Мектеп оқушыларының шығармашылық қабілетін қалыптастыру

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Еуразия гуманитарлық институты

АМАНЖОЛОВА ЖУМАГУЛЬ

БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНА БЕЙНЕЛЕУ ӨНЕРІ ПӘНІ АРҚЫЛЫ ЭСТЕТИКАЛЫҚ ТӘРБИЕ БЕРУ ӘДІСТЕРІ

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

5В010200 - «Бастауышта оқытудың педагогикасы мен әдістемесі»

білім беру бағдарламасы бойынша

Астана 2023

МА‎ЗМҰНЫ‎

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

Аталған дипломдық жұмыста келесі нормативтік сілтемелер қолданылады:

• Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011 - 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. 07. 12. 2010 ж., ҚР Президентінің № 1118 Жарлығы, Астана.
• Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі № 319-ІІІ ҚРЗ бұйрығымен бекітілген «Білім туралы» заңы, Астана, Ақорда және 2011 жылғы 24 қазанында бұйрыққа толықтырулар мен өзгертулер енгізілген №487-IV ҚРЗ, Астана, Ақорда.
• Қазақстан Республикасы мемлекеттік «Білім» бағдарламасы. - Астана, 01. 09. 2006 ж., ҚР Президентінің №1996 Жарлығы.
• ҚР Президентінің «Қазақстан-2050» стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты атты Қазақстан халқына Жолдауы. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы №1080 қаулысымен бекітілген.
• Жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты. ҚР Үкіметінің 13. 05. 2016 № 292 қаулысымен бекітілген.

АНЫҚТАМАЛАР

Аталған дипломдық жұмыста келесі терминдерге сәйкес анықтамалар қолданылады:

Талдау - бүтінді ойша немесе деректі бөлшектерге жіктейтін ғылыми зерттеу әдісі

Құзыреттілік - білім алудың әрбір кезеңінде өзіндік нәтижелері негізінде мәселелерді шешу тәжірибесінің қалыптасуындағы білім алушының жеке- тұлғалық нәтижесі.

Эстетика - адамның дүниені эстетикалық тұрғыдан ұғынып-түсіну заңдылықтары туралы, әсемдік заңдарын арқау еткен шығармашылықтың мәнісі мен формалары туралы ғылым.

Эстетикалық тәрбие - жаратылыс дүниесіндегі немесе өнер туындысындағы сұлулық пен әсемдікті қабылдап, ғибраттануға баулитын, адамның эстетикалық сезімін, талғамын қалыптастыратын тәрбие.

Эстетикалық мәдениет - бұл өнермен, эстетикамен және сұлулықпен байланысты мәдениет саласы.

Экспрессивті - өнердегі күшті эмоцияларды, құмарлықтарды немесе қарқынды сезімдерді білдіру.

БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР

Аталған дипломдық жұмыста келесі белгілеулер мен қысқартулар қолданылады:

МЖМБС - Мемлекттік жалпыға міндетті білім стандарты

ББД - Білім, білік, дағдылар

ҚР - Қазақстан Республикасы

т. б. - тағы басқа

ЖОО - жоғары оқу орны

КІ‎РІ‎СПЕ‎

Зе‎ртте‎уді‎ң өзе‎кті‎лі‎гі‎ : Білім беруді дамыту мәселелері, әрине, назар аударуды қажет етеді, өйткені Қазақстанның болашағы, жас ұрпақтың азаматтық дамуы, еліміздің ұлттық қауіпсіздігі, қоғамымыздың құндылық бағдарлары, оның тамыры білімде, шығармашылық дамуда жатыр. Бүгінгі күні біздің елімізде қоғам мен жалпы мемлекеттің заманауи қажеттіліктеріне бағытталған білім берудің тұтас жүйесі құрылды. Сондықтан да Қазақстан Республикасының білім беру жүйесіндегі білім беруді дамыту соңғы жылдары заңды түрде жоғары басым бағыттардың біріне айналды.

«Рухани жаңғыру» бағдарламасы жаһанданудың барлық заманауи тәуекелдері мен сын-қатерлерін ескере отырып, қазақстандықтардың рухани құндылықтарын жаңғыртуға бағытталған, Қазақстанның әлемдегі бәсекеге қабілеттілігін арттыруға, ұлттық бірегейлікті сақтауға және азаматтардың санасының ашықтығын насихаттауға арналған. Бұл қасиеттер қазіргі қазақстандықтардың басты бағдарына айналуы тиіс. Жоғарыда айтылғандарға байланысты, шындыққа деген көзқарасты қалыптастырудың ең маңызды құралы ретінде эстетикалық тәрбиенің теориясы мен практикасы мәселесіне көңіл бөлу адамгершілік және ақыл-ой тәрбиесінің құралы, яғни, жан-жақты дамыған, рухани бай тұлғаны қалыптастыру деп есептейміз[1] .

Бастауыш мектепте білім берудің маңызды міндеттерінің бірі - тек пәндік емес, жалпыға бірдей білім мен дағдыны меңгерген, функционалдық сауатты тұлғаны қалыптастыру. Оның шешімі кіші мектеп оқушыларын дүниежүзілік және ұлттық (тұрмыстық) көркем мәдениетпен таныстыру, оларды эстетикалық мазмұн тұрғысынан бағалау, сондай-ақ игерілген көркемдік-эстетикалық тәжірибені әр түрлі көркемдік қызмет түрлерінде жүзеге асыру дағдыларын қалыптастыру, олардың қоршаған дүниенің әсемдігін, өмірдегі және өнердегі әсемдікті көре білу, өнер туындыларын эмоционалды түрде қабылдау қабілетін дамытумен байланысты.

Жас ұрпаққа эстетикалық тәрбие беру тұлғаның жан-жақты дамуына, адамның шығармашылық күштерінің қалыптасуына ықпал етеді. Сондықтан да мектептер өнер арқылы эстетикалық тәрбие беруге үлкен мән береді. Мектеп оқушыларының шығармашылық қабілеттерін дамыту, оқу процесінде көркемдік білім беру, болашақ оқырман, тыңдаушы, көрерменді тәрбиелеу филологтардың басты міндеттерінің бірі болып табылады. Бұл мәселені шешу үшін «әдемілік сезімін дамыту, жоғары эстетикалық талғамды қалыптастыру, өнер туындыларын түсіну және бағалай білу керек. . Бұл мақсаттарда әрбір оқу пәнінің, әсіресе әдебиеттің мүмкіндіктерін пайдаланған дұрыс. Жеке пәндер бойынша білім алу, ғылым негіздерін меңгеру әлі де болса жеке тұлғаның жан-жақты дамуын толық қамтамасыз ете алмайды.

Тұлғаның эстетикалық даму процесі әрбір білімді адамның бойында эстетикалық қабылдау қажеттілігі мен қабілетінің қалыптасуынан басталады. Демек, эстетикалық тәрбие тек білімді меңгеруге ғана емес, сонымен бірге көркемдік қызығушылық пен өнермен жаңа қарым-қатынас қажеттіліктерін дамытуға ықпал етуі керек. Тұлғаның шындықпен эстетикалық қатынасы педагогикалық процестің объективті және субъективті факторларының бірлігін білдіреді. Эстетикалық тәрбиеге тек мақсатты және жүйелі педагогикалық басқару, оқушыларға әсер етудің объективті жағдайларын ұйымдастыру ғана емес, сонымен қатар субъектінің сыртқы әлемге эмоционалды-бағалаушы қатынасы, оның табиғаттағы, қоғамдағы және өнердегі сұлулықты қабылдай білу қабілеті де ықпал етеді.

Зе‎ртте‎у ма‎қса‎ты‎: Бастауыш сынып оқушыларына бейнелеу өнері пәні арқылы эстетикалық тәрбие беру әдістерін те‎о‎ри‎ялы‎қ және‎ тәжі‎ри‎бе‎лі‎к зе‎ртте‎у.

Зе‎ртте‎у мі‎нде‎тте‎рі‎:

- бастауыш сынып оқушыларына бейнелеу өнері пәні арқылы эстетикалық тәрбие беру әдістерінің теориялық зерттеу негіздерін зе‎ртте‎у;

- бастауыш сынып оқушыларына эстетикалық тәрбие берудің ерекшеліктерін анықтау;

-бастауыш сынып оқушыларына бейнелеу өнері пәні арқылы эстетикалық тәрбие берудің тәжірибелік жұмысын жасау, қорытындыларын шығару.

Зе‎ртте‎у ны‎са‎ны‎: ба‎ста‎уы‎ш сы‎ны‎п о‎қушы‎ла‎ры.

Зе‎ртте‎у пәні‎: ба‎ста‎уы‎ш сы‎ны‎п о‎қушы‎ла‎ры‎ны‎ң бейнелеу өнері пәні.

Зе‎ртте‎у әді‎сте‎рі‎: әде‎би‎е‎тте‎рді‎ та‎лда‎у, зе‎ртте‎у, зе‎ртте‎у ба‎ры‎сы‎нда‎а‎лы‎нға‎н нәти‎же‎ле‎рді‎ та‎лда‎у.

Зе‎ртте‎уді‎ң ғы‎лы‎ми‎ жа‎ңа‎лы‎ғы‎ : Теориялық бөлімде бастауыш сынып оқушыларына эстетикалық тәрбие берудің ерекшеліктері нақтыланды. Сонымен қатар бастауыш сынып оқушыларына бейнелеу өнері пәні арқылы эстетикалық тәрбие берудің тәжірибелік жұмысы жасалынды.

Зе‎ртте‎уді‎ң те‎о‎ри‎ялы‎қ және‎ әді‎сна‎ма‎лы‎қ не‎гі‎зде‎рі‎: Қазақстан ғалымдары Е. С. Асылханов [2], Әбдіғапбарова Ұ. М. [3], С. Аманжолов [4], Р. Мизамбаев [5], А. Камаков [6], К. Амиргазин [7] және орыс ғалымдары Н. Н. Поддъяков [8], В. Б Косминская [9], Т. С. Комарова [10], В. И. Логинова [11], Т. И. Бабаева [12] т. б. еңбектеріндегі бастауыш сыныптағы тәрбиенің оқу-тәрбие процесінде бейнелеу өнері арқылы мектеп оқушыларының эстетикалық тәрбиесін қалыптастыру процесін жүзеге асыруға бағытталған зерттеулері; И. А. Лыкова [13], А. И. Буров [14], Н. И Пьянкова [15], және басқа да зерттеушілердің бейнелеу өнері арқылы мектеп оқушыларының эстетикалық тәрбиесін қалыптастырудың мазмұнын ашатын зерттеулері, еңбектері.

- Б. М. Неменский [16], А. А. Мелик-Пашаев [17] және т. б. еңбектеріндегі мектеп оқушыларының бейнелеу өнері арқылы эстетикалық тәрбиесін қалыптастыруға бағытталған е‎ңбе‎кте‎рі‎не‎ сүйе‎нді‎к.

- А. Р. Нурутдинова [18] мен Е. В. Ильина [19] еңбектерінде ежелден пайда болған әдемі заттар, керамика, тоқымашылық сияқты халық қолөнерінің көркем түрлері сипатталады.

Қазақстанның жоғары оқу орындары мен жалпы білім беретін мектептеріндегі бейнелеу өнеріне қатысты материалдар мен оқыту мәселелерін зерттеу 70-ші жылдардан басталады, нақтырақ айтсақ Л. Г. Медведев [20] және т. б. ғылыми еңбектерінен бастау алады, онда оқыту әдістемесінің кейбір аспектілері қозғалады. Бұдан әрі, 80-ші жылдары Ә. И. Ысқақ [21], А. Д. Райымкулова [22], Г. Қ. Шырынбаева [23] сияқты зерттеушілер өз жұмыстарын Қазақстанның бейнелеу өнері мен сәндік-қолданбалы өнерін зерттеу мәселелерін ашуға арнады.

Зе‎рттуді‎ң тәжі‎ри‎бе‎лі‎к ма‎ңы‎зды‎лы‎ғы‎ : дипломдық жұмыстың эксперимент бөлімінде қолданылған эстетикалық тәрбие беру әдістері бастауыш мектеп оқушыларына қолданыла алады.

Зе‎ртте‎у жұмы‎сы‎ны‎ң ба‎за‎сы‎ : Ақмола облысы, Ерейментау ауданы, Жаңажол ауылының негізгі орта мектебі.

Ди‎пло‎мды‎қ жұмы‎сты‎ң құры‎лы‎мы‎ : кі‎рі‎спе‎, е‎кі‎ бөлі‎мне‎н, қо‎ры‎ты‎нды‎ және‎ қо‎лда‎ны‎лға‎н әде‎би‎е‎тте‎рде‎н тұра‎ды‎.

Дипломдық жұмыстың кіріспе бөлімінде дипломдық жұмыс тақырыбының өзектілігі, мақсатына байланысты міндеттері, зерттеудің пәні мен нысаны нақтыланды.

Бірінші бөлімде «эстетикалық тәрбие» тұжырымдамасының мазмұны зерттелді. Сонымен қатар бастауыш сынып оқушыларына бейнелеу өнері пәні арқылы эстетикалық тәрбие беру әдістеріне теориялық зерттеу жүргізілді.

Екінші бөлімде Ақмола облысы, Ерейментау ауданы, Жаңажол ауылының негізгі орта мектебінің бастауыш оқушыларымен тәжірибелік эксперимент жүргізілді.

Дипломдық жұмыстың нәтижелері шығарылып, қорытынды жазылды.

1. БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНА БЕЙНЕЛЕУ ӨНЕРІ ПӘНІ АРҚЫЛЫ ЭСТЕТИКАЛЫҚ ТӘРБИЕ БЕРУ ӘДІСТЕРІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 ПЕДАГОГИКАЛЫҚ-ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУЛЕРДЕГІ «ЭСТЕТИКАЛЫҚ ТӘРБИЕ» ТҰЖЫРЫМДАМАСЫНЫҢ МАЗМҰНЫ

Эстетикалық тәрбие ұғымы әсемдік туралы ғылым ретінде анықталатын эстетика ұғымымен байланысты. «Эстетика» сөзінің мағынасы ежелгі грек тілінен бастау алады. Грек тілінен эстетика - сезім, түйсіну деген мағынаға сәйкес келеді, демек, эстетикалық тәрбие сұлулық саласындағы сезімдерді қалыптастыру үрдісін білдіреді. Эстетикадағы әсемдік өнермен, адамның санасы мен сезіміндегі көркемдік бейнеленуімен, оның әсемдікті түсіне білуімен байланысты.

Қазіргі кезеңде жан-жақты дамыған, рухани бай тұлғаны қалыптастыру құралы ретінде эстетикалық тәрбие беру мәселесіне көңіл бөлінуде. Айналадағы, қоршаған дүниедегі әсемдікті көре білуге үйрету, мұның бәрі эстетикалық тәрбие арқылы жүзеге асады және қол жеткізіледі.

Қазақстан өнерін зерттеу ғылымда толық әрі тұтастай зерттелген мәселе деп айта алмаймыз, бұл тақырып санаулы ғалымдардың еңбектерінде ғана қозғалады. Бірқатар дереккөздер Қазақстанның мәдениеті мен өнері мәселелеріне арналғанымен, олардың саны да көп емес. Сондықтан, біздің ойымызша, диплом жұмысынның тақырыбын зерттеу халықтың тарихына, философиясына, эстетикасына, өнеріне қатысты әдебиеттерге талдау жасаудан бастау орынды деп деп есептейміз.

Қазақстан суретшілерінің өнер туындылары мен олардың ата-бабаларының өнерге қатысы туралы зерттеуді тарихи тұрғыдан баяндайтын бірінші кітап - Нагим-Бек Нұрмұхамбетовтың 1970 жылы Мәскеу қаласының «Өнер» баспасынан жарық көрген «Қазақстан өнері» кітабы болып табылады.

Одан әрі Л. Марченко [24], Н. Петряева, М. Целликовская құрастырған және 1971 жылғы Мәскеу қаласының «Кеңестік суретші» баспасынан жарық көрген «Қазақстанның бейнелеу өнері» каталогы ерекше орны бар зерттеу жұмысы болды [25] .

Г. Позднякова мен Н. Синенкаяның «Қазақ кәдесыйлары» атты шағын кітабында (Қазақстан, Алматы қаласы, 1976 ж. ) Қазақстан аумағында ежелден пайда болған әдемі заттар, керамика, тоқымашылық сияқты халық қолөнерінің көркем түрлері сипатталды[4] .

Қазақстанның жоғары оқу орындары мен жалпы білім беретін мектептеріндегі бейнелеу өнеріне қатысты материалдар мен оқыту мәселелерін зерттеу 70-ші жылдардан басталады. Қазақстанның көптеген ғалымдары өз зерттеулерін республика мектептері бағдарламасының материалдарына жүргізді. Олардың ішінде Е. Асылханов, Ж. Балконов, Абдильдина Ж. [26], А. Ниязов, С. Аманжолов, Р. Мизамбаев сияқты белгілі педагог-зерттеушілер болды. Соңғы кездері баспасөз беттерінде бейнелеу өнері бойынша көптеген бағдарламалар мен әдістемелік ұсыныстар жарияланды. Солардың ішінде А. Казаковтың 1-7 сыныптарға арналған бағдарламасы, Б. Әлмұхамедов пен У. Ибрагимовтың бірлескенавторлымен дайындалған әдістемелік құралы мен жаңа бағдарламасы жарық көрді, аталған тақырыпқа байланысты әдістемелік құралдар да жарыққа шыға бастады [4] .

Бейнелеу өнері мен халық өнерінің, сәндік-қолданбалы өнердің қондырғылы түрлеріалғашқы кезде, тіпті қазірдің өзінде дамуы орыс суретшілерінің (Н. Хлудов, Ф. Болкаев, Н. Крутильников, Н. Белослюдов) бұрын салған жолымен жүріп жатыр. Қазақстан өнерінің басты ерекшелігі - Қазақстан аумағында тұратын барлық халықтар мен ұлттардың өнер саласындағы жетістіктерімен таныстыру және ұлттық өнерді дамыту, жетілдіру.

Орыс қоғамының ғалымдары қазақстандық халық өнерін зерттеу мен таратуда ерекше маңызды рөл атқарды. Ресейлік оқу орындарында қазақ жастары бейнелеу өнері бойынша білімдерін жетілдірді. Бұған мысал ретінде қазақ халқының тұңғыш суретшісі, Омбы кадет корпусының түлегі Ш. Уәлихановты айтуымызға болады. Ш. Уәлиханов өз халқының тарихына, географиясы, әдебиеті мен қатар өнеріне де зор үлес қосты.

Қазіргі Қазақстанда бастауыш сынып оқушыларының эстетикалық мәдениеті мәселесі өзекті және уақтылы болып табылады. Қазақстандағы заманауи білім берудің маңызды міндеттерінің бірі бастауыш сынып оқушыларының эстетикалық мәдениетін дамыту болып табылады. Сондықтан "мәдениет адамы" моделіне баса назар аудара отырып, оқушылардың эстетикалық тәрбиесіне назар аудару қажет. Көркемдік тәрбие эстетикалық тәрбиенің жоғары, мамандандырылған түрі болып табылады.

Бастауыш сыныптардағы көркемдік-эстетикалық тәрбие баланың ақыл-ой, адамгершілік, еңбек және т. б. дамуының барлық салаларына енеді. Еңбекпен оқыту процесінде жеке тұлғаның эстетикалық дамуы үшін үлкен мүмкіндіктер бар. Мұндай мүмкіндіктер бағдарламалық материалдың мазмұнына, оқыту процесін ұйымдастыруға, оның нысандары мен әдістеріне негізделген. Сұлулық, үйлесімділік ұғымдарымен жұмыс, шаралар әрбір көркем еңбек сабағында жүзеге асырылуы тиіс. Балаға кереметті түсінуге және бағалауға үйрету үшін баланың өзіне «автор болу» керек. Өзіндік шығармашылық тәжірибе керемет дүниені түсінудің ең жақсы кілті болып табылады.

Көркем еңбек сабақтары балалардың бойында көркем-эстетикалық мәдениет негіздерін қалыптастыруға бірегей мүмкіндік береді. Жоғарыда айтылғандардың бәрінен, бастауыш сынып оқушыларын өнерде жинақталған адамзаттың бай тәжірибесіне баулу арқылы, жоғары адал, білімді, жан-жақты дамыған заманауи адамды тәрбиелеуге болады деп болжауға болады.

Әлемге эстетикалық көзқарас кіші мектеп жасында қалыптаса бастайды. Бұл туралы К. Д. Ушинский [27], А. С. Макаренко [28] және В. А. Сухомлинский [29] сынды ұлы ұстаздар айтты. Олардың әдебиеттерін талдай отырып, эстетикалық мәдениетті қалыптастырудың негізі өнер екенін түсінуге болады [1] . Жеке тұлғаның эстетикалық мәдениеті - бұл өнер құбылыстарын эмоционалды түрде білдіру, түсіну және бағалау қабілетінен көрінетін қасиет. Эстетикалық мәдениет ұғымы өте күрделі және көп қырлы.

Қазақстан халқының дәстүрлі мәдениетінің ерекшеліктері тарихшылар Ч. Уәлиханович Б. Г. Ерзаковичтің, А. В. Затаевичтің зерттеулеріне арналған. Қолданылған әдебиеттерде эстетикалық мәдениет ұғымына көптеген әртүрлі анықтамалар бар. Олардың кейбіріне талдау жасайық. В. И. Самохвалованың анықтауында эстетикалық мәдениет - бұл дағдыларды игеру мен жинақтаудың бір түрі. Эстетикалық мәдениетте жеке адамның қоғаммен өзара байланысын сезіне білуі көрініс табады [5] .

Қазақ мәдениетінің қалыптасуында А. В. Затаевич [30] үлкен рөл атқарды. Ол эстетикалық мәдениетті нысандарға деген эстетикалық қарым-қатынастың әмбебаптығының «сатысы» ретінде қарастырды. Эстетикалық мәдениет - адамның рухани келбетінің маңызды құрамдас бөлігі. Олардың болуына адамның қаншалықты шығармашыл және зиялы екендігі байланысты. Эстетикалық мәдениетті қазақ тарихшысы Б. Г. Ерзакович [31] осылай түсінді.

Эстетикалық мәдениеттің толық ұғымын В. И. Загвязинский мен А. Ф. Закирова ашты[6] .

Оларды түсінігі бойынша эстетикалық мәдениет:

1. адамның қоршаған әлемді эстетикалық тұрғыдан қабылдау және түсіну қабілеті;

2. көркемдік танымдар мен сезімдердің тұтастығы;

3. жеке адамның рухани келбетінің басты бөлігі.

Эстетикалық мәдениет ұғымын толық қарастыру үшін оның барлық құрамын қарастыру қажет. Эстетикалық мәдениеттің барлық элементтері тиісті компоненттер арқылы көрінеді:өмір мен өнердегі тамаша және жиіркенішті, жоғары және төмен, батыл және дөрекіге эмоционалды ықыластылық;

- эстетикалық мәдениеттің мәнін қоршаған шындықта түсіну және бейнелеу, бейнелі құзыреттілік;

- эстетикалық идеалдың болуы және оның негізінде өнер туындыларын бағалай білу, оларға идеологиялық және эмоционалды түрде жауап беру;

- өткеннің мәдени мұрасын игеру, қазіргі заманғы өнерге қалыптасқан көзқарас, оның дамуының жаңа тенденцияларына сезімталдық;

- шығармашылық қабілеттерін дамытудың белгілі бір дәрежесі, әлемнің эстетикалық дамуына қызығушылық пен ұмтылыс;

- көркем шығармашылыққа қатысу шарасы, өмірде сұлулықты құруға практикалық қатысу;

- "сұлулық заңдары бойынша"өмірді құру қажеттілігі мен қабілеті, адамдармен қарым-қатынаста, жұмыста және қоғамдық қызметте сұлулық идеалдарын бекіту [6] .

Эстетикалық тәрбиенің критерийлері ретінде әрекет ететін бұл компоненттер эстетикалық мәдениетті - сезімдердің, талғамдардың және идеалдардың бірлігін қалыптастырады. Жалпы алғанда, эстетикалық мәдениетке келесі функциялар тән: жеке тұлғаны тануда жүзеге асырылатын ақпараттық-танымдық; эстетикалық бағалау, көзқарастар мен талғамдар бағытында сенімдерде жүзеге асырылатын құндылыққа бағытталған; эстетикалық мәдениеттің әлеуметтік және шығармашылық бағытын анықтайтын эстетикалық қабілеттерде жүзеге асырылатын ерік-жігер; адамның мінез-құлқы мен іс-әрекетін эмоционалды және нормативті өзін-өзі реттеуде көрінетін коммуникативті-реттеуші.

Революциядан кейінгі уақытта Ресейдің жоғары оқу орындарында қазақстандық сурет өнерініңатасы саналатын Ә. Қастеевтен бастап, бүгінгі таңда Қазақстанның білікті суретшілері саналатын бірнеше буыны бейнелеу өнерін оқыды. Бүгінгі күнге дейін Ресей жақын және алыс барлық көрші мемлекеттері үшін өнер тарихы, теориясы мен әдістемесі саласындағы ғалымдарды дайындайды. Бұл жас ұрпаққа эстетикалық тәрбие берудің алғышарты ретінде қалыптасты.

Мектеп жасындағы балаларға эстетикалық тәрбие беру мектепке дейінгі білім беру ұйымының оқу-тәрбие процесінің мазмұнында жетекші орындардың бірін алады. «Эстетикалық тәрбие» терминінің түсінігін талдау және нақтылау мәселесіне тоқталайық. Ғалымдар (Н. А. Ветлугина, С. А. Козлова, О. П. Рыданова) «эстетикалық тәрбие» термині ұғымына өзіндік көзқарастарды ұсынады [7] .

Бұл жерде М. С. Каған: «Эстетикалық: эстетика (әдемі) шындықта, оның эстетикалық дамуы - және практикалық-эстетикалық әрекет - шығармашылық «әсемдік заңдылықтары бойынша», сонымен қатар басқалар үшін - эстетикалық құндылыққа ие (берілген) объектіні жасау (эстетикалық ләззат, қанағаттану, білім, сана) [7, 25б] .

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс