Ахмет Байтұрсынұлы аудармашы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Академиялық қазақ тілі
ОСӨЖ-1
Ұлт Ұстазы

Орындаған: Жахаева Жанель
Ақпараттық технологиялар және
инженерия мектебі
2-ші курс.
Тексерген: Ж.Т. Дәулетбекова

Алматы - 2022

Жоспар:

I Кіріспе. Рухани көсем.

II Негізгі бөлім. Ахмет Байтұрсынұлының қызметі.

2.1 Ахмет Байтұрсынұлының өмірбаяны.
2.1.1 Жастық шақ.
2.1.2 Алғашқы қадам.

2.2 Ахмет Байтұрсынұлының шығармалары.
2.2.1 Ахмет Байтұрсынұлының аудармалары, мысалдары, әдебиеттері.
2.2.2 Тіл ғылымының өкілі.

2.3 Ахмет Байтұрсынұлының қоғамдық-саяси қызметі.
2.3.1 Қазақ газетінің ұйымдастырушысы және редакторы.
2.3.2 Алаш Орданың басшысы.

III Қорытынды бөлім. Ел қамын ойлаған қайраткер.

I Кіріспе. Рухани көсем.
Қазақ тілі мен кітабын жазған, қазақ тілінің негізін жасап, қазақ мектебінің іргетасын қалаған алғашқы адам - Ахмет.
-- Сәбит Мұқанов[1]
ХХ ғасырдың басында қазақ халқының арасында ауқымды әлеуметтік-саяси өзгерістер, ауқымды рухани жаңғырулар болды. Ұлттық мәдениет пен әдебиеттің, білім мен ғылымның туын биікке көтеріп, халық санасына демократиялық идеяларды енгізіп, оны алға жетелеуге ұмтылған зиялы қауым қалыптасты. Халықтың санасын нұрландырған бұл топтың рухани жетекшісі Ахмет Байтұрсынұлы болды. Ол қазақ әдебиеті мен әдебиеттану ғылымының, тіл білімінің атасы, өзінен бұрынғы Шоқан, Ыбырай, Абайдың ағартушылық, демократиялық бағыттарын жалғастырған ұлы реформатор, өз заманындағы бүкіл зиялы қауымның көшбасшысы атанған.
Қазақстанда Ахмет Байтұрсыновты Ұлт ұстазы деп құрметтейді. Ол - қазақ ағартушы, тілтанушы, әдебиеттанушы, ақын, публицист, аудармашы, қоғам қайраткері.
Бұл жұмыстың басты мақсаты - Ахмет Байтұрсынұлының тұлғасы, өмір жолы туралы әңгімелеп, Ахмет Байтұрсынұлының қазақ халқының әдебиетіне, тарихына, ғылымына қосқан үлесін түсіндіру.
Реферат жұмысының міндеттері: Ахмет Байтұрсынұлының шығармашылық қызметіне талдау жасау, оның қазақ халқының тарихына қосқан үлесін бағалау, Байтұрсынұлының Қазақстан тарихындағы орнын анықтау.
II Негізгі бөлім. Ахмет Байтұрсынұлының қызметі.
2.1 Ахмет Байтұрсынұлының өмірбаяны.
2.1.1 Жастық шақ.
Тұтас буынның төлбасы, кешегі Абай, Ыбырай, Шоқан салған ағартушылық, демократтық бағытты ілгері жалғастырушы, ірі ғалым-тілші, әдебиет зерттеуші, тюрколог, дарынды-ақын аудармашы Ахмет Байтұрсынов қазіргі Қостанай облысы, Торғай өңіріндегі Сартүбек деген жерде, ел арасында беделді, қайратты кісі Шошақұлы Байтұрсын шаңырағында 1872 жылы 5-қыркүйекте дүниеге келген. Қалың қазақ ортасы, қаймағы бұзылмаған сахара тұрмысы табиғатынан дарынды туған баланың сезім дүниесін, ой әлемін тербеп толқытады. Әділетсіз өмірдің улы зары бала жүрегін он үшінде жаралайды. Оның ауылына полковник Яковлев бастаған полиция қызметкерлері келіп, ойран салса, Ахмет Байтұрсын Шошақұлының әкесі мен Ахметтің үш ағасы және табанды іздеушілер полковникті соққыға жыққан. Мұның арты дүние-мүлікті тартып алу, түрме, абақты, Сібірге он бес жылға жер аударылумен тынады[2].
Ахмет Байтұрсынұлы оқу-жазуды ауыл молдаларынан үйренген. Туыстары оны Торғай екі жылдық орыс-қазақ мектебіне берді. Ахмет Байтұрсынұлы оқуын бітіріп, білімін жалғастыру үшін Орынборға барып, ұстаз Ыбырай Алтынсарин негізін қалаған төрт жылдық мұғалімдер мектебіне түседі. Орынборда ол үлкен қаржылық қиындықтарды бастан өткерді, бірақ соған қарамастан мектепті 1895 жылы бітіреді.
2.1.2 Алғашқы қадам.
1895-1909 жылдары Ақтөбе, Қостанай, Қарқаралы уездеріндегі ауылдық болыс мектептерінде сабақ берді, өмір, тіршіліг күресіне араласады, әділет үшін күреседі, жуандарға, байларға қарсылық білдіреді, патшаның отаршылық саясатын айыптайды.
Ахмет Байтұрсынұлы Қостанай уезінде жұмыс істеп жүрген кезінде орманшы Иван Журавлевтің үйінде тұрып, қызы Александраға ғашық болады. Олар үйленді. Олардың некелері Қостанайда мұсылмандық жолмен қиылып, Александра Ивановна Журавлева аты-жөнін Бадрисафа Мұхаметсадыққызы Байтұрсынова деп өзгертті. Қостанайда тұрып, орыс-қазақ мектебінде мұғалім болып жұмыс істеген. Келесі жылы Омбыға, одан Қарқаралыға көшіп, 1909 жылға дейін сонда болады. Бірақ олардың балалары болмады.
Ауылдық, болыстық, кейін екі класты мектептерде ұстаз бола жүріп, 1901 жылдан бастап қолы бос кездерде өзі ізденіп, сан алуан кітаптар оқиды, әдебиетпен айналысады, оқу құралдарын жазады, аударма жасап, өлең - жыр шығарады, ауыз әдебиеті (фольклор) нұсқаларын жинайды. Оқыған, еркін мінезділігімен, батыл да ойшылдығымен ел ішінде бедел атағы өсе бастайды. Полиция тыңшыларының жаласымен күйе жағылып, губернатор Тройницкийдің жарлығы бойынша Қарқаралы екі класты училищесінің меңгерушісі Ахмет 1909 жылы шілденің 1-і күні Семей абақтысына алынып, сотсыз, үкімсіз, нақақтан-нақақ 8 ай бойы азап-қорлық көріп торығады, қинала жүріп ширайды, ақары күреске белді бекем буады. Бостандықты аңсаған, күреске шақырған өлеңдер жазады.
Оқыған, еркін мінезділігімен, батыл да ойшылдығымен ел ішінде бедел атағы өсе бастайды. Полиция тыңшыларының жаласымен күйе жағылып, губернатор Тройницкийдің жарлығы бойынша Қарқаралы екі класты училищесінің меңгерушісі Ахмет 1909 жылы шілденің 1-і күні Семей абақтысына алынып, сотсыз, үкімсіз, нақақтан-нақақ 8 ай бойы азап-қорлық көріп торығады, қинала жүріп ширайды, ақары күреске белді бекем буады. Бостандықты аңсаған, күреске шақырған өлеңдер жазады.
1910 жылы Дала өлкесі, Жетісу, Торғай облыстарында тұруға екі жыл тыйым салынып, түрмеден босатылады. Сол кезден бастап 1917 жылға дейін Орынборда полицияның бақылауында болды.
1929 жылы маусымда оның саяси қызметі есіне түсіп, НКВД тұтқындап, Міржақып Дулатовпен бірге тағы да патша заманындағыдай Қызылорда түрмесіне түсіп, Архангельск облысына жер аударылады. Ал әйелі мен асырап алған қызы Шолпанды Томскіге жібереді. 1934 жылы сол кезде Қызыл Крест комиссиясында жұмыс істеген Е.Пешкованың (Максим Горькийдің әйелі) өтініші бойынша Ахмет Байтұрсынұлы босатылды. Содан кейін ол отбасымен Алматыға оралып, кейін оның мұражай-үйіне айналған үйде тұрды[3, 223 - б]. 1937 жылы қазанда Ахмет Байтұрсынұлы тағы да тұтқындалып, екі айдан кейін 8 желтоқсанда НКВД үштігінің үкімімен халық жауы ретінде атылды.
2.2 Ахмет Байтұрсынұлының шығармалары.
2.2.1 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.