Пайдаға салынатын салықтар

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

Курстық жұмыс
Тақырыбы:Пайда салығын салықтық есепке алу

Орындаған:ЕжА-305 Айтмухамет Камила

Мазмұны
Кіріспе
Пайда салығы туралы жалпы түсінік;
Пайдаға салынатын салықтар;
Пайдаға арналған салықтар;
Салықтық есепке алу және есепке алу құжаттамасы;
Салықтық есепке алу саясатына қойылатын талаптар;
Салықтық есепке алу қағидалары;
Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Пайда есебі - бұл залалға байланысты, салықты шегеруге дейінгі шығындар мен табыстар туралы есеп беруде немесе әлеуеті азайтылп есептелген салықтың қосылған сомалары көрсетілген, төтенше баптарды қосқандағы пайда жиынтығы немесе есеп беру кезеңіндегі залалдар.
"Пайда салығының есебі" 11-БЕС талаптарына сәйкес бюджетке пайда салығы бойынша қарыз сомалары, міндеттеме әдістерінің негізі арқылы анықталады.
Міндеттеме әдісінің негізгі максаты - ағымдағы есептік кезеңде бюджетке төленуге жататын жиынтық пайда салығын анықтау, сондай-ақ келешекте, есептік кезенде тапқан салық салынатын пайда сомасын анықтау. Міндеттеменің әдісі бойынша пайда салығы, пайда алу барысындағы заңды тұлғамен шеккен шығын ретінде қарастырылады және соған сәйкесті табыстар пайда болған кезенге есептеледі. Бұл жағдайда ұйым шаруашылық операциялары мен мәмілелер нәтижесінде пайда болған, салық төлемдерін еске алу керек, сондай-ақ бұл операциялар мен мәміленін өзі есепке алынады.
Міндеттеме әдісінің негізгі мақсаты - ағымдағы есептік
кезенде бюджетке төлеуге жататын, жиынтық табыс салығының
сомасын аныктау, сондай-ак келешектегі, осы есептік кезенде
тапқан, салық салынатын пайда салығының сомасын анықтау.
Міндеттеме әдісі бойынша пайда салығы пайда алу барысында заңды тұлга шеккен шығындар ретінде қарастырылады және пайда болған табыстардың кезеңіне есептеледі. Осы жағдайдан, ұйым шаруашылық операциялары мен мәміле нәтижесінде пайда болған, салықтық төлемдерді, сондай-ақ сол операциялар мен мәмілелер қалай есептелетінін ескеру кажет.
Сөйтіп, есептік кезеңдегі шаруашылық операциялары мен мәмілелер нәтижесі бойынша пайдалар мен шығындар туралы көрсетілген пайда салығын пайда мен шығындар туралы сол есеп берудің ағымдағы есептік кезеңде, олар мойындауы тиісті.
Міндеттеме әдісіне сәйкес есеп беру кезеңіндегі пайда салығы бойынша есеп айырысу келесі сомалардан жинақталады:
пайда салығын төлеуге есептеу;
уақытша айырмашылықтары салықтық нәтиже келешекте төленуге тиісті пайда салығының сомасы немесе ағымдағы есептік кезенде пайда болатын немесе күшін жоятын, уақытша айырмашылыққа сәйкес алдын ала төленген пайда салығының сомасы;
есептік кезеңнің алдындағы кейінге қалдырылған салыққа түзету пайда салығының мөлшеріне өзгерістерді көрсету үшін қажетті баланстағы "Кейінге қалдырылған салықтар" бабы бойынша түзетулер.
Пайда салығы туралы жалпы түсінік;

Пайда салығы - төтенше салықтар бір түрі, кәсіпорынның таза өнімінің (табысының) бір бөлігін нысаны. Кәсіпорындардың (компаниялардың, ұйымдардың) өндірістік және коммерциялық шығынды, банк несиесібойынша пайызды, жарнамаға жұмсалған шығынды қоса), сондай-ақ қолданыстағы заңдарға сәйкес салық салудан толық немесе ішінара босатылатын шығынды шегеріп тастағанда өнімді өткізуден түскен жалпы түсімге тең салық салынатын пайдасынан алынады. Әлемдік практикада экономикалық реттеу тұтқасы ретінде кеңінен пайдаланылады. Кеңістік экономикалық қағидаға сәйкес кіріктірілме тұрақтандырғыш элементтердің бірі ретінде қаралады. Іс жүзінде нарықтық экономикаға көшкен барлық елдерде қолданылады және корпорациялардың пайдасына салынатын салық нысанында болады (корпоративтік бизнестің табысына салық, әдетте, жеке табыс салығының құрамында салынады).
Пайда салығы - Қазақстан Республикасының Салық кодексіне сәйкес салық салынатын табысқа (салық залалына) қатысты бюджетке төленуге жататын (бюджет есебінен қайтарылатын) корпоративтік табыс салығы. Пайда салығын төлеушілер Салық кодексімен белгіленеді. Оларға мыналар жатады: ұйымдар; шетелдік ұйымдар; тұрақты мекемелер арқылы жұмыс істейтін және табыс алатындар. Осы тармаққа сәйкес салық төлеуші ұйым - заңға сәйкес құрылған және Салық кодексіне сәйкес салық төлеу жөніндегі міндет жүктелген коммерциялық немесе өзге де кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын заңды тұлға.
Сатудан түскен табысқа мыналар кіреді:

Өнімдерді, жұмыстарды және қызметтерді сатудан түскен табыс, яғни бухгалтерлік есепте қалыпты қызметтен түсетін табыс. Табыстың бұл түрін алу ұйым қызметінің негізгі мақсаты мен мәні болып табылады.

Негізгі қорларды және басқа мүлікті сатудан түсетін түсімдер. Әрбір ұйым анда-санда өзінің тұтынуы үшін бұрын сатып алынған материалдық құндылықтарды сатады. Мұндай құндылықтар негізгі құралдар мен материалдар болуы мүмкін. Сонымен қатар бағалы қағаздар, меншік құқығы, мысалы, талап ету құқығын беру шарты бойынша дебиторлық берешек және материалдық емес активтер де тарапқа сатылуы мүмкін.

1.1. Пайдаға салынатын салықтар;

Пайдаға салынатын салық. Салықтардың ішінде пайдаға салынатын салық
ерекше орын алады. Пайдаға салық салу арқылы манипуляция жасап, мемлекет капиталдың қорлану процесiне айтарлықтай әсер етедi. Оның мысалы ретiнде жеделдетiлген амортизация деп аталатын салық механизмiн келтiруге болады.
Нәтижесiнде пайданың салық алынатын мөлшерi едәуiр кемiп, төленген салықтық көлемi де азаяды. Бұл салық түрін барлық кәсіпорындар төлейді. Біздің республикамызда қабылданған салық жүйесі туралы заңдар және оларға енгізілген өзгерістер мен толықтырулар бойынша өндіріспен айналысатын кәсіпорындарға пайдаға салық 25 пайыз мөлшеріне салынады. Бұндай нарық табыстылық (рентабелділік) мөлшері 40 пайыздан аспаған жағдайда белгіленеді. Табыстылық шекті мөлшерден артып кетуі бағаны көтеру монополиялық пайда алудың нәтижесі деп қаралады, ал ол пайданың артық бөлігіне салық нарқының 25 пайыздан 80-90 пайызға дейін өсуіне әкеліп соқтырады. Сөйтіп алынған пайда сомасы тең үлеспен мемлекеттік бюджетітік түседі. Қор және тауар-шикізат биржалары, сондай-ақ брокер кеңселері мен фирмаларына салынатын салық нарқы 55 пайыз, меншік формаларына қарамастан, делдалдық және коммерциялық қызметтен алған пайдасы бойынша кәсіпорындар
үшін де - 55 пайыз. Коммерциялық банкілер соның ішінде кооперативтік
банктер, жинақ банктері, сақтандыру ұйымдары үшін салық нарқы 45 пайыз
болып белгіленген. Бұндай жоғары салық нарқы инфляцияға қарсы саясат
шараларынан, айналымға қосымша ақша қаражаттары түсуді шектеу мақсатынан туындайды, бірақ ол банктердің инвестиция жасау мүмкіндігін шектейді.
Бірлескен кәсіпорындар үшін, егер шетелдік серіктестің жарғылық үлесі 30 пайыздан артық болса, онда салықтың нарығы 30 пайыз құрайды.
Пайдаға салынатын салық шет елдерде де кеңінен қолданылады, оның барынша нарығы 30-дан 60 пайызға дейін болып отыр. Көптеген елдерде еіші кәсіпорындарға, олардың іс-қимылын ынталандыруға бағытталған салықтық жеңілдіктер қарастырылған. Қазақстанда ауыл-шаруашылық өнімдер өндіретін және өздейтін, халық тұтынатын тауарлар шығаратын, құрылыс, жөндеу-құрылыс кіші кәсіпорындары үшін алғашқы екі жыл бойына бұл салықты белгіленген салық нарқын 50 пайыз мөлшеріне төлеу көзделген. Басқа кәсіп түрлерімен айналысатын кіші кәсіпорындар, бірінші жылы пайдаға салынатын салықты, салық нарқының 25 пайызы, ал екінші жылы 50 пайыз мөлшеріне төлейді.
Осылармен бірге, "Қазақстан Республикасының салық жүйесі туралы" Заңының 18 бабына сәйкес жергілікті Кеңестерге жергілікті салықтар мен алымдар бойынша салық нарқын белгілеу, жеңілдіктер жасау құқығы берілген. Қосымша құнға салынатын салық (ҚҚС). Аса маңызды салық түрлерінің бірі - қосымша құнға салынатын салық (ҚҚС) болып табылады.

Экономикалық мазмұны жағынан, ол тауарлар (жұмыстар, қызметтер) өндіру ісінің барлық кезеңінде жасалатын құн өсімінің бір бөлігін бюджетке алу формасы болып табылады, және солардың жүзеге асырылуы бойынша бюджетке енгізіледі. ҚҚС өнімнің бағасына кіргізілмейді, ол бағадан тыс қойылады, сондықтанда өндіріс шығындары мен кәсіпорынның табыстылығына (рентабельдігіне) әсер
етпейді. Бұл салық тауарлар мен қызметтерді түпкі тұтынушылардың сатып алу барысында, сонымен бірге тауарларды өндіру мен өткізудің әртүрлі кезеңдерінде төленеді. Салық салу объектісі - өндірістің барлық кезеңінде бірыңғай нарық бойынша жаңадан жасалған құннан алынатын барлық өнім болып табылады. ҚҚС-ның құрамына амортизация, еңбекақы, ағымдағы шығындар және пайда кіреді. ҚҚС-ның ерекшелігі, оның инфляциялық тұрақтылығы, яғни бюджеттің тұрақты қаржы көзі қызметін атқарады, өндірістік шығындарды азайту, өткізуді жеделдетуді көтермелейді. Қосылған құнға салынатын салықты өндіру, төлеу және есептеу тәртібі Қазақстан Республикасының "Қосылған құнға салынатын салық туралы" Заңында жарияланған болатын. Акцизді салық. Акциздер - тауар баасына енгізілетін және сатып алушы төлейтін жанама салықтың ежелгі формаларының бірі болып табылады.

Ресми түрде акциздер бұрынғы КСРО-да 30-шы жылдарға дейін болды.30- шы жылдардан бастап акциздер, басқа салық түрлері сияқты айналым салығына біріктірілген болатын. Акциз қалыптасқан қағида бойынша, тұрғындарға арналған және мемлекеттің монополиясы болып табылатын тапшы, жоғары рентабельді тауарлар
мен өнімдерге салынады. Мемлекет акциз салығы сұраныс пен ұсынысты
реттеуге, сонымен бірге мемлекеттік бюджетті толықтыру үшін пайдаланады.
Акциз салығы, салыстырмалы түрде азғантай тауар түрлеріне салынады. Осы тауарлар бойынша акциз нарқын Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинеті бекітеді, олар республиканың бүкіл территориясында бірыңғай болады және календарлық жыл бойы өзгертуге жатпайды. Акцизді қамтитын еркін жіберілген баға бойынша өткізілетін акциздеуші тауарлардың құны салыну объектісі болып табылады. Бұлардан басқа да салықтардың түрлері бар, бірақ олар теорияда көп қолданылмайды. Мемлекеттiк бюджетпен салық ставкасының арасындағы тәуелдiлiк графикалық бейнесi. "Лаффердiк қисық сызығы" деп аталады.
Лаффердiң қисық сызығының тиiмдiлiгi тек еркiн нарық механизмiнiң қалыпты жағдайында ғана мүмкiн болады. Бұл теорияға сын тұрғысынан терең талдау жасамай, мынаны ғана атап өтемiз. Салық ставкаларын жоғарлату немесе төмендету күрделi қаржы динамикасын тежейдi, өндiрiстi ынталандыруға әсер етедi. Жалпы нарық экономика жағдайында инвестицияға салық ставкасынан басқада факторлар ықпал етедi. Олардың iшiндегi ең бастылары циклдық ерекшелiктер жiне компания тауарларына сұраныс пен ұсыныстың арақатынасы, олардың пайдаларының өсуi.

Пайдаға салынатын салықтарға Корпоративтік табыс салығы жатады. Мемлекеттік мекемелерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының резидент заңды тұлғалары, сондай-ақ Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын немесе Қазақстан Республикасындағы көздерден табыс алатын резидент емес заңды тұлғалар корпоративтік табыс салығын төлеушілер болып табылады.

Корпоративтік табыс салығын салу объектілеріне мыналар жатады:
Салық салынатын табыс;
Төлем көзінен салық салынатын табыс;
Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғаның таза табысы.

Корпоративтік табыс салығын есептеу алгоритмі мынадай:
Ең алдымен жылдық жиынтық табысты (бұдан әрі ЖЖТ) анықтаймыз.
Жылдық жиынтық табысқа түзету = ЖЖТ - түзету.
Шегерімді анықтаймыз.
Бірінші салық салынатын табыс (ССТ1) = ЖЖТ - шегерімдер.
Залалдарды ауыстырамыз: ССТ 2 = ССТ1 - залал сомасы.
ССТ 3 түзету = ССТ - түзету, бірақ ССТ 1 мөлшерінің 3%-дан артық болмауы керек.
Корпоративтік табыс салығының сомасы = ССТ 1 немесе ССТ 2 не болмаса ССТ 3х20% немесе 10%
Қайта есептеу жүргіземіз = Корпоративтік табыс салығы сомасы - аванстық төлемдер.
Салық салынатын табыс жылдық жиынтық табыс пен шегерімдер арасындағы айырма ретінде айқындалады.
ССТ = ЖЖТ - шегерімдер

Резидент заңды тұлғаның жылдық жиынтық табысы осы тұлғаның Қазақстан Республикасында және одан тысқары жерлерде салық кезеңінің ішінде алуына жататын (алынған) табыстарынан тұрады.
Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме аркылы жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғаның жылдық жиынтық табысы Қазақстан Республикасында салық кезеңінің ішінде алуына жататын (алынган) табыстарынан тұрады.
Жылдық жиынтық табысқа салық төлеуші табыстарының барлық түрлері:
өткізуден түсетін табыс;
құн өсімінен түсімінен түсетін табыс;
туынды қаржы құралдары бойынша табыс;
міндеттемелерді есептен шығарудан түсетін табыс;
күмәнді міндеттемелер бойынша табыс;
банктердің және лицензия негізінде банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың құрылған қорларының (резервтерінің) мөлшерін азайтудан түсетін табыс;
сақтандыру, қайта сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру, қайта сақтандыру ұйымдары құрған сақтандыру резервтерін азайтудан түсетін табыс;
талап ету құқығын басқаға беруден түсетін табыс;
кәсіпкерлік қызметті шектеуге немесе тоқтатуға келісім бергені үшін алған табыс;
тіркелген активтердің шығып қалуынан түсетін табыс;
табиғи ресурстарды геологиялық зерттеуге және өңдіруге дайындық жұмыстарына арналған шығыстарды, сондай-ақ жер қойнауын пайдаланушылардың басқа да шығыстарын түзетуден түсетін табыс;
кен орындарын әзірлеу салдарын жою қорына аударымдар сомасының кен орындарын әзірлеу салдарын жою жөніндегі іс жүзіндегі шығыстар сомасынан асып кетуінен түсетін табыс;
бірлескен қызметті жүзеге асырудан түсетін табыс;
егер бұрын бұл сома шегерімге жатқызылмаса, негізсіз ұсталып, бюджеттен қайтарылған айыппұлдардан басқа, таңылған немесе борышкер таныған айыппұлдар, өсімпұлдар және басқа санкция түрлері;
бұрын жүргізілген шегерімдер бойынша алынған өтемақылар;
өтеусіз алынған мүлік түріндегі табыс;
дивидендтер;
депозит, борыштық бағалы қағаз, вексель бойынша сыйақылар;
оң бағамдық айырма сомасының халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес анықталған теріс бағамдық айырма сомасынан асып кетуі;
ұтыстар;
әлеуметтік сала объектілерін пайдалану кезінде алынған табыс;
кәсіпорынды мүліктік кешен ретінде сатудан түсетін табыс;
сенімгерлікпен басқару шарты бойынша сенімгерлікпен басқару құрылтайшысы немесе сенімгерлікпен басқару туындайтын өзге жағдайларда пайда алушы алатын (алынуға жататын), мүлікті сенімгерлікпен басқарудан түсетін таза табыс;
басқа да табыстар енгізіледі.
Көрсетілген табыстар жылдық жиынтық табысқа бір рет енгізіледі.
Жылдық жиынтық табыстың есебі негізгі және негізгі емес қызметтерден алынған табыс жылдык жиынтық табысты кұрайды және ол 5 БЕС-на сәйкес стандартка сай есептелінеді. Табыс сондай-ақ тауарлы-материалдық запастарды сатқаннан, кызмет көрсеткеннен, кәсіпорынға жататын активтерді пайдалануға беруден, пайыздардан (проценттерден), роялтиден және дивиденттерден алынуы мүмкін.

Салық агенттері жеке табыс салығын есептеу мен ұстап қалуды төлем көзінен салық салынатын табыс төленетін куннен кешіктірмей жургізеді. Олар салық төлеушілердің тұрған жері бойынша есепті айдың табысын төлеудің соңғы күннінен кейінгі бес жұмыс күні ішінде жүзеге асырады. Салық кодексінде көрсетілген қызмет түрлері бойынша арнаулы салық режімдерін қолданатын салық агенттерінің жеке табыс салығын төлеудің тәртібі мен мерзімдері белгіленген. Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерде төленген жеке табыс салығынның сомасы белгіленген тәртіппен Қазақстанда салық төлеу есепке жатқызылады. Шетелдік резидент - жеке тұлғалар табыстарына олардың Қазақстан Республикасындағы көздерінен де, сонымен бірге одан тыс жерлерден де алған табыс кіреді. Салық салынатын табысты анықтау, резиденттен алынатын жеке табыс салығын есептеудің, ұстаудың және төлеудің тәртібі қызметтің сипатына қарай жүргізіледі. Тұрақты мекемемен байланысы жоқ бейрезиденттер салықты төлем көзінен шегерімсіз 5 пайыздан 30 пайызға дейінгі мөлшерлемелер бойынша төлейді; қызметі тұрақты мекеме құруға соқтыратын бейрезиденттер салықты төлем көзінен салық салынбайтын, шегерімдер сомасына азайтылған табыстардан резиденттерге арналған мөлшерлемелер бойынша төлейді.

1.2. Пайдаға арналған салықтар;

Қазіргі кезде отандық компаниялардың алдында тұрған неғұрлым маңызды проблемалардың бірі шаруашылық қызметтің нәтижелерін дұрыс көрсету болып табылады. Қаржы есептілігінде көрсетілетін операциялардың салық салдары салықтар бойынша ағымдағы берешекті анықтау кезінде есепке алынады. Зерттеулердің теориялық негізі ҚЕХС 12 Пайдаға арналған салықтар қағидаларына, бухгалтерлік есепке алу және салық салу проблемалары бойынша отандық және шетелдік авторлардың ғылымиеңбектеріне сүйенді.
Зерттеудің әдістемелік негізімен кешенді жүйелік көзқарасты, талдау және синтез жасау әдістерін қамтитын жалпы ғылыми әдістеме қағидаттары құрылды. Кейінге қалдырылған салықтардың пайда болу себептері анықталды және зерттелді. ҚЕХС 12 анықтауларын және кейінге қалдырылған салықтардың мәнін толық зерделеу негізінде, қазақстандық практикада кейінге қалдырылған салықтарды есепке алуды пайдалану үшін түсініктеме аппараты ұсынылды.

Осы Стандарттың мақсаты пайдаға салынатын салықтарды есепке алу тәртібін анықтаудан тұрады. Пайдаға салынатын салықтарды есептеудегі басты мәселе қазіргі және келешектегі салық салдарын есепке алуда:
ұйымның қаржылық жағдай туралы есебінде танитын активтердің (міндеттемелердің) қаржылық жағдай туралы есептік құнының орнын болашақта толтыру (өтеу); және
ұйымның қаржылық есептілігінде танитын операциялар және ағымдағы кезеңнің басқа да жағдайлары.

Активтерді немесе міндеттемелерді танудың өзінен есеп беретін ұйым осы активтердің немесе міндеттемелердің қаржылық жағдай туралы есептік құнының орнын толтыруды немесе өтеуді көздейтінін көрсетеді. Егер де қаржылық жағдай туралы есептік құнының орнын толтыру немесе өтеу бұрынғымен салыстырғанда көбірек (азырақ) салық төлеуге соқтыруы ықтимал болса, егер де мұндай орнын толтыру немесе өтеу салық салдарын тудырмайтын болса, онда бұл Стандарт жекелеген жағдайларды қоспағанда, ұйым кейінге қалдырылған салық міндеттемелерін (кейінге қалдырылған салық активін) тануын талап етеді.
Осы Стандарт ұйымның салық операцияларының салдары мен басқа да жағдайларды бұл операциялар мен жағдайлардың өзін ескеретін сияқты есепке алуды талап етеді. Сонымен пайда мен залал есептерінде көрсетілген салық операциялары мен басқа да жағдайлардың салдары пайда мен залал есептерінде де көрініс береді. Капиталда тікелей көрсетілген барлық операциялар мен басқа да жағдайлардың салық салдары да капиталда тікелей көрініс табады. Сол секілді кейінге қалдырылған салық активтері
мен міндеттемелерін бизнестерді біріктірген кезде тану да осы біріктіру кезінде пайда болған оң немесе теріс гудвиллінің мөлшеріне немесе бизнес біріктіру құнының үстінен сатып алатын бірегейлендірілетін активтердің, міндеттемелердің және шартты міндеттемелердің таза әділ құнындағы сатып алушы-ұйымның кез келген үлесінен арту мөлшеріне әсер етеді.
Берілген Стандарт сондай-ақ қаржылық есебінде пайдаға салынатын салықты көрсетуге және пайдаға салынатын салыққа жататын ақпаратты ашуға қатысты пайдаланылмаған салық шығындарынан немесе пайдаланылмаған салық несиелерінен пайда болатын кейінге қалдырылған салық активтерінің танылуына регламент жасайды.

Осы Стандарт пайдаға салынатын салықтың есебі үшін қолданылуы тиіс. Осы Стандарттың көзқарасы бойынша пайдаға салынатын салықтың құрамына салық салынатын пайдаға негізделетін барлық ұлттық және шетелдік салықтар кіреді. Сондай-ақ пайдаға салынатын салыққа пайданың көзінен ұсталатын, еншілес ұйым, қауымдастырылған ұйым төлейтін немесе есеп беретін ұйымға бөлінген пайдадан бірлескен қызмет шеңберінде төленетін салық сияқты салықтар кіреді.
Осы Стандарт мемлекеттік субсидияны есептеу әдістеріне (20-шы Мемлекеттік субсидияларды есепке алу және мемлекеттік көмек туралы ақпаратты ашып көрсету ХҚЕС-ын (IAS) қараңыз) немесе инвестициялық салық несиелеріне қатысты емес. Алайда осы Стандарт осындай жәрдемақылардан немесе инвестицияланған салық несиелерінен туындайтын уақытша айырмашылықтарды есептеуге байланысты болады.

Осы Стандартта мынадай терминдер төменде көрсетілген мағынада пайдаланылады:

Бухгалтерлік пайда - салық төлеуге кететін шығысты шегерілгенге дейінгі кезең ішіндегі таза пайда немесе залал.

Салық салынатын пайда (салықтың залал) - салық органдары белгілеген ережелерге сәйкес анықталатын кезең ішіндегі пайда (залал), осыған байланысты пайдаға салынатын салық төленеді (өтеледі).

Салық төлеуге кететін шыгыстар (салық өтемінен түскен кіріс) - ағымдағы салыққа немесе кейінге қалдырылған салыққа қатысты кезең ішіндегі таза пайданы немесе залалды есептеуге қосылатын агригатталған сома.

Ағымдағы салық - салық салынатын пайдаға (салық салу кезінде есептелетін залалға) қатысты кезең ішінде төленуге (өтелуге) тиісті пайдаға салынатын салық сомасы.

Кейінге қалдырылған салық міндеттемелері - салық салынатын уақытша айырмашылықтарға байланысты алдағы кезеңдерде төленуі тиісті пайдаға салынатын салық сомасы.

Кейінге қалдырылған салық активтері - алдағы кезеңдерде өтелуі тиісті пайдаға салынатын салық сомасы.
Ол мыналарға байланысты:
(a) есептелген уақытша айырмашылықтарға;
(b) пайдаланылмаған салық шығындарын алдағы кезеңге көшіруге; және
(c) пайдаланылмаған салық несиелерін алдағы кезеңге көшіруге.

Уақытша айырмашылықтар - активтің немесе міндеттеменің қаржылық жағдай туралы есептік құны мен олардың салықтық базасы арасындағы айырмашылық.
Уақытша айырмашылықтар мынадай болуы мүмкін:
(a) салық салынатын уақытша айырмашылықтар, активтің немесе міндеттеменің қаржылық жағдай туралы есептік құнының орны толатын немесе өтелетін алдағы кезеңдердегі салық салынатын пайданы (салық залалын) анықтаған кезде салық салынатын соманың пайда болуына және туындауына әкеліп соқтыратын уақытша айырмашылықтар болып саналатын айырмашылықтар; немесе
(b) ұстап қалынатын уақытша айырмашылыцтар, тиісті активтің немесе міндеттеменің қаржылық жағдай туралы есептік құнының орны толатын немесе өтелетін алдағы кезеңдердегі салық салынатын пайданы (салық салу кезінде есептелетін залалды) анықтаған кезде нәтижесі ұстап қалу болып саналатын айырмашылықтар.

Активтің немесе міндеттеменіц салық базасы- салық салу мақсатында активке немесе міндеттемеге берілетін сома.

Салық төлеуге кететін шығыстарға (салық өтемінен түскен кіріске) ағымдағы салық шығыстары (ағымдағы салықты өтеуден түскен кіріс) және кейінге қалдырылған салық шығысы (салық өтемінен кейінге қалдырылған кіріс) енгізіледі.

Салық базасы.
Активтің салық базасы - ұйым активтің қаржылық жағдай туралы есептік құнын өтегеннен кейін алатын кез келген салық салынатын экономикалық пайдадан салық салу мақсатында есептелетін сома. Егер де осы экономикалық пайдаға салық салынбайтын болса, активтің салық базасы оның қаржылық жағдай туралы есептік құнына тең болады.

Міндеттеменің салық базасы оның қаржылық жағдай туралы есептік құнына тең болады, бұған алдағы уақытта осы міндеттемеге қатысты салық салу мақсатында шегерілетін кез келген сома қосылмайды. Аванс түрінде алынған түсімге келетін болсақ, пайда болатын міндеттеменің салық базасы оның қаржылық жағдай туралы есептік құнына тең болады, бұған алдағы уақытта салық салынбайтын түсімнің кез келген сомасы қосылмайды.

Кейбір баптардың салықтық базасы бар, бірақ қаржылық жағдай туралы есепте актив пен міндеттеме ретінде танылмайды. Мәселен, зерттеуге кететін нақты шығын пайда болу кезеңінде бухгалтерлік пайданы анықтаған кезде шығын ретінде көрсетіледі, бірақ оны салық салынатын пайданы (салық шығынын) белгілеген кезде шегеруге көпке дейін рұқсат берілмеуі мүмкін. Салық органдары болашақта шегеруге рұқсат беретін сома болып табылатын зерттеуге кететін шығынның салықтық базасы мен нөлге тең болатын қаржылық жағдай туралы есептік құны арасындағы айырмашылық кейінге қалдырылған салық активінің пайда болуына жол ашатын шегерілетін уақытша айырмашылық болып табылады.

Активтің немесе міндеттеменің салықтық базасы онша айқын болмаған жағдайларда осы Стандартқа негіз болатын іргелі принципті қарастырған пайдалы: ұйым белгілі бір шектеулерді есептемегенде активтің немесе міндеттеменің қаржылық жағдай туралы есептік құнының орнын толтыру немесе өтеу болашақ салық төлемдерін, егер де осы орнын толтырудың немесе өтеудің салықтық салдарлары болмайтын болса, олардың қандай боларымен салыстырғанда көбейтетін (азайтатын) болса, кейінге қалдырылған салық міндеттемесін (активін) тануға міндетті. 51А-тармақтан кейінгі С мысалы осынау іргелі принципті қарастырған пайдалы болатындай, мысалы, активтің немесе міндеттеменің салықтық базасы орнын толтырудың немесе өтеудің қажетті тәсіліне тәуелді болатындай жағдайды көрсетеді.
Шоғырландырылған қаржылық есептілігінде уақытша айырмашылықтар шоғырландырылған қаржылық есептілігіндегі активтердің және міндеттемелердің қаржылық жағдай туралы есептік сомаларын тиісті салық базасымен салыстыру арқылы анықталады. Салық базасы шоғырландырылған салық декларациясына, ол есептелетін заңдылықтарға қатысты айқындалады. Басқа заңдылықта салық базасы топтағы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.