Рентген сәулелерінің жұтылуы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 37 бет
Таңдаулыға:

М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университеті

Физика - математика факультеті

«Физика» кафедрасы

Рентген сәулелерінің қолданылуы, оның пайдасы мен тірі ағзалар үшін зияны

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

БББ: 6В01505 «Физика-информатика»

Орындаған: Байдуллаева С. Б.

Тексерген: Имангалиева Б. С.

Орал 2022 ж.

МАЗМҰНЫ: МАЗМҰНЫ

МАЗМҰНЫ:

КІРІСПЕ . . . 3

1 Рентген сәулесінің ашылуы . . . 4

Рентген сәулесі . . . 5

1. 2 Рентгенологияның тарихы . . . 8

1. 3 Рентген сәулелерінің практикада қолданылуы . . . 9

1. 4 Рентген кабинетінің жабдықталуы . . . 10

2 Рентген сәулелерінің табиғаты . . . 18

2. 1 Рентген сәулесінің негізгі қасиеттері . . . 19

2. 2 Рентген сәулелерінің жұтылуы . . . 20

2. 3 Рентген сәулелерінің дифракциясы . . . 22

2. 4 Рентгендік дифракциялық зерттеулердің дифракциялық эксперименттік әдістері, классификациясы . . . 26

3 Рентген сәулелерінің тірі организм үшін пайдасы мен зияны . . . 27

3. 1 Рентген сәулелерінің зиянды әсері мен электр тоғынан сақтану . . . 28

3. 2 Рентген сәулелерінің артықшылығы мен кемшіліктері . . . 29

3. 3 Рентген сәулесінің пайдасы мен зияны туралы мектеп бағдармасында өткізілуі . . . 34

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 36

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ . . . 37

КІРІСПЕ

Рентген сәулесін 1895 жылы неміс физигі Вильгельм Конрад Рентген ашқан. Рентген сәулесі - анодтың көлбеу бетінен шағылысып ұшқан электрондар емес, ол электрондардың жоғары жылдамдықпен келіп анодтың вольфрамды айнасының бетіне ұрылып, бірден тежелуінен пайда болған электромагнитті толқын.

Тақырыптың өзектілігі: Адам күн сайын әртүрлі физикалық құбылыстарға тап болады және кейде бұған мән бермейді. Тіпті ағзаның жұмыс істеуі жиі физикалық заңдарға бағынады. Физиканың ғылым ретінде қалыптасуы мен дамуы тарихи медицинадағы танымның дамуымен байланысты. Осы физика мен медицинаны және басқада салаларды байланыстырып тұрған тірі организмдер үшін де пайдаланылатын рентгендік сәулелердің пайдасы мен зияны туралы.

Электромагниттік толқындар шкаласын төменгі жиілікті толқындар мен радиотолқындардан бастап гамма сәулелерге дейінгі аралықты қамтиды. Осы шкалада жеті сәуленің ең қауіпті сәулелерінің біріне - рентген сәулесі жатады. Қоршаған орталардың ішінде қандай заттар рентген сәулесін шығаратыны туралы қарастыру. Рентген сәулесінің қай жағдайларда пайдасы мен зияны бар екенін зерттеу.

Жұмыс тақырыбы өзекті және болашақта өзінің өзектілігін жоғалтпайды, ал әрбір адамға бұл тақырып туралы ақпараттар білу өз дамуы мен ой - өрісін кеңейту үшін пайдалы болып табылады.

Мақсаты: Рентгендік сәулесінің ашылу тарихы жайлы мәлімет алады. Оның қасиеттерін және пайдалы, зиянды жақтарын ажырата алады. Рентген сәулесінің адамзат өміріндегі маңызын біледі. Өмірде кездесетін рентгендік сәулелер туралы біліп, олардың зиянды әрекеттерінің алдын алу туралы мәліметтер алады. Рентген түтіктерінде рентген сәулелерінің пайда болуын түсіндіру. Түрлі салаларда рентген сәулелерін пайдалану.

Міндеттері:

Рентген сәулесі туралы мәліметтер беру;

Рентген сәулелердің пайдасы мен мен зияны туралы мәліметтер жинақтау;

Оқушыларға өз өмірінде рентгендік сәулелердің зияндарынан қалай қорғану керектігін және қалай алдын алу керектігі жөнінде мәліметтер беру;

Мектепте бұл тақырыпты оқушылар толық түсіну үшін ұсыныстар мен тәсілдер ұсыну;

Физикаға деген қызығушылықтарын, қабілеттерін дамыту.

1 Рентген сәулесінің ашылуы

1. 1 Рентген сәулесі

Рентген сәулесі - бұл қысқа толқынды электромагнитті тербелістер. Тарау жылдамдығы жарықтың жылдамдығындай секундына 3 шақырым. Оларды рентген түтікшесінде, вакуум қондырғысында жоғары кернеудегі электр тогын өткізу арқылы алады. Ол ұзын толқын жағынан ультракүлгін сәулемен, қысқа толқын жағынан - сәулесімен шектеседі. Ол көзге көрінбейді, оны байқау үшін флуоресценттік экран немесе фотоүлбі (фотопленка) қолданылады.

Рентген сәулелерінде қолданылатын электромагниттік толқындар атомның ішкі электрондарының арқасында шығарылады, бұл пациенттің анализі мен диагностикасы үшін қолданылатын фотографиялық әсер туғызады.

Рентген сәулелерін алу үшін қолданылатын әр түрлі әдістер бар, олар өз кезегінде қолданылатын немесе соңғы нәтижеге жету үшін қолданылатын әр түрлі сәулелену түрлеріне байланысты.

Алайда, жоғары энергетикалық электронды сәуле мен металды нысана арасында пайда болған әсердің арқасында зарядтың электромагниттік сәулеленуі кеңінен қолданылатын рентгендік кескін жасауға мүмкіндік береді.

Өнеркәсіптік аймақта рентген сәулелерінде қолдануға болады және олар сол нақты өрісте қолданылатын материалдардың жарылуын, сынуын немесе бұзылуын тудыратын ақауларды анықтау үшін қолданылады.

Рентген сәулелерінің негізгі көзі бар және ол Күн, яғни ол осы сәулелердің негізгі өндірушісі екенін баса айтуымыз керек. Алайда, Жердің өз атмосферасымен жұтылуының арқасында біз планета мен оның тұрғындары үшін зиянды салдары жоқ екенін растай аламыз.

Кейбір сарапшылар бұл күн сәулелерін, демек, күн рентген сәулелерін атмосферада кездесетін әр түрлі газдармен және адам шығарған ластанумен қатар өндіру зиянды әсер ететін әйгілі парниктік эффектке немесе ғаламдық жылынуға ықпал етеді деп атап көрсетеді. Жер планетасы және оны мекендейтін біз үшін.

Рентген сәулесінің пайда болуы

Рентген сәулесін алу үшін, ең бірінші рентген түтікшесінің серіппесін төмендеткіш трансформатордан келген (5-8 вольт) кернеулі токпен жайлап қыздырады. Нәтижесінде серіппе айналасында, кинетикалық энергиясы әлсіз болғандықтан ұзаққа ұша алмайтын, теріс зарядты электрондардан тұратын «бұлт» құралады. Бұл құбылысты термоэлектрондық эмиссия дейміз, оның (1-сурет) рентген сәулесін алуда маңызы өте зор.

Серіппені қыздырып болған соң, рентген түтікшенің катоды мен анодының полюстарына жоғары кернеулі, бірнеше мың вольт болатын қалыпты электр тоғын береміз. Бұл тоқ жоғарылатқыш трансформатордан келеді.

а б

1-сурет. Рентген сәулесінің пайда болуының сұлбасы. а - термоэлектрондық эмиссия, б - рентген сәулесінің пайда болуы

Бір аттас зарядтар бірін - бірі кері тебеді, ал әртүрлі зарядтар бірін - бірі тартады, содан барып серіппенің айналасындағы және бөлініп шыққан электрондар катодтан анодқа қарай үлкен жылдамдықпен ұшып, үздіксіз анодтың пластинкасын соққылайды. Бұл жерде рентген түтікшесі электронды жылдамдатқыш қызметін атқарады. Әрбір электрон, анод айнасына соғылып, рентген сәулесінің бір бөлігін (квантын) құрайды. Сондықтан, катод серіппесінен неғұрлым электрондар көп бөлініп шықса, соғұрлым рентген сәулесі қатты қарқынмен пайда болады. Аса зор көлемде шоғырланып, жоғары жылдамдықпен катодтан анодқа ұшып шыққан электрондар анод бетіндегі айнаға соғылып бірден тежеледі де, бұл кезде электронның кинетикалық энергиясының 99%-ы жылуға, тек 1%-ы ғана электромагнитті импульсқа, яғни рентген сәулесіне айналады. Егер электрондардың анод бетіне ұрғандағы тежелуінің әсерінен жылдамдығы мен энергиясы жеткіліксіз болса, онда электронның барлық кинетикалық энергиясы атомдардың иондалуы мен қыздырылуына жұмсалып, соңынан барлығы жылуға айналады. Бұл жағдайда рентген сәулесі пайда болмайды. Тәжірибе жүзінде, рентген сәулесі катод пен анодтың арасындағы потенциал айырмашылығы 10-12 киловаттан кем болмаған кезде ғана пайда болады.

Рентген сәулесі дегеніміз - анодтың көлбеу бетінен шағылысып ұшқан электрондар емес, ол электрондардың жоғары жылдамдықпен келіп анодтың вольфрамды айнасының бетіне ұрылып, бірден тежелуінен пайда болған электромагнитті толқын.

1. 2 Рентгенологияның тарихы

Оптикалық спектрдің ультракүлгін алқабының қысқа толқындық шетінен рентген спектрі деп аталатын спектрдің бір ерекше алқабы басталады. Бұл спектрлік алқапқа жататын сәулелердің толқыны, жалпы алғанда шеткі ультракүлгін сәулелердің толқынынан қысқа болады. Осындай өте қысқа толқынды ерекше сәулелер рентген сәулелері деп аталады. Бұл сәулелерді ең алғаш, 1895 жылы неміс физигі Рентген тапқан.

Вильгельм Конрад Рентгеннің атақты Х-сәулесін ашқанына жүз жиырма жылдан асты. Содан бері рентгенология өзінің заңдылықтарымен, зерттеу тәсілдерімен жеке ғылымға айналды. Көптеген дәрігерлер оны өзінің мамандығы ретінде таныды. Бұрын жай көзге көрінбейтін адам мен жануардың дене мүшелеріндегі өзгерістерді енді рентген сәулесінің көмегімен көруге болатын болды. Жыл сайын дамып, жаңа әдістермен жетілдіріліп келе жатқан рентгенология тәсілісіз медицина және ветеринария ғылымын көзге елестету мүмкін емес.

Жаңадан электронды - оптикалық өзгерткіш, рентгенконтрасты заттар арқылы зерттеу, сандық рентгенология ен гізілді. Сәулемен зерттеу тәсілінің даму шыңы - компьютерлік томографияның енгізілуі болды. Жаңадан енгізілген рентгенхирургия тәсілдері диагностикамен қоса емдеу жолдарын да дамытты, тарылған қантамырларын кеңейту, дәрілік заттарды ауырған мүшеге дәл жеткізу, қатерлі ісік ауруларын жою және тағы басқалар.

Вильгельм Конрад Рентген - 1845 жылдың 27 наурызында Линнепе қаласында (қазір ол Германиядағы Ремшайд қаласы), фабрикант Фридрих Конрад Рентгенмен Шарлотта Констанцаның жанұясында дүниеге келген. Болашақ ғалым дүниеге келген үй бүгінгі күнге дейін сақталып, Рентген мұражайы болып аталады.

2-сурет. Вильгельм Конрад Рентген

Вюрсбург университетінің профессоры Вильгельм Конрад Рентген 1895 жылдың 8-қарашасында Крукс - Гитторф түтікшесі арқылы жоғары кернеулі электр тоғын өткізіп тәжірибе жасау барысында белгісіз бір сәулені байқайды.

Зейін қойып зерттей бастағанда, Рентген сәуленің люминесценттеуші затпен қапталған қағаздан шығып тұрғанын байқайды. Түтікшені өшіргенде жарық сәулесі де өшеді. Қайтадан қосқанда, жарық қайтадан пайда болды. Рентген сәуленің тек қағаздан ғана емес, басқа да заттардан өте алатынын түсінеді. Мұндай құбылысқа түсініктеме таба алмаған физик сәулелерді - Х сәулелері деп атайды.

В. К. Рентген жеті апта бойы осы белгісіз сәулені үздіксіз зерттеп, тек 1895 жылдың 28 желтоқсанында Вюрсбург университетінің хабаршысында ең алғаш белгісіз жаңа сәуле туралы мақала жазды. Содан бері бұл күн рентген сәулесінің ашылған күні болып есептеледі. 1896 жылдың 23 қаңтарында В. К. Рентген университеттің физикалық-дәрігерлік қоғамында өзі ашқан белгісіз жаңа сәуле жайында «Сәуленің жаңа түрі» атты баяндама жасайды. Осы баяндамадан кейін анатомия маманы Келликердің ұсынысы бойынша бұл сәуле ғалымның құрметіне «Рентген сәулесі» деп аталды.

В. К. Рентген жұбайы Бертаның қолын 1895 ж. 22 желтоқсанында жаңа сәуле арқылы суретке түсіріп алады. 15 минуттық экспозициядан кейін алғашқы рентгенограмма пайда болады, онда анық білезік сүйектері мен екі сақина байқалады. Кейбір әдебиет деректері бойынша, өз саусақ сүйектерінің суретін көрген Берта есінен танып қалған көрінеді.

3-сурет. Саусақ сүйектері

Бертаның саусақ сүйектерінің рентгендік суреті - әлемдегі ең бірінші рентгенограмма болып саналады.

1896 жылдың наурыз және 1897 жылдың мамыр айларында Рентген Х-сәулесі туралы екі мақала жазады, сөйтіп ол үшінші мақалада өзі ашқан сәулесінің негізгі қасиеттерін толығымен жазып қорытындылайды.

В. Рентгенге дейін де көп ғалымдар сәулелермен жұмыс істеген, экранның жарығы және пластинканың қара жолақтарын (мысалы, Баку училищесінің физика мұғалімдері Е. С. Каменский, Прага ғалымы И. П. Пулюй) байқаған.

4-сурет. В. К. Рентген тәжірибе жүргізген зертхана.

В. К. Рентген әйгілі ғалым болғанымен, бас пайдасын ойламаған. Ол көптеген қоғамдардың мүшесі болып тағайындалды, медальдармен марапатталды, бірақ өзі барып, ұсынылған сыйлықтарды алған емес.

В. К. Рентген 1901 ж. Стокгольмде физика саласында Нобель сыйлығының алғашқы иегері болды. Қаржылай алынған 5 крон сыйлығын Рентген Вюрсбург университетіне аударды. Баварияның принці Рентгенді корольдік орденмен марапаттады, оған дворяндық атақ берді. Рентген марапатты алды, бірақ дворяндық атақтан бас тартты, ол өзі ашқан жаңалықтан қаржылы пайда түсірген жоқ. В. К. Рентгенге белгілі неміс компаниясының елшісі Леви оның ғылыми жаңалығын патенттеуге контрактіге тұруға келген, алайда ол өзінің ғылыми жаңалығын адамзатқа қажет екендігін, оған басқалардың патенттері, лицензиясы, контрактылары кедергі жасамауы керектігін білдірген.

Вильгельм Рентгенге алғашқы ескерткіштердің бірі 1920 жылы 29 қаңтарда Санкт-Петербург қаласында ашылған.

5-сурет. Вильгельм Конрад Рентгенге арналған алғашқы ескерткіш

Бастапқы кезде цементтен жасалған мүсін қайтадан қоладан құйылып, 1928 жылы 17 ақпанда орталық рентген - радиологиялық ғылыми - зерттеу институтының алаңында ашылды. Қазіргі кезде бұл институт И. П. Павлов атындағы Санкт-Петербургтың мемлекеттік медицина университетінің рентгенология кафедрасы болып табылады. Санкт-Петербург қаласындағы В. К. Рентгеннің ескерткіші. В. К. Рентген 1923 жылдың 10 ақпанында, 78 жасында Мюнхенде қайтыс болды. Ол жұбайы мен әке-шешесінің Гиссендегі зиратында жерленді.

Рентген сәулесі ашылған күннен бастап әлемнің оқымыстылары оны өздерінің тәжірибесінде қолдана бастады. Бұл жаңалыққа патенттің болмауы, рентген сәулесінің көмегімен жүргізілетін ғылыми жұмыстардың тез дамып, өркендеуіне септігін тигізді. Солардың бірі, орыс рентгенологиясының негізін қалаған шыны зауытының шебері А. С. Попов, 1896 жылы қаңтарда орыстың рентген түтікшесін және алғашқы рет өз қолымен рентген аспабын іске қосты.

Рентген сәулесіне медицина дәрігерлерімен бірге ветеринария мамандары да қызығып, көңіл бөле бастады.

Қазіргі заманауи рентгендік құрылғылардың көмегімен рентген сәулесі тек медицина мен ветеринария саласында ғана емес, сондай-ақ техниканың салаларында: рентгендік дефектоскопия (әр түрлі ақауларды, жарықтарды, қуыстарды анықтауда), рентгендік спектроскопияда (заттардағы электрондардың күйлер тығыздығының энергия шамасы бойынша таралуын, химиялық байланыстың табиғатын зерттейді), рентгендік астрономияда (ғарыштан келетін рентген сәулесінің көмегімен ғарыштық денелердің химиялық құрамы мен ғарышта болып жатқан физикалық процестер туралы деректер), сонымен қатар тамақ өнеркәсібінде, криминалистикада, археологияда т. б. салаларда кеңінен қолданылады.

1. 3 Рентген сәулелерінің практикада қолданылуы

Рентген сәулелерін медицинада науқас кісінің ауруын анықтау үшін және кейбір ауруды емдеу үшін пайдаланады.

Рентген сәулелерін ауруды анықтау үшін пайдалану рентген сәулелерінің жұтылу қасиеттерінің ерекшелігіне негізделген. Адамның мүшелері түзілген ұлпалардың рентген сәулелерін жұту қабілеті әр түрлі болады, мысалы рентген сәулелерін жұмсақ ұлпалар нашар жұтады, сүйектің минерал заттары өте күшті жұтады. Сондықтан адамның мүшесінен рентген сәулелері өткенде оның интенсивтілігі түрліше кемиді де көлеңке кескіні түседі. Ол кескіннен адамның ішкі органдарының формасы мен орналасуы айқын көрінеді. Осындай кескіндер бойынша олардың сау не аура екендігін білуге болады.

Рентген сәулелерінің көмегімен мысалы, адамның ішкі органының ауру-сауын айырғанда адамды рентген түтігімен флуоресценцияланғыш экранның аралығына тұрғызады да одан рентген сәулелерін өткізеді, содан экранның бетіне оның зерттелетін органдарының көлеңкелік кескіндері келтірілген. Флуоресценцияланғыш экранның орнынан рентген органның суретін (рентгенограммасын) түсіріп алуға да болады. Мұндай рентгенорамма флуоресценцияланғыш экран бетінде байқалатын кескінге ұқсас, бірақ контрастлығы керісінше болады, өйткені рентгенограмма негативті кескін болып табылады.

Рентген сәулелерін ауруды емдеу мақсатымен пайдалануға олардың билдогиялық әсеріне негізделген рентген сәулелерінің биологиялық әсері тек олардың қатаңдығына және жұтылу мөлшеріне ғана емес, әр түрлі ұлпалардың рентген сәулесін сезгіштігіне де байланысты. Мысалы: мол рентген сәулелерінің әсерінен зардапты ісікиердің ұлпалары, сау ұлпалардангөрі оңай бүлінеді, рак ауруын рентген сәулелерімен емдеу осыған негізделген.

Рентген сәулелері осы кездегі техникада кеңінен қолданылады. Мысалы: металлургиялық өнеркәсіпте, металл өңдеуші және машина жасаушы заводтарда рентген сәулелерін, технологиялық процестерді бақылап-басқарып отыру үшін, материалдар мен детальдарды бұзбай-жармай, олардың ішнде ақаудың бар-жоғын білу үшін пайдаланады. Ол үшін рентген сәулелерін сыналатын детальдан өткізіп, мысалы фотопленкаға түсіреді. Сонда пленка қараяды. Оның қараю дәрежесі әрине түскен рентген сәулелерінің иртенсивтілігіне байланысты, ал рентген сәулелерінің интенсивтілігі, оның детальдан өткенде бәсеңденуіне байланысты. Егер пленканың қараю дәрежесі барлық жерінде бірдей болмаса, онда пленканың көбірек қарайған орнына түскен рентген сәулелерінің интенсивтігі күштірек болғаны, яғни ол жерге түскен рентген сәулелері детальда аз жұтылғаны. Мысалы: металл құйманың ішінде кішкентай газды қуыс болса, оның рентгенограммасы осы айтылғандай болады, сонда пленканың көбірек қарайған орнына осы қуысты көрсетеді.

Осылайша детальдың басқа ақауларын, ішіндегі жарығын, кірмелерін т. б. да білуге болады.

1. 4 Рентген кабинетінің жабдықталуы

Рентгенология - клиникалық медицинаның рентген сәулесiнiң көмегiмен органдар мен олардың жүйелерiнiң құрамын, қызметiн зерттеп, аурудың рентгендiк диагностикасын қоятын саласы.

Рентгенологиялық зерттеулердiң барлық әдiстерi денеден өткен сәуленi ұстайтын рентгендiк таспа (рентгенографияда) ; флюоросценттiк экран (рентгеноскопияда) ; селендiк күйтабақ () немесе кристалдық детекторлар (компьютерлiк томографияда) - сәуленiң сапасы мен шоғырланған рентген сәулесiнiң сандық талдауына сүйенедi. Рентгенологияның маңызды теорема бөлiмi болып - рентгендiк скиалогия (рентгендiк көлеңкелi суреттiң пайда болу заңдылығын зерттейдi) есептеледi.

Рентген кабинеті - диагностикалық мақсаттар үшін рентген сәулелерінің пайдалану үшін арнайы жабдықталған құрылыстар кешені. Медициналық мақсаттар үшін рентген сəулелерін пайдалану арнайы жабдықталған бөлмет радиология бөлімінде жүргізіледі. Рентгендік кабинет стационарлық болып табылады. Ұйымдастырушылық және экономикалық тұрғыдан рентген кабинетін орталықтандырылған орналастыру тиімді екені ақталған. Егерде тыныс алу қызметінің жетіспеушілігіне кіші қан айналым шеңберіндегі гипертензия нәтижесінен болса науқастың қал жағдайы нашарлайды. Өкпенің кең жайылған зақымдануының нәтижесінде пайда болған кіші қан айналым шеңберіндегі гипертензия өкпенін жеткіліксіз желдетілуіне және альвеолярлық гипоксияға рефлекторлық жауап ретінде пайда болады. (Эйлер-Лильестронд рефлексі) . Сонымен өкпенің созылмалы қабыну ауруларында өкпенің тыртықтанып өзгеруі және өкпе қан тамырлар жүйесінің зақымдануы нәтижесінде кіші қан айналым шеңберінің қан тамырлары жиырылып, қан ағу оданда нашарлайды. Сонымен үлкен қан айналым шеңберіне ауысады.

Процедуралық бөлме - ең негізгі бөлме. Бөлменің кіреберісінде 2 м биіктікте қызыл түспен «кіруге болмайды» деген сөз ақ жарық шам бетінде жанып тұруы керек, аумағы 25 м², ал биіктігі 3 м-ден, терезенің еденнен биіктігі 1, 5 м-ден кем болмауы тиіс. Қажет болған жағдайда (рентгеноскопия жасау үшін) процедуралық бөлмені қараңғылау үшін терезеде арнайы перде болуы керек. Бөлмелердегі ауаның температурасы шамамен 20ºС-қа жуық. Жұмыс кезінде жасанды желдеткіштер жұмысқа қосылып тұруы қажет. Электр тоғының әсерінен мамандарды, ауру жануарларды және онымен бірге келген адамдарды қорғау үшін еден тақтайдан жасалынып линолеуммен немесе кафельмен қапталады. Бөлмені тазалап жуып тұру үшін қабырғалары майлы бояумен боялады. Бөлмеде қажетіне қарай ауру малдарға рентген контрасты заттар беріп зерттеу әдістерін өткізуге болады.

Басқару жүйесі тұратын бөлме. Бұл бөлмеде өлшеу аспаптары мен басқару жүйесі тұрады. Аумағы 10 м², биіктігі 3 метрден кем болмағаны жөн. Еденіне - тақтай, линолеум төселген. Мезгіл-мезгіл ауа тазартылып тұруы керек. Бұл бөлме процедуралық бөлмеден бөлек, сондықтан ауасы иондалмауы тиіс. Ауру малдарды зерттеу қорғасындалған шыны әйнектен қарап тұрып жүргізіледі.

Дәрігер - рентгенологтың бөлмесі басқа бөлмелерден бөлек орналасқан. Бір дәрігерге арналған бөлменің аумағы 10 м². Бөлменің биіктігі 3 м. Ішінде үстелдер, орындықтар, рентгенограммаларды, флюоросуреттерді оқитын аспаптар (негатоскоп, флюороскоп) тұрады.

Рентген суретін шығаратын бөлме - аумағы 6 м², биіктігі 3 м. Электр шамы арқылы ғана жарықтандыруға болады. Едені ағаш немесе кафель. Бұл бөлмеде - бейне шығарушы, бейнені тұрақтандырушы, бекітуші ертінділер, олардың ұнтақтары, таспалар, рентгенограммаларды кептіретін шкаф тұрады.

Рентген бөлмесінде жұмыс істейтін мамандар сәуленің қолайсыз әсеріне байланысты зияндығы жағынан «А» тобына жатады да, оларға үкімет тарапынан төмендегідей жеңілдіктер беріледі: а) жұмыс мерзімі 5 сағат (аптасына алты жұмыс күні болса) ; б) еңбек ақылары басқа ветеринариялық салада қызмет істейтін мамандарға қарағанда 25 пайыз жоғары; в) жыл аяғындағы демалыс мерзімі 36 (50 пайыз жоғары) күн; г) зейнеткерлік демалысқа әйелдер 45, ал ерлер 50 жасында шығады.

Аталған жеңілдіктер сәуленің кері әсер етуіне ұшырауы мүмкін деген ұғыммен сәуле пайда болатын жерде жұмыс істегені үшін ғана беріледі. Бұл адамдар сәуленің теріс әсерінен жүз пайыз қорғана білсе де, аталған жеңілдіктерді пайдалануға құқы бар.

Рентген сәулелерінің жануар денесі арқылы өтіп, рентгенограммада ағзалардың көлеңкеленген суретінің қалай пайда болу негіздерін түсіну үшін бұл сәулелердің табиғаты мен қасиеттерін, оларды жасанды алудың әдісін, ветеринариялық рентгендиагностикада қолданылатын рентген құрылғылардың түрлерін, сонымен қатар рентген сәулесінің зиянды әсерінен қорғану мен ағзаның сәулеленуге реакциясын білуі керек. Әрбір терапевт дәрігер рентгенограмманың сапасы мен ондағы зерттеліп отырған мүшені бағалаумен қатар рентгендиагностикалық әдістерді де меңгеруі керек.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.