Ақша массасы және ақша базасы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

Павлодар қаласының №37 жалпы орта білім беру мектебі КММ

Бағыты: Экономикалық және әлеуметтік процестерді математикалық модельдеу
Тақырып: Ақша тарихы және оның қазіргі қалпы

Секция: Экономика

Орындаған: Шәріпай Мадина
11 Б сынып оқушысы
Жетекшісі: Муслимова Рыскул Сайлаубековна,
география пәнінің мұғалімі

Павлодар,2022

МАЗМҰНЫ

Кіріспе
I. Ақшаның тарихы
Ақшаның пайда болуы
Ақша түрлері

II. Ақшаның сипаттамасы
2.1. Ақша айналысының сипаттамасы
2.2. Ақша массасы және ақша базасы

III. Қазақстан Республикасындағы ақша жүйесі
3.1. Ақша жүйесі жөнінде түсінік
3.2. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі: қызметтері мен операциялары
3.3. Қазақстан Республикасындағы 1993 жылғы ақша реформасы және ұлттық валюта
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Эссе

Ақша қазіргі таңда адам үшін ең маңызды құрал болып табылады. Менің мақсатым оның тарихын, дамуын және де қазіргі таңда қалай жанданып жатқанын біліп, таныстыру. Егер біз ұлттық волютамыздың шығу тарихын білсек және оны дамытуға үлес қоссақ ата-бабалармызға деген құрметті көрсетеміз. Менің зерттеуім оның шығу тарихынан басталады.
Бұл жерде ақашының қысқаша тарихына тоқтала кетсем, алғашқы тарихи монеталар б.э.б Ертедегі Қытай мен Ертедегі Лидия мемлекетінде пайда болды. Ал біздің жерімізде б.з.б 3 ғасырларда Хуннулармен бастау алған. Олар ақша орнына күміс пышақ пайдаланған. Б.з.б 1 ғасырда алтын,күмістен тиындар жасала бастады. Оны көбіне салық жүйесінде және сауда жолында пайдаланған. Яғни, ақша ол көбінесе айырбас құралы немесе символы болып табылады. Ұлы Жібек жолы бастау алғаннан бастап әр ел адамы өздерінің тиын,монеталарымен түрлі заттар сатып алушы еді. Осы себептен Қытай жерінде көптеген тиын түрлері табылған болатын. 18 ғасырларда қағаз ақша қолданысқа пайдалана бастады. 1991 жылда Қазақстан өз егемендігін алады,бірақ бастапқы жылдары біз Ресей банкіне тәуелді болдық. 1992 жылы екінші жартысында Қазақстан Ресейден бет бұрып өз валютасын шығаруға ұйғарады. 1993 жылы алғаш Қазақстан Республикасының жаңа ақшасы шығарыла бастады. Ұлттық теңге арқылы біз өз тарихымызды көрсеттік. Себебі,алғаш қағаз ақшаларында ұлы зиялылармыздың бейнесі бейнеленген болатын. 2000 жылдан бастап ақша өзгеріске ұшырады. Ал қазіргі таңда электронды форматта қолдану өте тиімді саналады. Дербес карталрмен және телефондағы есепшот арқылы әртүрлі тауарды қолма-қол сатып алады. Қазіргі таңда және одан бұрын адамдар өмірге қажет заттарды алу үшін жұмыс жасап,ақша үшін қызмет ететін.
Бүгінгі күні міне, Қазақстан өз егемендігінің 30 жылдық мүшелтойын атаған кезеңде, біз ұлттық валютамыз теңге енгізгелі 29 жыл ішінде бүкіл өркениетті әлем секілді өзіміздің дербес экономикалық саясатымызды жүргізудеміз. Яғни, қазіргі таңда біз дербес саясатты жүргіземіз және біршама мезгіл өткеннен соң көртеген елдердің АҚШ долларына байланғаны секілді, біріңғай валютаға келуіміз ғажап емес.

Аннотация

Мақсаты:
Ақша тарихына шолу арқылы, ізденушінің ақша айналымы және Қазақстандағы ақша жүйесі туралы деректер арқылы Теңгеміздің 29 жылда ұшыраған өзгерістері арқылы Ұлттық даму қоры саясатының негізі қалануын дәлелдеу
Болжам:
Ақша ертеден адамзат пайда болуымен қатар өмір сүріп келеді. Ғасырлар бойы ақша өзгеріп отырған және бүгінде олардың жағдайы аяқталған, соңғы фраза болып табылмайды. Ақшаның қандай қалыпта қалыптасуы ортаға байланысты екенін дәлелдеу заман талабы. Отыз жыл егемендігімізде теңгеміздің айрықша дәрежеде тұрақталуына қандай саясат әсер еткендігін анықтап, оның негізін түсіндіру. Оқушылардың ақша тарихына шолу арқылы оның қолданылу мен айырбастау түрлерінің әр түрлілігіне деген танымдарын қалыптастыру.

Зерттеу кезеңдері:

І кезең: Ақшаның тарихы
Зерттеу нәтижесі. Ақшаның пайда болу тарихы мен ақшаның түрлері жайлы жазылған зерттеу мақалаларды бір жүйеге түсіру, конспект жасау.

ІІ кезең: Ақшаның сипаттамасы
Зерттеу нәтижесі. Ақша туралы деректердің мәні ашылып теория жүзінде зерделенген десекте, зерттеу жұмысының нәтижелерін мектептерде жүргізілетін экономика, сынып сағаттарында пайдалануға болады.

ІІІ кезең : Қазақстан республикасындағы ақша жүйесі
Зерттеу нәтижесі. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі қызметтері мен операцияларын зерттей келе, ҚР-дағы ақша реформасы мен ұлттық валюталарына шолу жасап, қазіргі жағдайымен салыстыру жүргізу.

Жұмыс нәтижесі: Ақша тарихы мен оның қалпы өзгерістер мен жаһандық құзыреттілік көкжиегінде құбылмалы екендігіне көз жеткіздік. Оқушылардың нарықтық экономикаға деген ой-өрістерін, қолдану аясын жете білуімен байланысты мүмкіндігін дамыту және іскерлік, кәсіпкерлік түсініктерін кеңейту.

Қорытынды: Ақша тарихына талдау жасау әрекеттері арқылы оқушыларды ақшаны қолдануға, оқушы бойындағы іскерлік, кәсіпкерлік дағдыларын өмірде қалыптастыра алады.

Тема научного проекта: "История денег и их современное состояние

Аннотация

Цель: через Обзор истории денег, через данные соискателя о денежном обороте и денежной системе в Казахстане доказать, что за 28 лет была заложена основа политики Национального фонда развития

Гипотеза: деньги давно сосуществуют с появлением человечества. Деньги менялись веками, и сегодня их состояние не является окончательной фразой. Доказать, в какой форме формируются деньги, зависит от среды. Определить, какая политика оказала влияние на стабилизацию тенге в исключительной степени за тридцать лет нашего суверенитета, и объяснить ее основы. Формирование у учащихся представлений о многообразии видов использования и обмена денег через обзор их истории.

Этапы исследования:

I этап: составление конспекта, систематизация исследовательских статей, написанных о деньгах.

II этап: анализ оборотной стороны денег.
ІІІ этап: Денежная система Республики Казахстан.
Результат исследования, исследование сотрудников и операций Национального Банка Республики Казахстан, обзор денежной реформы и национальных валют в Республике Казахстан и сравнение их с текущей ситуацией.

Результаты исследования. Результаты исследовательской работы можно использовать на уроках экономики, проводимых в школах.

Результат работы: мы убедились в том, что история денег и ее состояние колеблются на горизонте перемен и глобальных компетенций.

Вывод: посредством действий по анализу истории денег ученик может сформировать навык использования денег в жизни.

The topic of the scientific project: "The history of money and its current state"

Annotation

Objective: through a review of the history of money, through the applicant's data on the money turnover and the monetary system in Kazakhstan, to prove that the basis of the policy of the "National Development Fund" has been laid for 28 years

Hypothesis: money has long coexisted with the appearance of humanity. Money has been changing for centuries, and today its condition is not the final phrase. To prove in what form money is formed depends on the environment. To determine which policy has had an impact on the stabilization of the tenge to an exceptional extent over the thirty years of our sovereignty, and explain its foundations. Formation of students ' ideas about the variety of types of use and exchange of money through a review of their history.

Stages of the study:

Stage I: preparation of a summary, systematization of research articles written about money.

Stage II: analysis of the reverse side of money.

Stage III: Monetary system of the Republic of Kazakhstan.
Research result, researching the employees and operations of the National Bank of the Republic of Kazakhstan, reviewing the monetary reform and national currencies in the Republic of Kazakhstan and comparing them with the current situation.

The results of the study. The results of the research work can be used in economics lessons held in schools.

The result of the work: we were convinced that the history of money and its state fluctuate on the horizon of changes and global comp

№37 ЖОМ коммуналдық мемлекеттік мекемесінің 11 Б сынып оқушысы нің Ақша тарихы және оның қәзіргі қалпы атты ғылыми зерттеу
жұмысы жайлы

К Ү Н Д Е Л І Г І
(2022 жыл)

№
Атқаратын жұмыс тізімі
Мерзімі
Жетек-ші қолы
Нәтижесі
1
Ғылыми жұмыстың тақырыбын айқындау мақсатында ғылыми жетекшімен кеңесу, пікірлесу
Қаңтар -ақпан,
2022 ж.

Ақша тарихы және оның қәзіргі қалпызерттеудің тақырыбы болып бекітілді.
2
Ғылыми жетекшімен үнемі кеңесе отырып, зерттеу жұмыстарын жүргізу.
Наурыз-сәуір 2022 ж.

Жұмыстың мақсатымен, міндетімен таныстым. Орындау барысы туралы мағлұмат беріп, пайдаланатын әдебиеттерді көрсетіп берді.
3
Зерттеу тақырыбы негізінде интернет, баспа материалдарымен танысып, олардың ішінен қажеттілерін іріктеу

мамыр-тамыз
2022 ж.

Берілген материалдармен танысып, өзіме қажетті мағлұматты алдым.
4
Ғылыми жетекшіден кеңес алу
қыркүйек-қазан
2022 ж.

Қажетті материалдарды жинақтап, саралап-жүйеледім.

Кіріспе

Зерттеудің өзектілігі. Ақша тарихына шолу арқылы, ізденушінің ақша айналымы және Қазақстандағы ақша жүйесі туралы деректер арқылы Теңгеміздің 29 жылда ұшыраған өзгерістері арқылы Ұлттық даму қоры саясатының негізі қалануын дәлелдеу.
Ұлттық валютамызмыз, яғни теңгеміздің пайда болуы, оның бар болуы Қазақстан Республикамыздың тәуелсіз республика екендігінің тағы бір дәлелі болып табылады. Ұлттық теңгеміздің пайда болу тарихын білу ол әр қазақстандық азаматқа тән. Себебі, теңге біздің қазіргі өміріміздің басты айналым көзіне айналды. Ұлттық теңгеміздің тарихы туралы, оның қалай өмірге келгені, қалай пайда болғаны туралы терең танып білу - біздің азаматтық патриоттық борышымыз деп білеміз.
Зерттеу мақсаты: халқымыздың тұңғыш ұлттық валютасының пайда болу тарихын, оның даму жолдарын және де теңгеміздің келешегін толық қанды зерттеп, танып білу.
Жобаның міндеттері:
- Тақырып бойынша әдебиетке талдау жасау;
- Теңгенің қалай және қашан пайда болғанын айқындау;
- Ұлттық валютаны енгізу туралы шыққан жарлықты тану;
- Оның қолданыстағы маңызын танып білу;
- Теңгенің алдағы болашағын зерттеу.
Жұмыстың жаңашылдығы: Теңгенің алғашқы түрлері мен олардың атаулары тереңінен танытылды. Ұлттық нышанымыз теңгенің тәуелсіздігіміздің нышаны ретінде орны айқындалды.
Жұмыстың тәжірибелік маңыздылығы: зерттеу нәтижесінде жинақталған материалдар болашақта ұлттық нышанымыз теңге туралы әрі қарай зерттеп, зерделеймін деушіге пайдалы нұсқа, сондай-ақ мектептің әдебиеттану пәндерінен эллективті курстардың бағдарламасына енгізуге болады.
Зерттеу әдістері: Теңге тарихы туралы баспасөз материалдарымен танысу, естеліктер жинау, ғылыми ізденіс, зерттеу, тарихи деректер жинау.
Зерттеу жұмысының ғылыми болжамы: Егер біз ұлттық нышанымыз теңгенің пайда болу және тарих бойында даму кезеңдерін терең танып білетін болсақ, онда, онда жас ұрпақтың бойында ата-бабаларымыздың атқарған істеріне, тарихымыз бен мәдениетімізге деген құрметтері артып, таным қабілеттері арта түсер еді.

Зерттеу бөлімі

1.1. Ақшаның пайда болуы
Ақшаның өндіргіш күштер мен тауар қатынастарының бір шама жоғары дамуы нәтижесінде пайда болғандығы ертеректен бізге белгілі. Ақшаның жаратылысының зерттегендегі басты анық болғаны, ол оның тауарлы шығу тегіне байланыстылығын көрсетеді. Тауар сатуға немесе айырбастауға арналған еңбек өнімі. Осы еңбек өнімінің тауарға айналуы ақшаның пайда болуының объективтік алғы шарттарын туғызады.
Ақша ежелгі заманда пайда болды. Олар тауар өндірісінің дамуындағы бірден-бір шарт және өнім болып табылады. Тауар - бұл сату немесе айырбастау үшін жасалынған еңбек өнімі. Адам еңбегінің өнімі - зат, оны тудыра отырып, тауар формасын қабылдайды. Заттардың тауарға айналуы ақшаның пайда болуындағы объективті алғышарттарды құрайды. Бырақ кез-келген зат тауар бола алмайды. Егер (нақты еңбнкпен белгіленген) тұтыну құны өз сатып алушысын таппаса немесе қоғам тарапынан мойындалмаса, онда оны дайындауға кеткен уақыттың рәсуа болғаны; мұндай бұйым тауарлық формаға ие емес, өйткені оның қоғамға қажеті шамалы. Сондықтаңда әрбір тауар Қажетті тұтыну құнын алу құралы бола отырып, өзінің өндірушісіне қатынасы бойынша айырбас құны ретінде көрінеді.
Айырбас құн тауарлардың өзінен бөлініп шыққан және олармен бірге өз бетінше өмір сүретін тауар, ол ақша. Нақты және абстракты еңбектің, жеке және қоғамдық еңбектің бөлінісі, тұтыну құны мен құнның арасында тауар табиғатына байланысты болатын қайшылықтар айырбас құнның әр түрлі формаларын туғызды. Айырбас - бұл бір тауар өндірушіден, екінші біруіне жүретін тауардың қозғалысын білдіреді. Мұнда тауарлардың баламалылығын (мал=бидай=балта), яғни, тауардың түріне, сапасына, формасына және тағайындалуынабайланысты өлшенуін талап етеді. Сонымен қатар, әр түрлі тауарлардың бір біріне өлшеуіне ортақ негіз болуы қажет.
Мұндай негізге тауарлардың құны, демек тауар өндірісі процесінде жұмсалатын және сол затқа айналып отырған қоғамдық еңбек жатады. Тек қоғамдық еңбек қана тауарларды өлшенетін жасайды. Нарықта бұл тауарды екінші бір таурға айырбастаудың өзі бұл тауарларға еңбектің шығындалғандығын, яғни екі тауардыңда құнының барлығын көрсетеді. Осыған байланысты жекелеген тауарларды өндіруге жұмсалған еңбек әр түрлі болып, нәтижесінде олардың құндары да бірдей болмайды. Сөйтіп, қоғамдық еңбекті немесе құнды сандық жағынан өлшеу қажеттігі туындап, айырбас құнның(1 мал=1 қап бидайға)ұғымы туындайды.
Айырбас құны - бұл тауардың басқа да бір тауарға белгілі сәйкестікте айырбасталу қабілетін білдіреді.
Натурал шаруашылық тұсында өнім тек өндірушінің және оның жан-ұясының қажетін қанағаттандырғандықтан да, ол тұтыну құны қасиетіне ие болды. Тауар өндірісі тұсында өндірушіні өз өнімін айырбастау үшін, бірінші кезекте құны, содан кейін оның тұтыну құны қызықтырды. Егер таурдың тұтыну құны болмаса, яғни оны ешкім қажет етпесе, онда оны айырбастау мүмкін емес. Демек, айыпбасқа арналмаған тауардың өндіруші үшін тұтыну құны болса жнткілікті. Ал, егер де тауар айырбасқа арналған болса, онда, оның өндіруші үшін айырбас құны мен сатып алушы үшін тұтыну құны болуға тиіс.
Әрбір ерекше тауар міндетті түрде тұтыну құны ретінде көрінеді. Оның құны жасырын түрде болады және осы тауар формасының нақты қарама-қарсы жақтары бола отырып, айырбас процесінде бір-бірін табады және бір-біріне ауысады.
Ғалым-экономистердің арасында алтынның ақшалай тауар ретіндегі ролі туралы әр түрлі көзқарас бар. Біреулер алтынның демонетизациялануы аяқталып, ол жалпыға бірдей эквивалент және ақша қызметтерін атқару ролін орындауды толығымен тоқтатты дейді. Құнның ақшалай формасынан жалпылама немесе жайылыңқы формасына қайтып келді. Несие ақшалар жалпыға бірдей эквивалент ретінде жүрді. Алтын, ақшаның классикалық қызметтерін атқаруды жалғастыруда дейді екінші біреулер. Ал, енді үшінші біреулер алтынның жартылай демонетизациялануы жалғасуда және ол жалпыға бірдей эквивалент ролін орындаушы, ерекше тауар ретіндегі өзінің қасиеттерін сақтап қалды дейді.
Жекелеген елдердің ішінде алтынның айналысы жоқ. Төлем айналысы жоқ.Төлем, айналыс және қорлану құралы болып, алтын белгілері - қағаз және несие ақшалар қызмет атқарады. Бірақта алтын дүниежүзілік ақша болып қалып отыр десек, онда ол жалпыға бірдей эквивалентті білдіреді.
1.2. Ақша түрлері
Ақша өзінің дамуы барысында екі түрге бөлінеді: нағыз ақшалар (толық бағалы) және құндық белгілері (толық бағалы емес) ақшалар. Нағыз ақшалар - бұл наминалдық оны байындауға кеткен нақты құнымен сәйкес келетін металл ақшаларды білдіреді.
Мұндағы металл ақшалар мыстан, күмістен және алтыннан жасалады. Металл ақшалардың монета түріндегі формасы - бұл олардың соңғы формасы болып табылады.
Алғашқы монеталар VII ғасырда б.э.б. Ертедегі Қытайда және Ертедегі Лидия мемлекетінде пайда болуы IX - X ғғ. жатады. Бастапқы кездері айналыста алтын монеталармен қатар, күміс монеталар қоса жүреді.
Нағыз ақшаның орынбасарлары (құндық белгілері) - номиналдық құны нақты құнынан, яғни олардың өндірісіне кеткен қоғамдық еңбектен жоғары болып келетін ақшаларды білдіреді.
Оған мыналар жатады:
құнның металлдық белгілері - арзан бағалы металлдардан жасалған ұсақ монеталар, мысалға жез, алюминий т.б. монеталар;
құнның қағаздан жасалған белгілері. Құнның қағаздай белгілері екіге бөлінеді: қағаз ақшаларға және несиелік ақшаларға.
Қағаз ақшалар - бұл нағыз ақшалардың өкілдері болып табылады. Тарихта олар айналыста жүрген алтын және күміс монеталардың орынбасарлары ретінде пайда болған. Бұл қағаз ақшалардың айналыста жүруінің объективті мүмкіндігі, олардың айналыс құралы қызметін атқару ерекшеліктеріне байланысты болды.
Металл ақшалардың қағаз ақшаға ауысуының мынадай өзіндік себептері болған:
металл ақшалардың тасымалдап алып жүру қолайсыздығы;
металл ақшалардың мемлекеттік билік органдарының жасаған әрекетінің нәтижесінде, яғни қазынаға қосымша табыс алу мақсатында металлдық құрамын төмендетуі барысында бүлінуі;
бағалы металлдарды өндірудің қағаз ақшаларды шығаруға қарағанда өте қымбатқа түсуі;
эмиссиондық табыс (шығарылған ақшалардың номиналдық құны мен олардың құны арасындағы айырма) алу мақсатында қазынаның қағаз ақщаларды шығаруы;
қате бюдждет тапшылығын жабу мақсатында қағаз ақшалардың шығарылуы.

Тарихи ақшалар

Жеке ақша

Темір ақашалар
)
алтын, күміс
(

Құңды белгілері

Қазынашылық билеттер

Ақша жүйесіне ақша ұйымдастыру

Ақша жүйесінде ұйымның болмауы

Биметаллизм

Монометаллизм

Кредиттік және қағаз ақша айналымы жүйесі

Қағаз
ақша

Кредиттік ақшалар

Банкноты

Векселдер

Электр
Ондық ақшалар
и пластикалық карталар

Чектер

ІІ. Ақшаның сипаттамасы

2.1. Ақша айналысының сипаттамасы
Қайта кезеңіне дейін "ақша айналымы" мен "ақша айналысы"үғымдары арасында айтарлықтай шек қойылатын. Ақша айналысы - шаруашылықтағы тауарларды өткізуге, сондай-ақ тауарлы емес төлемдерді және есеп айырысуларды жүзеге асыруға қызмет ететін қолма-қол және қолма-қолсыз ақша формаларындағы ақшалардың қозғалысы. Яғни ақша айналасы деп қолма-қол ақшаның қозғалысы танылды. Ал ақша айналым ұғымы одан кең мағынада бергендіктен ол қолма-қолсыз тұрғындардың ақшалай табыстарының
бөлінуін қарастырса, қолма-қолсыз ақша өндіріс қаражаттарының бөлінуін қарастырады.
Ақша айналысының объективті негізі - тауар өндірісі мен тауар айналысы болып табылады. Тауар өндірісі тұсында тауарлар әлемі: тауар және ақша бөліне отырып, олардың арасында өзара қарама-қайшылықтар туады. Қоғамдық еңбек бөлінісінің теңдеуіне және жалпы ұлттық және дүниежүзілік нарықтардың қалыптасуымен байланысты капитализм тұсында ақша айналысы ары қарай дами түседі. Сонымен ақша, капитализм айналымына қызмет ете отырып, барлық жиыптық қоғамдық өнім айналысы мен айырбасына дәнекер болады.
Құн формасының өзгеріп отыруы, яғни тауардың ақшаға және ақшаның жаңа тауар сатып алу үшін қолдануы, ақшаның әрдайым қозғалыста, яғни айналыста болуына мүмкіндік жасайды.
Бірақ ақша айналысы тауар айналысын қайталап қоймайды. Бұл екі процесс бір-бірінен жекешеленіп жүреді. Тауарлар, оларды сатып алғаннан кейін, айналыстан шығады және тұтынылады. Ал ақша айналыста әрқашан жүреді.
Айналыста жүре отырып ақша әрі айналыс құралы, әрі төлем құралы функцияларын атқарады. Сонымен, тауарды сатудан түскен ақша қарызды өтеуге жұмсалуы мұмкін. Өз кезегінде, қарызды төлеуге түскен ақшалар тауарлар алу ұшін қолданылуы мүмкін.
Жалпы ақша айналысының көлемі тауар бағаларының соммасынан әрдаым артық болады. Ақшаның тек сату-сатып алумен шектелмейтіні түсіндіріледі. Ақша еңбекақы, зейнетақы, стипендия төлеу үшін, бюджетке төлемдер аудару үшін, бакнтен қарыз алу үшін және т.б. мақсаттар үшін қолданылады.
Ақшаның қолма-қол және қолма-қолсыз формаларының көмегімен тауар айналысы, сондай-ақ несиелік және жалған капиталдың қозғалысы жүзеге асырылады.
Ақша айналысының құрылымына қолма-қол ақшалар айналысы мен қолма-қолсыз ақшалар айналысы кіреді.
Қолма-қол ақшалар айналысы нақты ақшалар қозғалысын білдіреді. Оған банкноталар, монеталар және қағаз ақшалар (қазыналық билеттер) қызмет етеді. Ақша айналысын реттеудің маңызды элементі - қолиа-қол ақшаның қолдану аясын азайту болып келеді. Бұл мәселе біздің елімізде кәсіпорындар арасындағы есеп айырысуларда қолма-қолақшаның қолдануын шектеу, есеп айырылысу чектерін ендіру арқылы ғана шешіледі.
Құн заңы және оның айналыс аясында пайда болу формасы, яғни ақша айналысының заңы тауар-ақша қатынастары қалыптасқан барлық қоғамдық формацияға тән болып келеді. Құн формаларының дамуына талдау жасай отырып, К. Маркс ақша айналысының заңын ашқан болатын.
Оның пікірінше, ақша айналысының заңының мәні ақшаның айналыс қызметін атқаруға қажетті ақша саны, сатылатын таурлар бағасы ақша айналысының жылдамдығына қатынасын білдіреді. Ақша айналысының заңы айналыстағы жүрген тауарлар мен олардың бағасының деңгейі мен ақша айналысының жылдамдығы арасындағы экономикалық тәуелділікті бейнелейді.
Ақша айналысы заңы - тауарлар айналысы үшін қажетті ақшалардың санын анықтайды

Тауарлардың бағаларының сомасы
Ата =
Ақша айналымының саны

Бұл жерде бір айта кететіні, ақшаның төлем құралы қызметін атқаруымен байланысты бұл формула да нақтылануды талап етуде.
Айналысқа қажетті ақша санын мынадай бейнелеуге болады:
СТБ - НТБ + МТС - ӨТС
АҚ =
АОС
мұндағы А - айналысқа қажетті ақша саны;
Стб - сатылатын тауарлар бағасының сомасы;
Нтб - несиеге сатылған тауарлар бағаларының сомасы;
Мтс - міндеттемеоер бойынша төлемдер сомасы;
Өтс - өзара өтелетін төлемдер сомасы;
Аос - айналыс және төлем құралы ретіндегі ақша айналымының орташа саны.
Осындай жағдайларда айналысқа қажетті ақша санына өндірістің дамуының шарттарына тәуелді болып келетін әр алуан факторлар ықпал етеді. Оның біріне айналыстағы тауарлар санының өзгерісі жатады. Сонлай-ақ шаруашылықтағы ақшаға деген қажеттілік тауарлар және көрсетілген қызметтер бағаларының деңгейіне байланысты да анықталады.
Айналысқа қажетті ақша санына мыналар кері ықпал етеді:
несиенің даму дәрежесіне, себебі қаншалықты тауарлардың басым бөлігі несиеге сатылса, соғұрлым айналысқа аз мөлшерде ақша қажет етіледі;
қолма-қолсыз есеп айырысудың дамуы;
ақша айналысының жылдамдығы.
Металл ақша айналысы тұсында айналыстағы ақша саны ақшаның қазына жинау құралы қызметінің көмегімен реттеліп отырды. Егер ақшаға деген қажеттілік қысқарса, онда айналыстағы артық ақша (алтын монета) айналыста қазынаға кетіп, ал егер ақшаға деген қажеттілік үлғайса, онда айналысқа қажеттілік ұлғайса, онда айналысқа қажетті мөлшердегі ақша қазынадан айналысқа шығарылып отырады.
Егер де айналысқа алтынға ауыстырылмайтын банкноттар немесе қағаз ақшалар (қазыналық билеттер) қызмет етсе, онда бұл жағдайда қолма-қол ақшалар айналысы қағаз ақшалар айналысының заңына сәйкес жүргізіледі.
Ақша айналысын қолдап отыру шарттары мен заңдары мынадай екі фактордың өзара ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.