Адамның-қимыл аппаратының биомеханикасы

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 66 бет
Таңдаулыға:

- лекция. Адамның-қимыл аппаратының биомеханикасы

Адамның қимыл аппараты бұл, өзін-өзі басқаратын механизм 600-дей бұлшық еттен, 200-дей сүйектен, жүзден астам сіңірлерден тұрады. Бұл сандар шамамен алынған, себебі кейбір сүйектер (мысалыға омыртқа жотасының сүйектері, көкірек сүйектері т. б. ) бір-бірімен байланысып, ол кейбір бұлшық еттердің бірнеше бастары бар (мысалыға жауырынның екі басты бұлшық еті, санның төртбасты бұлшық еті) немесе көптеген тармаққа бөлінеді (дельта тәрізді, көкіректің үлкен, іштің тік бұлшық еті, жауырынның жалпақ бұлшық еті т. б. ) . Адамның қозғалысты басқаруы, адам миының күрделілігімен салыстырмалы, табиғаттың берген керемет сыйы. Миды зерттеу оның элементтерінен (нейрон) басталады, сол сияқты биомеханикада алдымен қозғалыс аппаратын, қозғаушы элементтерден бастап зерттейді.

Қозғалыс аппараты дене бөліктерінен тұрады. Бөлім көршілес орналасқан екі буынның арасындағы дене бөлігінен мысалыға: саусақ, қар, білек т. б. тұрады.

Адамның дене салмағының геометриясы

Салмақ геометриясы дегеніміз, дененің жалпы салмағын, дене бөліктеріне және ішкі құрылыстарына бөлу (мысалыға: бастың, қардың, білектің т. б. салмақтары) .

Бұл жағдайды, туристер жолға шыққанда (арқалаған ауыр жүгі бар) орта және үлкен жастағы адамдармен жаттығу жасарда ескеріп отыру керек. Жасы ұлғайған сайық, буын қапшығындағы сұйықтықтың бөлінуі төмендейді. Осыған байланысты сүйектердегі үйкеліс күшінің арту қауіпі бар.

Бұлшық ет механикасы

Бұлшық еттер қимыл қызметтерін атқарып, адам денесіндегі механикалық энергияның негізгі көзі болып саналады.

Дененің сыртқы орталықта қимылдауы, оған бейімделуі, бір-бірімен қарым-қатынас жасауы да осы бұлшық еттердің жұмысының нәтижесінде организмде бірнеше күрделі өзгерістер (жылу бөлінуі, қан құрамының өзгеруі т. б) пайда болады.

Бұлшық ет жұмысы (жиырылуы, босаңсуы, қатаюы т. б) жүйке жүйесімен реттеліп отырады. Егер бұлшық еттер жиырылған кезде, дене не оның бір мүшесі бір орнынан екінші орынға қозғалса, оны динамикалық, ал егер қозғалмаса (қатайып орнында қалса) статикалық жұмыс деп аталады.

Бұлшық еттің жұмысы жиырылу қасиетіне байланысты болып келеді. Олар жиырылған кезде ет талшықтары қысқарумен қатар жуандайды.

Гук заңы бойынша, бұлшық ет созылуы, созушы күштің көлеміне байланысты емес. Бұлшық еттің қаттылығы және беріктігі. Бұлшық еттің қаттылығы - бұл бұлшық етке түскен күшке қарама қарсы түру мүмкіндігі, қаттылық коэффеценті:

Бұлшық ет беріктігі, созушы күштің үзу, мүмкіндігінің көлемі арқылы анықталады. Еттер атқаратын қызметіне қарай (бір уақытта бірыңғай қызмет атқаратын еттер) синергистер, (бір-біріне қарама қарсы жұмыс атқаратын еттер) онтогонистер, (бір қалыпта қатайтып ұстайтын еттер) фиксаторлар, деп үшке бөлінеді.

Адам денесінің биомеханикасын зерттеу, дененің салмақ орталығын, тірек ауданын, дененің тұрақтылығын және түрлі қозғалыстарда дененің тепе теңдігін сақтау заңдылықтарын анықтаудан басталады.

Салмақ (т) -бұл денедегі немесе бөліктеріндегі заттардың жиынтығы (кг) . Салмақ артқан сайын, дене мығым болады. Ондай дененің тыныштығын бұзу, немесе оның қозғалысын өзгерту қиындау болады.

Дененің гравитациялық қасиетін салмақпен анықтайды, дене салмағы (Ньютонда) P=mg. g=9, 8M/cек ² еркін құлаған дененің шапшаңдығы. Денені қозғалысқа келтіретін барлық күштердің түзуі, бір нүктеде қиылысса оны дененің салмақ орталығы деп атаймыз. Гравитация жазықтығында (ауырлық күші әсер еткенде) салмақ орталығы, ауырлық орталығымен теңеседі. Дене бөліктеріндегі, барлық ауырлық күштерінің бір нүктеге бағытталуы, ауырлық орталығы деп аталады. Дене бөліктеріндегі салмақ орталықтарын жеке-жеке анықтау арқылы, дененің жалпы салмақ орталығы анықтауымызға болады. Бұл дененің кеңістікте әрқилы қимыл-әрекет жасауына байланысты, дененің салмақ орталықтарының орны да ауысуы мүмкін (секіру, жүгіру, айналу т. б. ) . Адамның денесі шамамен 70 бөліктен тұрады. Салмақ геометриясын анықтау үшін оның бәрін толық қамту қажет емес. Біз осының 15-бөлігін алып қарасақ жетеді. Жеке-жеке дене мүшелері бас 6, 9%, тұлғаның жоғарғы бөлігі 15, 9 %, Қар 2, 7% тұлғаның ортаңғы бөлігі 16, 3%, білек 1, 6%, тұлғаның төменгі бөлігі 11, 2%, алақан (қол басы) 0, 6% сан 14, 2%, балтыр 4, 3% аяқ басы 1, 4%. Бұл сандар зерттелген көп адамдардан алынған орташа көрсеткіш. Жеке бір адамның геометриялық салмағын анықтау үшін, алдымен оның бойының ұзындығымен, салмақ ауырлығын аламыз.

Рычаг және маятник тәрізді дене бөліктері.

Денедегі биомеханикалық бөліктердің, рычаг немесе маятник тәрізді өзіндік қасиеттері бар.

Қозғалыс кибирнетикасы. Көптеген бұлшық еттердің, бұлшық ет топтарының қозғалысы басқа да, бөліктердің өзараүйлесуі, үйлесімді жұмыс істеуі өте күрделі міндет болып табылады. Тірі организмдерде мұндай үйлесімділікті басқару жөннідегі ғылым-кибирнетика заңы, оның принциптері бойынша іске асырылады. Кибирнетика атасы деп аталатын Н. Винерге дейін қозғалысты басқару жөніндегі ғылымның негізгі принциптерін қалыптастырған совет ғалымы НА. Бернштейн болатын.

Биомеханикалық жүйеге мыналар жатады. Орталық жүйке жүйесі жүйкенің өткізгіш жолдары, сүйек және оны өзара байланыстырушы аппарат, бұлшық ет жүйесі. Сонымен биомеханикалық жүйе дегеніміз басқарылатын жүйеге жатады. Ал кибернетика тұрғысынан қарастырғанда, басқарылатын жүйе дегеніміздің өзінің мынадай тетіктері болады. Шарт: басқарушы аппарат, іске асырушы ақпарат және жеткізуші каналдар.

Қозғалыс шеберлігі - дегеніміз организмдегі ерекшеліктер жиынтығының шексіз қасиеті және организмнің бүкіл жүйесінің мүмкіндігі.

Қозғалыс шеберлігі - 1) адамның физикалық қасиеттерінің дамуына-күшіне, қимыл негізіне, төзімділікке, жылдамдыққа байланысты болады. 2) Адам ағзасының қуат, энергия мүмкіндігіне тәуелділігі.

Қозғалыс дегеніміз - барлық тірі денеге тән табиғи қажеттілік және адамның жұмыс қабілетін көтеретін және өмірін ұзартатын аса маңызды шарт.

Сүйек пен буындардың механикалық қасиеті

Сүйектің механикалық қасиеті олардың атқаратын әртүрлі қызметі арқылы анықталады: қозғалыстан басқа олар қорғау және тірек қызметін атқарады. Бас сүйегі, көкірек клеткасы және жамбас, ішкі мүшелерді қорғап тұрады. Тірек қызметін атқаратындар аяқ, қол және омыртқа жотасы. Аяқ қол сүйектері ұзын жұмыр болып келеді, сүйектердің қуыс болып келуі көп салмаққа төзімділікті арттырып, сонымен қатар өзінің салмағын 2, 25 есе төмендетеді. Сүйекке әсер ететін механикалық әсердің 4 түрі бар: созылу, бүгілу, майысу және ширатылу.

Сүйектің тігінен созылу күші 150к/мм шыдап береді. Кірпішті ұнтақтау қысымынан 30 есе артық. Демек сүйектің беріктігімен созылғыштығы еменненде жоғары, шойынмен пара-пар деуге болады.

Бүгілудегі сүйектің беріктігі одан да жоғары. Ең ірі сүйек ортан жілік 27 адамның салмағына шыдап береді, ең жоғары күші 12000 Н(1, 2т) күш ортан жілікті сындыра алмайды.

Қозғалыс кезінде сүйек созылып, бүгіліп, майысып қана қоймай және ширатылады. Мысалыға жүру кезінде сүйектің ширатылу күші 154м. Ортан жілікті сындыру үшін, ширатылу күші 30-140 Н-м жету керек.

Ойыншыларда механикалық ауырлыққа төзімділік өте жоғары, ойткені күнделікті жаттығуда сүйектің жұмыс істеуіне байланысты, гипертрофия жүреді. Штангі көтеретіндерде, омыртқа жотасы және аяқ сүйектері жуандайды т. б. Буындардың механикалық қасиеті, олардың құрлысына байланысты. Буын беті буын қапшығында сақталып тұрған синовиялды сұйықтықпен ылғалданып тұрады. Сұйықтық буындардағы үйкеліс коэффициентін 20 есе азайтып тұрады.

Шындығында буынға әсер етуші күштің көлемі үлкен және ол қимыл-қозғалыстың түріне байланысты. Жоғары қысымда буын сіңірлері суланбай сүйектерге олардың механикалық үйкелу қауіпі төнеді. Бастың салмақ орталығы шүйде сүйегінен атлант омыртқасының арасындағы екі буын беттерінің сәл алдында жатады. Дененің салмақ орталығы, адамның дене ерекшіліктеріне, мүсіндік сымбаттарына, жыныстық және жас ерекшеліктеріне байланысты өзгеріп отырад. Әйелдерде салмақ орталығы, ер кісілерге қарағанда төмен, ол денедегі салмақ орталығы жас өспірімдерде, ересектерге қарағанда жоғары орналасады сондай-ақ ауыр атлеттерде (штангистирде) гимнастгарға қарағанда салмақ орталықтары төмен жатады. Салмақ орталығы неғұрлым төмен болса, coғұрлым дене тұрақты болады. Жас өспірімдермен бойы ұзын адамдарда салмақ орталығы жоғары орналасады демек дененің төзімділігі төмен.

-лекция. Биомеханикалық тест және оқытушының бағалауы

Ағылшын тілінен аударғанда test-"бaйқay", сынау деген мағына береді. Биомеханикада тест дегеніміз адамның техникалық тактикалық дәстүрлерінің деңгейін қосымша сынақтан өткізіп байқау, деген сөз.

Былайша айтқанда тест-бұл қосымша өлшем. Екі жағдайда тесті, өлшеммен ауыстыра аламыз:

1. Бақылауға алынған денеден, тікілей өлшем алуға қол жеткізе алмаған жағдайда.

2. Бақылауға алынған жағдай, толық ашық болмаған кезде. Мысалы: Күрес үстіндегі балуанның бұлшық еттерінің жұмысын дәл күрес үстінде өлшей алмайтынымыз. Сондықтанда тәжірибе немесе жаттығу кезіңдегі өлшем бірліктерін пайдаланамыз.

Тестті қортындылап оқытушы пайдалана алу үшін оны өзінің тәжірбиелік жағдайына яғни оқытушы өзінің бағасына сүйеніп дұрыс баға қояды. Бұл үшін оқытушының бағасын көрсететін әртүрлі арнайы таблицалар жасалған.

Тесттің сапасы

Тесттің дәлдігі, өлшем бірліктің дәлдігінен басқаша бағаланады. олшем дәлдігін тексерген кезде оның өте дәл әдісімен алынған баспа өлшемінің қортындысымен салыстырады. Көп жағдайда тесті тексергенде өте дәл алынған басқа тестің қортындысымен тексеру мүмкіндігі болмайды. Сондықтанда тесттің қортындысын тексермейді оның сапасын тексереді. Бұл тексеруді тест басталмай тұрып бастау керек тестің сапасы оның жариялылығымен сенімділігіне тәуелді.

Жариялылық бізге бақылауға түскен денені бағалаған кезде тесттің қаншамалықты керек екендігі түсіңдірледі. Мысалы: Қозғалыстың бір ерекшелігін және оның техникалық дайындығын тексергенде. Жариялылықты кейде келелілік деп те атайды (ағылшын тілінде Valiol- әрекеттесу күші бар дегенді білдіреді.

Мүгедек - әрекетсіз, әрекет жасай алмайтын дене. Жариялылықты былай бөлуге болады мағыналы (ойлы) және империкалық (өлшем, тексеру арқылы анықтайды) . Мағыналы жариялылықты жүйелі ой арқылы, әркімнің мүмкіндігіне қарап баға беру арқылы анықтаймыз. Мысалы: биіктікке секіру-жариялы көрсеткіш өйткені гимнастық техникалық шеберлігін бақылау арқылы біле аламыз, ал көздің түсі-жариялы емес. Көп жағдайда жариялылық коэфициентін анықтауға негізделген, эмперикалық жариялылықтың істерін анықтау қажет болады.

Жариялылық коэффициенті - бұл тест қортындысымен жариялылық өлшем критериінің арасындығы кореляция коэффициенті; жариялық критериі дегеніміз:

1. Спорт жарыстарында көрсеткен көрсеткіштердің қортындысы.

2. Спорттағы машықтану деңгейі.

3. Теске түскен сапаның қортынды бағасы.

Биомеханикалық бақылау кезінде тек жоғарғы жариялылығы бар тестерді пайдаланған жөн. Көркем гимнастикада биомеханикалық бақылаудан мысал келтірейін. Ойыншылар шпагатқа секіру жаттығуын жасаған кезде секіру сапасы бақылау бойынша бағаланып, биомеханикалық мінездемесін өлшейді: тебілу күші, тірек және ұшу фазасының ұзақтығы. Ойыншының итерілу күші неғұрлым жоғары болса, секіру сапасыда соғұрлым жоғары болады.

Жариялау коэффициентінің көрсеткіші 0, 70 тең. Теорияда мұндай жариялылық тесті қанағаттанарлыққа бағаланады. Егер жариялылық коэффициенті 0, 85-ке тең немесе жоғарғы болса, өте жақсы деп есептейді.

Тесттің сенімділігі-бұл белгілі бір топ адамдардың, белгілі қалыптағы жағдайы берілсе оны бірнеше рет қайталап тесттен өткізгенде көрсеткіштерінің бірдей шығуы.

- өте жақсы коэффициент көрсеткіші 0, 95 немесе одан жоғарғы.

- жақсы 0, 90 < г _п < 0, 95

- Қанағаттанарлық 0, 80 < г _п < 0, 95

Педагогикалық бағалау.

Педагогикалық бағалау - бұл тестің қорытындысы тестің бағасын қорытындылауда, педагогикалық бағалау қажет себебі, биомеханикалық бақылау жүргізу үшін адамның жынысына және жасына, денсаулығына, ауаның температурасы және де басқа жағдайлардың көрсеткіштері әсер етеді.

Педагогикалық бағалау шкаласын жасау-көп жұмысты қажет етеді. 10-18 жастағы жас өспірімдерді тестпен бағалау үшін, әрбір сегіз жас аралығындағы топтардан 100-200 адамнан алынады. Осы топтардың әрқайсысы жаттығуды кемінде екі рет жасап шығуы керек, бұл көп уақыт және көп жұмыс талап етеді.

Қозғалысы сапасының тесті

Қозғалыс жасының белгілеу теориясы - дененің табиғи қимыл - әрекет жасау көрсеткішінің қалыптасуы биологиялық хроногиялық жасына қарай баға беріледі.

Қозғалыс жылдамдығы және қозғалыс қасиеті балалармен жасөспірімдерде биологиялық жасына және оның (көрсеткішінің) өсуіне байланысты. Шапшаңдық мүмкіндігі биологиялық жасының кері байланысы.

Күш және төзімділік тікелей байланысты. Бұлардың өсу және даму кезеңі, қозғалыс қасиеті мен биологиялық жасты бейімделу ортасы және тұқым қалаушылықтың біртұтастығында жасөспірім жасынан өткен соң бұл байланыс нашарлап, таңдау мінезі пайда болады.

Дене құрылысының ерекше белгілерімен байланысты, астениялық белгісі бар қыздар-бұлшық ет және көкірек клеткасы тесік болуына байланысты күш, жылдамдық және төзімділігі өте төмен болады. Болжау негізінен, тұқымқуалаушылыққа сүйенеді: баланың дене құрылысының ерекшелігі (көкірек клеткасы тесік және бұлшықетті дененің түрі) Оларда есею 2-3 жыл ерте басталды. Бұл үшін жасартатын спорттың түрін таңдау қажет сырғанау, жүзу, гимнастика 5-6 жыл, осыдан кейін жасын нақты анықтауға болады. Физикалық дене жаттығуы есеюді баяулатады. Балалардың бойының өсуі генетикалық кестедегідей. Бұл бойдың ұзындығы (дефинетивті формула бойынша анықтауға көмектеседі) бір жылдық зерттеудің мәндеріне сүйене отырып анықталады.

Бастапқы қадам ұзындықты сақтай алмауы мүмкін, ал біраз уақыт шамасынан кейін жылдамдықты төмендетуіне тура келеді.

Адам төзімді болған сайын, ұзақ уақытқа дейін ммайды. Енді жылдамдық орнына арақашықтықтың ұзақтығын алып, одан осы ара қашықтықты қанша уақытта ететінін байқаймыз. Бұл тест спорттың цикликалық түріндегі сияқты жарыс жаттығуларына ұқсас.

Тесттің бұдан басқа түрлеріде бар. Мысалы: жаттығудың ұзақтығы шектеледі де, сол уақыт аралығында қанша жол жүретінін есептейміз.

Осы тесттің бізге белгілі бірнеше түрі бар: 60 минуттық жүгіру тесті, 7 минуттық ескекшілер тесті, Купердің әртүрлі тесті (жүгіру, жүзу және т. б. ) .

Қозғалыс тапсырмасының қайтымдылық ережесі бойынша төзімділік тесттінің бұл үш түрі де бір-біріне эквивалентгі, өйткені осы тесттің біреуінде төзімділік көрсеткен адамдар, тесттің басқа түрлерінде жақсы көрсеткіштерге қол жеткізеді.

Күш сапасын тест бойынша тексеру статикалық жаттығуларда немесе бұлшық еттердің топтық және аймақтық қызметі орындалатын жалпы жетілдіру жаттығуларында жүзеге асырылады. Адамның көрсеткен күші оның қалпына, буындарының орналасу бұрышына байланысты.

Жалпылама қабылданған күш сапасын тестке салып тексерудің ерекше бір түрі кермеге тартылу болып табылады. Бірақта биік орналасқан кермеге екінің бірі тартыла алмайды. Сондықтанда төмен орналасқан кермеден тест алған тиімдірек, өйткені бұнда адам көп рет тартыла алады. Осындай мақсат үшін екі қолды жерге тіреп өзін-өзі көтеру әдісінде алуға болады және басқада жалпыға бірдей жаттығуларды пайдаланса болады.

Өзін-өзі тексеруге берілген тапсырма.

Таблицадағы цифрларға дәлме-дәл келетін график алыңыз;

Жылдамдық сапасын тексеру тесті, үш түрге бөлінеді. Тест кезінде мыналарға қол жеткізуі керек.

1) Қозғалыс реакциясының ең аздаған латенттік уақыты, былайша айтқанда дыбыстық және жарықтық белгінің (стимул) арасындағы уақытпен өлшенген арақашықтық және қозалыс әрекетінің басталуы.

2) Жекелеген қозғалыстың ең жоғарғы жылдамдығы (аяқпен, қолмен және т. с. с. )

3) Цикликалық қозғалыстың ең жоғарғы екпіні (мысалы: боксшының жұдырықтауы) немесе қозғалыстың ең жоғарғы жылдамдығы (мысалы жақын ара қашықтыққа жүгіру) .

Әр топта көптеген тест түрлері бар. Соның қайсы бірін таңдап аламыз? Бір топтың ішінен алынған тест қорытындысы бір-бірімен тығыз байланыста болмайды. Мысалы: одан старт берушінің белгісін кешігіп байқауы мүмкін, бірақ қашықтық бойында өте жоғары жылдамдық көрсете алады.

Ал келесі бір адамда жекелеген қозғалыс түрлері жылдам болғанымен жалпы жүгіргенде өте төменгі жылдамдық көрсетеді. Енді бір адам қолдың жекелеген жылдамдығының жоғарғы жылдамдығын көрсетсе, сол адам аяқпен де, өзінің басқа қатарларына қарағанда жоғарғы жылдамдық көрсете алады.

Осы айтылғандардан қорытындылайтынымыз жылдамдық сапасын тестілеп анықтау кезінде үш өлшемнін көрсеткіштерін (әр топтан бір-бірден) алғанымыз жеткілікті болады.

Жылдамдық - күш сапасын тест бойынша анықтау

Тест бойынша жылдамдықты анықтау күшімен қатар, жылдамдықты анықтай алатын жаттығулар арқылы орындалады. Бұл үшін бұрыштан қолданылып жүрген әдісіміз биіктікке секіру және бір орыннан ұзындыққа секіру. Жылдамдық - күш сапасын анықтаудың ең қарапайым түрі тік бір орыннан жоғары секіру биіктігінің өзі орасан зор пайда келтіреді.

Осы әдіс бойынша, туа бітті талантты жақын қашықтыққа жүгірушіні және ұзақ қашықтыққа жүзетін жүзгіштерді анықтауға болады дейді. 41 см және одан төмен биіктікке секіретін жүзгіш ер кісілерді ол, ұзақ қашықтыққа жүзуге дайындалуға ақыл қосады. Ал 55 см жоғары секіретіндерді - жақын қашықтыққа (спринт) жүзуге болады дейді.

Секірудің, жұлқына орындалатын жаттығудың жылдамдық - күш сапасын тереңдеп зерттеу үшін оны диномограммага (грек тілінде dynamis - күш, әсер еткен күштің уақыт аралығындағы өзгеруінің графигін - диномограмма дейді) тіркеп, күш градиентін өлшеп шығарады. Күш градиенті диномограмманың әр бөлігінде бірдей емес әр түрлі болады. әдетте қозғалыстың басында ол үлкен, ал соңына қарай аз болады.

Сондықтанда жылдамдық - күш индексін есептеп шығарамыз - бұл жұмсалған күштің ең жоғарғы және төменгі көрсеткіштерінің айырмасын, уақыт интервалының көлеміне, осы өзгерістің өткен уақытына бөлгенге тең.

Жылдамдық - күш дайындығы жоғары болған сайын, соғұрлым жылдамдық - күш индексі жоғары бола түседі, өйткені үлкен күшке азғана уақыт ішінде қол жеткізуге болады. Көптеген жаттығуларды жасаған кезде дененің салмақ күшін жеңуге тура келеді. Бұл жағдайда жылдамдық - күш сапасының жоғарғы информатикалық көрсеткіші - жылдамдық - күш индексі емес, реактивтік коэффициент болып табылады.

Жылдамдық - күш индексінің, дене салмағына бөлінгені -реактивтік коэффициент деп аталады реактивтік коэффициентті есептеу үшін динамограммалық дайындық үлгісі көрсетілген.

Дене иілгіштігін тест бойынша анықтауға дененің әр бөліктерінің арасындағы бұрыштарды өлшеу арқылы қол жеткіземіз. Бұрышты гониометрмен (бұрыш өлшегіш) өлшейміз. Дене иілгіштігін өлшеудің басқада әдістері бар.

Сапалы қозғалыстың ішінде дене иілгіштігі ерекше орын алады. Кімде-кім денсаулық топтарында жаттығатын және оны басқаратын болса, мынаны есте ұстағаны жөн, "дене иілгіштігін жоғалтқан адам, қарттыққа бой ұрды" - деген сөз. Күнделікті дене иілгіштігін бақылаудың ең қарапайым түрі тепкішек үстінде тұрып екі тізені бүкпей алға қарай еңкейуі керек, ал тепкішекке тік қалпында сантимертге бөлінген сызғыш қойылған.

Бұл жерде дене иілгіштігін анықтау үшін саусақ ұшымен тірек аралығының қашықтығы алынады. Сызғыш бетіндегі 1 см, 1 ұпайға тең деп алынады. Дене иілгіштігінің қалыпты жағдайына ноль ұпай жинағанда қол жеткіземіз.

Сынаққа түскен адам саусақ ұшымен тірекке дейін еңкейе алады. Егер тізені бүкпей төмен еңкейе алатын болсаңыз дене иілгіштігі сызғыш бетіндегі көрсеткіш бойынша оң таңба беріледі. Тірекке дейін еңкейе алмаған адам теріс баға алады.

Мысалы: тірекке дейін саусақ ұшымен 25 ұпай беріледі. Дене иілгіштігін активті және пассивті деп екіге бөлеміз. Активті дене иілгіштігі кезінде адам сыртқы көмексіз өз мүмкіндігінше иіле алады. Ал пассивті дене иілгіштігі сыртқы күш арқылы жүзеге асады. Сондықтанда пассивті иілгіштіктің көрсеткіші активті иілгіштікке қарағанда жоғары болатыны түсінікті.

-лекция. Адамның қимыл-әрекетін оқытатын механиканың заңдары және оны қолдану негіздері.

1. Қозғалыс және тыныштық жөнінде түсінік механикалық қозғалыстың көптүрлілігі және мінездемесі.

2. Кинематика. Дененің қарапайым қозғалыс түрі. Қадам басу және айналу. Қозғалыстың негізгі кинематикалық өлшемі (жылдамдық, үдеу) .

3. Динамика. Күш туралы түсінік, күштің көптүрлілігі, механиканың негізгі үш заңы, олардың іс жүзінде қолданылатын мәні.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.