Бұқаралық ақпарат құралдарының аудиториясына салалық анализ жүргізу
«ТҰРАН» УНИВЕРСИТЕТІ» МЕКЕМЕСІ
Тұртай Аяулым Қамбарбекқызы
Райымбаева Гүлманат Қайратқызы
Мергенбаева Роза Досболқызы
«Журналистиканың психологиялық әсері:
аудиторияның жағымды (жағымсыз) фонын қалыптастыру»
ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА
Мамандығы: 5В050400 - «Журналистика»
Алматы 2022
«ТҰРАН» УНИВЕРСИТЕТІ» МЕКЕМЕСІ
«Журналистика және аударма ісі» кафедрасы
«Қорғауға жіберілді»
Кафедра меңгерушісі
А. С. Бузело
« » 2022 ж.
ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА
Тақырыбы: «Журналистиканың психологиялық әсері:
аудиторияның жағымды (жағымсыз) фонын қалыптастыру»
Мамандығы: 5В050400 - «Журналистика»
Орындаған: Тұртай Аяулым Қамбарбекқызы
Райымбаева Гүлманат Қайратқызы
Мергенбаева Роза Досболқызы
Ғылыми жетекші: Мухаметкалиева Сания Жанарбековна
Алматы 2022
«ТҰРАН» УНИВЕРСИТЕТІ» МЕКЕМЕСІ
«Журналистика және аударма ісі» кафедрасы
Диплом жобасын орындауға арналған
ТАПСЫРМА
Студент Тұртай Аяулым Қамбарбекқызы
Райымбаева Гүлманат Қайратқызы
Мергенбаева Роза Досболқызы
181(4) -2 топ 5В050400 - «Журналистика» мамандығы
Жобаның тақырыбы: ««Журналистиканың психологиялық әсері:
аудиторияның жағымды (жағымсыз) фонын қалыптастыру»
№377 от «18» қазан 2021 ж. ЖОО бұйрығымен бекітілді.
«11» мамыр 2022 ж. аяқталған жобаны тапсыру мерзімі.
Жобаның мәліметтері: жоба кіріспеден, негізгі бөлім, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады, көлемі 50 бет.
Диплом жобасына қатысты мәселелердің тізімі немесе диплом жобасының қысқаша мазмұны: Журналистика мен психология бағыты жаңа медианың ерекшеліктерін көрсетуге және екеуінің қосарласа дамуына тиімді бірден-бір құрал болып табылады. Дипломдық жобада адамның жай-күйін зерртей жүріп, сапалы ақпарат берудің тәсілдері көрсетіледі.
Ұсынылатын негізгі әдебиеттер:
- Журналист: социологические и социопсихологические исследования / Под ред. Л. Г. Свитич, А. А. Ширяевой. - М. : МГУ, 1994. -185с.
- Кузин В. И. Психологическая культура журналиста. - СПб., 2001. -150с.
- Лазутина В. Г. Основы творческой деятельности журналиста. - М., 2001. -200с.
Жобаның бөлімдеріне қатысты кеңестер
Тапсырманың берілген мерзімі: 20. 09. 2021 ж.
Кафедра меңгерушісі /Бузело А. С.
Жобаның жетекшісі /Мухаметкалиева С. Ж.
Тапсырманың орындалуын қабылдадым
студент / Райымбаева Г. Қ.
/ Тұртай А. Қ.
/ Мергенбаева Р. Д.
Диплом жұмысын жазудың кестесі
Тапсырманың берілген күні: 20. 09. 2021 ж.
Кафедра меңгерушісі /Бузело А. С.
Жобаның жетекшісі /Мухаметкалиева С. Ж.
Тапсырманың орындалуын қабылдадым
студент / Райымбаева Г. Қ.
/ Тұртай А. Қ.
/ Мергенбаева Р. Д.
Бөлімдердің атауы,
қарастырылатын мәселелердің тізімі
ҚҰРЫЛЫМЫ
КІРІСПЕ
І ЖУРНАЛИСТИКА ПСИХОЛОГИЯСЫ: АУДИТОРИЯ ЖӘНЕ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС
1. 1 Журналистика психологиясы ғылым ретінде
1. 2 БАҚ-ның мақсатты аудиторияға әсер етуші жасырын құралдары
ІІ ЖУРНАЛИСТИКА ҚЫЗМЕТІНДЕГІ АУДИТОРИЯНЫҢ МАҢЫЗЫ МЕН РӨЛІ
2. 1 Радио аудиториясының табиғаты мен ерекшеліктері
2. 2 Аудиторияны зерттеудің әдіс-тәсілдері мен пішіндері
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
КІРІСПЕ
Дипломдық жобаның өзектілігі. Журналистика психологиясының қалыптасуы барысында оның iшкi өзiн-өзі анықтау мәселелері өзекті болып отыр. Бұл зерттеу пәнінің өзін анықтаумен ғана емес, осы ғылымды тұтас және сонымен бiрге ғылыми бiлiмнiң жеткілікті сараланған жүйесі ретінде түсінумен де, оның мәртебесін аныктаумен де байланысты.
Журналистика психологиясы дегенiмiз не? Журналистика психологиясының мәртебесi ретінде оның журналистика туралы баска ғылымдардың қатарында тұрған жай-күйінің сипаттамасын түсінуге негіз бар. Баска ғылымдардың қатарында журналистика психологиясының орны мынадай көзқараспен талдануы мүмкін:
- оның байланыс сипатын және зерттеу саласы мен пәні бойынша журналистика туралы баска пәндермен жанасу шекарасын анықтау;
- баска пәндермен өзара iс-қимылдағы рөлдердi бөлу;
- журналистика психологиясы басқа ғылымдардың методологиясына сүйенетінін немесе олар үшін әдіснамалық негіз болып табылатынын анықтау.
Иә, ол қандай да бiр ғылымдардың еншілес бiлiмi немесе жаңа пәндерді өзі шығаруға қабiлеттi өнiм болып табыла ма; ол журналистика психологиясынан баска ешкімге тиесiлi кандай да бiр ғылымнын бiр бөлігi болып табылады ма немесе өзінің дербес зерттеу пәні бар ма?
Зерттеушілердің пікірінше, журналистика психологиясы пәнаралық ғылым болып табылады. Түрлі ғылыми пәндердiң журналистикасын зерттеуге қызығушылык оның кең техникалык мумкіндіктерімен анықталады. Мәселен, журналистика философиясы массмедиада материяның атрибутивтік касиеттерiнiң бiрi, ол әлемнің материалдық бiрлiгiмен, демек, кұбылыстар мен шындык процестерінің өзара тәуелділігімен байланысты. Журналистиканың әлеуметтануы журналистиканың қоғамдық аспектiлерiн зерттейді, БАҚ тың коғамдык нормалар, мәдени құндылықтар мен мiнез-құлықтың әлеуметтік тәсілдері сиякты маңызына ерекше көңіл бөледi. Журналистика политологиясы саяси, құқықтық, экономикалык мәселелерді қарастырады және коммуникациялар мен БАҚ-тың «саясатына» басты назар аударады. Лингвистика журналистиканы зерттей отырып, мәтіндерді талдайды, медиа бағдарламалардың түсінігін және түсiнiгiн зерттейді. Медиа білім беру педагогикасы ең алдымен оқыту және тәрбиелеу мәселелерін БАҚ арқылы зерттейді. Журналистика психологиясы медиа жеткізу мәселелерiне көп көңіл бөледі.
Психологияның зерттеу пәні - адам психикасындағы психикалық процестер және олардан туындайтын жеке мінез-құлық. Демек, журналистика психологиясының пәні бұқаралық ақпарат құралдары өнімі - бұқаралық ақпараттарды жасауға, таратуға және тұтынуға тікелей қатысатын адамның психикасындағы мінез-құлық пен психикалық процестермен шектеледі.
Ал Журналистика психологиясын зерттей отырып, біз: журналистің тұлға және кәсіби тұлға ретіндегі психикасының қызмет ету заңдылықтарымен танысамыз; журналистік қызмет пен шығармашылықтың психологиясын, журналистік қызмет процесіндегі тұлға аралық және топ аралық өзара әрекеттесу ерекшеліктерін қарастырамыз; журналистер мен бұқаралық ақпарат құралдарының аудиторияның санасы мен мінез-құлқына ықпал ету формалары мен әдістерін бөліп көрсетеміз; журналистер мен аудиторияны психологиялық қорғаудың нысандары мен әдістеріне талдау жасаймыз.
Дипломдық жобаның нысаны. БАҚ аудиториясы, яғни басылым оқырмандары, экранның телекөрермендері, радионың тыңдармандары. Журналистің аудиториямен арақатынасындағы шеберліктің жолдары.
Дипломдық жобаның мақсаты. Журналистика психологиясын тұтас бір ғылым ретінде ашып, оның аудиториямен қарым-қатынасына көрсету. Бұқаралық ақпарат құралдырының аудиторияға жағымды яки жағымсыз қалдырушы факторларына сараптама жасалу тиіс(Радио мысалында) .
Дипломдық жобаның міндеттері:
- Журналистика психологиясы ұғымына анықтама беру;
- Бұқаралық ақпарат құралдарының аудиториясына салалық анализ жүргізу;
- Аудиторияның медиаға әсер етуші функциясын тізбектеу;
- Аудиторияға жағымды және жағымсыз әсер етуші факторларды жіктеу;
- Радио аудиториясының табиғатын ашып көрсету;
- Радио аудиториясының ерекшеліктеріне отандық радиоарналардың мысалында сараптама жасау;
- Аудиторияны зерттеудің әдіс-тәсілдері мен пішіндерін анықтау;
Дипломдық жобаның әдіс-тәсілдері. Зерттеу жұмысында материалды жаппай жинақтау, сұрыптау, байқау, жүйелеу, талдау әдіс-тәсілдері орын алды. Көрсетілген әрбір әдіс көзделген мақсатқа жету үшін зерттеудің белгілі бір кезеңдерінде қолданылады.
Дипломдық жобаның ғылыми жаңалығы. Төртінші билік саналатын бұқаралық ақпарат құралдарының мақсатты аудиториясын зерттейтін арнайы ғылымның жоқтығы және одан бөлек зерттеу еңбектерінің аздығы жұмыстың ғылыми жаңалығын көрсетеді. Журналистика және психология ұғымы ұштасып, ақпарат алушы аудиторияның психологиялық толғанысын тануда « журналистика психологиясы» деп алатын жеке дара ғылымның қалыптасуына үлес қосады. Журналистика аудиториясына жан-жқты зерттеу жүргізген бұл жұмыс БАҚ аудиториясына материал ұсынушы журналистерге, осы мамандық студенттеріне және өзге де қалам тербеуші тұлғаларға аудиторияға жағымды яки жағымсыз әсер етуші факторларды түсініп-білуге нұсқаулық бола алды.
Дипломдық жобаның теориялық-әдіснамалық негіздері. Журналистиканың ақпарат таратудағы психологиялық әсерін зерттеуде шетелдік зерттеушілердің еңбектері мен тұжырымдары алғышарт болды. Атап айтсақ, Т. Адорно, М. Хорнхаймер, A. P. Короченский, О. Н. Быкова, А. Н. Баранов сынды ғалымдарды жатқызсақ болады.
Радио аудиториясына зерттеу жасауда филология ғылымдарының докторы, профессор Намазалы Омашевтің «Радиожурналистиканың теориясы мен тәжірибесі» атты еңбегі негіз болды. Сонымен қатар, доценттер: А. Бейсенқұлов, Р. Нуриден, К. Кабылғазина, Ж. Әбдіжәділқызы, О. Ошановалардың тақырыпқа сай орындалған кейбір материалдары пайдаланылды.
Дипломдық жобаның құрылымы. Зерттеу жұмысы кіріспе, екі тарау (2 бөлімше), қорытынды және пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады. Жалпы жұмыстың көлемі - 50 бет.
1 ЖУРНАЛИСТИКА ПСИХОЛОГИЯСЫ: АУДИТОРИЯ ЖӘНЕ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС
- Журналистика психологиясы ғылым ретінде
Журналистика психологиясы - журналистика мен психология деген екі пәннің тоғысында қалыптаса дамып келе жатқан ғылым [1, 78-б. ] . Бұл ғылым бір мезгілде осы ғылым түрлерінің деректеріне негізделгендіктен, журналистика психологиясы ұғымының мәні де өзінің күрделі құрылымымен ауқымды.
Бұл олардың арасындағы оңтайлы пропорцияларды тауып, оларды жүйелеу, маңызды психологиялық проблемаларды атап көрсету тек журналистика концепциясына сүйене отырып ғана мүмкін болады. Ең алдымен, журналистің жеке қызметі ғана маңызды әрі айқындаушы буын қызметін атқарды. Дегенмен, бұл әрекет бір мезгілде негізгі психологиялық категория болып табылатынын және заңдылықтардың тұлғада толық және жан-жақты көрініс беретінін атап өткен жөн. Қызмет категориясы барысында журналистика мен психология теориялары байланысып, журналистика психологиясы жеке ғылыми бағыт ретінде қалыптасады.
Бәріміз білетіндей, кез келген пәннің мазмұнын анықтайтын объектісі мен пәні болады. Журналистика психологиясының объектілері [2, 123-б. ] :
- журналистер, баспагерлер, БАҚ құрылтайшылары мен иелері, мамандар, қоғаммен байланыс (PR), олардың кәсіби маман ретіндегі ішкі әлемі және тұлғалар;
- БАҚ аудиториясы, оның ұжымдық бейсаналық (архетиптер және менталитет), кәсіби көзқарастар, диалогтық демассификация «журналист-аудитория» үлгісі;
- баспа, телерадио хабарларының мәтіндік материалдары журналистік шығармашылық пен өзін-өзі таныстыру нәтижелері, сондай-ақ бұқаралық ақпарат құралдарының өнімін бұқаралық аудитория мен жеке тұлғалардың психологиялық қабылдауы;
- БАҚ редакциялары, ақпараттық агенттіктер, баспалар, олардың шағын әлеуметтік және анықтамалық топтар ретіндегі ұжымдары, әкімшілік және бейресми құрылымдар, басшылар мен элита арасындағы қарым-қатынастар;
- Жалпы қоғам, оның әлеуметтік институттары.
Бүгінгі БАҚ-тың тағы бір ерекшелігі - аумақтық аудиториясындағы қайшылықтар. Жергілікті баспасөз де, телерадиохабарын тарату ісі де баяу дамып келеді, республикалық БАҚ-тан көп кейін қалып қойды. Соның ішінде, жергілікті радиостанциялар саны өте мардымсыз, хабар тарату сапасы өте төмен, жарнамасы аз болғандықтан, экономикалық ахуалы да сын көтермейді. Ал, әлемдік тәжірибеде, керісінше, жергілікті БАҚ-тың тез даму үрдісі аңғарылады. Тыңдармандар да көбіне жергілікті радиостанцияларға құлақ түріп, соның таратқан ақпаратына көбірек сенетін болған. Міне, Қазақстанда осы үрдісті қолдап кететін экономикалық алғышарттар таяу уақытта жасалатынына сенімдіміз. Еліміздің қазіргі дамуы БАҚ-тың дамуына да жол ашатыны сөзсіз.
Бұқаралық ақпарат құралдарының өзара қарым-қатынасы мен байланысын айтқанда мына жайларға баса көңіл аударамыз [2, 90-б. ] :
1. Бірін-бірі мамандармен толықтырып отырады. Газет журналисі, теле болмаса радиожурналист деген мамандану өмірде таза күйінде сирек кездеседі, көбіне кадрлар ауысып, бірін екіншісі байытып, жалғастырып кете береді. Көбіне радиода микрофонға төселген, сөйлеу машығын жетік меңгергендер кейіннен телеэкранда да жақсы хабарларымен танылады. Газет тілшісі телеарнаға ауысып, терең де салиқалы сараптамалық бағдарламаларға ұйытқы болады. Болмаса телевизиядан өзін таппағандар, радиоға не газетке ауысады. Мұның барлығы заңды құбылыс, кәсіби шыңдалу жолындағы ізденістер. Әрине, болашақ журналистің талантын ерте айқындап, кәсіби дұрыс бағдарлаудың маңызы бұдан кеми қоймас. Дегенмен, білікті журналист қай салада істемесін ортақ ұстанымдар мен қағидаларды басшылыққа алып, қоғамдық дамуға, сананың өсуіне ықпал ететіндей тәрбиеленгені жөн.
... жалғасыСіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz