Ауыз қуысының шырышты қабығына пластмассалы протездің әсері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Ауыз қуысының шырышты қабығына пластмассалы протездің әсері
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Автор: Аман Адина
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қызылорда медициналық жоғары колледжі
Ғылыми жетекшісі: Тұрсынбай Несібелі Жаңабайқызы
Зерттеу мақсаты: Стоматологиядағы пластмасса түрлерінің пайдалану тиімділігі және олардың ауыз қуысына пайдасы мен зиянын зерттеу.
Зерттеу тәсілі мен материалы: Зерттеуге Алихан стом стоматологиялық клиникасындағы ортопедиялық ем алған науқастар қатысты. Зерттеу тәсілі ретінде сұрастыру жұмыстары жүргізілді.
Қорытынды: Зерттеу нәтижесі протездің ауыз қуысының шырышты қабатына әсері протездің материалына, протез түріне, науқастың жалпы жағдайына, науқастың жасына, науқастың ауыз қуысының гигиенасына байланысты әркімде әрқалай жүретінін көрсетті. Протезді жасау технологиясында қателік кеткен жағдайда, пластмассаның мономері сілекеймен реакцияға түсуінен протездік стоматит дамитынын; барлық протез таққан пациенттердің бейімделу кезеңінде ортақ шағымдары болатынын көрсетті: ыңғайсыздық, протез орнының қажауы, батуы, ауырсыну, қызару, сөйлеу кезіндегі кедергілер.
Бірақ та тістері жоқ болған жағдайда міндетті түрде шайнау функциясын қалыпқа келтіру үшін протездік құрылымды қолдану міндетті. Себебі, тіссіз асты шайнау, қорытылу процесінің дұрыс емес болуы ас қорыту жүйесінің түрлі ауруларына алып келеді.

Тіркес сөздер: пластмасса, протез, мономер, ауыз қуысы, гигиена, қажау, ауырсыну, шырышты қабат, атрофия, стоматит.
І. Кіріспе
Пластмасса-табиғи заттардың химиялық жолмен алынатын немесе төменгі молекулалық заттарды синтездеу арқылы түзілетін күрделі органикалық заттар.
Табиғатта пластмассаның негізін құрайтын заттар: табиғи газ, тас көмір, мұнай, торф және басқа табиғи заттар.
Пластмассалар жеке (плексиплас, полистирол) және бірнеше полимерлердің (аминопластмассалар, фенопластар және сиполимерлер) қосындысынан тұруы мүмкін.
Пластмассалар- ағза үшін оның зиянсыз болуы, ауыз қуысының шырышты қабаттарын тітіркендірмей және ауыз сілекейімен реакцияға түспеуі, ауыз қуысының кілегей қабығымен түстес болып және өзінің түсін ұзақ уақыт өзгертпеуі, технологиялық алу жолдарының оңай және құнының арзан болуы, кейбір физикалық және механикалық көрсеткіштерінің талапқа сай болуы, басқа материалдармен оңай және берік байланысуы, металмен және басқа паластмассалармен химиялық байланысқа түспеуі, пластмассадан жасалған жасанды тістер сынған жағдайда оңай жөнделуі қажет.
Пластмассалардың кең қолданысы 1869 жылы басталды. Ағайынды Хайет целлюлозаның негізінен целлулоид ойлап тапты. Целлулоидты түрлі түсті бояулар ретінде және мөлдір пленкалар ретінде қолданды. Оның басқа материалдарға қарағанда төзімділігі жоғары болды. 1872 жылдан бастап өнеркәсіптік өндіріс басталды. Одан алақандар, түймелер, белбеулер, ойыншықтар, фото және фильмдер жасалды. 1872 жылы неміс ғалымы Байер формальдегидпен фенолды біріктіретін жаңа шайыр қалыптастыратын зат алды. Алайда, формальдегидтің қымбатшылығына байланысты, ашылу кеңінен қолданылмады.Фенол-формальдегидті шайырлардың өнеркәсіптік өндірісі 20-шы ғасырдың басында, ағылшындық Бакеланд шикізаттан фенопласттарды алу әдісін ойлап тапқаннан кейін ғана реттелді. Фенол-формальдегидті шайыр негізіндегі пластмасса олардың өнертапқышы Бакелита деп аталды. Фенопласт көптеген салаларда кең қолданысқа ие болды және ұзақ жылдар бойы пластмассадан бірінші орынды иеленді. Олар жоғары ыстыққа төзімді, су өткізбейтін, тамаша оқшаулайтын қасиеттерімен және жоғары механикалық беріктігімен ерекшеленді.
Пластмассалар 4 топқа бөлінеді:
Полимерлену өнімдері пластмассалар (полиэтилен, полистирол т.б.) негізіндегі пластмассалар
Поликонденсациялау (полиамидтер, полиэфирлер т.б.) негізіндегі пластмассалар.
Химиялық модификацияланған табиғи полимерлер негізіндегі пластмассалар (протеин, целюлоза, галалит).
Табиғи және мұнай асфальттары мен шайыр негізіндегі пластмассалар сонымен қатар термопластик және термореактивті пластмассалар болады.
Жақында ғана пластмассалар болашақтың материалы дейтін едік, қазір пластмассалар - осы күннің материалы деп батыл айтуға болады. Пластмасса өндірісі жедел қарқынмен өсуде. Соңғы 30 жылда пластмасса өндірісі 25-30 есе артса, болат өндірісі осы мерзімде 3,5 есе ғана өсті.Практикада кең тараған пластмассалардың негізгі 50-дей түрі бар. Олардың 36-сы термопласттар десек, қалғаны реактопласттар. Әрқайсысы 50-ден астам модификацияланған типтен тұрады. Пластмассадан жасалған бұйымдардың 300 мыңдай түрі бар.
Статистика.
* Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша, ортопедиялық емге жүгінетін науқастардың орта жасы 40 жастан басталады. Ресейлік медицина университетінің профессоры Н.А.Ахмедова 19-62 жас аралығындағы 206 науқасқа Адентиясы бар науқастарға медициналық-әлеуметтік мінездеме туралы зерттеу жұмыстарын жүргізді. Зерттеу нәтижесі 206 науқастың 34 %-ы жылына 1-2рет, 38,5%-ы жылына 1рет, 12,3%-ы бірнеше жылда 1рет, 15,2%-ы өте сирек стоматологиялық көмекке жүгінетінін дәлелдеді. Стоматологиялық көмекке жүгіну себептері: тіс ауруы, ауыз қуысынан жағымсыз иістің шығуы, қызыл иек қанауы - 49,2%, профилактикалық қаралу - 12,1%, ортопедиялық ем (протездеу) - 26,1%, тістем ақаулары - 9,6%, шайнау дисфункциясы - 3%. Қорытындысы стоматологиялық көмекке дер кезінде жүгінбеуінің салдарынан тіс жегі және оның асқынулары болып, соның есебінен тістердің жұлынуына әкелген.
* Өзбекстан республикасы, Самарқанд мемлекеттік медициналық университетінің зерттеушілерінің Толық тіссіз жақ жағдайындағы ортопедиялық ем шарасы зерттеуі бойынша, ортопедиялық емге жүгінген 22-83 жас аралығындағы 1200 науқастың 75,7%-ы әйел, 24,3%-ы ер адам (908 - әйел, 292 - ер адам) құрайды.
* BusinesStat зерттеуі бойынша, Қазақстандағы 2019 жылдар аралығындағы стоматологиялық көмекке жүгіну пайызы қазіргі таңда 13,2%-ға жоғарылаған. Бұл дегеніміз халықтың стоматологиялық көмекке жүгінуі жылдар сайын артып жатқанын көрсетеді.
ІІ.Зерттеу бөлімі.
Тәсілдер мен материалдар.
Стоматологияда пластмассаны қолданылатын түрлері мен көрсетілімдері:
* Акрил
* Термопластикалық пластмасса
Стоматологиядағы пластмассаның зияны мен пайдасына шолу
Пластмассадан жасалған протездер қарапайым және түсінікті конструкцияларға жатады, оларды қолдану арнайы дағдыларды қажет етпейді, олардың жағымды қасиеттерін ажыратады:
* Пластмасса науқастың ауыз қуысының табиғи тіндеріне сәйкес келеді, керемет ұқсастығымен ерекшеленеді.
* Ауыз қуысына жылдам бейімделу.
* Пластмасса эмальдың бетін бұзбайды.
* Пластмассалық конструкциялардың арзан болуы.
Пластмассаның елеулі кемшіліктері бар, ол оны жаппай қолдануда кедергілерге айналады:
* Пластмассаның құрылымы өте жұмсақ және икемді, сондықтан материал тез бұзылып, құрылымын өзгертеді.
* Деформацияланып, шырышты тіндердің тітіркенуіне және олардың үйкелуіне әкеледі.
* Дәл осындай проблемалар жақсы эстетикалық көрсеткіштермен бірге жүреді.
* Протезге дұрыс күтім жасамау немесе дұрыс тамақтанбау құрылымның сыртқы түрінің нашарлауына ықпал етеді.
* Тағы бір минус - материалдың жақтың қызыл иегіне дұрыс орналаспауы. Тамақ бөлшектері протездің астына ене бастайды, шырышты қабығын қажап, патогендік бактериялардың дамуына түрткі болады.
Зерттеуге Алихан стом стоматологиялық клиникасындағы ортопедиялық ем алған науқастар, яғни пластмассалы протез тағатын науқастар қатысты. Зерттеу тәсілі ретінде сұрастыру жұмыстары жүргізілді.
Зерттеу барысы:
4 сәуір 2023 жыл Алихан стом стоматологиялық клиникасындағы ортопедиялық ем қабылдаған 10 науқастан , яғни пластмассалы протез тағатын науқастардан сұрастыру жұмыстары жүргізілді. Науқас 58 жаста, жоғарғы жақ тіссіз, ал төменгі жақта 3 тісі сақталған. 45 жасынан бастап алынбалы пластинилы протез тағады, қазіргі протезі төртінші рет салынған протез. Жоғарғы жақтағы протез толық алынбалы пластиналы протез, жасалған материалы - вилакрил. Төменгі жақта протез термопластикалық бюгельді протез (Биодентапласт), жасалған материалы - термопласт. Науқасқа соңғы протезі 2жыл бұрын салынған, бейімделу кезінде қиындық туғызбаған, протез коррекциясыны 1 рет қана келген. Науқас шағымы жоқ, протезге жақсы үйренген, тамақты еркін қиындықсыз шайнайды.

Екінші науқас 35 жаста, жоғарғы жақ сүйекте кіші азу тісі жұлынған. Жұлынған тіс орнына нейлонды микропротез салынған, жасалған материалы - термопласт. Протезге бейімделу 1 апта уақыт алған. Басында протездің бату, жайсыздық, ауызда бөтен зат тұрғандай сезім болған. Протез орнында қызыл иектің қызаруы, ісінуі болған. Дәл қазіргі уақытта протезге толықтай үйренген, шағымы жоқ, эстетикалық жағынан әдемі, өз тісіне ұқсап тұр.

Термопластика - бұл қыздырылған кезде пластикалық материалдардан мономерлерді қолданбай қажетті пішінді алады. Оларда қалдық мономер мүлдем жоқ, аллергенді және улы компоненттер жоқ, мұндай полимерлер жоғары биоүйлесімділікке ие, сондықтан оларға эндокриндік, иммундық, жүйке және асқазан-ішек жүйесі аурулары бар науқастар арасында кері әсерін тигізбейді.
Термопластика акрил пластмассаларымен салыстырғанда аз салмақпен, икемділікпен және монолиттілікпен ерекшеленеді, сонымен қатар беріктігі жағынан жоғары.
Материал кең түс схемасымен ерекшеленеді, бұл протездеу мүмкіндіктерін бюгельдік және пластиналық протездермен кеңейтеді.Термопластика жасау үшін бүгінде басқа өнеркәсіптік салаларда бұрын қолданылған биологиялық бейтарап полимерлі термопластикалық материалдар қолданылады. Олардың ішінде:
* полиамидтер (нейлон);
* полипропилен;
* полиоксиметилен;
* полиэтилен;
* акрил пластмассалары, бірақ мономерсіз.
ПРОТЕЗДІК КОНСТРУКЦИЯЛЫҚ МАТЕРИАЛДАРЫНА ТӨЗБЕУШІЛІК
Протездердің акрил және металл компоненттері асқазан-ішек жолдарының патологиясы және аллергиялық аурулар, сондай-ақ иммундық жүйенің бұзылуына ықпал етеді. Тіс имплантологиясының дамуына қарамастан протездерді қолданатын адамдардың саны артып, бір мезгілде мұндай құрылымдарды пайдалана алмайтын пациенттер де көбейіп келеді. Акрил протездерінің уыттылығы және әртүрлі электролиттік потенциалы бар металл иондарының сілекейге шығуы туралы мәселе әлі де даулы.Электролиттің рөлін сілекей (сұйық фаза), ал электродтардың рөлін тістер, протездер (қатты фаза) атқарады, олардың фонында потенциалдар айырмашылығы және сұйық фазадағы потенциалды реттейтін бөлшектердің концентрациясы пайда болады.
Ауыз қуысында гетерогенді стоматологиялық материалдардың көбеюімен сілекей мен қандағы улы заттардың мөлшері артуы мүмкін. Стоматологиялық материалдардың уытты әсері ауыз қуысында болу ұзақтығына да байланысты. Ауыз қуысы арқылы токсиндердің түсуі көбінесе әртүрлі заттар үшін шырышты қабаттардың біркелкі емес өткізгіштігімен анықталады, сонымен қатар асқазан-ішек жолдарының ауруларының болуына байланысты.
Уытты стоматит ауыз қуысында және акрил протездерін қолданған кезде, полимерлеу режимінің бұзылуына байланысты протездегі мономердің мөлшері жоғары болған кезде пайда болуы мүмкін. Алынбалы протездерді қолданғаннан кейін 1-7 күннен кейін пациенттердің бір бөлігінде ауыз, ерін мүшелерінің шырышты қабығының қатты жануы сезіледі. Протезді алып тастау бұл сезімдерді азайтады, бірақ олар толығымен жойылмайды. Ауыз қуысын тексеру кезінде протездің астындағы шырышты қабаттардың гиперемиясы мен ісінуі (көбінесе жоғарғы жақта), шырышты қабаттардың құрғауы (көбінесе алынбалы протездердің астында) байқалады.
Тіл гиперемиялық, құрғақ, папиллалар тегістелген, атрофияланған. Акрил протезіндегі уытты стоматит гипо-ғана емес, сонымен қатар гиперсаливациямен де жүруі мүмкін.

Воронеж мемлекеттік медицина университеті (Ресей 2017ж) Е. А. РУБЦОВА, Н. В. ЧИРКОВА, Н. А. ПОЛУШКИНА, Н. Г. КАРТАВЦЕВА, Ж. В. ВЕЧЕРКИНА, Т. А. ПОПОВА сынды ғалымдардың Термопластикалық материалдан алынатын тіс протездерін микробиологиялық зерттеуді бағалау атты зерттеу жұмысы:
Қазіргі Ортопедиялық стоматология протездеу кезеңдерінде қолданылатын құрылымдық және қосалқы материалдарға жоғары талаптар қояды.
Протездің функционалдық құндылығы олардың сапасы мен қасиеттеріне байланысты болғандықтан, бірақ олардың қанағаттанарлық сипаттамаларына қарамастан, алынбалы протездерді қолданатын пациенттердегі ауыз қуысының жағдайын талдау олардың шырышты қабықтың қабыну өзгерістерінің себебі болуы сирек емес екенін дәлелдейді. Акрил пластмасса бұйымдарының биологиялық үйлесімділігіне айтарлықтай әсер ететін факторлардың бірі қалдық мономер болып табылады.
Термопластикалық полимер материалы, оң сипаттамалардың барлық спектріне қарамастан, ерекшелік емес, ал сапасыз өңдеу және тегістеу кезінде оның бетінде көрінбейтін виллалар қалуы мүмкін (оптикалық үлкейту кезінде ол барқыт бетіне ұқсайды), бұл микроорганизмдердің таралуы үшін өте қолайлы жағдай. Бұл жағдайда термопластикалық полимердің ластанған базистік қабатының тереңдігі 2,5 мм-ден асуы мүмкін.негізгі полимерлер алынбалы протездердің құрылымдық элементтерінің, микроорганизмдердің белгілі бір түрлерінің бетінде селективті жинақталуға ие.
Отандық және шетелдік әдебиеттердің деректеріне сәйкес дәстүрлі акрил полимерлерінен жасалған бір протезде микроорганизмдердің 1x105 дәрежесінен 2 x10 5 дәрежесіне дейін болады. Акрил полимерлері протездік негіз жасау үшін қолданылатын ең көп таралған материал ретінде микроорганизмдердің өсуі мен көбеюі үшін тамаша негіз болып табылады.
Пластиналық протездерден туындаған қабыну ауруларының этиологиясы тұрғысынан ең үлкен қызығушылық - алтын стафилококктар (пиогендік инфекциялардың қоздырғышы, инфекцияның кіру қақпасы сапасыз өндірілген протездерден туындаған микротраумалар болуы мүмкін), стрептококктар (S. Mutans, S. Mitis, S. Sanguis, S. salivarius-стрептококктар тіс бляшкалары), тектес саңырауқұлақтар Candida.
Тіс протездерінің алынбалы конструкцияларымен протездеу ауыз қуысында инфекцияға қарсы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.