда бункер саны тең болады:
nсор==2,0
Бірінші бөктіруге екі бункер аламыз.
2. Екінші бөктіру қабылданған бөктіру уақытымен: t2 = 5 сағат.
Vсор == 92,5 м3
Екіншілік бөктіруге қажет бункерлер саны тең болады:
n2 == 0,91
Екіншілік бөктіруге бір бункер аламыз.
1.Үшіншілік бөктіру қабылданған бөктіру уақытымен: t3=0,5сағат.
Vсор ==9,25м3
Үшіншілік бөктіруге қажет бункер саны тең болады:
n == 0,13
Бірінші жармалау жүйе алдындағы үшіншілік бөктіруге бір бункер аламыз.
Үш этапты кондиционерлеу қорытындысы бойынша бөктіруге үш бункер
аламыз.
2.1.4.3 Қалдықтарға арналған бункерлер
Ұн зауытының дайындау бөлімінде қалдықтарды келесі өлшемдермен алады:
- I және II категориялар - 2,7%;
- III категория - 0,8%.
Қалдықтардың әрбір категориясына ұн зауыты жұмыс уақытының 10...12
сағат сиымдылықтағы жинақ бункерлері қажет.
1.Тәулік ішінде жиналған қалдықтар санын мына формуламен анықтаймыз:
Qomx =, тсағат (7)
мұндағы: Q – ұн зауытының өнімділігі, тсағ;
а – категория бойынша қалдықтар саны, %;
Қалдықтар саны тең болады:
- I және II категориялар:
300 x 2,7
Qomx = = 0.33
тсағ.
100 x 24
- III категория:
300 x 0,8
Qomx = = 0,1
тсағ.
100 x 24
2.Егер t=12 сағат, I және II категориялы қалдықтың көлемді массасы y =
0,35тм3, ал III категориялы - y2 = 0,4 т м3 тең болса, қалдықтың әрбір
категориясына тән бункерлердің жалпы сиымдылығын 5 формула бойынша
анықтаймыз.
- I және II категориялы қалдықтар:
0.33 х 12
V = =
0.52м3
24 х 0,35 х 0,9
- III категориялы қалдықтар:
0,1 х 12
V0= =
0.13м3
24 х 0,4 х 0,9
3. Қалдықтарға арналған бір бункердің сиымдылығын мына формуламен табамыз:
( х Д2
Vб =
h х y
мұндағы, ( = 3,14;
Д – бөлек орналастырылған металл типті бункердің диаметрі, Д = 2,8 м;
h – бункер биіктігі, h = 2,5 м;
y – Қалдықтардың көлемді массасы, тм3.
Мәндерін қоямыз:
- I және II категориялы қалдықтар:
3,14 х 2,8
Vб = 2,5 х 0,35
= 5,7 м3
4
- III категориялы қалдықтар:
3,14 х 2,8
Vб = 2,5 х 0,4 =
5,9 м3
4
4.Қалдықтарға арналған бункерлер санын анықтайтын формула:
V0
n=
Vб
мұндағы, V0 – қалдықтардың әр категориясының бункерлерінің жалпы
сиымдылығы, м3
Vб - бір бункердің сиымдылығы, м3
Олай болса, бункерлер саны тең болады:
- I және II категориялы қалдықтар:
0.52
n, = = 0,09
5,7
- III категориялы қалдықтар:
0.13
n,,, = = 0,22
5,9
I және II категориялы қалдықтарға және III категориялы қалдықтарға бір
бункерден пайдаланамыз. Оларды қалдықтарға арналған цехтарға орналастыруға
болады.
2.1.5 Технологиялық жабдықтарды таңдау және есептеу
Ұн зауытының тазалау бөліміне қажет жабдықтар саны жобаланған
технологиялық сызбаға сәйкес зауыт пен машиналардың өнімділігіне тәуелді.
Майдалау бөлімін астықпен үздіксіз қамтамасыз ету үшін дайындау
бөлімінің өнімділігі берілген өнімділіктен 10...20% жоғары болуы керек.
Есептелген өнімділік мына формуламен анықталады:
Qp = Q * k (10)
Мұндағы, Q – ұн зауытының берілген өнімділігі, ттәул.;
к - коэффициент запаса, к = 1,1...1,2, к = 1,1 етіп аламыз.
Qp1 = 300 * 1,1 = 330 ттәул.немесе 13 тс
• Өлшеу жабдықтары
АВ-25-ЗЭ автоматты өлшеу дозаторы минутына үш рет немесе сағатына 180
рет өлшеу жүргізеді. Автоматты таразы санын мына формуламен анықтаймыз:
Qp * 1000
n =
24 * E * n
Мұндағы, Qp – есептелген өнімділік, ттәул.;
Е – таразы ковшасының сиымдылығы, 25 кг;
n – минутына өлшеу саны.
Онда автоматты таразы саны тең болады:
nсор ==1.52
Дайын астықты майдалау бөліміне жіберерден бұрын тазалық алдынды және
соңында екі автоматты порционды дозатор АВ-50-ЗЭ орнатамыз.
• Машина санын есептеу
Технологиялық сызбадағы дайындау бөлімінде көрсетілген машиналар саны
мына формуламен анықталады:
n = (12)
мұндағы: Qp - есептелген өнімділік, тсағ.;
qм - машинаның паспортты өнімділігі, тс.
1. А1-БПЗ астық қыздырғыш, оның өнімділігі 6 тсағ., онда саны тең:
nсор = = 2,1
Екі А1-БПЗ астық қыздырғышын орнатамыз.
2. А1-БИС-12 сепараторы, оның өнімділігі 12 тсағ., онда саны тең:
nсор == 1,08
Бір А1-БИС-12 сепараторын орнатамыз.
3. РЗ-БКТ тасбөлгіш өнімділігі q = 6 тсағ., онда саны тең:
nсор == 2,1
Екі РЗ-БКТ тасбөлгіш машинасын орнатамыз.
4. А9-УТК-6 куколажыратқыштың өнімділігі q = 6 тсағ., онда саны тең
болады:
nсор == 2,1
Екі А9-УТК-6 куколажыратқыш орнатамыз.
5. А9-УТО-6 овсюгажыратқыштың өнімділігі q = 6 тсағ., онда саны тең
болады:
nсор = = 2,1
Екі А9-УТО-6 овсюгажыратқыш орнатамыз.
6. РЗ-БМО-6 обойкалық машинасы, өнімділігі q = 6 тсағ., онда саны тең
болады:
nобой= = 2,1
Екі РЗ-БМО-6 обойкалық машинасын орнатамыз.
7. Р3-БСД пневмосепараторы, өнімділігі q = 7 тсағ., онда саны тең болады:
nсор = = 1.86
Екі Р3-БСД пневмосепараторы орнатамыз.
8. А1-БМШ ылғал ақтау машинасы, өнімділігі q = 6 тсағ., онда саны тең:
nсор== 2,1
Екі А1-БМШ ылғал ақтау машинасын орнатамыз.
9. РЗ-БМО-12 обойкалық машинасының өнімділігі q = 12тсағ., онда саны тең:
nсор== 1,08
Екі РЗ-БМО-12 обойкалық машинасын орнатамыз.
10. А1-БУЗ ылғалдағыш аппаратының өнімділігі q = 6 тсағ., онда саны тең
болады:
nсор == 2,1
Бірінші бөктіру бункерінің алдына екі А1-БУЗ ылғалдағыш аппаратын
орнатамыз.
11. РЗ-БЭЗ энтолейторының өнімділігі q = 12тсағ., онда саны тең болады:
nсор==1,4
Бір РЗ-БЭЗ энтолейтор - стерилизатор орнатамыз
12. РЗ-БАП аспираторы өнімділігі q = 10тсағ., онда саны тең болады:
nсор==1,3
Екі РЗ-БАП аспираторын орнатамыз.
13.А1-БАЗ ылғалдағыш аппараты өнімділігі q = 12тсағ, онда саны тең
болады:
nсор==1,08
Екі А1-БАЗ ылғалдағыш аппаратын орнатамыз.
14.У1-БМЗ магнитті сеператоры, өнімділігі q = 11тсағ, онда саны тең
болады:
nсор==1,18
Екі У1-БМЗ магнитті сеператорын орнатамыз.
Әрбір РЗ-БМО-6 обойкалық машина алдында, бөктіру бункерінен дейін,
бөктіру бункерінен кейін, РЗ-БЭЗ энтолейторының алдында және майдалау
бөліміне жіберілетін астықты тазалағаннан кейін бір магнитті сепаратордан
орнатамыз.
Технологиялық жабдықтардың дұрыс таңдалғандығын оның пайдалану
коэффициентін есептеу арқылы тексереді:
Qp
( = (13)
qм * n
мұндағы: Q – машинаның өнімділігі, тсағ.;
q – есептелген өнімділік, тсағ.;
n – есеп бойынша алынған машиналар саны.
Дайындау бөліміне жабдықтар таңдалғаннан кейін есептер қорытындысын 1
кестеге енгіземіз.
1 кесте. Жабдықтарды таңдау мен есептеу қорытындысы
Жабдықтар маркасы ӨнімділігіСаны, n Пайдалану
, q, коэффициент
тсағ. і, (
Автоматты өлшеу АВ-50-ЗЭ 6 2 0,72
дозаторы
Сепаратор А1-БИС-12 12 1 0.8
Аспиратор Р3-БСД 7 1 0,7
Аспиратор РЗ-БАБ 11 2 1.6
Тасбөлгіш машина РЗ-БКТ 6 3 2,2
Концентратор А1-БЗК 6 2 1,6
Триер А9-УТО-6 6 2 1,6
Триер А9-УТК-6 6 3 2,2
Магнитті сепараторУ1-БМЗ-01 11 2 1,6
Магнитті сепараторУ1-БМП-01 11 2 1,6
Вертикальді РЗ-БМО-12 12 1 0,8
обойкалық РЗ-БМО-6 6 2 1,6
машиналар
Көлденең РЗ-БГО-8 8 1 0,7
обойкалық машина РЗ-БГО-6 6 2 1,6
Ылғалдағыш аппаратА1-БШУ-2 6 2 0,8
Ылғалдағыш аппаратА1-БШУ-1 12 1 0,5
Энтолейтор РЗ-БЭЗ 10 1 0,8
Жабдықтарды пайдалану коэффициентінің есептік мәндерін талдай отырып,
жабдықтарды таңдау мен есептеу дұрыс жүргізілді деуге болады, сонымен қатар
коэффициент мәні ұсынылған мәнмен сәйкес, яғни (≤1,25.
2.1.6 Дайындау бөліміндегі астықтың қозғалысының коммуникациясы
Коммуникацияның жобасы диірмен жобасы мәнді элементтерінің бірі болып
табылады. Коммуникация деп технологиялық үрдіс схемасында көзделген
тәртіппен өнім өткізілетін машиналардың, көліктік механизмдердің өздігінен
ағатын байланысқан құбырлар жүйесін айтады.
Коммуникацияны мұқият жасау кезінде жобаланатын тік жүргізу
материалдарының санын қысқарту, олардың биіктігін азайту және учаскелердің
ұзындығын қысқарту пневматикалық көлікпен тасымалдайтын ұн зауыттары үшін
ерекше маңызды болып табылады.
Дайындау бөлімшесінің коммуникациясын жобалау жеке этаптардан
тұрады: астық массасын қалдықтардан алғашқы тазалау, дәндердің бетін
алғашқы тазалау және алғашқы гидротермиялық өңдеу (ГТӨ). Бұл астықты
өңдеуге дайындау барысындағы негізгі тазалау және дайындау кезеңдері болып
табылады. Екінші рет тазалау процессінде: дәннің бетін тазалайды,
залалсыздандырады, екінші рет қалдықтардан тазалайды және соңғы
гидротермиялық өңдеуден өткізеді.
Астықты элеватордан дән тазалау бөліміне, алдын ала есептелген жалпы
ұн тарту партияларының құрамына енетін, сапасы бойынша біркелкі болатын
жеке партиялармен берілуі керек. Бұл партиялар жалпы ұн тарту партияларын
қалыптастыруға арналған бастапқы компоненттер, сондықтан оларды
тазаланбаған дәнге арналған бункерлерде жеке жөнелтеді.
Дайындау бөліміндегі коммуникацияны жобалау жабдықтарды орналастырумен
бір уақытта жүргізіледі. Мұндағы коммуникациялық жұмыстар технологиялық
жабдықтардың қабаттық схемасын құрудан басталады. Ылғалдағыш аппарат
бөктіру бункерінің үстінде орналасқан. Қалдықтардан тазарту жабдықтары
тазаланбаған бидайға арналған бункерлерге жақын орналасады, ал қалғаны
бөктіру бункерінің жанында. Астықты тасымалдау кезінде өздігінен ағатын
құбырлардың маңызы зор. Жабдықтарға жақын орналасқан құбырлар, оларға
қызмет көрсету, жөндеу кезінде, кедергі жасамауы керек.Өнімдерді өздігінен
ағу құбырлары арқылы тасымалдау кезінде олардың көлбеулілігі өнім түріне
байланысты әртүрлі болады. Дән үшін 36°C- тан кем емес, ал ұн және аралық
өнім үшін- 45°C. Цех ішіндегі жабдықтар мен транспорттық машиналарды
дұрыс жайластыру арқасында біз транспорттық механизмдерді құруға кететін
шығындарды, кәсіпорынның энергия шығындарын және дайын өнімнің өзіндік
құнын төмендете аламыз. Коммуникацияны орындау үшін келесі жобалық
материалдар қажет: технологиялық процесстер схемасы; ғимараттың ұзыннан
және көлденең қималары; өнімнің қозғалыс ведомостьі,осы арқылы өнімнің
бағыты мен жүйесі алдын ала жазылып қойылады. Өнімді вертикальді тасымалдау
үшін айдау пневмотранспорттық әдісі қолданылады. Дәнді дайындау және
тазалау бөлімінде осы әдісті пайдаланғанда қысымның жоғары болуын
қамтамасыз ету керек деп қорытындылаймы
2.1.7 Қалдықтарды бақылау
Аралық өнімдер арасындағы қалыпты дәндерге жататындар: зақымданғанына
байланысты шөп- шалаңды қалдықтарға жатпайтын бидай дәндері, бұршақ
дақылдары және т.б. Зақымданған өнімдердегі және қалдықтардағы негізгі
астыққа жататындар:бүтін бидай дәндері(бидай өңдеу кезіндегі) немесе қар
бидай(қара бидай өңдеу кезіндегі). Ол торлы електің сырғымасы болып
табылады, оның саңылауларының өлшемдері бидай үшін 1,7*20мм, қара бидай
үшін елек саңылауларының өлшемі 1,4*20мм. Олар дәнді, шөп- шалаңды
қалдықтарға жатпайды.
Ұн зауытының дайындау бөлімінде алынған негізгі өнімге жатпайтын
өнімдер қалдықтар мен зақымданған өнімдерге жіктеледі.
Зақымданған өнімдер:
1. Бірінші өңделгеннен кейінгі астық қоспасының құрамы 50-ден 70%-ға
дейін 70-тен 85%-ға дейін жарманы қоқанда азықтық дәндер, стандарт
бойынша негізгі және дәнді қалдықтарға жататын жемдік-азықтық және
бұршақтық дақылдар жатады.
2. Жемді ұнтақ
3. Кебек
4. Астықты ұнға өңдеуге алынатын ұрықты дәндер
Қалдықтар:
Бірінші категория:
1. 30-дан 50%-ға дейін дән қоспасы бар астық қалдықтары(қосымша)
2. 10-нан 30%-ға дейін дән қоспасыбар астық қалдықтары(қосымша)
3. Сыпырылып алынған ұн қалдықтары
4. Ақ обойкалық шаң
Екінші категория:
1. 2-ден 10%-ға дейін дән қоспасы бар астық қалдықтары(қосымша)
2. Сұр обойкалық шаң
Үшінші категория:
1. Дән тазалау нәтижесінде алынған қалдықтар,сабанды бөлшектер, 2%-дан
жоғары емес(сепартордағы қабылдау елегінің сырғымасы).
2. Аспирациялық және обойкалық қара шаң
Қалыпты өнімдер мен қалдықтарды бақылау ЦМБ-3 буратында, бақылау
триерлерінде, А1-БСТ аспираторында жүзеге асырылады. Сонымен қатар ылғалды
өңдеу үшін жуу машиналары қолданылады. Қалдықтарды бақылау үшін жуу
машиналардың құрамына мына машиналар кіреді:
1. Жарамды дәнді бөлу үшін және жуу машинасындағы суды бақылау үшін А1-
БСТ сепараторы;
2. Суды сығу үшін Б6-БПО шнекті пресс;
3. Қалдықтарды бақылауға арналған У2-БСО шнекті кептіргіш.
Буратқа астық тазалау технологиялық процесіндегі барлық машинадағы
қалыпты өнім мен қалдықтарды жібереді: ауалы електі сепаратордан,
пневмасепаратордан, обойкалық және т.б машиналар. Буратта екі елек
орналастырылған. Бірінші електің сағылауларының өлшемдері 1,6...2 мм, ал
екінші електің саңылаулары 5 мм. Екінші електің өтімінен сынған дәнді
алады. Оны магнитті сепаратордан өткізіп, ұсақтағышқы бағыттайды.Содан
кейін қалыпты өнімді магнитті сепаратордан өткізіп, ұстағышқа бағыттайды.
5 мм саңылаулы електің сырғымасынан жарамды астық қоспасын алады, ірі
және жеңіл қалдықтарды аспираторға жарамды астықты бөліп алу үшін
бағыттайды да жалпы астық ағынына қайтарады. Ал қалдықтарды қайтадан
ұсақтағышқа жібереді.
Қалдықтарды цехта сақтау үшін бункерлердің сыйымдылығы 3-5 тәуліктік
қордың шартымен анықталады. Бірінші және екінші ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz
Реферат
Курстық жұмыс
Диплом
Материал
Диссертация
Практика
Презентация
Сабақ жоспары
Мақал-мәтелдер
1‑10 бет
11‑20 бет
21‑30 бет
31‑60 бет
61+ бет
Негізгі
Бет саны
Қосымша
Іздеу
Ештеңе табылмады :(
Соңғы қаралған жұмыстар
Қаралған жұмыстар табылмады
Тапсырыс
Антиплагиат
Қаралған жұмыстар
kz