Акробатикалық жаттығуларды үйрету

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 31 бет
Таңдаулыға:

"Орал гуманитарлық-техникалық колледжі" мекемесі

Дене тәрбиесі және спорт кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Акробатикалық жаттығуларды үйрету.

Орындаған:
Жетекші: Қашқынбай Қ.Т.

Орал-2021

Жоспар

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

1. Акробатикалық жаттығуларды үйрету. Гимнастика
1.1 Акробатикалық жаттығулардың элементтерін үйретудің әдістемесі ... ... ..5
1.2. Мектепте қолданылатын акробатикалық жаттығулардың жіктелуі ... ... ..12

2. Гимнастика
2.1 Гимнастика тарихы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
2.2 Гимнастикалық жаттығулар ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...22

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..28
Әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .30

Кіріспе
Гимнастика ғылыми пән ретінде гимнастикаға тән құралдарды, сабақтарды ұйымдастырудың әдістері мен формаларын қолдана отырып, адамның физикалық дамуы мен жетілу заңдылықтарын зерттейтін дене тәрбиесі ғылымының бөлігі болып табылады. Ғылыми зерттеулерде негізінен педагогикалық, физиологиялық, биомеханикалық және математикалық зерттеу әдістері қолданылады.
Зерттеу өзектілігі. Гимнастика теориясы гимнастика пәнінің мәні мен мазмұнына, мақсаттары мен міндеттеріне, дене шынықтыру жүйесіндегі гимнастиканың орны мен маңыздылығына және т.б. байланысты мәселелерді дамытады. Гимнастиканы оқыту әдістемесі бөлімінде оқыту мен тәрбиелеудің жалпы негіздері (гимнастикаға, оның жекелеген түрлері мен жаттығу топтарына қатысты), әртүрлі контингенттермен сабақтарды ұйымдастырудың әдістері мен әдістері және т.б. қарастырылады. Дене тәрбиесі жүйесі адамдардың физикалық және үрмелі қабілеттерін үйлесімді дамытудың Асыл мақсаттарына қызмет етеді. Материалдық өндіріске кететін уақыт қысқарған сайын, адамдардың бос уақыты қоғамдық қызметке, ақыл-ой мен физикалық дамуға, ғылыми-техникалық және көркем шығармашылыққа көбірек арналады. Дене шынықтыру мен спорт адамдардың күнделікті өміріне берік енеді. Осылайша, дене шынықтыру мен спорт одан әрі дамып, қоғам өмірінің ажырамас бөлігі болады. Бұл процесте адамның физикалық жаңаруы, физикалық жетілу, гимнастика негізгі орындардың біріне жатады. Сипаттама беріңіз: саптық, еркін, қолданбалы, акробатикалық Жаттығулар, секіру, снарядтар мен көркем гимнастика жаттығулары. Әдістемелік ерекшеліктері: адам ағзасына жан-жақты әсер ету; алуан түрлі дене жаттығуларын қолдану; ағзаға селективті әсер ету; оқу процесін қатаң реттеу және дене жүктемесін дәл реттеу; жаттығуларды үздіксіз күрделендіру және біріктіру мүмкіндігі және бірдей жаттығуларды әртүрлі мақсаттарда қолдану. Гимнастиканың түрлері: гимнастиканың тәрбиелік-дамытушылық түрлері; гимнастиканың сауықтыру түрлері; Гимнастиканың спорттық түрлері.
Зерттеу нысаны. Акробатикалық жаттығуларды үйрету және оның негізінде гимнастика дене тәрбиесі үдерісінде олар бір-біріне маңыз аларлық ықпал етеді.
Зерттеу пәні. Акробатикалық жаттығуларды үйрету көрнекілік әдістері алға қойылған мәселеге қатысты мәнді болжамдар, олардың бір жүйеге біріктірілуі яғни нысанды зерделеу аспектісі. Зерттеу жұмысының пәні негізіндегі нәтижелері болып табылады.
Зерттеу мақсаты. Біздің негізгі мақсатымыз - акробатикалық жаттығулар негізінде гимнастиканы үйрету және маңызын арттыру, акробатикалық жаттығулар үйреттім және проблемаларын шештім.
Зерттеу міндеті. Акробатикалық жаттығуларды үйрету және оның негізінде гимнастика өзіндік сананы қалыптастырып, гимнастикалық жаттығулардың техникалық - тұжырымдамасын қалыптастыру ерекше рөл атқарады.
Зерттеу гипотезасы. Акробатикалық жаттығуларды үйрету және оның негізінде гимнастика фактілерді, құбылыстар мен процестерді түсіндіру үшін ұсынылған ғылыми болжам ретінде акробатикалық жаттығулар негізінде гимнастиканы үйрету міндеттерін ойдағыдай шешудің маңызды құралы болып табылады.
Теориялық жаңалығы. Акробатикалық жаттығуларды үйрету және оның негізінде гимнастика - шешуді қажет ететін күрделі мәселе. Тақырыптар теориялық, практикалық немесе аралас болуына байланысты ажыраттым.
Практикаға пайдасы. Практикалық акробатикалық жаттығулар негізінде гимнастиканы үйрету және маңызы гимнастика сабағында және арнай гимнастикалық залдарын зерттеу, жалпылау және талдау негізінде жасадым.
Зерттеу әдістері. Акробатикалық жаттығуларды үйрету және оның негізінде гимнастиканы зерттеп жұмысын жоспарлау оны ұтымды ұйымдастыру үшін өте қажет. Ғылыми-зерттеу ұйымдары мен оқу орындары тапсырыс берушілер ұсынған мақсатты кешенді бағдарламалар, жүзудің ұзақ мерзімді ғылыми және ғылыми-техникалық бағдарламалар, іскерлік келісімшарттар және ғылыми қосымшалар негізінде бір жылға арналған жұмыс жоспарларын жасадым.
Зерттеудің дерек көздері. Теориялық тақырыптар негізінен әдеби дереккөздерді қолдану арқылы жасалды. Мұндай тақырыптардың мысалы ретінде акробатикалық жаттығулар негізінде гимнастиканы үйрету және маңызы, ұғымы зерттеуі туралы жазып өттім.
Зерттеу базасы. Кіріспе, негізгі, қорытынды мен пайданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1. Акробатикалық жаттығуларды үйрету. Гимнастика

1.1 Акробатикалық жаттығулардың элементтерін үйретудің әдістемесі

Акробатикалық жаттығулармен айналысу адамның организгіміне жан-жақты ықпал етіп, күш пен ептіліктің дамуына көмектеседі, жүйке бұлшық еттерін және вестибульярлық аппаратты жетілдіреді, қимылдардың жалпы үйлесімділігін жақсартады. Акробатикалық жаттығулар дененің әдеттен тыс қалпына болуымен байланысты және өзінің формасы жағынан әр түрлі ыңғайда домалап түсу, аунап түсу, жауырынға,қолға,тұру және т.б. болып келеді. Осындай алуан түрлі болуы және күрделі жабдықтарды көп қажет етпейтіндігі акробатикалық жаттығулармен кез-келген жағдайда шұғылдануға мүмкіндік береді. Кез-келген акробатикалық жаттығулар орындау техникасын үйренуден бұрын қауіпсіздік ережелерімен танысып, біліп алған жөн. Сонда ғана жаттығуларды орындаған кезде жасқанбай, еркін болып, зақымданудан сақтана алады. Акробатикалық жаттығулар көпшілігі секіру арқылы орындалады, сондықтан секіртпемен көбірек жаттыққан жөн. Секіру жаттығуларына мыналар жатады:
1. Алға қарай орташа адымдау қалпынан екі аяқпен кезек секіру.
2. Жартылай жүрелеп отырып секіру.
3. Бірте-бірте жүрелеп отыра және қайтадан жоғары көтеріле секіру.
4. Біресе сол,біресе оң аяқты бір жақ жанға көтере сілтеу арқылы секіру.
5. Аяқты алшақ қойып тұрған қалпыта секіру.
6. Бұл да сондай, бірақ бір жақ жанға қарай үлкен адым жасап тұрған қалыпта секіру. 7. Баяу және тездетіп төрт аяқтап жүру.
8. Бастапқы қалыптан артқа жата қалып, төрт аяқтап, алға, артқа баяу жүру.
9. Қолды еденге иық кеңдігіндей алшақтықта тіреп ұстап, ал екі аяқты бірге ұстап, нәтиже есебі үшін тез-тез бүгіп жазу.
10. 100-110см биіктіктен секіріп түсу.
11. Кедергіден және терезеден секіру.
Акрабатикалық жаттығулар. 1. Аяқты алшақ қойып, тұру қалпынан алға домалап түсу. 2. Алға қарай домалап түсіп, жүрегелу және қарсы лақтырылған волейбол добын қағып алу. 3. Қолды тіреп отыру және төмен басылып отыру қалпынан артқа қарай домалап түсу. 4. Артқа қарай домалап түсу, бір тізерлеп тұру, бос аяқты артқа қарай көтеру. 5. Қолды алға қарай көтерілген аяқтың тобығы тұсынан ұстап, адымдап барып алға қарай домалап түсу. 6. Жаттығуды бастар алдында жаттығушының өзі лақтырған волейбол добын қағып, ала отырып, алға қарай бірнеше рет домалап түсуді орындау. 7. Шеңбердің ортасынан алға қарай созыла домалау арқылы өтіп шығу. 8. Жартылай жүрелеп отыру қалпынан адымдап жүріп барып, алға қарай домалап түсу. 9. Денені жиырған қалпында алға және артқа екі рет домалап түсу. Алға және артқа қарай домалап түсу-денені жинап, жиырып алып аударылып түсу деген сөз. Ардарылып түсу түрлерінің ең қарапайымы- қолды жерге тіреп отырып, алға қарай аударылып түру. Ол үшін төмен жүрелеп отырады да, екі аяқтап сәл алшақ ұстап, екі тізені екі жаққа жіберіп, екі қолды екі аяқтың сырт жағынан еденге тіреген қалпында бастайды: Бұл кезде арқа доғаша иіліп, бұлшық еттері қатаяды. Осындай қалыптағы жиырылу аяқтың денеі итеру күші жүрелеп отыру қалпына келгенге дейін созылады. Алға қарай домалап асып түсуді орындаған кезде мынадай қателіктер жіберілуі мүмкін.
А) басты еденге тиюі;
ә) жиырылған денені уақытынан бұрын жазу;
б) домалап түсудің бастапқы кезінде қолды алға жылжытып жіберу.
В) домалап түскеннен кейін аяқты жазып, көсілу.
Домалап түсудің ең негізгі қажетті элементі - жиырылу. Жиырыла білуді үйрене бастағаннан кейін екінші біреудің көмегімен домалап асып түсуді өз бетінше орындаудан біртіндеп оны қиындатып орындауға көшу қажет: жүрелеп отырудан қолды тіреместен домалап асып түсу; адымдап және жүгіріп келіп домалап түсу; қолға зат ұстап домалап түсу және домалап түскеннен кейін допты қағып алу; төрт тағандап тұрған жолдасының үстінен,жіптен гимнастиакалық орындықтан, ағаш аттан, кіші ағаш аттан домалап асып түсу, т.б. Алға қарай домалап түсуді үйреніп болғаннан кейін қолды тіреу арқылы артқа қарай домалап асып түсу жаттығуын орындауға көшу керек. Бұған ерекше ұқыптылық қажет. Артқа қарай домалап асып түсудегі жүйелілікті шалқадан жатып, қолды иықтан асыра тіреу арқылы артқа серпілуден бастаған жөн. Үйрену жүйесінің келесі кезеңі жұрелеп отырудан артқа қарай домалап асып түзу арқылы қолды тіреп тізерлеп отыру, домалап асып түсіп, аяқты алшақ қойып тіреп туру; артқа қарай домалап түсу арқылы қолды тіреп, отырғаннан кейін жоғары секіру; артқа қарай қатарынан екі үш рет домалап асып түсу. Шынтақты жерге тіреу арқылы жауырынға тұру. Шалқамен жату қалпынан аяқтың ұшын бастан асыра еденге тигізуге тырыса отырып, бел еденнен көтерілген кезде алақанмен мықылды қаусыра ұстап,қолды белге тіреу керек және қолды шынтақтан біріп оны дененің астына қарай көбірек жіберіп, бұдан кейін аяқты жоғары қарай созады да,шынтақты тірей көтерілу арқылы жауырынға тұру қимылы орындалады. Жауырынға тұру тәсілін орнықтыра түсу үшін аяқпен мынадай әр түрлі қимылдан жасау ұсынылады: аяқты бүгу;аяқты алшақ ұстау; бір аяқты алға, екінші аяқты артқа қарай жіберу т.б. Бұл жаттығуды бастапқы қалыпты өзгерту арқылы қиындатуға болады,яғни екі аяқты бірге соға ұстап отырып, жауырынға жұру керек. Аяқты сүймелдеп ұстау қауіпсіздендерудің және оған көмек берудің элементі болып табылады. Акробатикаға тән негізгі міндеттерді ойдағыдай іске асыру үшін және денені дамыту үшін көпір жасудыүйренуді шалқамен жату қалпынан бастау керек. Үйрену жүйесінің басында иілгіштікті және иық буындарының қозғалғыштығын дамытатын жаттығуларды негізгі тұрыста тұрған қалыпта еденде гимнастикалық қабырғада жасап жаттыққан жөн.Осылардан кейін барып көпір жасау тәсілдерін үйренуге көшу керек. 1.Шалқадан жатып, қолды иықтан асырып жерге тіреп,жолдасының көмегі арқылы белді көтеріп көпір жасау. 2.Бұл да сондай, бірақ көпірді жене өзі жасайды. Қол мен аяқ иықтын кеңдігіндей мөлшерінде түзу ұсталып, бас артқа шалқая береді. Көпірде 3 сек. тұру керек. Көмектесу киетімен және қауіп сақтау үшін оның жолында бір оқушы тұрып, бір қолмен оның жауырынынан, екінші қолымен белінен демесуі қажет Жіберілуі мүмкін қателіктер: а)Қол мен аяқтың бүгіліп кетуі. ә)Қол мен дене аралығындағы бұрыш 180-тан кем болды. Б)Қол мен аяқтың арасы иық кеңдігінен не кең не тар болды. В)бастың артқа толық иілмеуі. т.б. Шатқа отыруды үйрену үшін мынадай жаттығулар жүйесі орындалған жөн: 1)Жауырынға тұру 2)Қолдың көмегімен жауырынға тұру 3)Жауырынға тұрудан жамбас буындарын бүге отырып, аяқты бастан асырып ерінге тигізу. 4)Жауырынға тұру қалпынан басты оңға не солға бұру арқылы артқа домалап түсіп,тіземен тіреп тұру. Жартылай шотқа отыруды менгеру үшін бастапқы қалпына тізерлеп тұрып, бір аяқты бүгіп, екіншісін жазып және артқа қарай жылжытып, жамбасты артқы өкшеге тигізгенше серіппелі түрге қозғау. Арқаны жазып, ілгері қарау керек.Бұл-жартылай шактқа отыру. Осы жаттығуды қайталау арқылы аяқтың арасын бірте-бірте алшақтата шатқа толық отыруды меңгеруге болады. Біртіндеп үйрену барысында гимнастикалық қабырғаны пайдаланған дұрыс. Үйрену кезінде екінші адамның көмегі қажет өйткені ол қауіпсіздік шарасын қамтамасыз етеді Қарлығаш бейнесін жасау үшін алдымен екінші адамның көмегіне сүйеніп, гимнастикалық қабырғаны, бөренені және т.б жабдықтарды пайдаланып, кейін жеке орындауға көшу қажет.
Акробатика - бұл адам өмірінде өз қолтаңбасы бар спорт түрі деп әбден болады. Себебі, адамның өз денесін өз мұхтажына сәйкес қызмет өткізу - әркімнің ізгі арманы. Сондықтан да цирк өнерімен шұғылданушылар акробатиканы Цирк ханымы - деп атайды екен.
Ертедегі римдіктер акробатиканы Тірі сәулет өнері - деп мақтап етіпті. Олар театр әртістерінің шеберліктерін анықтау барысында акробатикалық дайыңдығын да есепке алыпты. Гомер өзінің Одиссея атты шығармасында Менелая патшаның тойында өнер көрсеткен екі акробаттардың секіріп көрсеткен өнеріне зор ризашылық білдіріп жазған. Сонымен қатар бұл өнер шеберлерін шіркеу иелері қатаң жасалап та отырған. 1551 жылы Иван Грозный патшаның бұйрығы мен акробатикалық жатгығуды меңгерушілерді шайтанның тұзағына түскендер деп жариялаған.
Жоғарыдағы жазалаушылыққа мойымаған акробатика өнерін сүйген қауым қарап отырған жоқ, олар бұл өнердің бүкілхалықтыққа айналуына ат салысты. Акробатика өнеріне арналған жазба еңбектер XVI ғасырдан бастап өмірге жолдама ала бастады. Олар: 1573 жылы жарық көрген Гимнастика өнері туралы 1599 жылы жазылған Секіру жаттығуымен ауадағы қалықтау атты еңбектер. Бұл әдістемелік еңбектерде акробатикалық жаттығулардың тиімділігі туралы келелі ой-пікірлер айтылды.
Акробатикадан жаттығуларының спорт саласы болып бөлінуі. 1895 жылдан басталды. Осы кезеңнен бастап, акробатика өнері цирк өнерінен өз алдында бөлініп шығып, оқу орындарында арнайы пән дәрежесіне көтерілді. 1900 жылдары Петербург қаласында алғашқы акробатикалық ұйымдар пайда болған. Ал 1913 жылы Россияда акробатикалық жаттығулар негізіне арналған окулық жарық көрді. Бұрынғы КСРО-да 1925 жылдан бастап акробатика ден тәрбиесі мәдениеті пән ретінде мектеп бағдарламасын енгізілген.
1934 жылдан бастап Москва ден тәрбиесі мәдениеті институты жанынан акробатика кафедрасы ашылған. 1939 жылы акробатикадан бүкілодақтық біріншілік өткізді. 1957 жылы Европа біріншілігі өткен. 1973 жылы халықаралық алғашқы федерация ұйымдастырылды. 1974 жылы Москва қаласында дүниежүзілік чемпионат өтті. Сөйтіп, спорттың акробатика дүниежүзілік аренада өз сыбағасын алады. Акробатес - ірек сөзі, дәл мағынасы - жоғары шығушы деген сөз. Барлық акробатикалық жаттығулар негізгі үш топқа белінеді. Олар: секіру, тепе-теңдікті сақтау және лақтыру жаттығулары. Сөйтіп, акробатика дегеніміз жаттығулар жиынтығы, спортшының қимыл-қозғалысын басқару қабілеті, жинақтылық пен шапшандылық және қанатсыз қалықтау өнері.
Оқушылар дене-бітімінің дұрыс дамуы, денсаулығының нығаюы, жұмыс қабілетінің артуы сыртқы ортаның қолайсыз жағдайларына қарсы тұруға ықпал етеді. Жақсы денсаулық -адамның еңбек және қоғамның іс-әрекетке жемісті қатысуының маңызды кепілі. Акробатика (лат. akrobateō - аяқтың ұшымен жүремін, өрмелеймін) - күш жұмсай орындалатын дене шынықтыру жаттығуларының бір түрі; цирк өнерінің жанры (акробатикалық күш жұмсау, секіру арқылы орындалады); спорт түрі (спортық гимнастика)
Акробатика біздің заманымыздан бұрын шамамен 2300 жылы Ежелгі Мысырда, Грекияда, тағы басқа елдерде пайда болды. Акробатикалық жаттығулар алғаш қалалардың ашық алаңдарында, базарларында орындалды. Бертін келе цирк аренасына көшіп, жаттығулары күрделене бастады. Акробатика - қазір спорттың кең тараған бір түрі. Қазақстанда спорттық акробатика 1933 жылдан тарай бастады және одан тұңғыш чемпионат 1949 жылы өткізілді. Акробатика қимыл-қозғалыс пен моральдық ерік қасиеттерін, күшті, ептілікті, икемділікті дамытуға көмектеседі, өз денесін ширақ меңгере білуге, үшңыр сезімталдықңа, батылдыққа, табандылыңңатөрбиелейді. Акробатикалық жаттығулар алдыға айналып түсу, артқа айналып түсу, көпірше жасау, пирамида жасау, тік түру. Акробатикалың жаттығулар жеке, екі адам, топпен де орындалады. Жаттығулар түрлері снарядсыз және снарядтарда орындалады. Акробатикалық жаттығулар спорттың өзге де көптеген түрлері сияқты дененің жан-жақты дамуына ықпал етеді. Жүру жаттығулары:
- Зал бойымен оң иық алдыға адымдап бас!
- Жай жүріспен бас!
- қолды жоғарыда, аяқтың ұшымен
- қолды белде, өкшемен
- қолды белде, аяқтың сыртқы қырымен
- қолды белде, аяқтың ішкі қырымен
- жартылай отырып бас!
- толық отырып бас!
Жүгіру жаттығулары:
- зал бойымен жай жүгіріспен бас!
- сызық бойымен жүгіріп бас!
- зал бойымен жай жүгіріспен бас!
- зал ортасынан екі қатармен жүгіріп бас!
- бір қатар саппен жүгіріп бас!
- зал бойымен жүгіріп бас!
- жай жүріспен бас!
- Терең дем алып, дем шығарамыз!
Спорттық акробатика - әртүрлі акробатикалық жаттығуларды орындауға арналған жарыстарды ұсынатын көңілді, әдемі, экстремалды емес спорт. Мұндай жаттығулар теңдестіруге, сондай-ақ дененің қолдауы мен қолдаусыз айналуына байланысты. Спорттық акробатика бойынша жарыстар көргеніңіз сөзсіз - бұл рухты ұстайтын көрініс. Спорттық акробатика: тарихтың біраз бөлігі Тек 1932 жылы 10-шы Олимпиада ойындарында акробатика ресми түрде олимпиадалық спорт түрі ретінде танылды. Осы сәттен бастап жарыстар танымалдылыққа ие болды және барлық жерде: Ұлыбританияда, АҚШ-та және басқа елдерде жүзеге асырыла бастады. КСРО-да спорттық акробатика 1930-шы жылдардың соңында тек спорттық акробатика бойынша Бүкілодақтық Біріншілік чемпионатында атап өтілген өздігінен спорт түрін алды. Бір жылдан кейін әйелдер жарыстары басталды, ал 1951 жылы - жастар.
Жылдар бойы спорттық акробатика мынадай түрлерге айналды:
# секіру (трассаның ұзындығы 30 метрге акробатикалық секірулерді, құты, рондадты, сусындарды қамтиды);
# бу бөлмесі (электр энергиясының акробатикасы, екі жігіт жұпта болғанда, аралас жұп - екі қыздан тұратын қыз және екі жұп);
# топ (екі нұсқа немесе үш қыздың акробатикадағы әйелдер тобы немесе төрт ұлдың еркек тобы).
Кейбір жағдайларда әртүрлі түрлерін біріктіретін арнайы жарыстар түрлері анықталады.
Спорттық акробатика: жаттығулар
Жарыстарда спортшылар бір уақытта ғана емес, екі, үш немесе тіпті төртеуін орындайды. Акробатика бағдарламасына қарамастан, топтағы барлық серіктестер қатаң түрде төрт жасқа толмағандар: 11 жасқа дейін, 12 жастан 14 жасқа дейін, 15 жастан 16 жасқа дейін, 17 жасқа толған.
Спорттық акробатика жаттығулардың келесі түрлеріне қатысады:
# әйелдер мен ерлердің акробаттық секірулері;
# әйелдер, аралас және ер жұптардың жаттығулары;
# топтық жаттығулар (үш);
# ерлер топтық жаттығулары (төртеуі).
Қандай бағдарлама тағайындалған болса да негізгі, спортшылар екі тағайындалған және екі кездейсоқ жаттығуларды міндетті түрде атқарады. Мысалдарға түрлі типтегі секірулер кіреді. Қазылар алқасының кез-келген спектакльдері спортқа жалпы қабылданған және акробатика ережелерінің сақталуын ескеретін жүйемен бағаланады. Акробатика элементтерін оқып, жарыстарға қатысу мүмкіндігіне ие болу үшін, дене шынықтырумен, икемді және пластиктен, әсіресе психологиялық қорқыныш пен кедергілердің ең төменгі деңгейінен ерте жастан бастап сабақты бастауға мүмкіндік береді.
Спорттық акробатика қатты жарақаттар мен ауырсыну деген пікір бар. Алайда бұл дұрыс пікір емес. Кәсіби спорт, дәлірек айтқанда, шахматты қоспағанда, кез келген түрі жаралануына әкеп соғуы мүмкін, бірақ көбінесе спортшының кінәсінен: мұғалімге құлақ аспады, немесе дұрыс жылытусыз жаттыға бастады. Жалпы алғанда, акробатика оны автоматизмге айналдырады және қателіктер басқа спорт түрлеріне қарағанда жиі кездеседі. Дегенмен, адам акробатикамен балалық шағымен байланыстырылған және оған әсерлі нәтижелерге қол жеткізген жағдайлар бар. Сондықтан осы жолда жалғыз кедергі сіздердің алдын-ала ұғымдарыңыз бен қорқыныштарыңыз. Егер осы мәселеде кемелділікке жетудің нақты ниеті болса, онда ештеңе кедергі болмайды. Гимнастика бұл спорт бұған физикалық жаттығулар қажет тепе-теңдік, күш, икемділік, ептілік, үйлестіру және төзімділік. Гимнастикаға қатысатын қимылдар қолдың, аяқтың, иықтың, арқаның, кеуде қуысының және іш бұлшықет топтары. Гимнастика ежелгі қолданған жаттығулардан дамыды Гректер бұл атқа отыру және түсіру дағдыларын және цирк өнерінің дағдыларын қамтыды. Бәсекеге қабілетті гимнастиканың ең кең тараған түрі көркем гимнастикаәйелдерден тұрады (WAG), іс-шаралар алаңы, қойма, тегіс емес штангалар және сәуле. Ер адамдар үшін (MAG) ол оқиғалар алаңынан, қорадан, сақиналардан, поммельден, параллельден және көлденең жолақтан тұрады. Әлем бойынша гимнастиканың басқару органы - бұл Халықаралық гимнастика (ІНЖІР). Сегіз спорт түрін Гимнастика барлығына, ерлер мен әйелдерге арналған гимнастика басқарады Көркем гимнастика, Көркем гимнастика, Батут (оның ішінде қос мини батут), Төңкілдеу, акробатикалық, аэробты және Паркур. Қазіргі уақытта FIG-де танылмаған пәндерге кіреді дөңгелекті гимнастика, эстетикалық топтық гимнастика, ерлердің көркем гимнастикасы, TeamGym, және маллахамба. Гимнастикаға байланысты спорт түрлеріне қатысушыларға жас балалар, ойын-сауық деңгейіндегі спортшылар және әртүрлі деңгейдегі бәсекеге қабілетті спортшылар, соның ішінде әлемдік деңгейдегі спортшылар кіре алады. Гимнастиканы ежелгі Грецияда - Спарта мен Афиныда жаттығу жасауға болады. Мектептегі дене шынықтыру бағдарламасы 1-ші сыныптан 11-ші сыныпқа дейін акробатикалық жаттығуларды орындауды қарастырады. Негізгі элементтердің тізімі салыстырмалы түрде аз: алға және артқа қисайту; алға және артқа қисайту; жартылай жіптер, жіптер, көпірлер; тепе-теңдік, тіректер (иық пышақтарында, бастарда, білектерде, қолдарда); төңкерістер (доңғалақ, Алға); бірге жаттығулар (тіректер, иыққа кіру, тіректер) және аталған элементтердің әртүрлі қосылыстары. Бұл жаттығулар бағдарламаға ептілік, күш, икемділік және вестибулярлық функциялардың тұрақтылығын арттыру құралы ретінде енгізілген.
Алдыңғы әдіспен сабақтарда акробатикалық жаттығуларды зерттеу өте ұтымды, онда бүкіл сынып акробатикалық жолдың екі жағында немесе жолмен төселген төсеніштерде екі қатарға салынған). Бірінші нөмірлер мұғалімнің тапсырмасын санау немесе сигнал бойынша орындайды, екіншісі қателерді бақылайды, көмектеседі және байқайды, содан кейін студенттер рөлдерді өзгертеді. Бұл әдісті мектеп бағдарламасының көптеген жаттығуларын зерттеуге болады (бір бағытта алға жылжумен бірнеше құлдырау немесе төңкерістерді қоспағанда). Фронтальды әдіс акробатикалық жаттығулардың жоғары тығыздығына қол жеткізуге мүмкіндік береді. 15 - 20 мин, бұрылатын сабаққа отыр, орындау керек 5 - 8 жаттығулар қайталанатын әрбір 4 - 8 рет. Жаттығулардың кезектесуінің шамамен схемасы: роллдар - соққылар - тіректер - роллдар - көпірлер - секіру - бұрылыстар - тіректердің роллдар мен роллдарға қосылуы - жаттығуларды жарыс немесе ойын түрінде орындау. Әр түрлі Тепе-теңдік, жіптер, көпірлер, тіректер және жалпы дамыту жаттығулары гимнастика сабақтарының ғана емес, сонымен қатар ойындардың, жеңіл атлетиканың, көркем гимнастиканың, күрестің дайындық бөлігіне енгізілуі керек, өйткені бұл жаттығулар моториканы тәрбиелеуде тиімді. Сабақтың сәттілігі және жаттығуларды игеру көбінесе оқушылардың сабаққа деген қызығушылығына байланысты. Қызығушылықтың пайда болуы, ең алдымен, мұғалімнің шеберлігімен байланысты. Оның талабы мен қызығушылығы, тапсырманы бейнелі түрде түсіндіре білу, қателіктерді жігерлендіруге және түзетуге дайын болу тұрақты қызығушылықты қамтамасыз етеді. Жаттығуларды ұтымды таңдау және ауыстыру маңызды.
Акробатикалық жаттығуларды зерттеу бөлшектеу әдістерінің көмегімен жүзеге асырылады-конструктивті және тұтас оқыту болып табылады. Бөлшектелген құрылымдық әдіс кеңінен қолданылады. Бұл зерттелетін элемент студенттер дәйекті түрде игеретін компоненттерге бөлінетіндігінде.
Тұтас оқыту әдісі техникалық қарапайым элементтер мен қосылыстарды зерттеуде, сондай-ақ қалыптасқан шеберлікті іс-әрекет құрылымын айтарлықтай бұрмаламай Бөлуге болмайтын жағдайларда қолданылады. Іс жүзінде бұл әдіс бөлшектелген конструктивті үйлесімде қолданылатын жағдайлар жиі кездеседі.
Акробатикалық жаттығуларды орындау техникасын жетілдіруде тұтас әдіс кеңінен қолданылады, оның ішінде құрылымды және күш-жігерді өзгертпестен элементті бірнеше рет қайталау; әр түрлі тәсілдердегі күш пен жылдамдықты өзгерту (секіру, секіру, жүгіру тағыда басқа); бәсекеге қабілетті мотивацияны енгізу.

1.2. Мектепте қолданылатын акробатикалық жаттығулардың жіктелуі

Акробатикалық жаттығулар қатысушылардың денесіне жан-жақты әсер етеді. Олардың көмегімен ептілік, бұлшықет күші, қозғалыстардың жылдамдығы мен дәлдігі, кеңістіктегі бағдарлау және тепе-теңдік сезімі жетілдіріледі. Акробатикалық жаттығулар әртүрлі, эмоционалды, арнайы жабдықты қажет етпейді. Динамикалық акробатикалық Жаттығулар (Алға, артқа және т.б.) мұғалім көрсеткен бағытта ғана орындалуы керек). Соқтығысуды болдырмау үшін қарама-қарсы бағытта (қозғалысқа қарай) орындауға үзілді-кесілді тыйым салынады.
Сабақтар үшін арнайы акробатикалық жолдар немесе тығыз гимнастикалық төсеніштер қолданылады. Төсеніштерді залдың бүкіл ұзындығы бойынша бір сызыққа салуға болмайды. Оларды әрқайсысына 2-4 төсенішті кішкене жолдармен орналастырған дұрыс, содан кейін барлық студенттер мұғалімнің назарында болады және ол оларға уақтылы қажетті көмек көрсете алады.
Әлсіз оқушыларды алға-артқа көлбеу жазықтықта, төсенішпен немесе акробатикалық жолмен жабылған гимнастикалық көпірде оқыту ұсынылады. "Слайд" жаттығуы әлдеқайда сәтті игерілген (12).
Көпір, тірек сияқты акробатикалық жаттығуларды игеру кезінде бірге көмек көрсеткен жөн. Серіктестер тиісті биіктік пен салмақты таңдайды.
Мұғалім көрсеткен бағытта ағынды түрде жақсарған дұрыс.
Топтастыру-тізе бүгілген аяқтар төменгі аяғымен (аяқтар мен тізелер сәл ажырасқан) кеудеге қатты тартылған дененің жағдайы. Арқа округлена, бас наклонена алға, шынтақты тығыз прижаты к телу. Топтау еденде отыру, отыру, еденде жату позицияларында орындалады.
Топтау еденде отыру-тізелеріңізді бүгіңіз, аяқтарыңызды сәл бөлек қойыңыз, қолдарыңызбен жоғарғы бөліктерді сыртынан ұстап, аяғыңызды кеудеге мықтап тартыңыз, тізелеріңіз бөлек, тізелеріңіз арасында бас, иек кеудеге басылады.
Арқада жатып топтастыру -- аяқты бүгу, жіліншікті қолмен ұстап, тізені иыққа, ал иықты тізеге, тізені бөлек, Басын тізенің арасына, иекті кеудеге басу.
Топтастыру-аяқтың тірегінен бөлек (бір аяқтың еніне дейін), параллель аяқтар, терең отырыңыз және отыру аялдамасының орнын алыңыз (алдымен шұлыққа, содан кейін бүкіл аяққа), содан кейін бір уақытта тізеңізді тізеңізге қарай еңкейтіңіз, ал қолдарыңызбен аяғыңызды тізеңізге қарай тартыңыз, тізе арасындағы бас, иек кеудеге басылады.
Топтастыру-бұл негізгі жаттығу, ол Бұрылыстар мен құлауларға әкеледі. Жаттығудың басында оны баяу орындау керек (13).
Жаттығуды жаттығулардан, дайындық топтарынан бастау керек.
Дененің Алға, аяққа күшті бейімділігі.
Екі аяғымен бірге бүкіл аяққа терең отыру
қолдар.
Артқы жағында жатып, аяғыңызды кеудеге бүгіңіз.
Тікелей аяқпен отыру, денені алға, аяққа еңкейту.
Тік аяқпен отыру, сонымен қатар аяқты кеудеге бүгу және
денені аяққа қарай еңкейту.
Дәл сол сияқты басып алумен жіліншік қолмен.
Домалату-еденге (тірекке) дененің жекелеген бөліктеріне Бас арқылы аунатпай бірізді тигізу арқылы қозғалыс. Роликтер алға, артқа және бүйірге орындалады, жетекші жаттығулар ретінде және құлау кезінде өзін-өзі сақтандыру әдісі ретінде қолданылады. Тізеде тұрып тіреуден басқа жаққа домалату (білекпен тіреумен) оңға немесе солға орындалады. Еденге иықпен, бүйірмен, арқамен, екінші жағымен және иықпен кезекпен тигізіп, и. п. аяқтар мен қолды мүмкіндігінше бүгіп, денеге басу кезінде тізелерді бірге ұстау керек (артқы беті бар қолдар бетке қаратылуы керек).
Оң (сол) тізеде тұрып, тіреуден оңға (солға), сол (оң) саусаққа қарай домалату. Қолдар еденге дәл иық буындарының астына сүйенеді. Оң (сол) қолдың білегімен және иығымен дәйектілікпен сүйеніп, оң (сол) жағына жатыңыз, арқаға, содан кейін сол (оң) жағына домаланып, сол (оң) тізеге тұрып, оң (сол) тізені саусаққа бір жаққа апарыңыз; қолды төмен түсіріңіз.
Кувырок вперед. Аяқтардың алдында 30-40 см тіреуішпен тұрып, аяқтарын түзетіп, дене салмағын қолдарға ауыстырыңыз. Қолдарыңызды бүгіп, басыңызды алға қарай еңкейтіп, аяқтарыңызды итеріп, басыңызға ораңыз. Оқушылардың назарын бастың еденге тигізбеуіне аудару керек, аяғымен итеру жоғары емес, алға бағытталған болар еді. Түрту арқылы лопатками еден, топтастыру және жасап перекат алға қабылдауға ереже бұрап присев.
Алға қарай серпіліс жасау күшті тығыз топтастыру және аяқталған кезде иықтарды жылдам алға жылжыту арқылы жүзеге асырылады. Алдымен топтауды және алға-артқа топтастыруды игеру керек. Бірқатар сабақтар ішінде (әрқайсысында 5-6 құлатудан) құлатуды жүйелі түрде орындаған жөн. Орындау кезінде кувырков қадағалауы керек сәбиінің оқушы. Жеңіл айналуы немесе тіпті жүрек айнуы мүмкін. Мұндай студенттер жаттығуды уақытша тоқтатуы керек, егер бұл қайталанса, дәрігермен кеңесу керек.
Артқа шегіну. Орындықтардың тірегінен (қолдар аяқтың алдында 15-30 см қашықтықта) артқа қарай топтастырып, қолды еденге бастың деңгейіне қойыңыз (саусақтарыңызбен иыққа), оларға сүйеніп, төңкеріліп (аяқтарыңызды созбай)және тоқтауға келіңіз.
6-10 жас аралығындағы кезең балалардың дамуында салыстырмалы түрде тыныш. Дене салмағының жыл сайынғы өсуі орташа есеппен 3-4 кг құрайды, дененің ұзындығы 4-5 см, кеуде шеңбері 1,5 - 2 см артады.дененің пропорциялары өзгереді: аяқтар ұзарады, кеуде көрсеткіші төмендейді (кеуде қуысының дененің ұзындығына қатынасы), яғни. дененің созылуы сияқты жүреді. Ұлдар мен қыздардың бойы, дене салмағы мен дене мүшелерінің пропорцияларында айқын айырмашылық байқалмайды. 6-8 жастағы қыздардағы қол бұлшықеттерінің күші ұлдарға қарағанда шамамен 5 кг-ға аз, ал 11-12 жас аралығында - 10 кг.сонымен қатар, 11-12 жасқа дейін қыздардағы кеуде қуысы 1,2 - 2 см - ге аз, ал өкпенің өмірлік қабілеті сол жастағы ұлдарға қарағанда 100-200 см - ге аз. Сондықтан қыздардың циклдік және күштік жаттығуларындағы жүктемелер біршама аз болуы керек (11).
Қаңқаның оссификациясы біркелкі емес: 9-11 жас аралығында саусақтардың фалангтарының оссификациясы аяқталады, сәл кейінірек, 12-13 жас аралығында -- білек пен метакарп. Жамбас сүйектері 8 жастан 10 жасқа дейінгі қыздарда қарқынды дамиды.
Дене шынықтырумен айналысқан кезде қаңқаның қалыптасу ерекшеліктерін ескеру өте маңызды. Секіру кезінде қону кезінде қатты соққылар, сол және оң аяқтардағы біркелкі емес жүктеме жамбас сүйектерінің ығысуына және олардың дұрыс емес өсуіне әкелуі мүмкін.
Оссификация процесі әлі аяқталмаған кезде төменгі аяқтардағы шамадан тыс жүктемелер жалпақ аяқтардың пайда болуына әкелуі мүмкін.
Балалардың қаңқасында шеміршектің едәуір мөлшері бар, буындар өте мобильді, байламды аппарат оңай созылады. Омыртқаның қисықтары біртіндеп қалыптасады, 7 жасқа қарай жатыр мойны мен кеуде қисығы, 12 жасқа қарай бел қисығы орнатылады. Омыртқа 8-9 жасқа дейінгі балаларда үлкен қозғалғыштыққа ие. Сондықтан кіші мектеп оқушыларында дене бітімінің бұзылуы және омыртқаның деформациясы жиі кездеседі. Мектептегі сабақтарда және үй тапсырмаларын орындау кезінде ұзақ отыру бұған ықпал етеді. Осыған байланысты маңызды міндеттердің бірі қаңқаның дұрыс қалыптасуын қамтамасыз ету, бұлшықет жүйесін нығайту және қалыптың бұзылуының алдын алу болуы керек.
6 жастан 10 жасқа дейін балаларда аяқ-қол бұлшықеттері магистральды бұлшықеттерге қарағанда әлсіз дамыған. Алайда бұлшықет күшінің салыстырмалы мөлшері (1 кг салмаққа) ересектердің көрсеткіштеріне жақын. Осыған байланысты дене салмағын жеңуге байланысты күшті дамыту жаттығуларын кеңінен қолдануға болады. Бірақ сонымен бірге үлкен көлемдегі және қарқындылықтағы жүктемелерден аулақ болу керек, өйткені олар айтарлықтай энергия шығынын тудырады және бұл өсудің жалпы кідірісіне әкелуі мүмкін.
Жас кезінде мидың дамуы жалғасады. Жүйке жүйесінің морфологиялық дамуы үлкен жетілуге жетеді. Алайда жүйке жүйесінің функционалды көрсеткіштері әлі жетілмеген. Жүйке процестерінің күші мен тепе-теңдігі салыстырмалы түрде аз, бұл ми қыртысының жасушаларының тез сарқылуына, тез шаршауға әкелуі мүмкін. Үлкен қозғыштық пен реактивтілік, сондай-ақ жүйке жүйесінің жоғары икемділігі моториканың жақсы және тез дамуына ықпал етеді. Бұл 6-10 жастағы балалар қозғалыстың өте күрделі формаларын оңай игере алатындығын түсіндіреді. Сол уақытта олардың әлсіз тұрақтылық әсеріне бөгде тітіркендіргіштер. Мұны әсіресе төзімділік жаттығуларында ескеру керек және көбінесе бұлшықет белсенділігінің бір түрінен екіншісіне ауысуды қолдану керек.
6-10 жаста жүрек бұлшықетінің құрылымы сараланады. Ол құрылымдық жағынан ересек адамның жүрегіне ұқсай бастайды. Алайда жүрек толық морфологиялық және функционалды жетілуге тек 20 жасында жетеді.
Осы кезеңдегі қан айналымы жүйесіндегі жасқа байланысты өзгерістер тамырлардың жалпы люменімен салыстырғанда жүрек көлемінің біркелкі және баяу өсуімен сипатталады. Ересектерге қарағанда желінің капиллярларының жалпы люмені салыстырмалы түрде көп. Бұл жастағы салыстырмалы түрде төмен қан қысымының себептерінің бірі.
Жасы ұлғайған сайын жүрек соғу жиілігі біртіндеп баяулайды: 6-8 жаста ол орташа есеппен 80-90 соққымин, 9-10 жаста - 75-85 соққымин.жасқа байланысты импульстің төмендеуі жүрекке жүйке әсерінің сапалы өзгеруімен байланысты. Баланың өсуімен вагус нервінің жүрегіне әсер күшейеді. Бастауыш сынып оқушыларының дене тәрбиесінің кешенді бағдарламасында салыстырмалы түрде қарапайым акробатикалық жаттығуларды дамытуға көп көңіл бөлінеді. Жаттығулардың тізімі аз, бірақ олардың динамикасы мен эмоционалдылығына байланысты олар мектептегі гимнастика сабақтарында кеңінен қолданылады және оқушылардың дене тәрбиесінің тиімді құралы болып табылады. Оларды орындау кезінде батылдық, денені уақыт пен кеңістікте басқару қабілеті тәрбиеленеді, вестибулярлық аппараттың қызметі жетілдіріледі. Акробатикалық жаттығулар күш, икемділік, ептілік, секіру сияқты физикалық қасиеттерді дамыту құралы ретінде де үлкен маңызға ие. Жеке жаттығуды оқыту процесі, демек, қолданылатын әдістер мен әдістердің мазмұны мен дәйектілігі бір-бірімен тығыз байланысты үш кезең түрінде ұсынылуы мүмкін. Әр кезеңнің өзіндік әдістемелік міндеттері бар.
Оқытудың бастапқы кезеңінің негізгі міндеті-оқытылатын жаттығулар туралы алдын-ала түсінік қалыптастыру. Оқушылар гимнастикалық терминологиямен танысуы керек (отыруға, отыруға, жатуға баса назар аудару, артта отыруға баса назар аудару және т.б.) бұл кезеңде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.