Биология ғылымының жаңа бағыттарындағы жетістіктері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

Миpac унивepcитeті

Унивepcитeт Миpac

Жаратылыстану, дене шынықтыру және дизайн секторы

Секторы естествознания, физической культуры и дизайна

КУPCТЫҚ ЖҰМЫC
КУPCOВAЯ PAБOТA

Куpcтық жұмыcтaқыpыбы
Тeмa куpcoвoй paбoты
Биология ғылымының жаңа бағыттарындағы жетістіктері

ПәнДиcциплинa Биoлoгияны oқыту әдіcтeмecі

CтудeнтCтудeнт
Қожамқұл Жанел Әділқызы

cтудeнттің Aты-жөніФ.И.O. cтудeнтa

ХБ-2011 К-2

тoпгpуппa

6В01401

Химия жәнe биoлoгия мұғaлімі

шифpшифp
БББ aтaуынa имeнo вaниe OП

Куpcтық жұмыc
Куpcoвaя paбoтa зaщищeннa

қopғaлды

бaғacыoцeнкa

Жeтeкші
Pукoвoдитeль

Пoлaтбeкoвa Г.А.

қoлыпoдпиcь

Aты-жөніФ.И.O.

2022
жг

Шымкент 2022 ж.г.

Миpac унивepcитeті

Унивepcитeт Миpac

Жаратылыстану, дене шынықтыру және дизайн секторы

Секторы естествознания, физической культуры и дизайна

БEКІТEМІН

УТВEPЖДAЮ
Білім бepу бaғдapлaмacының мeнeджepі

Мeнeджep oбpaзoвaтeльных пpoгpaмм

Сулейменова М.Т.

қoлыпoдпиcь

A.Ж.Т.Ф.И.O.

2022ж.г.
Куpcтық жұмыcтapды қopғaутуpaлы
ХAТТAМACЫ
№

ПPOТOКOЛ

зaщиты куpcoвoй paбoты

ПәнДиcциплинa
Биoлoгияны oқыту әдіcтeмecі

Тoпгpуппa

ХБ-2011К-2

тoптың № № гpуппы

Қopғaу күніДaтa зaщиты

__

____

2022жг.

1. Cтудeнттің aты-жөні ФИO cтудeнтa Қожамқұл Жанел Әділқызы
2.Куpcтық жұмыc тaқыpыбы Тeмa куpcoвoй paбoты Биология ғылымының жаңа бағыттарындағы жетістіктері
3.Куpcтық жұмыcтың жeтeкшіcі Pукoвoдитeль куpcoвoй paбoты Пoлaтбeкoвa Г.А.
___________________________________ ___________________________

Қopғaу кeзіндe төмeнгі cұpaқтapғa жaуaп aлынды Пpи зaщитeбыли пoлучeны oтвeты нa cлeдующиe вoпpocы:
1. ___________________________________ ________________________________________
2. ___________________________________ ________________________________________
3. ___________________________________ ________________________________________

Жұмыcтың бaғacыOцeнкapaбoты________________ _______________________________
бaғaлaу бaлдық - peйтингтік әpіптік жүйeдe oцeнкaпo бaлльнo-peйтингoвoй

Кoмиccия мүшeлepі Члeны кoмиccии:
1.
_______________

_____________

Aты-жөні Ф.И.O.

қoлыпoдпиcь

2.
____________

_____________

Aты-жөні Ф.И.O.

қoлыпoдпиcь

3.
___________
Аты-жөніФ.И.О

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

қолыподпись

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
I ҚАЗАҚСТАНДА БИОЛОГИЯ ҒЫЛЫМЫНЫҢ ДАМУЫ ЖӘНЕ ЖАҢА БАҒЫТТАРЫ МЕН ЖЕТІСТІКТЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
1.1Биология ғылымының жаңа бағыттарындағы жетістіктері ... ... ... ... ...6
1. Қазақстанда биология ғылымының дамуы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... 10
IІ БИОЛОГИЯНЫҢ САЛАЛАРЫ МЕН ОНЫҢ ДАМУЫНА ҮЛЕС ҚОСҚАН ҒАЛЫМДАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...15
2.1 Биология салалалары.Биология ғылымының дамуына үлес қосқан әдіскерлер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
2.2Биология ғылымының жетістіктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..20
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .24
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ...25

КІРІСПЕ

Зерттеудің өзектілігі: Биология ғылымының жетістіктеріҒылым - табиғат, қоғам және сана туралы білімдерге бағытталған зерттеулер сферасы. Ғылым көп салалы және өзіне білімнің барлық кезеңдері мен шарттарын: ғалымдардың білімі мен қабілетін, тәжірибесі мен мамандық іскерлігін, ғылыми еңбектің бөлінуі мен корпорациясын, ғылыми мекемелерді, ғылыми - зерртеу жұмыстарының әдістемесін, түсініктерігі мен санаттылық аппараттарын, ғылыми информациялық жүйені және барлық білімдердің қосындысын қамтиды. Ғылым мәдениетінің бір саласы, дүниені тану әдісі және арнаулы институт ретінде қолданылады.Ғылымның негізгі белгілері: оның жан-жақтылығы мен фрагментарлылығы, жалпыға тәңділігі мен жеке еместігі, жүйелілігі мен аяқталмайтындығы, үйлесімділігі мен сыншылдығы, ақиқатшылдығы мен моральдан тысқарлығы, рациональдылығы мен сезімталдылығы. Бұл қасиеттер бір-біріне қатысты диалектикалық алты жұпты құрайды.Ғылымның жан - жақтылығын адамның тапқан - мағынасында түсінуге болады. Ғылымның фрагментарлылғы дегеніміз, ғылым жалпы тұрмысты емес, шанайылықтың немесе оның көрсеткіштерінің (параметрлерінің) әртүрлі фрагменттерін зерттейді, және өзі бөлек салаларға бөлінеді. Ғылымының жалпыға тәңдігі одан алынған білімінің барлық адамға жарайтындығын, ал оның тілінің бір жақтылығын, ғылымның өз терминдерін мүмкіндігінше өте анық көрсетуге тырысатындығын анықтайды. Ғылымның жеке еместігі ғылыми танымның соңғы қортындысының ғалымның өзіне тән қасиеттеріне, оның ұлтына, оның өмір сүріп отырған ортасына байланысты еместігінен көрінеді. Ғылымдарды қалыптасқан жүйелілік, ондағы құрылымды сипаттайды. Ғылым жетістіктеріне ешуақытта соңғы нүкте қойылған емес, білімге деген құштарлық артқанмен, абсолют шындыққа жету мүмкін емес. Ғылымда әрдайым үйлесімдік сақталады, соңғы жетістіктер ертеде алынған нәтижелерден сабақтасып жатады. Онда талғампаздық та қалыптасқан, ақиқатқа көз жеткізу үшін ғылыми нәтижелер жан-жақты тексеріліп және талқыланып барып жарияланады. Ғылым қашанда моральды-этикалық тұрғыдан нейтральдылылықты қалайды, яғни моральдан тыс болады. Ғылымдағы рациональдық нәтижелер эмпирикалық деңгейге сәйкестенбеген жағдайда логикалық заңдар және теория мен қағидаларды тұжырымдағанда байқалады. Ғылым сезімтал, объекті эмпиркалық әдіспен бірнеше рет тексеріп барып, дәлділікті анықтайды. Жаратылыстану - табиғатты жанжақты, әрі біртұтас зерттейтін жаратылыстану ғылымдарының жиынтығы. Оның құрамына физика, химия, биология және психология енеді. Табиғат туралы ғылымдар, комплексті болғандықтан, ол натур-философиядан туындаған еді., жаратылыстану тек нақты деректер мен білімді тәжрибеге сүйене отырып тексереді және мұны өзінің негізгі принципі деп санайды. Ірі ғылымдар тобын құрайтын және бағалы жетістіктері бар қоғамдық ғылымдармен салыстырсақ жаратылыстану ғылымы объективтік эталоны болып саналады. Техникалық ғылымдар сияқты әлемді өзгертуге кіріспейді, оны тұтас тануды мақсат етеді, математика ғылымы тәрізді белгілер жүйесін зерделемейді, табиғат жүйесін тануды мақсат етеді. Жаратылыстану ғылымның танып білу құрылымы төмендегідей: тәжрибелік дерек - ғылыми дерек бақылау - нақты тәжрибе - модельдік тәжрибе - нақты тәжрибе нәтижелерінің тіркеу - тәжрибе нәтижелерін жинақтап қорыту қалыптасқан теориялық білімдерді тиімді пайдалану - бейне - ғылыми болжам қалыптастыру - оны тәрибеде тексеру - қажет болған кезде қосымша болжамдар енгізу. Ғылыми зерттеу кұрылымы - ғылыми таным тәсілін береді. Қажетті нәтижелерге қол жеткізу үшін әртүрлі әрекетпен қимыл жасап, түрлі әлістерді қолданылады. Табиғатты танып білуге адамзат баласы ертедегі заманнан бастап бүгінге дейін үш кезеңнен өтіп, төртінші кезеңге көшетіндігін ғылым шежіресі дәлелдейді. Бізді қоршаған дүниедегі құбылыстарды қарастыратын синкретикалық (бөлінбейтін) қөзқарасқа негізделген, болмыстың сыртқы көрінісіне ғана мән беретін натурфилософия пайда болды, ХІІІ - ХV ғасырларды ғылымның іргетасы қаланып аналитикалық кезең басталды.
Зерттеудің міндеті: биология ғылымының жаңа бағыттарындағы жетістіктері мен салаларымен және дамуын және дамуына үлес қосқан ғалымдармен таныстыру.
Зерттеудің әдіснамалық негізі: қазақстандық және шет елдік ғалымдар мен биологтардың еңбектеріне сүйене жазылған.
Зерттеу нысаны: оқушылар
Зерттеудің құрамы: Зерттеу жұмысы кіріспе, мазмұны және теориялық, тәжірибелік бөлімдер мен, қорытынды, пайдаланған әдебиеттерден тұрады.

1.ҚАЗАҚСТАНДА БИОЛОГИЯ ҒЫЛЫМЫНЫҢ ДАМУЫ ЖӘНЕ ЖАҢА БАҒЫТТАРЫ МЕН ЖЕТІСТІКТЕРІ .
Биология ғылымының жаңа бағыттарындағы жетістіктері.

Қарқынды дамып келе жатқан биология қазіргі ғылым мен өндірісті дамытудың басым бағыттарының бірі болып табылады. Биологияның заманауи курсы және оны ЖОО-да оқыту әдістемесі биология ғылымдарының, салаларының, сабақтас ғылымдардың және білім салаларының даму перспективаларын ашуы керек.
Қазіргі экологиялық және биологиялық мәселелерді шешуде Биотехнология -- тірі организмдер мен өндірістегі биологиялық процестерді қолдану маңызды орын алады. Биотехнология адамзаттың жаһандық экологиялық мәселелерін -- азық-түлік, энергия, минералды ресурстардың жетіспеушілігін жою, Денсаулық сақтау жүйесі мен қоршаған орта сапасын жақсарту мәселелерін шешуге арналған. Қазіргі биотехнология биологиялық және техникалық ғылымдардың тоғысында пайда болды. Ол молекулалық және жасушалық биологиямен, молекулалық генетикамен, биофизикамен, биохимиямен және биоорганикалық химиямен тығыз байланысты.
In vitro нуклеин қышқылдарын манипуляциялаудың жаңа әдістеріне сүйене отырып, табиғатта жоқ гендік комбинацияларды жобалаумен байланысты гендік инженерия пайда болды және қарқынды дами бастады. Гендік инженерия организмнің жасушаларынан қажетті өнімді кодтайтын генді алуға және оны басқа организмдердің (негізінен микроорганизмдердің) жасушаларына еніп, оларда көбейе алатын арнайы ДНҚ молекулаларымен (векторларымен) байланыстыруға негізделген.Ғылым мен қоғам дамуының қазіргі кезеңінде биология медицинадағы, ауыл шаруашылығындағы, қоршаған ортаны қорғаудағы, білім берудегі, дене тәрбиесіндегі, спорттағы өзекті мәселелерді шешуде өсіп келе жатқан маңызға ие. Сарапшылардың бірауыздан бағалауы бойынша
ХХІ ғасыр-биология мен биотехнологияның гүлдену кезеңі. Биологиялық, экологиялық дүниетанымсыз биологияның "алтын ғасырында" адам мен өркениеттің өмір сүруі мүмкін болмайды.Қазіргі уақытта биологиядағы басым жалпы ғылыми бағыттар мен әзірлемелер: генетикалық материалдың ұйымдастырылуы мен эволюциясын зерттеу, бұл адамды қызықтыратын өсімдік түрлерін, жануарлар мен микроорганизмдерді мақсатты түрлендіру әдістерінің арсеналын кеңейтуге мүмкіндік береді; адамдардағы психикалық процестердің молекулалық негіздерін зерттеу; жаңа экологиялық бағыттарды әзірлеу. Биологияда экологиялық білімнің, ойлаудың және дүниетанымның басымдығы маңызды. Барлық биологиялық құбылыстар экологияға экстраполяцияланады. Экологиялық ядроның орталығында биологиялық білім мен дүниетаным сақталуы керек, әйтпесе экологиялық бағыттың негізділігі жоғалады.

Алда биологтардың ерекше қызықтыратын мақсаттары бар-берілген генетикалық бағдарлама бойынша алдымен жасушаны, содан кейін тірі организмдерді қалпына келтіру және адамның сауығуы, ұзақ өмір сүруі және өркендеуі үшін адамзаттың генофондын жақсарту. Қазіргі жаһандық экологиялық дағдарыс-бұл табиғи ортаның ластануы, оны шамадан тыс пайдалану, планетаның толып кетуі, табиғи ресурстардың сарқылуы және т.б. ғана емес, сонымен қатар биологиялық сауатсыздық, адамдар массасының физикалық, психикалық және этикалық деградациясы.Орталық орын, биологияның өзегі-эволюция теориясы. Ол бүкіл биологиялық ғылымды "сіңіреді", оның негізінде жатыр. Биологияны эволюциялық идеялардан ажырату мүмкін емес. Эволюция теориясы биология жинақтаған білімнің барлық алып массивіне мағына, логика және үйлесімділік береді. Осылайша, ол өзінің пәндік саласынан тыс әрекет етеді және биологиядан астрономияға, химияға, физикаға және басқа ғылымдарға еніп, оларды эволюциялық етеді. ХХІ ғасырда. биология өте қарқынды дамып келеді. Биология мен басқа ғылымдардың тоғысындағы ғылымдар ерекше маңызды болды. Мысалы: биофизика, биохимия, математика, биокибернетика және т.б. қазіргі әлемде адамдар үшін табиғатты сақтау міндеті өте маңызды болды. Сондықтан экология бірінші орындардың біріне (әрине, даму бойынша) шығады. Медицинаның жетістіктерін (әртүрлі медициналық техниканы құру, зерттеудің жаңа әдістері, көптеген ауруларды тиімді емдеу, жаңа хирургиялық әдістер) байқамау мүмкін емес. Қазіргі биология-бұл әртүрлі пәндердің тұтас бірлестігі, олардың негізгі зерттеу пәні оның барлық көріністері мен қасиеттерінде өмірге тән жалпы және жеке заңдылықтар болып табылады; салыстырмалы түрде тәуелсіз салаларды қамтитын белсенді дамып келе жатқан білім жүйесі: арнайы биологиялық пәндер (зоология, ботаника, микробиология, микология және т. б.), сондай-ақ пәнаралық ғылымдар және ғылыми бағыттар (биохимия, биофизика, социобиология, биоэтика, биоэстетика, биополитика және т.б.).
ХХІ ғасырдағы биологияның революциялық жетістіктерінің арқасында ол көп өлшемді биология деп аталды (.high dimensional biology). Оған мыналар кіреді: геномика-тұқым қуалайтын ауруларға немесе оларға бейімділікке әкелетін адамның барлық гендерін және олардағы бұзылуларды анықтау; транскриптомика; метаболомика және т. б. дәл осы бағыттар, қысқаша "-омиктер" деп аталады (omics -- genomics, transcriptomics және т. б.), XXI ғасыр медицинасының негізі болып саналады.
Қазіргі биологиядағы жетекші орындардың бірі -- биоинформатика-молекулалық биологиялық жүйелерді, әсіресе гендерден, РНҚ-дан, ақуыздар мен метаболиттерден және т.б. тұратын жүйелерді талдау және модельдеу үшін есептеу техникасын, математиканы және ақпараттық теорияны қолдану; мәліметтер базасын құру. Теориялық биологияны құру процесіне жүйелік тәсілдің әсерін арттыру тенденциясы, сонымен қатар оның биологиялық объектілерді, процестер мен құбылыстарды модельдеуді қолдануға, жүйелік танымдық модельдерді құруға әкелетін биологиялық білімді математикалауға бағытталуы байқалады. Эксперименттік және теориялық биологияда математикалық әдістерді қолдану биологиялық білімді жалпылау мен формализациялау дәрежесін арттыруға, оны одан әрі теориялауға мүмкіндік береді. Бұдан әрі " қазіргі заманғы биологияның маңызды бағыты -- нанобиотехнология, олар биотехнологияда нанотехнологиялық құрылғылар мен наноматериалдарды зерттеумен және қолданумен айналысатын ғылым саласы деп түсініледі; нанотехнологиялық мақсаттар үшін биологиялық молекулаларды пайдалану. Наноқұрылымдар (нанобөлшектер) қатысатын процестер нанопроцестер деп аталды. Тірі организмде негізгі нанопроцессор-ақуыз биосинтезі. Наноқұрылымдардың қатысуымен өтетін жабайы табиғат құбылыстары наноқұрылымдар деп аталады " 1.
Біз қазіргі биологиялық білімнің қалай ерекшеленетінін сипаттаймыз және XXI ғасырдың басында ғылым жүйесіндегі биологияның орны мен рөлінің өзгеруі немен байланысты деген сұраққа жауап беруге тырысамыз.жаратылыстану-ғылыми танымның әртүрлі салалары біртұтас шындықтың (физикалық, химиялық, космологиялық) сәйкес "бөлімдерін" сипаттайтыны белгілі. Биологиялық ғылымға қатысты биологиялық шындықты зерттеу туралы айту Заңды, ол тірі әлемнің объективті тіршілігін ғана емес, сонымен бірге танымдық іс - әрекеттің күрделі әлеуметтік құрылымына иерархияланған осы жолдағы таным субъектісінің белсенділігін де қамтиды. Бұл жағдай биологиялық ғылымның тарихи сипаты мен өзгеруін анықтайды. ХХ ғасырдың ортасынан бастап - [1]өмір туралы ғылымдар кешенінде іргелі жаңалықтардың белсенді өсуі байқалады. Атақты физик, ағылшын Корольдік қоғамының президенті П. Блэкетттің пікірінше, "молекулалық биология тірі ғылымда қырық жыл бұрын кванттық теория физикада төңкеріс жасағандай төңкеріс жасады".
Қазіргі заманғы постклассикалық жаратылыстану жүйесіндегі биологияның орны мен рөлінің өзгеруін анықтайтын айрықша сипаттамалар: оны ұйымдастырудың барлық деңгейлеріндегі өмір құбылысын зерттеуге жүгіну (микро, макро-, және тіпті ғаламдағы өмірді МЕГА деңгейде зерттеуге тырысады). Биологиялық таным саласына организмнен тыс түзілімдер (популяциялық, биогеоценотикалық, биосфералық, антропобиогеоценотикалық) және олардағы қатынастар жүйелері кіреді.
Тұтастықтың жалпы философиялық принципі өмірдің мәнін анықтаудың әдіснамалық негізін құрайды. "Өмір" ұғымы биологиялық ғылымда теориялық және ең жалпы болып табылады, оның күрделі құрамы бар және мәні бойынша интегративті. Нақты қолданыстағы объектілердің жүйелілігі ғылыми білімнің жүйелілігі мен құрылымын анықтайды, бұл өз кезегінде биологиялық білімнің құрылымы мен мазмұнына әсер етеді. Жүйелерді зерттеу оларды әрі қарай басқаруға және жаһандық экологиялық мәселелерді шешуге мүмкіндік береді.
Биологияның алдында өмір құбылысын білуге байланысты көптеген іргелі және қызықты жаңалықтар бар екені сөзсіз. Биологияның ғылым ретіндегі маңызы өте зор, өйткені органикалық әлемнің тарихи дамуын, әртүрлі дәрежедегі тірі жүйелердің құрылымы мен жұмысындағы заңдылықтарды, олардың өзара байланысын, тұрақтылығы мен динамикасын білу материалистік дүниетанымды қалыптастыруда, әлемнің ғылыми бейнесін құруда маңызды рөл атқарады. ХХІ ғасырдағы биология ғылымының қарқынды дамуына байланысты жаңа білімнің биологиялық білім беру саласына айналуы керек екені анық. Барлық жаңа жетістіктер болашақ биология мұғалімдері -- бакалаврлар мен магистранттарды дайындайтын педагогикалық жоғары оқу орындарындағы биологиялық пәндер бағдарламаларында көрсетілуі керек. Биологияны оқытудың теориясы мен әдістемесі педагогикалық ғылым бола отырып, үздіксіз биологиялық білім беру жүйесінде биологиялық білімнің жаңа пәнаралық ағынын жүзеге асырудың әдістемесі мен әдістемесін әзірлеуі керек. Биология оқу пәні ретінде ғылымның туындысы, ғылыми білімнің көрінісі болып табылады. Бұл оқу пәнінің мазмұны биология ғылымының дамуымен тығыз байланысты және оны зерттеуге бағытталуы керек. Мектеп курсы ғылымнан негізгі материалды таңдайды, оны оқу мазмұнының тұтас жүйесіне жүйелейді және әдістемелік түрде біріктіреді, оқушылардың жас және психологиялық ерекшеліктеріне сәйкес бейімдейді.
Биологиялық білім-жалпы білім беру жүйесінің маңызды құрамдас бөлігі. Оны жалпы білім беру жүйесінен тыс, адам қызметінің әртүрлі салаларынан тыс, оның дамуын анықтайтын бірқатар факторлардан, алғышарттардан тыс қарастыруға болмайды. Ең маңызды факторлардың қатарына мыналар жатады: қазіргі әлеуметтік - экономикалық жағдайлар және Ресейдің әлемдік білім беру мен кеңістікке интеграциясы; елдің бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етудің, білім беру сапасын арттырудың, оның жеке адамның, қоғамның, мемлекеттің қажеттіліктеріне сәйкестігінің маңызды факторы ретіндегі білім беру рөлінің артуы; желілік кеңістіктің дәстүрлі ақпараттық технологияларымен қатар екінші виртуалды шындық ретінде пайдалану, қашықтықтан оқыту рөлінің артуы. Сонымен қатар, мұндай ауысудың артықшылықтарын, атап айтқанда, әр адамның ең заманауи ақпаратқа кең қол жетімділігін ғана емес, сонымен бірге онымен байланысты жағымсыз тенденцияларды бағалау маңызды: білімді ақпаратпен сәйкестендіру; компьютермен жұмыс кезінде қарым-қатынастың, диалогтың болмауы; оқушыларда компьютерлік тәуелділіктің пайда болуы, атап айтқанда, z буынының оқушыларының шындықтан кетуге деген ұмтылысымен сипатталатын Интернетке тәуелділік, өйткені виртуалды әлем айналасындағылардан, олардың пікірлері мен әрекеттерінен еркіндік пен тәуелсіздік елесін тудырады.Биологиялық білім Қазіргі қоғамдағы негізгі өзгерістер аясында одан әрі дамыды. Адамның биологиялық құзыреттілігін дамыту жеке идеялар мен сенімдер жүйесінде бірінші орындардың біріне қойылуы керек. Бұл қазіргі мектептің басымдықтарының бірі. ХХІ ғасырдағы биология ғылымының қарқынды дамуына байланысты жаңа білімнің биологиялық білім беру саласына айналуы керек екені анық. Барлық жаңа жетістіктер болашақ биология мұғалімдері -- бакалаврлар мен магистранттарды дайындайтын педагогикалық жоғары оқу орындарындағы биологиялық пәндер бағдарламаларында көрсетілуі керек. Биологияны оқытудың теориясы мен әдістемесі педагогикалық ғылым бола отырып, үздіксіз биологиялық білім беру жүйесінде биологиялық білімнің жаңа пәнаралық ағынын жүзеге асырудың әдістемесі мен әдістемесін әзірлеуі керек. Биология оқу пәні ретінде ғылымның туындысы, ғылыми білімнің көрінісі болып табылады. Бұл оқу пәнінің мазмұны биология ғылымының дамуымен тығыз байланысты және оны зерттеуге бағытталуы керек. Мектеп курсы ғылымнан негізгі материалды таңдайды, оны оқу мазмұнының тұтас жүйесіне жүйелейді және әдістемелік түрде біріктіреді, оқушылардың жас және психологиялық ерекшеліктеріне сәйкес бейімдейді. Биологиялық білім-жалпы білім беру жүйесінің маңызды құрамдас бөлігі. Оны жалпы білім беру жүйесінен тыс, адам қызметінің әртүрлі салаларынан тыс, оның дамуын анықтайтын бірқатар факторлардан, алғышарттардан тыс қарастыруға болмайды. Ең маңызды факторлардың қатарына мыналар жатады: қазіргі әлеуметтік - экономикалық жағдайлар және Ресейдің әлемдік білім беру мен кеңістікке интеграциясы; елдің бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етудің, білім беру сапасын арттырудың, оның жеке адамның, қоғамның, мемлекеттің қажеттіліктеріне сәйкестігінің маңызды факторы ретіндегі білім беру рөлінің артуы; желілік кеңістіктің дәстүрлі ақпараттық технологияларымен қатар екінші виртуалды шындық ретінде пайдалану, қашықтықтан оқыту рөлінің артуы. Сонымен қатар, мұндай ауысудың артықшылықтарын, атап айтқанда, әр адамның ең заманауи ақпаратқа кең қол жетімділігін ғана емес, сонымен бірге онымен байланысты жағымсыз тенденцияларды бағалау маңызды: білімді ақпаратпен сәйкестендіру; компьютермен жұмыс кезінде қарым-қатынастың, диалогтың болмауы; оқушыларда компьютерлік тәуелділіктің пайда болуы, атап айтқанда, z буынының оқушыларының шындықтан кетуге деген ұмтылысымен сипатталатын Интернетке тәуелділік, өйткені виртуалды әлем айналасындағылардан, олардың пікірлері мен әрекеттерінен еркіндік пен тәуелсіздік елесін тудырады.
Биологиялық білім Қазіргі қоғамдағы негізгі өзгерістер аясында одан әрі дамыды. Адамның биологиялық құзыреттілігін дамыту жеке идеялар мен сенімдер жүйесінде бірінші орындардың біріне қойылуы керек. Бұл қазіргі мектептің басымдықтарының бірі.
Мектептегі білім берудің ең өзекті мәселелерінің бірі -- білімді біріктіру қажеттілігі әлі де шешілмеген. Сонымен бірге, биологиялық ғылымдарда барлық білім тірі, әмбебап эволюционизмді, табиғат пен қоғамның коэволюциясын деңгейлік ұйымдастыру идеяларына толы. Биологиялық білімді басқа жаратылыстану-ғылыми, әлеуметтік және гуманитарлық білімдермен біріктірудің нақты алғышарты бар, олардың жалпыланған формасы -- әлемнің ғылыми бейнесі. Бұл ақпараттық өрлеу жағдайында мұғалімге және оның көмегімен студенттерге әртүрлі ақпаратты бағдарлап қана қоймай, оны ұтымды басқаруға мүмкіндік береді. Білім беруді біріктіру үшін әлемнің ғылыми бейнесін пайдалану студенттердің Биология, Физика, Химия және физикалық география сабақтарында табиғаттың жалпы заңдылықтарын зерттеумен байланысты. Оқушылар үшін әлемнің ғылыми көрінісінің мазмұны табиғатты қорғау заңдарын (энергия, масса, электр заряды және т. б.) қамтиды; табиғи процестердің ең ықтимал, тепе-теңдік күйіне өздігінен ағынын анықтайтын заңдар (термодинамиканың екінші заңы, эволюцияның қайтымсыздық Заңы, тұқым қуалаушылық заңдары, экожүйелердің өмір сүру заңдары және т. б.); табиғаттағы құбылыстардың жиілігі, қайталану заңдары (периодтық заң, атомдардың биогендік көші-қон заңы, эволюция бағыттарының ауысу Заңы, биогенетикалық заң және т.б.).
Қазіргі уақытта биологиялық білім беруді ізгілендіру және ізгілендіру үрдісі байқалады. Адам факторын таным көзқарастарының қатарына қосу-бұл жаңа әдіснамалық тұрақты. Жаратылыстану-ғылыми білім беру мазмұнын гуманитаризациялау адам мен табиғаттың өзара әрекеттесу проблемалары төңірегінде оқу пәндерінің әртүрлі циклдары туралы білімді біріктіруді қамтиды. Сайып келгенде, бұл барлық мектеп пәндерінің арнайы және жалпы мәдени білімдерінің (соңғысының пайдасына) арақатынасының өзгеруінен көрінеді. Интеграция жаратылыстану-ғылыми білім беру мазмұнын гуманитаризациялаудың негізгі принципі ретінде әрекет етеді. Қарқынды дамып келе жатқан биология қазіргі ғылым мен өндірісті дамытудың басым бағыттарының бірі болып табылады. Биологияның заманауи курсы және оны ЖОО-да оқыту әдістемесі биология ғылымдарының даму перспективаларын, сабақтас ғылымдар мен білім салаларын ашуы керек.

1.2.Биология ғылымының дамуы.

Қазіргі экологиялық және биологиялық мәселелерді шешуде Биотехнология -- тірі организмдер мен өндірістегі биологиялық процестерді қолдану маңызды орын алады. Биотехнология адамзаттың жаһандық экологиялық мәселелерін -- азық-түлік, энергия, минералды ресурстардың жетіспеушілігін жою, Денсаулық сақтау жүйесі мен қоршаған орта сапасын жақсарту мәселелерін шешуге арналған. Қазіргі биотехнология биологиялық және техникалық ғылымдардың тоғысында пайда болды. Ол молекулалық және жасушалық биологиямен, молекулалық генетикамен, биохимиямен және биоорганикалық химиямен тығыз байланысты.In vitro нуклеин қышқылдарын манипуляциялаудың жаңа әдістеріне сүйене отырып, табиғатта жоқ гендік комбинацияларды жобалаумен байланысты гендік инженерия пайда болды және қарқынды дами бастады. Гендік инженерия организмнің жасушаларынан қажетті өнімді кодтайтын генді алуға және оны басқа организмдердің (негізінен микроорганизмдердің) жасушаларына еніп, оларда көбейе алатын арнайы ДНҚ молекулаларымен (векторларымен) байланыстыруға негізделген [166, б.545].
Ғылым мен қоғам дамуының қазіргі кезеңінде биология медицинадағы, ауыл шаруашылығындағы, қоршаған ортаны қорғаудағы, білім берудегі, дене тәрбиесіндегі, спорттағы өзекті мәселелерді шешуде өсіп келе жатқан маңызға ие. XXI ғ. сарапшыларының бірауыздан бағалауы бойынша -- биология мен биотехнологияның гүлдену кезеңі. Биологиялық, экологиялық дүниетанымсыз биологияның "алтын ғасырында" адам мен өркениеттің өмір сүруі мүмкін болмайды.
Қазіргі уақытта биологиядағы басым жалпы ғылыми бағыттар мен әзірлемелер: генетикалық материалдың ұйымдастырылуы мен эволюциясын зерттеу, бұл адамды қызықтыратын өсімдік түрлерін, жануарлар мен микроорганизмдерді мақсатты түрлендіру әдістерінің арсеналын кеңейтуге мүмкіндік береді; адамдардағы психикалық процестердің молекулалық негіздерін зерттеу; жаңа экологиялық бағыттарды әзірлеу. Биологияда экологиялық білімнің, ойлаудың және дүниетанымның басымдығы маңызды. Барлық биологиялық құбылыстар экологияға экстраполяцияланады. Экологиялық ядроның орталығында биологиялық білім мен дүниетаным сақталуы керек, әйтпесе экологиялық бағыттың негізділігі жоғалады.
Алда биологтардың ерекше қызықтыратын мақсаттары бар-берілген генетикалық бағдарлама бойынша алдымен жасушаны, содан кейін тірі организмдерді қалпына келтіру және адамның сауығуы, ұзақ өмір сүруі және өркендеуі үшін адамзаттың генофондын жақсарту. Қазіргі жаһандық экологиялық дағдарыс-бұл табиғи ортаның ластануы, оны шамадан тыс пайдалану, планетаның толып кетуі, табиғи ресурстардың сарқылуы және т.б. ғана емес, сонымен қатар биологиялық сауатсыздық, адамдар массасының физикалық, психикалық және этикалық деградациясы.Орталық орын, биологияның өзегі-эволюция теориясы. Ол бүкіл биологиялық ғылымды "сіңіреді", оның негізінде жатыр. Биологияны эволюциялық идеялардан ажырату мүмкін емес. Эволюция биология жинақтаған білімнің барлық алып массивіне мағына, логика және үйлесімділік береді. Сонымен қатар, эволюция теориясы өзінің доменінен тыс жұмыс істейді және биологиядан астрономияға, химияға, физикаға және басқа ғылымдарға еніп, оларды эволюциялық етеді [128, 28-бет].
ХХІ ғасырда. биология өте қарқынды дамып келеді. Биология мен басқа ғылымдардың тоғысындағы ғылымдар ерекше маңызды болды. Мысалы: биофизика, биохимия, биокибернетика және басқалар. Қазіргі әлемде адам үшін келесі міндет өте маңызды болды -- табиғатты сақтау. Сондықтан экология бірінші орындардың біріне (әрине, даму бойынша) шығады. Медицинаның жетістіктерін (әртүрлі медициналық техниканы құру, зерттеудің жаңа әдістері, көптеген ауруларды тиімді емдеу, жаңа хирургиялық әдістер) байқамау мүмкін емес. Қазіргі биология-бұл әртүрлі пәндердің тұтас бірлестігі, олардың негізгі зерттеу пәні оның барлық көріністері мен қасиеттерінде өмірге тән жалпы және жеке заңдылықтар болып табылады; салыстырмалы түрде тәуелсіз салаларды қамтитын белсенді дамып келе жатқан білім жүйесі: арнайы биологиялық пәндер (зоология, ботаника, микробиология, микология және т. б.), сондай-ақ пәнаралық ғылымдар және ғылыми бағыттар (биохимия, биофизика, социобиология, биоэтика, биоэстетика, биополитика және т.б.).
Қазіргі биологиядағы жетекші орындардың бірі -- биоинформатика-молекулалық биологиялық жүйелерді, әсіресе гендерден, РНҚ-дан, ақуыздар мен метаболиттерден және т.б. тұратын жүйелерді талдау және модельдеу үшін есептеу техникасын, математиканы және ақпараттық теорияны қолдану; мәліметтер базасын құру. Теориялық биологияны құру процесіне жүйелік тәсілдің әсерін арттыру тенденциясы, сондай -- ақ оның биологиялық объектілерді, процестер мен құбылыстарды модельдеуді қолдануға, жүйелік танымдық модельдерді құруға әкелетін биологиялық білімді математикалауға бағытталуы байқалады [58]. Эксперименттік және теориялық биологияда математикалық әдістерді қолдану биологиялық білімді жалпылау және формализациялау дәрежесін арттыруға, оны одан әрі теориялауға мүмкіндік береді [59].
Біз қазіргі биологиялық білімнің қалай ерекшеленетінін сипаттаймыз және ХХІ ғасырдың басында ғылым жүйесіндегі биологияның орны мен рөлінің өзгеруі немен байланысты деген сұраққа жауап беруге тырысамыз. Жаратылыстану-ғылыми танымның әртүрлі салалары біртұтас шындықтың (физикалық, химиялық, космологиялық) сәйкес "бөлімдерін" сипаттайтыны белгілі. Биологиялық ғылымға қатысты биологиялық шындықты зерттеу туралы айту Заңды, ол тірі әлемнің объективті тіршілігін ғана емес, сонымен бірге танымдық іс - әрекеттің күрделі әлеуметтік құрылымында иерархияланған осы жолдағы танымдық субъектінің белсенділігін де қамтиды. Бұл жағдай биологиялық ғылымның тарихи сипаты мен өзгеруін анықтайды. ХХ ғасырдың ортасынан бастап өмір туралы ғылымдар кешенінде іргелі жаңалықтардың белсенді өсуі байқалды. Атақты физик, ағылшын Корольдік қоғамының президенті П. Блэкетт, "молекулалық биология тірі ғылымда қырық жыл бұрын кванттық теория физикада төңкеріс жасағандай төңкеріс жасады".
ХХІ ғасырдағы биологияның революциялық жетістіктерінің арқасында ол көп өлшемді биология (жоғары өлшемді биология) деп аталды. Оған мыналар кіреді:

- геномика-адамның барлық гендерін және олардағы тұқым қуалайтын ауруларға немесе оларға бейімділікке әкелетін бұзылуларды анықтау;
- транскриптомика-ақуыздарды кодтайтын барлық хабаршы РНҚ-ларды анықтау, әрбір жеке мРНҚ мөлшерін анықтау, ақуыздарды кодтайтын барлық гендердің экспрессия заңдылықтарын анықтау;
-- РНомика-барлық кодталмаған РНҚ-ны анықтау, әрбір жеке ncrna мөлшерін анықтау-барлық ncrna ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.