Жоба технологиясының теориялық негіздері

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 52 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе 3

І. Негізгі бөлім

1. Жоба технологиясының теориялық негіздері

1. 1. Шетел тілін оқытуда жобалау технологиясының шығу

тарихына қысқаша шолу . . . 6

1. 2. Жоба технологиясының психологиялық-педагогикалық

негіздері. 10

1. 3. Жоба технологиясының әдістемелік негіздері……… . . . 18

1. 4. Жоба әдісінің сипаттамасы:. 33

Жобалық сабақтардың дәстүрлі сабақтардан айырмашылығы, артықшылығы;
Жобалық сабақтарды ұйымдастыру кезеңдері.

2. Шетел тілі сабағында жоба әдісін қолдану

2. 1. Неміс тілі сабағында жоба технологиясын қолдануға

арналған әдістемелік нұсқаулар. 39

2. 2. Неміс тілі сабағында жоба әдісін пайдаланудың озат

тәжірибесімен танысу. 44

2. 3. Педагогикалық практикадан мысалдар келтіру………52

Қорытынды 63

Әдебиеттер тізімі . . . 64

Кіріспе

Соңғы кездерде шетел тілі сабақтарын жүргізуде жаңа технологияларды пайдалану туралы жиі айтылып жүр. Әсіресе бұл мәселе жөнінде Полат Е. С., Коряковцева Н. Ф., Чанилова Н. Г. және тағы басқа әдіскер-ғалымдар өз ойларын ортаға салып, пайдалы әдістемелік ұсыныстар жасап келеді. Ол әдіскерлердің қарастырған негізгі мәселелері мыналар: 1) шетел тілін оқытуды оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырудың жолдарын іздестіру; 2) оқушы мен оқушы, оқушы мен оқытушы арасындағы сабақта біресе отырып орындайтын коммуникативтік және когнитивтік іс-әрекетті белгілеу; 3) оқөушыны жеке тұлға деп оқу процесінің мазмұнынын қайта қарастырып, оны жаңаша құру (1) .

Жаңа педагогикалық технологияларды оқу үрдісіне енгізу мұғалімге шетел тілін оқытуда ғана емес, сонымен бірге оқушыларды тәрбиелеуде де көмектеседі. Кез келген жағдайда оқытудағы жаңа технологияларды оқу-тәрбие үрдісінде кеңінен пайдалану қажет, ол өмір талабы. Бұл тек қана оқушылардың коммуникативті қабілеттерінің дамуына ғана емес, сонымен қатар пән бойынша білімін толықтыруға, оқушының шығармашылық қабілеттерін көрсету мен ашу үшін барынша көп жайлы жағдай жасауға мүмкіндік туғызады.

Оқыту үрдісінде «Технология» ұғымы әдіс-тәсілдердің жиынтығы ретінде қарастырылады. Осы иәсілдерді белгілі бір ретпен қолданған кезде аталған әдісті тактика жүзінде іске асыруға болады. Жаңа техгологияларға компьютерлік технологиялар, ойын технлогиялары және жоба әдісі сияқты әдістер мен оқыту тәсілдері кіреді. Бұл аталған әдіс-тәсілдерді қолдану барысында интерактивті және когнитивті іс-әрекеттерді оқушылардың жеке басының сүскіндіктерін белсендіру мақсатымен жүзеге асыру көзделеді.

Диплом жұмысының тақырыбы «Жоба әдісін шетел тілі (неміс тілі) сабағында қолдану» деп аталады. Оқыту үрдісі кезінде жаңа технологияны, әсіресе жоба техноогиясын енгізу мен қолданудың артықшылығы зор. Жоба технологиясы оқушылардың өз бетінше креативті іс-әрекетін оятады, оқушыларды өздерінің шығармашылық қабілеттерін көрсету үшін үлкен мүмкіндік пайда болады, сонымен қоса коммуникативті қабілеттерін дамыту үшін тиімді болып келеді. Жоғарыда аталған ойлар бүгінгі күнде димпломдық тақырыбымның өзектілігін дәлелдейді.

Дипломдық жұмыстың зерттеу объектісі - қазіргі кезеңде орта мектепте неміс тілін оқыту үрдісі. Осыған орай диплом жұмысының зерттеу пәні - орта мектепте оқушыларға неміс тілін оқытуда жоба технологиясын пайдалану.

Дипломдық жұмыстың зерттеу мақсаты - диплом жұмысының тақырыбын теориялық негідерін анықтау және шетел тілінде оқушылардың сөйлеу іскерліктерін дамыту.

Аталған мақсатқа жету үшін төмендегідей міндеттерді шешу керек:

Жоба жұмысының теориялық сұрақтарын зерттеу және анықтау;
Жоба әдісінің сипаттамасын беру;
Жоба әдісінің негізгі түрлері мен формаларымен танысу;
Оқу үрдісінде жоба жұмысын қолдануға әдістемелік нұсқау жасау;
Жобалық сабақтардың дәстүрлі сабақтардан артықшылығын анықтау;
Жобалық сабақтардың ұйымдастыру кезеңдерін анықтау;
Неміс тілі сабағында жоба әдісіні пайдаланудың озат тәжірибесімен танысу, оған талдау жасау.

Дипломдық жұмыстың ғылыми болжамы : шетел тілі сабақтарына жоба технологиясын енгізу және қодауны оқушылардың коммуникативті қабілеттерінің дамуына көмектеседі, оқушылардың шығармашылық қабілеттерін ашуға мүмкіндік туады, оқушылардың шетел тілін өз бетінше оқып үйренуіне барынша мүмкіндік туады, шетел тілін меңгеру кезінде оқушылардың құлшынысы жоғарылайды. Соның нәтижесінде шетел тілін оқытудың тиімділігі артады.

Қойылған міндеттерді жүзеге асыру үшін төмендегідей зерттеу әдістері қолданылды:

зерттеу тақырыбына қатысты әдебиеттерді оқып зерттеу;
оқу үрдісін бақылау;
оқушылар мен ұстаздармен зерттелетін тақырыптың тиімділігі жөнінде әңгіме жүргізу.

1. Жоба технологиясының теориялық негіздері

Шетел тілін оқытуда жобалау технологиясының шығу тарихының қысқаша шолу

Ең танымал және ұйымдасқан жұмыстың тиімді де нәтижелі формаларының бірі - жоба қызметі. Қазіргі заманда көптеген елдердің білім жүйесінде кеңінен таралған, сонымен қатар бізде де.

Жоба әдісі ХХ ғсырдың басында пайда болды, сол кезде педагогтар әрбір тәсілдерін, дәріс алушылардың белсенді өз бетімен ойлау қабілетінің даму жолдарын іздей бастады. Сонымен бірге оның тек қана білімді есте сақтау және қабылдау ғана емес, білімді іс-жүзінде қолдану мен іске асыру болды. (32)

Міне, сол үшін де американдық педагогтар Джон Дьюи, Килпатрик және тағы басқалары бір ортақ проблеманы шешуде белсенді бірлескен танымдық және шығармашылық әрекетке көңіл бөлді. Оның шешімі көп салалы білімді талап етті. Міне, сол үшін де бастапқыда бұл әдіс - проблемалы әдіс (мәселелі әдіс) болып аталды. Проблема, тәртіп бойынша прагмативті болды. Оның шешімі нақты нәтиже көруге жағдай жасады.

Атақты австриялық педагог Рудольф Штайнер практикалық есеп шешу кезінде алған білімдерін қолдануды балаларға үйрету қажетті деп есептеді: «Бала теория жүзінде қандай біоім алса, оны ол проблеманы (мәселені) шешу үшін пайдалану алуы міндетті. Ол міндетті түрде білу керек, қай жерде және қалай ол өзінің білімін практика жүзінде қолдана алады, қазір болмаса да, болашақта». (33)

Дидиактикада да проблемалы әдіске көп көңіл бөлінді (М. И. Махмутов, И. Я. Лрнер) . Бірақта, проблемалы әдіс жоба әдісімен байланысты болмады. Ең бастысы, дидактикада жиі болатындай, ол технологиялық жағынан өңделмеді. Әдіс - бұл дидактикалық категория, тәсілдердің жиынтығы, нақты бір саладағы практикалық және теориялық білімді игеру операциясы, таным жолы, таным процесіндегі ұйымдастыру әдіс-тәсілдері. Сондықтан, егер біз жоба әдісі жөнінде айтсақ, яғни бұл дидактикалық мақсатты проблеманың нақты разработкасы (технологиясы, өңделуі) арқылы табысқа жету тәсілі. Разработка - толық нақтыланған, практикалық тұрғыда нәтижеге жеткен, бейнелермен көркемделген болу керек.

Дидактиктер мен педагогтар өздерінің дидактикалық есептерін шешу үшін бұл әдіске көңіл бөлді. Жоба әдісінің негізіне қосылған компоненттер: идея (ой туын), құраушы түсінік «жоба», оның нәтижеге деген прагматикалық бағыты, яғни бұл жерде кез келген практикалық немесе теориялық мәнді мәселені табуда шешім қабылдау. Бұл нәтижені көру үшін ойлауға және нақты практикалық әрекеттілікте қолдануға болады. Мұндай нәтижеге жету үшін ол үшін балаларды өз бетімен ойлануға үйрету қажет, мәселелерді табу мен шешу және бұл мақсатқа тарта отырып әр түрлі саладағы білімді табу, нәтижені пайымдау және әр түрлі шешімнің мүмкінді қорытындысы.

Жоба әдісінің мәнін терең түсіну үшін жоба әдісі жөнінде ой түсіру қажет.

В. А. Афанасьеваның ойынша «Жоба - педагогикалық тактикадағы субъектілердің шығармашылық қызметтерін көрсетуінің ерекше бір түрі. Сонымен қатар ол «педагогикалық практиканың теориясымен» тығыз байланысты: пайымдаумен, ұйымдастырумен, жоспарлаумен, модельдеумен, басқарумен. Бұл қызмет түрлерінің мүмкіншіліктеріне сүйене отырып, әрекеттілікке бағытталған толыққанды жобаны нақтылап жасауға болады». (20)

И. Я. Зимняя мен Т. Е. Сахарова оны келесі түрде сипаттайды: «Жоба - бұл оқушылардың өз бетімен жоспарланатын және іске асырылатын жұмысы, онда тілдік қарым-қатынас басқа әрекеттегі интеллектуалды және эмоционалды контекстпен байланыстырылған (ойын, саяхат, интервью және тағы басқа) ». (2)

Т. В. Душейнаның пікірінше: «Дәріс алушылардың өздеріне қолайлы жағдай бұл шығармашылық жағынан ойластырылған формадағы жеке идеяларын білдіру мүмкіндігі: коллаждарды дайындау, афиша мен хабарландыру, интервью жүргізу, зерттеу жүргізу, дәйекті көркемдеулермен, қажетті түсініктемелермен үлгілер көрсету, жоспар жасау». (31)

Психология оқытуының дәлелдеуінше, біз не оқысақта оның 10%-ын еске сақтаймыз, не естісекте оның 20%-ын, не көрсекте оның 30%-ын, не көріп естісекте 50%-ын, не айтсақта 70%-ын еске сақтаймыз және 90%-ын біз өзіміз өндіреміз және орындаймыз. (34)

Міне осылайша педагогтар жоба әдісін қалайды, өйткені ол бір мәселені шешу кезінде дәріс алушылардың әр түрлі саладағы білімдерін ұйымдастырылған түрде жинақтауға мүмкіншілік береді. Яғни алған білімдерін практикада іс-жүзінде қолдануға, сонымен қатар жаңа идеяларды іске асыруға мүмкіншілік береді.

Е. С. Полаттың ойынша, шетел тілін оқытудың негізгі идеясы - дәріс алушылардың әр түрлі жаттығу түрлерінде дыбыс ерекшелігін белсенді ойлау әрекетіне ауыстыру, өйткені ол нақты тілдік амал-тәсілдерді талап етеді. Тек қана жоба әдісі мұндай дидактикалық есепті шеше алады және әрине шетел тілі сабақтарын пікірталас жүретін және зерттеушілік клубқа айналдыру. Өйткені оның ішінде шынымен де есепке алынған мемлекеттің мәдени ерекшелігі және мүмкіншілігіне мәдениетаралық әрекеттестік негізінде мәселелері - қызықты, практикалық жағынан мағыналы және қолайлы шешіледі. (15)

Соңғы уақытта пайда болған Дьюи Джон «Жоба технологиясына» мынадай анықтамалар береді:

толық соңғы нәтижесі шыққанға дейінгі іс-әрекетті модельдеу;
сезімнің ең қиын актісінің жүзеге асырылуы;
деректен болашаққа нақты мүмкіндіктерге қадам. (18)

Е. С. Полат технологияның анықтамасына сүйене отырып, жоба технологиясын былай қарастырады: « Проектная технология, как совокупность поисковых, проблемных методов, творческий по самой своей сути, предствляющих с собой дидактическое средство активизации позновательной деятельности, развитие креативности и качеств в процессе создания конкретного продукта ». (15)

«Жоба технологиясы»- алынған білімнің интеграциясына бағытталған емес, дәріс алушылардың өз бетінше алған жаңа білімдерін қолдану қызметі. (22)

Жоба - бұл оқушылардың өз ойларын өздеріне ыңғайлы уақытта шығармашылық түрде ұйымдастырылған, ойластырылған түрде жеткізуі болып табылады, яғни коллажда дайындау, афишалар мен жарнамалар, сұхбат жүргізу, зерттеулер, қажетті ақпараттар мен модельдер көрсету, түрлі жерлерге бару, жоспарлар құру, карталар жасау, сызу, тағы басқа жұмыстар атқару деген сөз. Жоба барысында жауапкершілік жеке тұлға және жобаға қатысушы топтың мүшесі ретінде оқушыларға жүктеледі. Ең бастысы - жобаның құрылысы қандай болатынын және оны көрсету қандай түрде өтетінін мұғалім емес, оқушылар шешеді. (20)

«Жоба» деген сөздің өзі Еуропа тілдеріне латын тілдерінен еніп, «алға тасталған ой, алға шығып сөйлеуші» деген ой, яғни біздің жағдайымызда ортаға оқушы - оқытушы болып тақырып тасталады. Содан соң оқушылар өз ойларын алға шығып айтады. (20)

Жоба технологиясының психологиялық-педагогикалық негізі

Қазіргі уақытта «педагогикалық жаңа технология» мұғалімдердің педагогикалық жұмыстарының негізделген моделі болды. Дүние жүзі бойынша шетел тілін оқытудың тиімді жолдары мен жаңа әдістері іздестірілуде.

Зимняя И. А және Сахарова Т. Е: «Педагогикалық технология дегеніміз - педагогтардың жеке басының шығармашылық күш-қуатын өрістетуді қамтамасыз етуде қарым-қатынас іскерліктері мен кәсіби іскерліктерін жоғарылату болып табылады». (2)

Оқыту үрдісінде жаңа технологиялар қолдану ғылымға және тәжірибеге негізделген түрлі білім салаларын кең түрде игеруге, оларды іс жүзінде пайдаланғанда, аумағы кең, жаңа мәліметтер мен күнделікті іс-әрекеттегі ұсыныстарды іске асыруда аса пайдалы. Осыдан келе, әр түрлі оқыту технологияларын оқу мазмұны мен оқушылардың жас және психологиялық ерекшеліктеріне орай таңдап, тәжірибеде сынап қараудың маңызы зор. Қазіргі білім беру саласындағы оқытудың озық технологияларын меңгермейінше, сауатты, жан-жақты маман болу мүмкін емес, жаңа технологияны меңгеру интеллектуалдық, кәсіптік, адамгершілік, рухани жағынан өзін-өзі дамытуда, оқу-тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруда көмектеседі.

Оқытудың жаңа технологиясы мектепте оқу үрдісіне қажетті әдіс, тәсіл, амал, дидактикалық талап секілді психологиялық және педагогикалық іс-әрекеттердің жүйелі кешені ретінде пайдаланылады. Ол оқушылардың жүйелі кешені ретінде пайдаланылады. Ол оқушылардың тәртібіне, пәнге деген ынтасына, оқу іс-әрекетіне игі әсер етумен қатар, педагогиканы нақты ғылымға жақындатып, мұғалімдердің интеллектуалды шығармашылық қызметі болып табылатын педагогикалық іс-тәжіриебенің нәтижелігіне, жинақтылығына жақсы әсер ететіндей оқу тәрбие үрдісінің басты рөлін атақарады.

Былайша айтқанды, педагогикалық технология - оқу-тәрбие үрдісінің шығармашылықпен терең ойластырылған көптеген әдістердің үйлесімділігі арқылы оқыту мен тәрбиелеу тиімділігін қамтамасыз ететін білімінің құрамдас бөлігі болып табылады.

Шетел тілдерін арнайы пән ретінде оқыту білім беру және дамыту, жетілдіру потенциалын толық түрде жүзеге асыруды көздейді, сол арқылы оқушылардың тек өзін қоршаған әлемге деген көзқарасын байытып қана қоймай, олардың жалпы білім деңгейін артырып, дүние жүзі мәдениетіне есік ашуға болады. Шетел тілін оқыту арқылы оқушының өз мәдениетін терң түсінуіне, оның азаматтық, рухани және материалдық дамуына ықпал етуге болады.

Басқа халықтың ойлау, түйсіну және тұрмыс тіршіліктерінің ерекшеліктерімен танысу оқушылардың өзін қоршаған әлемнің көпжақты, сан-салалы екені жайында ұғымдары қалыптасуына септесе отырып, басқа әлеуметтік-мәдени бірлестік өкілдерімен сөйлесуге дайын, ашық-жарқын әрі шыдамдылықпен, байыппен қарым-қатынас жасай алатындай жеке бас қасиеттерін тәрбиелеуді, сонымен қатар мәдениетаралық қарым-қатынасқа үйретуді де көздейміз.

Шетел тілі пәні - тұлғалық, мәдени, кәсіби қалыптасуға үлкен мүмкіндіктер беретін пән. Сабақты ұйымдастыру проблемасы отандық, сонымен қатар, шетелдік әдебиеттерде аз жазылмаған. Ғалымдардың пайымдауынша, сабақтың нәтижелі болуы үшін қойылған оқу мақсатын шешуші дәріс алушылар тобын құру керек.

Сыныптық сабақ түрлеріне: фронтальдық, топтық, жұптық және жеке жұмыстар жатады.

Топтық және жұптық, бұл дәріс алушылардың ұжымдық оқу қызметі. Отандық педагогикалық ғылымда ұжымдық оқыту қызметіне толықтай анықтама берген Б. Ф. Ломов:

Ортақ мақсатқа жету үшін біріге әрекет жасау іскерлігі;
Өзара қойылатын талаптардың болуы;
Әр дәріс алушының өз жұмысына ортақ топтың жұмысы ретінде қаруы;
Өзініңі жетістіктерін және кемшіліктерін ортақ жұмыс нәтижесінен бағалау, сонымен қатар нәтижесіне қызығушылық білдіру;
Өзіне сын көзбен қарау іскерлігі. (3)

Үш немесе одан да көп адамнан тұратын топта ұжымдық оқу іс-әрекетінде дәріс алушылар әр түрлі қарым-қатынас жағдаяттарында бұрын соңды меңгерген білімдерін тасымалдап, өз сөзіне жаңа тілдік материалды белсенді түрде қосуға мүмкіндік алады. Оқыту, ұжымдық оқу қызметінде дәріс алушылардың қызығушылығы, қажеттіліктері және жеке психологиялық ерекшеліктері ескерілген жағдайда ғана тиімді болмақ. Осы жерде, әдіскер-психолог Қ. Б. Жарықбаев коммуникативтік сабақтардың психологиялық факторларына төмендегілерді жатқызады: а) дәріс алушыларға жеке тұлға ретінде құрметпен қарау; ә) әр қатысушының жұмысының қайталанбауын қадағалау; б) әр оқушының жеке тұлғалық автономиясын сақтау; в) тұлға аралық қарым-қатынасты жетілдіру. (4)

Дәстүрлі оқыту моделі дамушы, спонтанды, белсенді. Аутентті құрылған жаңа оқу моделімен алмастырылады. Оқу процесінің тиімділігі жобаға қатысушылардың барлығының тілдік қарым-қатынасқа белсенді түрде алушылардың қатарларымен бірігіп жұмыс істеуге деген қызығушылықтары артып, тиімді және нәтижелі қарым-қатынасқа деген талпыныстары пайда болды.

Ресей психологы А. А. Леонтьевтің айтуынша:

Дәріс алушының әлеуметік тәжірибені, яғни, білім, дағды және іскерлікті қалыптастыруға ат салысуы;
Дәріс алушыны еркін және креативті ойлауға қабілеттендіруі;
Дәріс алушының дүниеге көзқарасын қалыптастыру;

Дәріс алушының бойына тұлғалық қабілет пен сапалық жүйесін жетілдіретін: құлышыныс, рефлекция, жүйелі білімдер қалыптастыру қажет деген пікірмен толық келісеміз. Яғни, оқушы жоба технологиясымен жұмыс жасауда жан-жақты білімдер алады, еркін және сын тұрғысынан ойлайды, берілген тапсырманы орындауға деген ішкі құлшыныс (мотивация) пайда болады және тұлғалық қабілеттері жетіледі. (5)

Психологиялық көзқарас бойынша, жеке тұлғаға бағыттап оқытуда, «өз бетінше» танып білуі дайындығын ескеруіміз керек.

Жоба технологиясы бойынша өз бетінше танып білуге деген дайындығы екі аспектіден қаралады:

а) мотивациялық және интеллектуалды дайындық компоненттерінен тұратын психологиялық дайындық;

б) методикалық және лингвистикалық компоненттерінен тұратын қарым-қатынса дайындықтары.

Мотивациялық дайындық - бұл, дәріс алушының сабақта шетел тілінде сөйлеу қызметіне талпынысы. Млтивация проблемасымен айналысқан, зерттеп, оны қалыптастырудың жолдарын іздестірген психологтар мен педагогтардың пікірінше: «Жұмыс барысында өзара түсініспеушіліктердің болмауын алдын алу қажет», -деген. (5) Мотивацияны қалыптастыру - оқуға деген құлышыныстың пайда болуы. Сондықтан да, тілмен жұмыс істегенде, яғни, қарым-қатынасқа түскенде дәріс алушылардың коммуникативті жағдаятты жасап шығаруы интеллектуалды белсенділіктерін қалыптастыруы өте маңызды. (6)

Қазіргі психологияда шетел тілін меңгеру процесінде мотивация қажетті компонент ретінде оқу қызметінің ішкі құрылымына кіреді, яғни, мотивация - үйренудің қозғаушы күші болып табылады.

Шетел тілінде қарым-қатынас жасау процесінде салыстыру-болжау, жүйелендіру-нақтылау, дәлелдеу-қорытынды жасау алушының интеллектуалды дайындығы болып табылады.

Лингвистикалық дайындық бұл тілдік құралдармен қамтамасыз етілген деген мағынады болса, ал методикалық дайындық - меңгерген тілді қарым-қатынса жасау барысында тәсілдерді қолдана білу. (7)

Педагогикада дәріс алушылардың өзіндік жұмысы және қызметі деп ажыратылады. Педагогикалық көзқарас бойынша, бұл түсініктер бірдей емес, бірақ бір-біріне қатысы бар. Өзіндік жұмыс дәріс алушының шығармашылық қабілетін жетілдіруде үлкен үлес қосады. Осы орайда ол дәріс алушылардың шығармашылық өзбеттілігі көрінісі ретінде қаралады.

Ғалым Т. Иәжібаев «тіл үйренуге болатын пән емес, үйренуге қажетті пән», - деген болатын. Дәріс алушылардың танымдық белсенділіктері үш негізгі компонентті қосатын жүйелі білім болып табылады:

Мазмұнды жағы;
Оперативті жағы (түрлі іс-әрекеттер, дағды, іскерлік) ;
Нәтижелі жағы (білім, идея, көзқарастар мен өмірлік тәжірибелер, жаңа тұлғалық сапалар, танымдық белсенділікті жүзеге асыратын бірден бір шарт) .

Дәріс алушының қызметін белсенді етудің мақсаты тілдік материалды меңгеру тиімділігін жоғарылату жәгне олардың шығармашылық ойлауын жетілдіруге ат салысу. (8)

Қарым-қатынасты психологиялық тұрғыдан алып қарасақ, бұл коммуникативті тапсырмаларды шешу процесі. Бұл процесс өз кезегінде бірнеше кезеңге бөлінеді. Ол коммуникативті тапсырма негізінде бағытталады.

Қатысушылар тобының қарым-қатынсатағы психологиялық ерекшеліктерін анықтау үшін топтың анықтамасына тоқталайық. Психолог мамандардың баяндауы бойынша, «Топ - қоғамдағы адамдардың белгілі сипаттары мен ерекшеліктеріне орай бірлесіп атқаратын істеріне сәйкес бірлесуі болады. (9) Ал қатысушылар тобы психологтардың еңбегінде формальды топқа жатқызылады. Топта жетекшілікті өзіне алатын лидер болады. Лидер топтың алдына қойған мақсатына жетудің жолдары мен құралдарын жоспарлайды, топ мүшелері қоғамдық белсенділіктерін дамытады. Оған қоса топтың алдында үлкен мәні бар психологиялық үйлесімділікті атап өту керек. Себебі, психологиялық үйлесімділік - топ, ұжым мүшелері қасиеттерінің неғұрлым қолайлы үйлесімі, мұның өзі ортақ істің табысты болуын және әрбір адамның жұмыстан ләззат алуын қамтамасыз етеді.

Психолог А. А. Леонтьевтің (5) өзінің кітабында шетел психологтарының еңбектерін зерделей отырып, топтық қарым-қатынастағы әрбір қатысушының қызметін кең түсіндіреді. Топтық сөз қарым-қатынасында әрбір қатысушы әлеуметтік роль атқарады. Бұл рөлдерді ойнау үшін үш шарттың орындалуы талап етіледі. Біріншіден, берілген рөлді жетік білу керек, екіншіден, сол рөлге сәйкес құлшынысты көрсете білу керек, үшіншіден, рөлді орындауға қажетті дағдылар мен іскерліктерді көрсете білу керек.

Топтың құрамында топқа әсері бар екендігін автор бөліп айтады. 4-6 адамнан құралған топ аралас болса, дау болуы ықтимал, бірақ аралас топ мүшелерінің әрекеті кері әсер бере отырып, қарм-қатынсатың тиімділігін арттырады. (5)

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.