Отбасымен жұмысты ұйымдастыру формалары
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1 тарау. Мектеп пен отбасы тәрбиесінің жұмыстары және ұжымдық қарым-қатынастарының мәселелері
1.1 Мектептегі тәрбие жұмысының орталығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.2 Отбасыдағы ұжымдықтәрбие ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
2 тарау. Мектеп пен ата-аналар арасындағы ынтымақтастық
2.1. Отбасы мен мектептің өзара әрекетінің басты қызметтері ... ... ... ... ... ...16
2.2. Отбасымен жұмысты ұйымдастыру формалары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... 20
2.3. Үштік одақ: мектеп + ата-ана + оқушы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... .24
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .27
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..29
КІРІСПЕ
Қазіргі мектеп жағдайы көптен өзгертуде оқу және тәрбие процесінің құрылымы мен мазмұны, мұғалімдер мен оқушылардың көзқарастары, олардың өзара қарым-қатынастар, көптеп оқу пәндер оқытудағы жаңа көзқарас соныменр қатар сыныптан тыс тәрбие жұмысы. Педагогикалық әрекеттері - мұғалім - оқушы-ата-анаға қатысты жағдайда демократиялық қарым-қатынасқа ие болады. Бүгінде ата-аналар жұмысының кейбір дәстүрлі түрлері өзінің маңызын жоюда, ата-аналар жиналысы, ата-аналар лекториясы мен университеттер, ата-аналардың ашық күні, ата-аналардың жұмыс орындарының байланысты, баланың отбасына бару т.с.с.
Тақырыптың өзектілігі. Әлемдік бәсекелестік заманда әрбір адамның білім санасын, қабілеттілік деңгейін, іскерлік мүмкінділігін анықтайтын адам ресурстарын дамыту мәселелері күн тәртібіне өткір қойылып отыр, яғни адамның білімі мен біліктілігі қазіргі заманда мемлекеттердің бәкесеге қабілеттілігінің ең маңызды көрсеткішіне айналды. Сондықтан көптеген елдер бәсекеге қабілетті қоғам үшін адам ресурстарын дамыту, әсіресе оның қабілетін арттыру сияқты арнайы бағдарламалар қабылдауға кірісті.
Сондықтан да, үздіксіз білім беру жүйесінің басты міндеті - жан-жақты дамыған жеке тұлғаны қалыптастыру болып табылады. Бұл әлеуметтік педагогикалық міндетті орындау үшін тәрбие жұмысымен тікелей айналысушылардың жүргізетін тәрбие мазмұны қоғамның бүгінгі талабына сай болуы керек. Жалпы білім беруде мектеп өзінің міндетін толық атқару үшін, қоғамның оған қоятын әлеуметтік сұранысын ескере отырып, тәрбие мазмұнын жақсарту үшін мектеп пен жанұяның бірлігін қамтамасыз ету қажет.
Қазақстан Республикасы Ата Заңының 27 бап 2-тармағында Балаларына қамқорлық жасау және оларды тәрбиелеу ата-ананың табиғи құқығы әрі парызы делінсе, Қазақстан - 2050 бағдарламасында Әкелер мен аналардың, аталар мен әжелердің өз балалары мен немерелері алдындағы жауапкершілігін күнделікті есте ұстауға тиіспіз. Біз өз балаларымызбен немерелерімізді сонау алыс болашақта, олар біздің жасымызға жеткенде қандай күйде көргіміз келеді делініп, ұрпақ тағдыры мен мемлекет тағдыры қатар қойылған.
Демек, балаға дұрыс бағыт беретін үлкен мықты тәрбие ошағы - отбасы болып саналады.
Келешек ұрпақты жан-жақты тәрбиелеуде, жаңа заманда көкірегі ояу, ұлттық сана-сезімі жоғары саналы азаматты тәрбиелеу ұзақ әрі күрделі үдеріс болып табылады.
Сондықтан бұл мәселе бүгінгі таңда өткір қойылып, өз шешімін табуды қажет етіп отыр. Аталмыш мәселені шешуде көптеген ойшылдар мен ғалымдар өз үлестерін қосқан.
Отбасы тәрбиесі мәселелері Шығыстың ұлы ойшылдары Әл-Фараби, Ж.Баласағұн, Қ.Иассауи, М.Қашғари, классик педагогтер Я.Коменский, К.Ушинский, И.Песталоцци, қазақ ағартушылары Абай Құнанбаев пен Ы.Алтынсарин еңбектерінде, кеңес педагогтері В.Сухомлинский, А.Макаренко, Н.Крупская, қазақ зиялылары М.Жұмабаев, Ж.Аймауытов, М.Әуезов және т.б. еңбектерінде кеңінен орын алады. Бүгінде отбасы тәрбиесі мәселелері қазақстандық ғалымдар С.Ғаббасов, Р.Қоянбаев, Г.Байделдинова, В.Лысенкова, Р.Төлеубекова және т.б. тарапынан зерттелініп келеді.
Ал мектеп пен жанұяның бірлігі мәселесі бойынша Гиппенрейтер Ю.Б., Дереклеева Н.И., Карнеги Д., Кипнис М. , Минияров В.М., Фалькович Т.А., Толстоухова Н.С., Обухова Л.А., Хухлаева О. еңбектерін атап көрсетуге болады.
Зерттеудің мақсаты: оқушыларды жан-жақты дамытуда мектеп пен жанұяның бірлігін теориялық тұрғыдан негіздеу, мүмкіндіктерін айқындау және практикада қолданыстағы олардың тиімді жолдарын белгілеу.
Зерттеудің міндеттері:
- мектеп пен жанұяның ынтымақтастығы теориялық тұрғыдан негіздеу;
- мектеп пен отбасы, қоғам ынтымақтастығы ұғымының мәнін ашу;
- оқушыларды жан-жақты дамытуда мектеп пен жанұяның бірлігінің мүмкіндіктерін айқындау;
- оқушыларды жан-жақты дамытуда мектеп пен жанұяның бірлескен жұмысын ұйымдастырудың қолданыстағы тиімді жолдарын белгілеу.
Зерттеу нысаны: Оқушыларды мектеп пен жанұяның бірлігі негізінде тәрбиелеу үдерісі.
Зерттеу әдістері: педагогика бойынша оқулықтар мен әдістемелік - қолданбаларды талдап қорыту және жекелеп бөлу, салыстыру.
Зерттеу болжамы: егер оқушыларды жан-жақты дамытуда мектеп пен отбасы ынтымақтастығы теориялық тұрғыдан негізделіп және мүмкіндіктері мен қолданыстағы әдістері айқындалса, ол мектеп пен отбасы ынтымақтастығы негізінде оқушыларды жан-жақты дамыту мен тәрбелеу үдерісі жүйеленер еді.
1 тарау. Мектеп пен отбасы тәрбиесінің жұмыстары және ұжымдық қарым-қатынастарының мәселелері
1.1. Мектептегі тәрбие жұмысының орталығы
Мектеп - өскелең ұрпақты тәрбиелеу жүйесіндегі шешуші буын. Оның жас ұрпақты тәрбиелеуге ролі өте зор. Еліміздің бүкіл жастары мактеп арқылы өмірге жолдама алды. Мектеп еш уақытта қоғамнан бөлініп, өз бетінше автономиялық мекеме болған емес. Сондықтан оның іс-әрекеті жұртшылықпен, еңбек ұжымдарымен табиғи байланысты. Міне, мектептің үлкен тәрбиелік функциясы осында.
Мектеп тәрбиеге байланысты барлық қоғамдық күштерді ұйымдастыру және біріктіру рөлін атқарады. Ол ішкі тәрбие процесін басқарып қана қоймайды, сонымен бірге мөлтек аудандарда, кәсіпорындарда жүргізілетін тәрбие жұмысының мақсатқа бағытталғанын қамтамасыз етеді. Осы тұрғыдан балаларымен тәрбие жұмысын ұйымдастырудың, жеке адамның дамуына және қалыптасуында әр түрлі фактордың ықпалын үйлестіріп, біріктірудің орталығы.
Мектеп іс-әрекеттің ең бастысы - тәрбие түрлерінің (дүниетаным, еңбек, мінез-құлық, эстетикалық және дене тәрбиесі) мақсаттары және міндеттері жүзеге асырылды.
Мектеп басшылығымен жүргізілетін тәрбие жұмыстарының көптеп саналады. Олар: ата-аналармен жұмыстарының көптеп саналады. Олар:
oo ата-аналармен жұмыс;
oo сынып жетекшілерінің және мұғалімдердің үйелменмен жұмысы;
oo сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмыстары.
Осы жұмыстардың барлығына мектеп басшылық жасайды, көмектеседі, тиісті адамдармен, ұйымдармен бірігп іске асыруды қамтамасыз етеді.
Бұл мәселелер педагогика курсының әрбір тарауында сөз етілді. Тәрбие жүйесінде, әсіресе, жеке адамның жоғары моральдық қасиеттерін қалыптастыруда, адамгершілік сезімін, эстетикалық талғамын даытуда қоғамдық тәрбие институттарының алатын орны ерекше. Олардың ынтымақтасып істейтін жұмыстарының негізгі бағыттары: педагогикалық ұжым, ата-аналар комитеті тәрбие жұмысының жоспарын жасап, оны басшылыққа алу.
Мектептің ұйымдастырушы тәртіп орталығы ретіндегі қызметтің ең маңызды бағыттарының бірі - мектептің, отбасының және жұртшылықтың күшін біріктіру. Бұл жұмыстың мазмұны, әдістері мен түрлеріне қарай өзіндік ерекшелігі болады. Ол әрекеттің өзіндік ерекшелігі бірқатар факторларға байланысты. Олар педагогикалық процестің объективті заңдылықтарын білуі; қазіргі жағдайда мектептің әлеуметтік қызметіне қанық болу; қазіргі отбасының ерекшеліктері мен даму тенденцияларын түсіну, мұғалімнің, ата-ананың, жұртшылық өкілдерімен жас ұрпақ тәрбиесіне байланысты жұмысқа практикалық тұрғыдан дайын болуы.
Мектеп балалар тәрбиесі мен отбасы тәрбиесін педагогикалық басқарудағы тікелей іске асыратын маңызды әлеуметтік инститтут болып табылады. Жас ұрпаты өмірге дайындауда жаңа сапалық белгілер қалыптасып, дербестікті дамыту, кәсіптік бағдар, білім алу және өздігінен білім алу,қабілеттерді анықтау және дамыту сияқты мәселелерге ерекше маңыз бере бастады. Мектептің, отбасының және жұртшылықтың нәтижесі. Ал бұл нәтиже қазіргі заманғы білім беру мекемесіне қойылатын басты талаптардың бірі.
Белгілі педагог В.А. Сухомлинскийдің еңбектерінде Мектептік - отбасылық бәрбие ұғымы кең қолданылады. Оның пікірінше тәрбиені мектептік несесе отбасылық деп қарастыруға болмайды. өийткені бала тұлғасы біртұтас сипат алады. Міне, осындай біртұтас тәрбие процесінде мектеп жетекші рөл атқарады.
Мектеп отбасының тәрбиелік мүмкіндіктерін кеңітеді және дамытады, осы бағытта педагогикалық ағарту жұмыстарын жұргізеді, қоғамдық және мектептен тыс ұйымдардың мектеп пен отбасына белсенді түрде көмек көрсетін ұйымдастырады және бағыттайды, олардың әрекеттерін үйлестіреді. Мектеп басшысының, сынып жетекшісінің жұмыс жүйесі ең тиімді түрлер мен әдістер таңдап алу арқылы ұзақ жылдар барысында қалыптасады. Ол жүйе жұмысының нәтижелігін қамтамасыз ететіндей талаптарға жауап беру тиіс.
Ең бірінші талап - бүкіл педагогикалық ұжым әрекетінің мақсаттылығы. Ата аналармен жұмыс деген мүлде жалпы ұғым. Оның орнына нақты педагогикалық проблемаларды шешу үшін ата-аналар жиналысын өткізу, лекция оқу, ата-анаға, отбасына жекелеп ықпал жасау қажет.
Екінші талап - мұғалімнің кәсіптік біліктілігін, педагогикалық мәдениетін көтеру. Оның жолдары әртүрлі болуы мүмкін. Мысалы: сынып жетекшілері секциясының жұмысы, Отбасылық педагогика немесе Отбасы тәрбиесін жетілдіру сияқты тұрақты педагогикалық семинар жұмысы; мектеп тәрбиесінде анықталған формалды емес жасөспірімдер тобының ерекшеліктерін есепке алу, қолайсыз отбасылыр мен педагогикалық тұрғыдан бетімен жіберілген балаларды есепке алу, ата-аналардың жүргізген жұмыстарының тиімділігін анықтау, олардың озық тәжірбиелеріне педагогикалық талдау жасау.
Үшінші талап - педагогикалық ұжымның сынып жетекшісі мен мұғалімдердің ата-аналармен жүргізетін жұмыстарына біріңғай талап жүйесін жасау. Бұл талап негізді, әдеті, заңды болуы тиіс. Асығыстық, талапты бұрмалаушылық ата-аналармен келіспеушілікке апарып соғады.
Төртінші талап - ықпалды қоғамдық ата-аналар ұйымын қалыптастыру.
Мектепте тәрбие жұмысын жан-жақты ұйымдастыра отырып, оқушыны тәрбиелеу болашақ қоғам мүддесі үшін еңбектене білетін, рухани ойлау дәрижесі биік, Отанын сүйгіш, еңбекқор, іскер ізденімпаз, қабілетті адам даярлау мақсатына бағытталған.
Өскелен ұрпақты жан-жақты тәрбиелеу, болашағына жол сілтеу бүгінгі күн тәрбиесіндегі бірден-бір қажетті, кезек күттірмес мәселе. Қазіргі кезеңде біздің елімізде тәрбие тек мектепте ғана жүргізіледі деп түсініп, тәрбиеге кей ата-ананың аса мән бермеуі аян. Бұндай тәрбие баланың санасында әдепке, тәртіпке деген немқұрайлық көзқарас тудырып, көптеген балалардың қайырымсыздығын, мейірімсіздігін байқатып отыр. Сондықтан жастардың тәрбелеудің алғы шарттары - отбасы, мектепке дейінгі кезеңнен, балабақша тәрбиесінен басталып, мактеп қабырғасымен жалғасып және одан әрі дамыту міндеті туындайды.
Мектептегі сыныптан тыс жүргізілетін тәрбие жұмыстары туралы Б.З.Ақназаров; Ж.Әбдіжаппарова, З.Әділова, Р.Айтбақина, К.Ж.Бұзаубақова, А.Б.Байназарованың еңбектеріне әдістемелік теориялық негіздерді ашылып көрсеткен. Б.З.Ақназаров Класс жетекші атты еңбегінде сыныптан тыс жұмыс оқушылардың үстінде алған білімдерін одан әрі тереңдету үшін септігін тигізеді және аларды адамгершілік қасиеттерге, өздігінен жұмыс істеуге үйретеді. Бұл жұмыстар ұйымдастыруда басты тұлға сынып жеткешісі деп санады. Сыныптан тыс тәрбие жұмысының түріне саяси хабарды және оның мазмұнына, өткізілу сапасына талап қоя білді. З.Әбілова Сыныптан тыс уақытта эстетикалық тәрбие беру - эстетикалық мәдениетін, талғамын артыру, үйді жабдықтау, тазалық сақтау, педагогикалық ұжымның ынтымағының болуы, балалардың тәртібі деп оқушылардың тек эстетикалық тәрбиесін ұйымдастырудың жолдарын ашып көрсеткен.
Оқу мен тәрбие - егіз. Бір-бірінен бөліп қарауға болмайтын табиғаты танылып тұрған үрдіс. Оның негізгі бастауыш мектепте қаланады. Қай қоғам болса да талап-тілектеріне, қажеттілігіне орай тәрбиені бір жүйеге келтіріп отырған.
1.2. Отбасыдағы ұжымдық тәрбие
Ата-аналардың білім деңгейіне байланысты да отбасында ерекшеліктер орын алады. Мысалы: ата-аналардың білімі жоғары болған сайын олардың балалары мектепте жақсы оқиды. Қазіргі ата-аналар жұмыс басты болғандықтан бала тәрбиесі көбіне білімі төмен аталар мен әжелерге жүктеледі. Кейде отбасында ата мен әженің және жас ата-аналардың тәрбие жүйесі қақтығысып қалады. Отбасы тәрбиесіне естен шығармауы тиіс.
Қазіргі кезде отбасының уақталуы процесі жүруде. Ол дегеніміз - жас ата-аналардан тұратын әжесі, атасыз отбасылар. Бұл отбасының беріктігін нығайтып, дербес ұжымды қалыптастырады.Қиындықтар достық пен ынтымақтастықты нығайтып, қуаныш пен қайғыны бөлісуге тәрбиелейді.
Бір балалы отбасы көпшілікпен араласу, ұжымдық қызмет тәжірбиесін игеру жағынан баланы қиын жағдайға қалдырады. Бұндай отбасыларда аға, әпке сияқты тәлімгер іні, қарындастар сияқты қамқорлығына алатын бауырдың болмауы ұжымдың туыстық қатынастар аясын мүлдем тарылта түседі. Осындай жағдайда баланың қызығушылығы мен қажеттілігін қамтамасыз етуде ата-ананың педагогикалық нормаларды сақтамауынан бастауыш сыныптағы кезінен оның бойындағы тоғышарлық, ұжымды жатырқаушылық қасиеттерінің қалыптасқандығын аңғарамыз. Көп балалы отбасының балалары ауылда, мектепте, ұжымда, қатар құрбылары арасында тез сіңісіп кетеді, өйткені олар отбасында бір-біріне қамқорлық, құрмет жасауды көріп өседі. Ал бір баламен шектелген отбасылардың бұқаралық сезімдердің нығая түсуіне негіз қалады.
Тәрбие жұмысы сынып жетекшісінің белсенді басшылығымен, шебер ұйымдастырушылығымен тәрбиенің бағыттарына сәйкес белгілі нысананы көздей отырып, шығармашылық тұрғыда жүргізіледі.
Жастардың әлеуметттік - экономикалық, қоғамдық-ғылыми көзқарасын қалыптастыру, ақыл-ойын дамыту, кәсіптік бағдар беру, имандылық-адамгершілікке, көркемдікке, эстетикалық талғампаздыққа үйретіп, таза, дені сау етіп тәрбиелеу. Өйткені, ескере отырып, жарасымды жан-жақты жетілген ұрпақ тәрбиелеу.Аталған нысанаға жету үшін отбасындағы тәрбие төмендігі міндеттерді шешеді:
oo отбасында баланың өсіп жетілуіне, денсаулығына қамқорлық жасау, нығайту, бекіту. Жеке басы гигиенасы дағдыларын қалыптастыру;
oo отбасы мүшелерінің өзара дұрыс қарым-қатынасын, тіл табысып түсінуін, бірін-бірі тыңдап, ата-ананы, туған-туысарын, жасы үлкендерді сыйлап құрмет тұтуға үйрету;
oo отбасына баланың икемділігі мен қабілетін байқап, кәсіптік жағынан бағдарлау.
Мектептерде ата-аналардың тәрбие проблемеларына арналған жылдық қорытынды ғылыми-практикалық конференцияларын өткізу дәстүрге айналған. Конференцияға Балаларды еңбекке тәрбиелеу, Жақсылыққа апарар ең төте жол - имандылық арқылы және т.б. тақырыптар таңдап алынып, мектепте ол проблема жыл бойы теориялық және практикалық қырынан зерттеледі. Осындай жағдайда ғана конференция өз атына лайық қорытынды болып шығады.
Ашық есік күндері немесе ата-аналар күні үлкен дайындықты қажет етеді. Әдетте оны тоқсанның басында, немесе каникул күндесінде өткізген тиімді. Бұл күнге мектеп арнайы тақырыпқа сай безендіріледі, кезекшілік ұйымдастырылып, мерекелік бағдарлама түзіледі. Мерекенің құрылымын мына үлгіге түзуге болады.
Акт. залында ата-аналар үшін 1-11 сынып оқушыларының концертін ұйымдастыру. Концертте үздік өнер көрсеткен сыныпты, жекелеген оқушыны атап өтуге болады.
Сыныптардағы кедесулер. Оқушылар бұл жайында ата-аналарына қалай оқып, қалай жүріп тұратындығын айтады, үйренген дағдылары мен шеберліктерін көрсетеді. Бастауыш сынып оқушылары кәдесилар дайындап ата-аналарға тарту етеді.
Акт. залында көркем фильмдер көруді ұйымдастыру. Ата-аналарға арналған Менің атым Қожа, Алты жасар Алпамыс, Көксерек және т.б. фильмдерді ұснуға болады.
Мерекені ұйымдастыруының нұсқалары көп болуы мүмкін, ең бастысы оларды ұйымдастырғанда ата-аналардың назарын мектепке, тәрбие жұмыстарына аудару болуы керек. Қай заман, қай қоғам болмасын адамзат баласы жас ұрпақ тәрбиесіне зор мән берген. Өркениет жолында алға ұмтылған ұлт, ең алдымен, жастарға оқу-білім және тәрбие беру ісін дұрыс жолға қоюы тиіс. Ұлттың бүгіні де, болашағы да тәрбиелі ұрпаққа байланысты. Толық жетіліп қалыптасқан ұлтттың сана-қабілетінде, түсінік-талғамында, мінез-құлқында, өзіне тән ерекшелік менталитеті болатынын ғылым дәлелдеген. Бірақ, мұны басқаның бойына жуытпайтын оқшаулық деп түсінсек, қатты қателесеміз.
Дұрысы, оны ұлтымыздың өзек-мәйегі, ұлттық ерекшелігіміздің негізі деп қарастырсақ жөн болмақ. Қоғамымыздың іргетасы нығайту үшін бүгінгі жастарға үлгілі, өнегелі тәрбие беру - қазіргі тіндеттердің бірі. Имандылық, ізгілік, адамгершілік, елжандылық және де толып жатқан кісілік қасиеттер мектеп қабырғасында қалыптасады. Бұлар арқылы оқушыны алға талпындыруға, Отанды сүюге, ата - аналарға, үлкендерге деген кішіпейілділікті бойына сіңіруге, салауатты өмір сүруге, залалды әдеттерден аулақ болуға тәрбиелеуге тиіспіз.
Мектептегі өскелең ұрпақтар - болашақ Қазақстан азаматы. Олар ескінің көзіндей, жаңаның өзіндей болып XXI ғасыр есігінен еркін еніп жүре алатын дүниежүзілік мәдениетті танитын, өзін сыйлата алатын, рухани дүниесі бай, интеллект деңгейі жоғары, білімді де білікті болуы шарт.
Мектепте тәрбие жұмысын жан-жақты ұйымдастыра отырып, оқушыны тәрбиелеу болашақ қоғам мүддесі үшін еңбектені білетін, рухани ойлау дәрижесі биік, Отанын сүйгіш, еңбекқор, іскер ізденімпаз, қабілетті адам л\даярлау мақсактына бағытталды.
Өскелең ұрпақты жан-жақты тәрбиелеу, болашағына жол сілтеу бүгінгі күн тәрбиесіндегі бірден-бір қажетті, кезек күттірмес мәселе. Қазіргі кезеңде біздің елімізде тәрбие тек мектепте ғана жүргізіледі деп түсініп, тәрбиеге кей ата-ананың аса мән бермеуі аян. Бұндай тәрбие баланың санасында әдепке, тәртіпке деген немқұрайлық көзқарас тудырып, көптеген балалардың қайырымсыздығын, мейірімсіздігін байқатып отыр. Сондықтан жастарды тәрбиелеудің алғы шарттары - отбасы, мектепке дейінгі кезеңнен, балабақша тәрбиесінен басталып, мектеп қабырғасымен жалғасып және одан әрі дамыту міндеті туындайды.
Жас ұрпақтың сегіз қырлы, бір сырлы азамат болып өсуіне бірден-бір атсалысатын мектеп екені белгілі. Жас баланың санасы жазылмаған таза таспайды. Олай болса, Білім негізі - бастауышта дегендей осы сөзді ескере отырып, нақты тәрбие беру - біздің міндетіміз. Осындай үлгілі тәрбиелі, өз тілін, ұлтының дәстүрін, жетік меңгерген талапты және ертеңгі күні ұлт болашағын ойлайтын бала ғана елін сүйер азамат болып өсері хақ.
С.Қ.Әбілдина өзінің зерттеуінде бастауыш сынып оқушыларын адамгершілікке тәрбиелеу әрекетінде қазақ халқының ауызекі шығармашылығын бастауыш сынып оқушыларына пайдалана отырып, адамгершілік қасиеттерін қалыптастырудың жолдарын, әдіс-тәсілдерін ұсынады.
Ә. Ашайұлы Ұлттық педагогика негізінде оқу-тәрбие ісін ұйымдастыру жолдары - Баян-Өлгий өлкесіндегі қазақ мектептеріндегі бастауыш сыныптары тәжірбесінен ғылыми-зерттеу жұмысында архивтік материалдар негізінде Баян-Өлгийдегі оқу-тәрбие ісін ұйымдастыру жолдарын, әдіс-тәсілдерін анықтап, мектептегі оқу-тәрбие ісін ұйымдастыру жолдарының тарихи-педагогикалық негізін жүйелеген.
Ұ.О.Асанова Қазақ халқының айтыс өнері арқылы оқушыларға адамгершілік - эстетикалық тәрбие беру атты зерттеу жұмысында қазақ халқының айтыс өнерін пайдалану барысында оқушыларға адамгершілік - эстетикалық тәрбие беру жолдарын қарастырған.
Мектептегі сыныптан тыс жүргізілген тәрбие жұмыстары туралы Б.З.Ақназаров, Ж.Әбдіжаппарова, З.Әбілова, Р.Айтбақина, К.Ж.Байназарованың еңбектерінде әдістемелік теориялық негіздері ашылып көрсеткен. Б.З.Ақназаров Сынып жетекшісі атты еңбегінде сыныптан тыс жұмыс оқушылардың сабақ үстінде алған білімдерін одан әрі тереңдету үшін септігін тигізеді және оларды адамгершілік қасиеттерге, өздігінен жұмыс істеуге үйрету. Бұл жұмыстарды ұйымдастыруда басты тұлға сынып жетекшісі деп санады. Сыныптан тыс тәрбие жұмысының түріне саяси хабарды және оның мазмұнына, өткізілу сапасына талап қоя білді. З.Әбілова Сыныптан тыс уақытта эстетикалық тәрбие беру - эстетикалық мәдениетін, талғамын арттыру үйді жабдықтау, тазалық сақтау, педагогикалық ұжымның ынтымағының болуы, балалардың тәртібі деп оқушылардың тек эстетикалық тәрбиесін ұйымдастырудың жолдарын ашып көрсеткен.
Оқу мен тәрбие - егіз. Бір-бірінен бөліп қарауға болмайтын табиғаты танылып тұрған үрдіс. Оның негізі бастауыш мектепте қаланады. Қай қоғам болса да талап-тілектеріне, қажеттіліктеріне орай тәрбиені бір жүйеге келтіріп отырған. Мектептегі оқу-тәрбие жұмысының құрамды бөлігі - сыныптан тыс тәрбие жұмысы. Мектепте тәрбие жұмысын ұйымдастыру әдіс-тәсілдері, қазіргі ғылыми және тәрбиеге негізделген жаңа технологиялар арнаулы сағат ретінде қарастырылмаған. Қорыта айтқанда, бастауыш мектептегі тәрбие-жұмысының мазмұны, әдіс-тәсілдері әлі де анықталуы қажет деп санаймыз.
Бүгінгі таңда мектеп өмірінде шешуін таппай жатқан мәселелер көп. Солардың бірі - оқу - тәрбие жұмысын жақсарту. Ал оқу - тәрбие жұмысын жақсарту үшін оған материалдық негіз керектігі бесенеден белгілі. Бұл ... жалғасы
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1 тарау. Мектеп пен отбасы тәрбиесінің жұмыстары және ұжымдық қарым-қатынастарының мәселелері
1.1 Мектептегі тәрбие жұмысының орталығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.2 Отбасыдағы ұжымдықтәрбие ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
2 тарау. Мектеп пен ата-аналар арасындағы ынтымақтастық
2.1. Отбасы мен мектептің өзара әрекетінің басты қызметтері ... ... ... ... ... ...16
2.2. Отбасымен жұмысты ұйымдастыру формалары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... 20
2.3. Үштік одақ: мектеп + ата-ана + оқушы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... .24
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .27
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..29
КІРІСПЕ
Қазіргі мектеп жағдайы көптен өзгертуде оқу және тәрбие процесінің құрылымы мен мазмұны, мұғалімдер мен оқушылардың көзқарастары, олардың өзара қарым-қатынастар, көптеп оқу пәндер оқытудағы жаңа көзқарас соныменр қатар сыныптан тыс тәрбие жұмысы. Педагогикалық әрекеттері - мұғалім - оқушы-ата-анаға қатысты жағдайда демократиялық қарым-қатынасқа ие болады. Бүгінде ата-аналар жұмысының кейбір дәстүрлі түрлері өзінің маңызын жоюда, ата-аналар жиналысы, ата-аналар лекториясы мен университеттер, ата-аналардың ашық күні, ата-аналардың жұмыс орындарының байланысты, баланың отбасына бару т.с.с.
Тақырыптың өзектілігі. Әлемдік бәсекелестік заманда әрбір адамның білім санасын, қабілеттілік деңгейін, іскерлік мүмкінділігін анықтайтын адам ресурстарын дамыту мәселелері күн тәртібіне өткір қойылып отыр, яғни адамның білімі мен біліктілігі қазіргі заманда мемлекеттердің бәкесеге қабілеттілігінің ең маңызды көрсеткішіне айналды. Сондықтан көптеген елдер бәсекеге қабілетті қоғам үшін адам ресурстарын дамыту, әсіресе оның қабілетін арттыру сияқты арнайы бағдарламалар қабылдауға кірісті.
Сондықтан да, үздіксіз білім беру жүйесінің басты міндеті - жан-жақты дамыған жеке тұлғаны қалыптастыру болып табылады. Бұл әлеуметтік педагогикалық міндетті орындау үшін тәрбие жұмысымен тікелей айналысушылардың жүргізетін тәрбие мазмұны қоғамның бүгінгі талабына сай болуы керек. Жалпы білім беруде мектеп өзінің міндетін толық атқару үшін, қоғамның оған қоятын әлеуметтік сұранысын ескере отырып, тәрбие мазмұнын жақсарту үшін мектеп пен жанұяның бірлігін қамтамасыз ету қажет.
Қазақстан Республикасы Ата Заңының 27 бап 2-тармағында Балаларына қамқорлық жасау және оларды тәрбиелеу ата-ананың табиғи құқығы әрі парызы делінсе, Қазақстан - 2050 бағдарламасында Әкелер мен аналардың, аталар мен әжелердің өз балалары мен немерелері алдындағы жауапкершілігін күнделікті есте ұстауға тиіспіз. Біз өз балаларымызбен немерелерімізді сонау алыс болашақта, олар біздің жасымызға жеткенде қандай күйде көргіміз келеді делініп, ұрпақ тағдыры мен мемлекет тағдыры қатар қойылған.
Демек, балаға дұрыс бағыт беретін үлкен мықты тәрбие ошағы - отбасы болып саналады.
Келешек ұрпақты жан-жақты тәрбиелеуде, жаңа заманда көкірегі ояу, ұлттық сана-сезімі жоғары саналы азаматты тәрбиелеу ұзақ әрі күрделі үдеріс болып табылады.
Сондықтан бұл мәселе бүгінгі таңда өткір қойылып, өз шешімін табуды қажет етіп отыр. Аталмыш мәселені шешуде көптеген ойшылдар мен ғалымдар өз үлестерін қосқан.
Отбасы тәрбиесі мәселелері Шығыстың ұлы ойшылдары Әл-Фараби, Ж.Баласағұн, Қ.Иассауи, М.Қашғари, классик педагогтер Я.Коменский, К.Ушинский, И.Песталоцци, қазақ ағартушылары Абай Құнанбаев пен Ы.Алтынсарин еңбектерінде, кеңес педагогтері В.Сухомлинский, А.Макаренко, Н.Крупская, қазақ зиялылары М.Жұмабаев, Ж.Аймауытов, М.Әуезов және т.б. еңбектерінде кеңінен орын алады. Бүгінде отбасы тәрбиесі мәселелері қазақстандық ғалымдар С.Ғаббасов, Р.Қоянбаев, Г.Байделдинова, В.Лысенкова, Р.Төлеубекова және т.б. тарапынан зерттелініп келеді.
Ал мектеп пен жанұяның бірлігі мәселесі бойынша Гиппенрейтер Ю.Б., Дереклеева Н.И., Карнеги Д., Кипнис М. , Минияров В.М., Фалькович Т.А., Толстоухова Н.С., Обухова Л.А., Хухлаева О. еңбектерін атап көрсетуге болады.
Зерттеудің мақсаты: оқушыларды жан-жақты дамытуда мектеп пен жанұяның бірлігін теориялық тұрғыдан негіздеу, мүмкіндіктерін айқындау және практикада қолданыстағы олардың тиімді жолдарын белгілеу.
Зерттеудің міндеттері:
- мектеп пен жанұяның ынтымақтастығы теориялық тұрғыдан негіздеу;
- мектеп пен отбасы, қоғам ынтымақтастығы ұғымының мәнін ашу;
- оқушыларды жан-жақты дамытуда мектеп пен жанұяның бірлігінің мүмкіндіктерін айқындау;
- оқушыларды жан-жақты дамытуда мектеп пен жанұяның бірлескен жұмысын ұйымдастырудың қолданыстағы тиімді жолдарын белгілеу.
Зерттеу нысаны: Оқушыларды мектеп пен жанұяның бірлігі негізінде тәрбиелеу үдерісі.
Зерттеу әдістері: педагогика бойынша оқулықтар мен әдістемелік - қолданбаларды талдап қорыту және жекелеп бөлу, салыстыру.
Зерттеу болжамы: егер оқушыларды жан-жақты дамытуда мектеп пен отбасы ынтымақтастығы теориялық тұрғыдан негізделіп және мүмкіндіктері мен қолданыстағы әдістері айқындалса, ол мектеп пен отбасы ынтымақтастығы негізінде оқушыларды жан-жақты дамыту мен тәрбелеу үдерісі жүйеленер еді.
1 тарау. Мектеп пен отбасы тәрбиесінің жұмыстары және ұжымдық қарым-қатынастарының мәселелері
1.1. Мектептегі тәрбие жұмысының орталығы
Мектеп - өскелең ұрпақты тәрбиелеу жүйесіндегі шешуші буын. Оның жас ұрпақты тәрбиелеуге ролі өте зор. Еліміздің бүкіл жастары мактеп арқылы өмірге жолдама алды. Мектеп еш уақытта қоғамнан бөлініп, өз бетінше автономиялық мекеме болған емес. Сондықтан оның іс-әрекеті жұртшылықпен, еңбек ұжымдарымен табиғи байланысты. Міне, мектептің үлкен тәрбиелік функциясы осында.
Мектеп тәрбиеге байланысты барлық қоғамдық күштерді ұйымдастыру және біріктіру рөлін атқарады. Ол ішкі тәрбие процесін басқарып қана қоймайды, сонымен бірге мөлтек аудандарда, кәсіпорындарда жүргізілетін тәрбие жұмысының мақсатқа бағытталғанын қамтамасыз етеді. Осы тұрғыдан балаларымен тәрбие жұмысын ұйымдастырудың, жеке адамның дамуына және қалыптасуында әр түрлі фактордың ықпалын үйлестіріп, біріктірудің орталығы.
Мектеп іс-әрекеттің ең бастысы - тәрбие түрлерінің (дүниетаным, еңбек, мінез-құлық, эстетикалық және дене тәрбиесі) мақсаттары және міндеттері жүзеге асырылды.
Мектеп басшылығымен жүргізілетін тәрбие жұмыстарының көптеп саналады. Олар: ата-аналармен жұмыстарының көптеп саналады. Олар:
oo ата-аналармен жұмыс;
oo сынып жетекшілерінің және мұғалімдердің үйелменмен жұмысы;
oo сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмыстары.
Осы жұмыстардың барлығына мектеп басшылық жасайды, көмектеседі, тиісті адамдармен, ұйымдармен бірігп іске асыруды қамтамасыз етеді.
Бұл мәселелер педагогика курсының әрбір тарауында сөз етілді. Тәрбие жүйесінде, әсіресе, жеке адамның жоғары моральдық қасиеттерін қалыптастыруда, адамгершілік сезімін, эстетикалық талғамын даытуда қоғамдық тәрбие институттарының алатын орны ерекше. Олардың ынтымақтасып істейтін жұмыстарының негізгі бағыттары: педагогикалық ұжым, ата-аналар комитеті тәрбие жұмысының жоспарын жасап, оны басшылыққа алу.
Мектептің ұйымдастырушы тәртіп орталығы ретіндегі қызметтің ең маңызды бағыттарының бірі - мектептің, отбасының және жұртшылықтың күшін біріктіру. Бұл жұмыстың мазмұны, әдістері мен түрлеріне қарай өзіндік ерекшелігі болады. Ол әрекеттің өзіндік ерекшелігі бірқатар факторларға байланысты. Олар педагогикалық процестің объективті заңдылықтарын білуі; қазіргі жағдайда мектептің әлеуметтік қызметіне қанық болу; қазіргі отбасының ерекшеліктері мен даму тенденцияларын түсіну, мұғалімнің, ата-ананың, жұртшылық өкілдерімен жас ұрпақ тәрбиесіне байланысты жұмысқа практикалық тұрғыдан дайын болуы.
Мектеп балалар тәрбиесі мен отбасы тәрбиесін педагогикалық басқарудағы тікелей іске асыратын маңызды әлеуметтік инститтут болып табылады. Жас ұрпаты өмірге дайындауда жаңа сапалық белгілер қалыптасып, дербестікті дамыту, кәсіптік бағдар, білім алу және өздігінен білім алу,қабілеттерді анықтау және дамыту сияқты мәселелерге ерекше маңыз бере бастады. Мектептің, отбасының және жұртшылықтың нәтижесі. Ал бұл нәтиже қазіргі заманғы білім беру мекемесіне қойылатын басты талаптардың бірі.
Белгілі педагог В.А. Сухомлинскийдің еңбектерінде Мектептік - отбасылық бәрбие ұғымы кең қолданылады. Оның пікірінше тәрбиені мектептік несесе отбасылық деп қарастыруға болмайды. өийткені бала тұлғасы біртұтас сипат алады. Міне, осындай біртұтас тәрбие процесінде мектеп жетекші рөл атқарады.
Мектеп отбасының тәрбиелік мүмкіндіктерін кеңітеді және дамытады, осы бағытта педагогикалық ағарту жұмыстарын жұргізеді, қоғамдық және мектептен тыс ұйымдардың мектеп пен отбасына белсенді түрде көмек көрсетін ұйымдастырады және бағыттайды, олардың әрекеттерін үйлестіреді. Мектеп басшысының, сынып жетекшісінің жұмыс жүйесі ең тиімді түрлер мен әдістер таңдап алу арқылы ұзақ жылдар барысында қалыптасады. Ол жүйе жұмысының нәтижелігін қамтамасыз ететіндей талаптарға жауап беру тиіс.
Ең бірінші талап - бүкіл педагогикалық ұжым әрекетінің мақсаттылығы. Ата аналармен жұмыс деген мүлде жалпы ұғым. Оның орнына нақты педагогикалық проблемаларды шешу үшін ата-аналар жиналысын өткізу, лекция оқу, ата-анаға, отбасына жекелеп ықпал жасау қажет.
Екінші талап - мұғалімнің кәсіптік біліктілігін, педагогикалық мәдениетін көтеру. Оның жолдары әртүрлі болуы мүмкін. Мысалы: сынып жетекшілері секциясының жұмысы, Отбасылық педагогика немесе Отбасы тәрбиесін жетілдіру сияқты тұрақты педагогикалық семинар жұмысы; мектеп тәрбиесінде анықталған формалды емес жасөспірімдер тобының ерекшеліктерін есепке алу, қолайсыз отбасылыр мен педагогикалық тұрғыдан бетімен жіберілген балаларды есепке алу, ата-аналардың жүргізген жұмыстарының тиімділігін анықтау, олардың озық тәжірбиелеріне педагогикалық талдау жасау.
Үшінші талап - педагогикалық ұжымның сынып жетекшісі мен мұғалімдердің ата-аналармен жүргізетін жұмыстарына біріңғай талап жүйесін жасау. Бұл талап негізді, әдеті, заңды болуы тиіс. Асығыстық, талапты бұрмалаушылық ата-аналармен келіспеушілікке апарып соғады.
Төртінші талап - ықпалды қоғамдық ата-аналар ұйымын қалыптастыру.
Мектепте тәрбие жұмысын жан-жақты ұйымдастыра отырып, оқушыны тәрбиелеу болашақ қоғам мүддесі үшін еңбектене білетін, рухани ойлау дәрижесі биік, Отанын сүйгіш, еңбекқор, іскер ізденімпаз, қабілетті адам даярлау мақсатына бағытталған.
Өскелен ұрпақты жан-жақты тәрбиелеу, болашағына жол сілтеу бүгінгі күн тәрбиесіндегі бірден-бір қажетті, кезек күттірмес мәселе. Қазіргі кезеңде біздің елімізде тәрбие тек мектепте ғана жүргізіледі деп түсініп, тәрбиеге кей ата-ананың аса мән бермеуі аян. Бұндай тәрбие баланың санасында әдепке, тәртіпке деген немқұрайлық көзқарас тудырып, көптеген балалардың қайырымсыздығын, мейірімсіздігін байқатып отыр. Сондықтан жастардың тәрбелеудің алғы шарттары - отбасы, мектепке дейінгі кезеңнен, балабақша тәрбиесінен басталып, мактеп қабырғасымен жалғасып және одан әрі дамыту міндеті туындайды.
Мектептегі сыныптан тыс жүргізілетін тәрбие жұмыстары туралы Б.З.Ақназаров; Ж.Әбдіжаппарова, З.Әділова, Р.Айтбақина, К.Ж.Бұзаубақова, А.Б.Байназарованың еңбектеріне әдістемелік теориялық негіздерді ашылып көрсеткен. Б.З.Ақназаров Класс жетекші атты еңбегінде сыныптан тыс жұмыс оқушылардың үстінде алған білімдерін одан әрі тереңдету үшін септігін тигізеді және аларды адамгершілік қасиеттерге, өздігінен жұмыс істеуге үйретеді. Бұл жұмыстар ұйымдастыруда басты тұлға сынып жеткешісі деп санады. Сыныптан тыс тәрбие жұмысының түріне саяси хабарды және оның мазмұнына, өткізілу сапасына талап қоя білді. З.Әбілова Сыныптан тыс уақытта эстетикалық тәрбие беру - эстетикалық мәдениетін, талғамын артыру, үйді жабдықтау, тазалық сақтау, педагогикалық ұжымның ынтымағының болуы, балалардың тәртібі деп оқушылардың тек эстетикалық тәрбиесін ұйымдастырудың жолдарын ашып көрсеткен.
Оқу мен тәрбие - егіз. Бір-бірінен бөліп қарауға болмайтын табиғаты танылып тұрған үрдіс. Оның негізгі бастауыш мектепте қаланады. Қай қоғам болса да талап-тілектеріне, қажеттілігіне орай тәрбиені бір жүйеге келтіріп отырған.
1.2. Отбасыдағы ұжымдық тәрбие
Ата-аналардың білім деңгейіне байланысты да отбасында ерекшеліктер орын алады. Мысалы: ата-аналардың білімі жоғары болған сайын олардың балалары мектепте жақсы оқиды. Қазіргі ата-аналар жұмыс басты болғандықтан бала тәрбиесі көбіне білімі төмен аталар мен әжелерге жүктеледі. Кейде отбасында ата мен әженің және жас ата-аналардың тәрбие жүйесі қақтығысып қалады. Отбасы тәрбиесіне естен шығармауы тиіс.
Қазіргі кезде отбасының уақталуы процесі жүруде. Ол дегеніміз - жас ата-аналардан тұратын әжесі, атасыз отбасылар. Бұл отбасының беріктігін нығайтып, дербес ұжымды қалыптастырады.Қиындықтар достық пен ынтымақтастықты нығайтып, қуаныш пен қайғыны бөлісуге тәрбиелейді.
Бір балалы отбасы көпшілікпен араласу, ұжымдық қызмет тәжірбиесін игеру жағынан баланы қиын жағдайға қалдырады. Бұндай отбасыларда аға, әпке сияқты тәлімгер іні, қарындастар сияқты қамқорлығына алатын бауырдың болмауы ұжымдың туыстық қатынастар аясын мүлдем тарылта түседі. Осындай жағдайда баланың қызығушылығы мен қажеттілігін қамтамасыз етуде ата-ананың педагогикалық нормаларды сақтамауынан бастауыш сыныптағы кезінен оның бойындағы тоғышарлық, ұжымды жатырқаушылық қасиеттерінің қалыптасқандығын аңғарамыз. Көп балалы отбасының балалары ауылда, мектепте, ұжымда, қатар құрбылары арасында тез сіңісіп кетеді, өйткені олар отбасында бір-біріне қамқорлық, құрмет жасауды көріп өседі. Ал бір баламен шектелген отбасылардың бұқаралық сезімдердің нығая түсуіне негіз қалады.
Тәрбие жұмысы сынып жетекшісінің белсенді басшылығымен, шебер ұйымдастырушылығымен тәрбиенің бағыттарына сәйкес белгілі нысананы көздей отырып, шығармашылық тұрғыда жүргізіледі.
Жастардың әлеуметттік - экономикалық, қоғамдық-ғылыми көзқарасын қалыптастыру, ақыл-ойын дамыту, кәсіптік бағдар беру, имандылық-адамгершілікке, көркемдікке, эстетикалық талғампаздыққа үйретіп, таза, дені сау етіп тәрбиелеу. Өйткені, ескере отырып, жарасымды жан-жақты жетілген ұрпақ тәрбиелеу.Аталған нысанаға жету үшін отбасындағы тәрбие төмендігі міндеттерді шешеді:
oo отбасында баланың өсіп жетілуіне, денсаулығына қамқорлық жасау, нығайту, бекіту. Жеке басы гигиенасы дағдыларын қалыптастыру;
oo отбасы мүшелерінің өзара дұрыс қарым-қатынасын, тіл табысып түсінуін, бірін-бірі тыңдап, ата-ананы, туған-туысарын, жасы үлкендерді сыйлап құрмет тұтуға үйрету;
oo отбасына баланың икемділігі мен қабілетін байқап, кәсіптік жағынан бағдарлау.
Мектептерде ата-аналардың тәрбие проблемеларына арналған жылдық қорытынды ғылыми-практикалық конференцияларын өткізу дәстүрге айналған. Конференцияға Балаларды еңбекке тәрбиелеу, Жақсылыққа апарар ең төте жол - имандылық арқылы және т.б. тақырыптар таңдап алынып, мектепте ол проблема жыл бойы теориялық және практикалық қырынан зерттеледі. Осындай жағдайда ғана конференция өз атына лайық қорытынды болып шығады.
Ашық есік күндері немесе ата-аналар күні үлкен дайындықты қажет етеді. Әдетте оны тоқсанның басында, немесе каникул күндесінде өткізген тиімді. Бұл күнге мектеп арнайы тақырыпқа сай безендіріледі, кезекшілік ұйымдастырылып, мерекелік бағдарлама түзіледі. Мерекенің құрылымын мына үлгіге түзуге болады.
Акт. залында ата-аналар үшін 1-11 сынып оқушыларының концертін ұйымдастыру. Концертте үздік өнер көрсеткен сыныпты, жекелеген оқушыны атап өтуге болады.
Сыныптардағы кедесулер. Оқушылар бұл жайында ата-аналарына қалай оқып, қалай жүріп тұратындығын айтады, үйренген дағдылары мен шеберліктерін көрсетеді. Бастауыш сынып оқушылары кәдесилар дайындап ата-аналарға тарту етеді.
Акт. залында көркем фильмдер көруді ұйымдастыру. Ата-аналарға арналған Менің атым Қожа, Алты жасар Алпамыс, Көксерек және т.б. фильмдерді ұснуға болады.
Мерекені ұйымдастыруының нұсқалары көп болуы мүмкін, ең бастысы оларды ұйымдастырғанда ата-аналардың назарын мектепке, тәрбие жұмыстарына аудару болуы керек. Қай заман, қай қоғам болмасын адамзат баласы жас ұрпақ тәрбиесіне зор мән берген. Өркениет жолында алға ұмтылған ұлт, ең алдымен, жастарға оқу-білім және тәрбие беру ісін дұрыс жолға қоюы тиіс. Ұлттың бүгіні де, болашағы да тәрбиелі ұрпаққа байланысты. Толық жетіліп қалыптасқан ұлтттың сана-қабілетінде, түсінік-талғамында, мінез-құлқында, өзіне тән ерекшелік менталитеті болатынын ғылым дәлелдеген. Бірақ, мұны басқаның бойына жуытпайтын оқшаулық деп түсінсек, қатты қателесеміз.
Дұрысы, оны ұлтымыздың өзек-мәйегі, ұлттық ерекшелігіміздің негізі деп қарастырсақ жөн болмақ. Қоғамымыздың іргетасы нығайту үшін бүгінгі жастарға үлгілі, өнегелі тәрбие беру - қазіргі тіндеттердің бірі. Имандылық, ізгілік, адамгершілік, елжандылық және де толып жатқан кісілік қасиеттер мектеп қабырғасында қалыптасады. Бұлар арқылы оқушыны алға талпындыруға, Отанды сүюге, ата - аналарға, үлкендерге деген кішіпейілділікті бойына сіңіруге, салауатты өмір сүруге, залалды әдеттерден аулақ болуға тәрбиелеуге тиіспіз.
Мектептегі өскелең ұрпақтар - болашақ Қазақстан азаматы. Олар ескінің көзіндей, жаңаның өзіндей болып XXI ғасыр есігінен еркін еніп жүре алатын дүниежүзілік мәдениетті танитын, өзін сыйлата алатын, рухани дүниесі бай, интеллект деңгейі жоғары, білімді де білікті болуы шарт.
Мектепте тәрбие жұмысын жан-жақты ұйымдастыра отырып, оқушыны тәрбиелеу болашақ қоғам мүддесі үшін еңбектені білетін, рухани ойлау дәрижесі биік, Отанын сүйгіш, еңбекқор, іскер ізденімпаз, қабілетті адам л\даярлау мақсактына бағытталды.
Өскелең ұрпақты жан-жақты тәрбиелеу, болашағына жол сілтеу бүгінгі күн тәрбиесіндегі бірден-бір қажетті, кезек күттірмес мәселе. Қазіргі кезеңде біздің елімізде тәрбие тек мектепте ғана жүргізіледі деп түсініп, тәрбиеге кей ата-ананың аса мән бермеуі аян. Бұндай тәрбие баланың санасында әдепке, тәртіпке деген немқұрайлық көзқарас тудырып, көптеген балалардың қайырымсыздығын, мейірімсіздігін байқатып отыр. Сондықтан жастарды тәрбиелеудің алғы шарттары - отбасы, мектепке дейінгі кезеңнен, балабақша тәрбиесінен басталып, мектеп қабырғасымен жалғасып және одан әрі дамыту міндеті туындайды.
Жас ұрпақтың сегіз қырлы, бір сырлы азамат болып өсуіне бірден-бір атсалысатын мектеп екені белгілі. Жас баланың санасы жазылмаған таза таспайды. Олай болса, Білім негізі - бастауышта дегендей осы сөзді ескере отырып, нақты тәрбие беру - біздің міндетіміз. Осындай үлгілі тәрбиелі, өз тілін, ұлтының дәстүрін, жетік меңгерген талапты және ертеңгі күні ұлт болашағын ойлайтын бала ғана елін сүйер азамат болып өсері хақ.
С.Қ.Әбілдина өзінің зерттеуінде бастауыш сынып оқушыларын адамгершілікке тәрбиелеу әрекетінде қазақ халқының ауызекі шығармашылығын бастауыш сынып оқушыларына пайдалана отырып, адамгершілік қасиеттерін қалыптастырудың жолдарын, әдіс-тәсілдерін ұсынады.
Ә. Ашайұлы Ұлттық педагогика негізінде оқу-тәрбие ісін ұйымдастыру жолдары - Баян-Өлгий өлкесіндегі қазақ мектептеріндегі бастауыш сыныптары тәжірбесінен ғылыми-зерттеу жұмысында архивтік материалдар негізінде Баян-Өлгийдегі оқу-тәрбие ісін ұйымдастыру жолдарын, әдіс-тәсілдерін анықтап, мектептегі оқу-тәрбие ісін ұйымдастыру жолдарының тарихи-педагогикалық негізін жүйелеген.
Ұ.О.Асанова Қазақ халқының айтыс өнері арқылы оқушыларға адамгершілік - эстетикалық тәрбие беру атты зерттеу жұмысында қазақ халқының айтыс өнерін пайдалану барысында оқушыларға адамгершілік - эстетикалық тәрбие беру жолдарын қарастырған.
Мектептегі сыныптан тыс жүргізілген тәрбие жұмыстары туралы Б.З.Ақназаров, Ж.Әбдіжаппарова, З.Әбілова, Р.Айтбақина, К.Ж.Байназарованың еңбектерінде әдістемелік теориялық негіздері ашылып көрсеткен. Б.З.Ақназаров Сынып жетекшісі атты еңбегінде сыныптан тыс жұмыс оқушылардың сабақ үстінде алған білімдерін одан әрі тереңдету үшін септігін тигізеді және оларды адамгершілік қасиеттерге, өздігінен жұмыс істеуге үйрету. Бұл жұмыстарды ұйымдастыруда басты тұлға сынып жетекшісі деп санады. Сыныптан тыс тәрбие жұмысының түріне саяси хабарды және оның мазмұнына, өткізілу сапасына талап қоя білді. З.Әбілова Сыныптан тыс уақытта эстетикалық тәрбие беру - эстетикалық мәдениетін, талғамын арттыру үйді жабдықтау, тазалық сақтау, педагогикалық ұжымның ынтымағының болуы, балалардың тәртібі деп оқушылардың тек эстетикалық тәрбиесін ұйымдастырудың жолдарын ашып көрсеткен.
Оқу мен тәрбие - егіз. Бір-бірінен бөліп қарауға болмайтын табиғаты танылып тұрған үрдіс. Оның негізі бастауыш мектепте қаланады. Қай қоғам болса да талап-тілектеріне, қажеттіліктеріне орай тәрбиені бір жүйеге келтіріп отырған. Мектептегі оқу-тәрбие жұмысының құрамды бөлігі - сыныптан тыс тәрбие жұмысы. Мектепте тәрбие жұмысын ұйымдастыру әдіс-тәсілдері, қазіргі ғылыми және тәрбиеге негізделген жаңа технологиялар арнаулы сағат ретінде қарастырылмаған. Қорыта айтқанда, бастауыш мектептегі тәрбие-жұмысының мазмұны, әдіс-тәсілдері әлі де анықталуы қажет деп санаймыз.
Бүгінгі таңда мектеп өмірінде шешуін таппай жатқан мәселелер көп. Солардың бірі - оқу - тәрбие жұмысын жақсарту. Ал оқу - тәрбие жұмысын жақсарту үшін оған материалдық негіз керектігі бесенеден белгілі. Бұл ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz