Шетел тілін оқыту үдерісінде мұғалім мен оқутышылардың арасындағы қарым - қатынастың ерекшеліктері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Е. А. Бөкетов атындағы Қарағанды университеті

РЕФЕРАТ

Пәні: Шетел тілінде білім беру әдістемесі

Тақырыбы: Шетел тілін оқыту үдерісінде мұғалім мен оқутышылардың арасындағы қарым-қатынастың ерекшеліктері

Орындаған: Темірәлиева Нұрай

Тексерген: Шаймерденова Айдана Кайроллаевна

Қарағанды 2022 ж.

1. Кіріспе

Қазақстан Республикасынын бiлiм беру жүйесi.

2. Негізгі бөлім

А) Шетел тілдері - кәсіби шеберлiктiң маңызды көрсеткiштерiнiң бiрi.

Б) Шетел тілін оқыту барысында білім алушылар үшін ыңғайлы оқу әдісін таңдау.

3. Қорытынды

Қалауын тапсаң - қар жанар. Қарым-қатынас орната білген адамға барлыық әдіс тиімді.

Қазақстан Республикасынын бiлiм беру жүйесi қазiргi танда өзгермелі және өскелең талаптар мен қажеттіліктерді қанағаттандыра отырып, отандық бiлiм саласын әлемдiк бiлiм кеңiстiгiне бiрiктiруге бетбұрыс жасауда. Бұл бiлiм жуйесiн жетiлдiру және оны сапалы деңгейге көтеруді алға тартады. Осыған орай, ғылыми-зерттеу барысында әлемдік озық тәжірбиелер мен отандық білім жүйесіндегі ерекшеліктер зерделенуде. Оқу сапасын жетілдіруде білім мақсаттарының күтілетін нәтижеге бағдарлануы жан-жақты бiлiмдi, өз мамандығын жетiк бiлетiн, бәсекеге түсе алатын жеке тұлғаны дайындауға бағыттайды. Қазiргi уақытта жоғары білім болашақ маманның, әсiресе, студенттiн оку үдерiсiнде немесе университеттен тыс әлеуетiн тиiмдi оқытудың өткір мәселесі болып табылады. Жоғары оку орны бiздiн қоғамымызға жоғары бiлiктi жастарды уздiксiз толтырудын жалгыз көзі болып келеді.

Шетел тілдері - кәсіби шеберлiктiң маңызды көрсеткiштерiнiң бiрi, ол бизнесте, өнеркәсіпте және т. б. салаларда жиi кездеседi. Жоғарғы оку орындарында шетел тiлдерiн оқытуда мамандықты есепке алу принципі улкен рөл атқарады. Бұл принцип оку жағдайларын және ауызша кәсiби қарым-қатынасты, мәтiндердi окуды, мамандық бойынша әдебиеттерді, қажетті жазбалар үлгiлерiн қамтиды, себебі университеттерде тiлдердi меңгеру-студенттердiн болашақ мамандығына байланысты киындықтарды қанағаттандыру ушiн қажет. Тiлдiк емес мамандықтар бойынша оқитын студенттер үшін шет тілінің пәні қайталанады. Көптеген жағдайларда шет тілінің деңгейі төмен. Оку үрдiсiнде бұл мәселе тиiстi түрде қарастырылу қажет.

Оку удерiсi адам мен акпарат арасындағы езара байланыстың дəлелденген негiзiне бағдарланған. Оқу барысында белгiлi бiр білім нәтижелерiне қол жеткiзiледi; бiлiмнiң әр түрлі салаларында үнемі жаңарып отыратын ақпараттық ағынмен жұмыс журедi; өз ойлары мен идеяларын (ауызша және жазбаша) баска адамдарға сенiмдi және дурыс айтуды үйренеді; әр түрлі тәжірибелерді, идеяларды және ұғымдарды түсiну негiзiнде өз пікірін қалыптастырады; проблемаларды шешедi; топта жұмыс iстейдi. Шет тілдерін үйрететін университет ушiн осы нәтижелердi iс жузiнде қолдану маңызды. Мұғалімнің міндеті - әрбір студенттің оку үрдісінде ынталандыру, сабақта нақты коммуникативтік жағдай жасау. Осылайша, шет тілдерін үйретудің мақсаты әр түрлі қарым-қатынас жағдайында шет тiлiн iс жузiнде пайдалану кабiлетiн қалыптастыру. Демек, мұғалім оқу үрдiсiнде:

*проблемалық мiндеттердi енгiзу керек;

*студенттерді оқыту үдерісіне белсенді қатысуға тарту керек;

*өз пiкiрiн, ойын бiлдiруге, тәжiрибе бөлісуге мумкiндiк беру қажет;

*жұпты және топтык жұмысты жиi ұйымдастыруы керек;

*өмiрдiң шынайылығына жақын жағдай жасауы қажет;

*студенттердің санасындағы «тәуелсiздiк» түсiнiгiн дамыту керек. Мақсаты мен мiндеттерi:

-оқытуды ұйымдастырудың формаларын пайдалану әдістемесіне талдама жасау;

-оқытуды ұйымдастырудың түрлі формаларын пайдалануы арқылы оқу-тәрбие жұмыстарын жетiлдiрудiң мәнiн анықтау;

-педагогикалык жагдайларды анықтау.

Шет тілдерін білу жас маманның бәсекеге қабiлеттілігі мен кәсіби ұтқырлығын айтарлықтай арттырады. Оқу үрдісінің тиiмдiлiгi, әрине, Ұйымдастыру формаларын тандауға және т. б. байланысты. Оқытудың формасы-оқыту үрдiсiнiң белгiлi бiр оку материалын игеру барысындағы окушының оқу іс-әрекетін басқару мен оқу тәсiлдерiн меңгерумен сабақтас болып саналады. Педагогикалык сездікте: «Окуды ұйымдастыру формасы- окудың әдіс-тәсiлдерiн тиiмдi қолдануды жүзеге асыру ушiн окушыларды топтастыру» деп анықтама берілген. Сабақтың сыртқы көрінісі оку материалының iшкi бөлiктерiнiң басын бiрiктiрiп және дидактикалық категория ретінде оку үрдісін ұйымдастырудың сыртқы пiшiмiн белгiлейдi, мұның өзі окушылардың бiлiм сапасының көрсеткiшiмен өтетін уақыты және орны, онын жузеге асырылу тәртiбi секiлдi жағдайлармен байланысты. Оку удерiсiн ұйымдастырудың формаларын дұрыс таңдау оқытудың көлемi, тереңдігі мен хабардарлығын арттырып, студенттердiң дағдыларын, олардың тәуелсiздiгi мен шығармашылық белсендiлiгiн дамытады, оқытудың тәрбиелік рөлін арттырады. Сондықтан мұғалім оқу үрдiсiнiң ұйымдастырушылық формалары оның шығу тегі, дамуы, жағдайы, әртүрлілігі, олардың əрқайсысының артықшылығы, салыстырмалы тиiмдiлiгi; бір немесе бірнеше нысанда оқыту және бiлiм берудің ең жақсы нәтижелерiне әкелу мумкiн жағдайлар туралы толық бiлуi тиiс. Басқаша айтқанда, оқытудың кейбiр түрлерін қолдану ушiн оку үрдiсiнiң ұйымдастыру формалары осыған байланысты құзыретті болуға тиіс.

Окытуды уйымдастырудың формалары-белгілі бір тәртiп негiзiнде жүзеге асырылатын оқыту үрдiсiн ұйымдастыру тәсілі. Педагогиканың даму тарихыда ұлы педагогтардың тұжырымдамалары және окуды ұйымдастырудың әртүрлі формалары белгiлi. Оның дамып жетілуі, қоғамның қажеттiлiгi мен сұранысынын талап-мүддесiне қатысты. Шет тілдерінде оку удерiсiн ұйымдастырудың әртүрлi түрлерi жiктеледi. Барлық нысандарды жалпы және нақты деп бөлуге болады. Оқытудың жалпы уйымдастырушылық турлерi: фронтал, жеке, топтық, ұжымдык және жуптық.

Оку жұмысының жеке түрi студенттердiң басқа студенттермен байланыссыз барлык топқа жалпы мiндеттердi орындайтын студенттiк қызметтi қамтиды, яғни оның жұмысы барлык студенттер ушiн бiрдей қарқынмен жүреді. Оқытуды ұйымдастырудын бул түрiне үй жұмысы, сухбаттасу, езiндiк жұмыстар, сынақ пен етиханды жатқызамыз. Сынақ жұмыстарын енгiзудегi мақсат бағдарламадағы теориялық бiлiмдердi күшейту, бекіту және оқыту процесiнде студенттердiң жоғары белсендiлiктерiн, жауапкершілігін, дербестiгiн орнықтыру. Сынақ жұмыстары өзiнiң ұйымдастыру ерекшелiгiне сай оқу жұмысынан тыс студенттердiң өзiндiк бiлiм алуын жалғастыруға ықпал етеді. Сынақ жұмысы, ереже бойынша бағдарламаның негiзгi бөлiмiн, тарауын оқып болғаннан кейiн жүргiзiледi. Мұғалім оның өткiзу мерзiмiн, тақырыптары мен талқыланатын сұрақтарын алдын ала хабарлайды. Студенттердiң оку жумысын сәтті ұйымдастыруда оның өзiндiк жұмыстарының манызы ерекше. Өзiндiк жұмыс студенттердiн тек уй жұмысын орындау барысында ғана емес, оқыту үрдiсiнiң бойында өз орнын табуы тиіс. Әртүрлi өзiндiк жұмыстары негiзiнде сабақтың нәтижесiн және таным қабiлеттерiнiң белсендiлiгiн арттыруға болады.

Фронталдық жұмыс мұғалімнің қатаң бақылауында барлық топты қамтиды. Фронталдык жумыс барысында бiлiм беру мумкiндiктерi төмен студенттер топтың қалған бөлiгiн артқа тартады. Егер мұғалім жұмыстың қарқынын төмендетсе, оларга тузетулер енгiзiлсе, топтың жұмысы арта түседі. Осылайша, ұйымның бұл түрi тиiмдi емес себебі уақыттың талаптарын қанағаттандырмайды.

Сонымен қатар, жеке жұмыс окуды даралауды, дифференциалданған тәсiлдi қолдануды талап етеді, ал фронтальды жұмыс оны iс жузiнде қамтамасыз ете алмайды. Жеке жұмыс түрі студенттердің өзін-өзі бағалауы, олардың танымдық тәуелсіздігі, білімнің өзіндік ізденіс түрінде қабылдануы, жоғарыда айтылған маңызды мәселе болып табылатын дағдыларды Қалыптастыруды қамтиды. Бiр жагынан, бұл жұмыс турi студенттердiң қоғамдық белсендiлiгiнiң жетiспеушiлiгiмен сипатталатын алдауды тудырады. Екiншi жағынан, окушылар өздерi үшiн және сабақ үшiн материалды iрiктеуге қатыса алады және өзін-өзі сенiмдi сезiнедi. Көптеген сынақтар дер кезiнде өзiн-өзi тексеруге мумкiндiк береді, бұл кезде уақыт шектеулі, сондыктан бул жылдам жұмыс дағдыларын қалыптастыруға әкеледі. Қателерді талдауды қамтитын түрлi деңгейлердегі сынақтар өткiзiледi. Студенттер өзіндік жұмыс дағдыларын меңгереді, өз қабiлеттерiне сенiмдi бола алады. Интернетті пайдалану студенттiң және оқытушының коммуникациялык және ақпараттық құралдарын және техникалық қолдау қызметiн қоса, жеке және топтық жұмыстарды ұйымдастыруға мүмкіндік береді.

Жеке тұлға ретінде білім беру процесінің топтық формасы өзін-өзі қамтамасыз етуді дамыту үшін өте маңызды. Топтық жұмыстың негізгі мақсаты - ұйымшылдық қасиетін дамыту. Командада жұмыс жасаған студент бастаманы қабылдауға, өз іс әрекеттерін жоспарлауға, өз ойының дұрыстығын дәлелдеуге, бүкiл топтың және оның жеке iс-әрекетіне жауапты болудын нақты мумкiндiгiн алады. Бұл жұмыс турi топтар арасында шығармашылық бәсекелестікке ынталандырады, осылайша көптеген университеттер ушiн манызды болып табылатын оқыту мен оқыту удерiсiне қызығушылық артады. Бұл жұмыс түрі шағын топтарды (3-4 оқушы) бiрiктiредi, онда бiр-бiрiмен көбірек сөйлесуге мүмкіндік бар және ортақ шешiмдердi қажет етедi; мұғалім орталық тұлға емес, ол модератор болып шығады. Топтык улгiдегi мысал жобалық жұмыс. Тапсырманың бұл түрі - коммуникативті, шығармашылык улгiсi бар болып келеді. Қорытынды нәтижесi жеке жобалар мен студенттерге кейiн өз жобасын таныстыру ретiнде қарастырылады. Жобалық жұмыс басқа пәндермен байланысты қажет етеді.

Оку удерiсiн ұйымдастырудын топтык формасында студент өз кезегінде топтың әр түрлi мүшелерiмен жұмыс iстейдi және керiсiнше, барлык окушылар кезекпен жұмыс жасайды. Бұл форма студенттердiң бастамашылығын көрсетіп, олардың бiлiмiне жауапкершілікті арттыруға көмектеседі. Сонымен қатар, топтық форма белсендi когнитивті-коммуникативтік әрекетке тәуелді. Бұл жұмыс түрінде мұғалімнің тамаша дайындықтарының маңыздылығын атап өту керек. Уақытты дұрыс пайдаланып, команда құру үшін (жалпы идеяны жинау үшін) жинақтау керек. Командалык жұмыс сонымен қатар сабақтан тыс әрекеттерде көрiнiсiн табады: жобалык жумыс, экскурсиялар.

Топтық жұмыс және жеке жұмыста ұқсастықтар мен айырмашылықтар бар. Жеке оқыту оқушыларға оңтайлы және жағымсыз қасиеттерге ие болуға мүмкіндік бередi. Кейбiр студенттер тез арада шаршайды немесе сыныпта зерігеді. Басқалары сыныпта жұмысты аяқтамай, оны уйден аяқтауы мүмкін. Сонымен қатар, жеке оқуға студенттердің өз уақыттарын басқаруы талап етіледі, кейбір оқушылар жақсы жұмыс iстей алмайды. Мұғалімдер қажет болған жағдайда оқыту дағдыларын үйрету үшін уақытты жұмсау керек және әрдайым жеке оқумен құрылымды қамтамасыз етуi керек.

Ал топтық оқытуда мұғалімдер дағдыларды түсіндіріп, әр топ мүшесіне әртүрлі рөлдерді тағайындайды. Оқытушылар студенттерді қадағалап, тапсырма бойынша бағалайды. Оқушылар жеке формаға қарағанда тезірек жұмыс істей алады, өйткені олар көпшіліктің көмегіне ие болып келеді. Алайда, егер топ жақсы жұмыс істемесе немесе кейбір мүшелерi қосымша жұмыс атқармаса, топтың жұмысы баяу жүреді.

Катарин Дэвис Самвей және Дороти Тейлор «Жеке оқытудағы бағалау тапсырмалары және олардың жағымды жақтары>> (2008) деген еңбегіне назар салады. Студенттер мұғалімдердің қалай бағаланатындығын және тапсырмадан не күтілетінін білуі керек. Мұғалімдерге әдетте жеке жұмысын бағалауға ыңғайлы. Топтық жобалар бағалау кезiнде соққылар тудыруы мүмкін. Кейбір оқушылар бірдей жұмыс істемесе де, жоба iшiнара толығымен орындалуы мүмкін немесе тек бір бөлігі дұрыс жасалуы мүмкін. Бөлiмшелер мұндай мәселелерді шешуге тиіс. Кейбір топ мушелерiне бағалау кезінде бір-бірін бағалауға ыңғайлы. Мұғалімдер жеке адамға қарағанда бірлескен жұмыс үшін түсіндірме бередi, себебi бiрлескен жұмыс әртурлі адамдар арасында жиi сұрақ тудырады.

Эллен Саркисянның айтуынша, "топтық жұмыстың кейбір артықшылықтары мен кемшіліктері бар: топтық жұмыстар бұл теориялық тұрғыдан идеалды жағдай. Егер әркім ережелерге бағынатын болса, олар барлық қатысушылары үшiн пайдалы болуы мүмкін". Студенттер топта жақсы оқиды, өйткені олар даму тұрғысынан, сондай-ак мотивациялық тұрғыдан дамиды. Топтық жұмыс белгiлi бiр материал үшін қайта қарауды аяқтаудың соңғы мерзiмi болып табылады. Студенттер бірігіп жиналғанда өз идеяларын бөліседі және жеке адам үшін шешімін табу қиынға соғатын мәселелерді шешедi. Бiр студент басқа бір тұжырымдаманы түсіндіріп жатқанда, басқасы өзінің тұжырымдамасын күшейтеді. Жалғыз оқып жүргенде өзінің біліміндегі кемшіліктерді қарастырмаған болуы мумкін. Топтық жұмыс интелектуалды, бірақ эмоциялық жағынан тиімді, өйткені оқушылар Активац бір-бірін оқуға шақырады.

Егемендi елiмiздiң елу мемлекеттiң қатарына қосылуға табандылықпен жылжу қоғамымыздың барлық саласында тубегейлі өзгерістер енгiзiп, жана талаптар қойылып отыр. Соның ішінде болашақ ұрпаққа әлеуметтiк деңгейде білім беру мазмұнына жаңаша Қарау- басты міндеттердiң бiрi. Қазiргi кезде жалпы білім беретін мектептерде оқытудың турлі формаларының пайдалануы окытудың әдіс-тәсiлдерiнiң жаңаруы бәсекелестікке қабiлетi мол, шығармашылық бағытта еңбектенетін, ой қабілетімен ерекшеленетін азаматты тәрбиелеуді көздейді.

ЖОО студенттерiнiң ағылшын тілі пәні сабағында топтық жұмыс түрiн пайдалану тәжірибесі:

Пікірталас такырыбының барлық қатысушыға теңдей түсiнiктi әрі өзекті болғаны тиімді. «Modern Technology Can Cause Destruction of the Civilization» тақырыбы бойынша ЖОО студенттерiне пікірталас отырысы Ұйымдастырылды. Пікірталас спикерлер сөздері мен сұрақ-жауаптан құралған. Студенттерге сөйлеуге қажетті сөздік қоры да берілді. Пікірталастың ережелерi мен шарттары бар. Топ екі командаға бөлініп, берiлген тапсырма бойынша акпарат жинайды. Мұғалім спикерлерді, ережелердің сақталуын бақылайтын және пікірталасты жүргiзетiн таймкипердi және қазылар алқасын тағайындады. Қазылар алқасы спикерлер мен қатысушылардың жауаптарын бағалап, қателіктерін ескереді. Әр жауап дәлелденген ақпаратқа сәйкес болуы қажет. Пікірталас аяқталғаннан кейiн, қазылар алқасы жеңiмпаз командасын таңдайды. Оқытуды ұйымдастырудың бұл турi өте қиын және ауқымды, тек жоғарғы сынып оқушылары мен ЖОО студенттерге арналған, себебі қатысушылардың тiлдiк деңгейi жоғары болуы керек.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.