Қаржылық eceп
«Материалдық емес активтер» ҚЕХС (Қаржылық есеп берудің халықаралық стандарттарыла) және 28 «Материалдық емес активтер есебі» БЕС (бухгалтерлік есеп стандарттары) сәйкес материалдық, емес активтер әкімшілік мақсатта және басқа субъектілерге жалға беруде, өндірісте және тауарларды (жұмысты, көрсетілген қызметті) өткізуде ұзақ уақыт бойы (бір жылдан астам) қолдануга арналған, заттай формасы жоқ, үлестірілетін ақшалай емес активтер, оларды:
а) анықтауға болады;
ә) субъект бақылайды;
б) қолданудан субъект болашақта экономикалық пайда алуды күтеді. Материалдық емес бап материалдық емес актив болып саналады, егер:
а) материалдық актив анықтамаларыла сәйкес келсе;
ә) белгі өлшемдерге сай келеді және мыладай жағдайда есепте тіркеледі: субъектінің осы активке тікелей байланысты болашақта күтілетін экономи.калық пайда алу ықтималдығы жоғары болса;
. актив кунын күмәнсіз сеніммен анықтауға болса;
. материалдық емес активтерді тану сәтінде олардың бастапқы құн бойынша бағаланғанында.
Материалдық емес активтердің бастапқы құны оларды сатыл алу құнына тең болады, бұған оларды алуға кеткен және қолдануға әзірлейтін жағдайға (сатыл алу бағасы, орны толыл өтелмейтін салықтар мен алымдыр жәнет.б. шығындар) келтіруге жұмсалған шығындар кіреді.
а) анықтауға болады;
ә) субъект бақылайды;
б) қолданудан субъект болашақта экономикалық пайда алуды күтеді. Материалдық емес бап материалдық емес актив болып саналады, егер:
а) материалдық актив анықтамаларыла сәйкес келсе;
ә) белгі өлшемдерге сай келеді және мыладай жағдайда есепте тіркеледі: субъектінің осы активке тікелей байланысты болашақта күтілетін экономи.калық пайда алу ықтималдығы жоғары болса;
. актив кунын күмәнсіз сеніммен анықтауға болса;
. материалдық емес активтерді тану сәтінде олардың бастапқы құн бойынша бағаланғанында.
Материалдық емес активтердің бастапқы құны оларды сатыл алу құнына тең болады, бұған оларды алуға кеткен және қолдануға әзірлейтін жағдайға (сатыл алу бағасы, орны толыл өтелмейтін салықтар мен алымдыр жәнет.б. шығындар) келтіруге жұмсалған шығындар кіреді.
Материалдық емес активтерді анықтау және оларды
тану критерийлері
Материалдық емес активтер ҚЕХС (Қаржылық есеп берудің халықаралық
стандарттарыла) және 28 Материалдық емес активтер есебі БЕС (бухгалтерлік
есеп стандарттары) сәйкес материалдық, емес активтер әкімшілік мақсатта
және басқа субъектілерге жалға беруде, өндірісте және тауарларды (жұмысты,
көрсетілген қызметті) өткізуде ұзақ уақыт бойы (бір жылдан астам) қолдануга
арналған, заттай формасы жоқ, үлестірілетін ақшалай емес активтер, оларды:
а) анықтауға болады;
ә) субъект бақылайды;
б) қолданудан субъект болашақта экономикалық пайда алуды күтеді.
Материалдық емес бап материалдық емес актив болып саналады, егер:
а) материалдық актив анықтамаларыла сәйкес келсе;
ә) белгі өлшемдерге сай келеді және мыладай жағдайда есепте тіркеледі:
субъектінің осы активке тікелей байланысты болашақта күтілетін экономи-
калық пайда алу ықтималдығы жоғары болса;
- актив кунын күмәнсіз сеніммен анықтауға болса;
- материалдық емес активтерді тану сәтінде олардың бастапқы құн бойынша
бағаланғанында.
Материалдық емес активтердің бастапқы құны оларды сатыл алу құнына тең
болады, бұған оларды алуға кеткен және қолдануға әзірлейтін жағдайға (сатыл
алу бағасы, орны толыл өтелмейтін салықтар мен алымдыр жәнет.б. шығындар)
келтіруге жұмсалған шығындар кіреді.
Материалдық емес активтерді жіктеу
Ұйымның материалдық емес актив объектілерін қабылдау - тапсыруды құжатпен
ресімдеу үшін материалдық емес актив түрінің толық атауы, оның ұйымға
берілген ай-күні, жылы (ұйымда жасалған ай-күні, жылы), объектінің
сипаттамасы, оның құны, амортизация нормасы және басқа қажетті мағлұматтар
көрсетілуі тиіс.
Материалды емес актив объектілерін қабылдауды ресімдегенде акт материалды
емес актив объектісінің әрбір объектісіне бір данадан жасалады. Материалды
емес активтердің бірнеше біртектес объектілерін қабылдауды ресімдейтін
жалпы акт жасауға болады. Акт рәсімделгеннен кейін материалдық емес актив
объектісін немесе оны қолдануды жүйелеп баяндайтын құжатгама немесе осы
объектіге қатысты ұйымның сондай және тағы басқа мүліктік құқықтарын
растайтын құжаттар тіркеліп ұйымның бухгалтериясына беріледі, оған бас
бухгалтер қол қояды және ұйым басшысы немесе соған уәкілетті төраға
бекітеді. Басқа ұйымға материалдық емес активтерді бергенде (сатқанда) акт
екі дана болып жасалады, тапсыратын ұйым және материалдық емес активтер
есебі карточкасында тиісті жазба жасалады.
Қаржылық eceп
Ұйым пайдалануыла түскен материалдық емес активтердің барлық түрлерінің
есебі үшін қолданылады. Материалдың емесактив обьектілеріне жатқызу тәртібі
мен олардың құралы заңдармен йсәне нормативті актілермен реттеледі.
Бухгалтерияда әрбір объектіге карточка жүргізіледі. Форма кіріске алынуға
арналған хат, материалдық емес активтерді қабылдау-тапсыру және басқа
хаттама негізінде бір дана болып толтырылады. 8 графада бастапқы хат пен
пайдалы қызмет ету мерзіміне негізделіп есептелген мөлшер (норма) бойынша
ай сайын есептелетін амортизация сомасы көрсетіледі, Материалдық емес
актив объектілерінің қысқаша сипаттамасы бөлігінде тек қана актив
объектінің негізгі көрсеткіштері жазылады, ұйымда бар осы объектіге
арнашған техникалық хаттама мәліметтерін көшіруге болмайды.
Қаржылық есеп
Материалдық емес активтерді мынандай түрлерге оөлш, жіктеуге болады:
• лпқензиялыц келісімдер - кәсіпорылға үкіметтік органдар немесе
муниципали-тет беретін және қоғамдық меншікті монополиялық пайдалануға
(электр желілері үшін қоғамдық жерді пайдалануға және т.б,) беретін
құқықтар;
• багдарламамен цамтамасыз ету, ол әлде сатып алынады, не болмаса
субъектінің өзі жасайды және сыртқы немесе ішкі мақсаттарға арналады;
• патенттер - заңды түрде танылған және тіркелген айрықша қ^қыңтар.
Патент белгілі бір өнімді шығаруға, не болмаеа арнайы ерекіие процесс пен
технологияны пайдалануға эксклюзивтік қрсық береді;
• ұйымдастыру шыгындары (цалдырылган шыгындар) - субъект шеккен
шығылдар, олардан тек болашақта ғана нәтиже алылады немесе шығындар болашақ
кезеңдерге (ұйымның мекен-тұрақты ауыстыруыла байланысты шығылдар, үзақ
мерзімді алдыл ала төлеу - бірнеше жыл бұрын аванс болъш төленетін)
сақтандыру;
• гудвилл - субъектінің жағымды сипаттамасыла байланысты сатыл алушылың
сауда сәтінде пайда болған құндылығы. Ол сатып алушылың бухгалтерлік
балансында сатылы Ем (субъектінің тұтастай алғандағы қоры) мен таза
активтердің жеке-жеке нарықтық құн сомасы арасылдағы айырма ретінде
анықталады. Been мақсаттары үшін гудвилл фирманың алған нақты бағаеы мен
таза активтердің сәйкее теңестірілген әділ нарықтық бағасы араеылдағы
айырма ретінде қараетырылады. Таза капитал: капитал ми-нус міндеттемелер
болыл анықталады;
басқадай (авторлық құқықтар — шығарма, әзірлеме және т.б. авторларға
заңмен берілетін қорғау формалары, еауда маркалары немесе тауарлық белгілер
- ұйымға, өнімге (көрсетілген қызметке) берілген, атаулар? рәміздер немеее
сәйкеетендіруді білдіретін басқалары); франпшзалар - мемлекеттік меншікті
пайдалану құқығына ие болу немесе коммуналдық қызмет көрсету және т.б. үшін
үкіметтік органдар береді.
Материалдық емес активтердің түсуі мен құрылуын есептеу
Материалдық емес активтер мылалардың нәтижееінде алынады:
• сатылулар
Мысалы. Бағдарламалық қамтамасыз ету алынды:
а)нақты өзіндік құнға:
Бағдарламамен қамтамасыз ету шот дебеті
Төленетін шоттар шот кредиті
ә) ҚҚС сомасына:
Өтелетін ҚҚС шот дебеті;
Төленетіншоттаршоткредиті(15%)
б) объектіні дайын жағдайға дейін жеткізу
бойынша шыққан шығындар сомасына: 102 Бағдарламамен қамтамасыз етушот
дебеті;
Ефізметкерлердің қызметін
өтеу бойынша есеп айырысулар,
Әлеуметтік салық
Басқадай кредиторлық берешек
жарғы капиталына салымдар - материалдық емес активтер тараптардың шартпен
белгіленген бағаеы бойылша ееепте көреетіледі:
Материалдық емес активтердің есебі
І.Жарияланғанкапиталсомасыла:
Төленбеген капитал шот дебеті
Жай акциялар шот кредиті,
Артықпқыпықты акциялар,
Жарғы капиталыла салымдар мен пайлар
Жарғыда көрсетілген, салынған материалдык емес активтеплін Материалдық
емес активтер
Төленбеген капитал шот кредиті
кәсшорылдардыц
бірігуі нәтижесінде ие болу - материалдық емес активтердің бастапқы құны
өткізу құны бойынша мойындалады, егер оны күмәнсіз сенімділікпен бағалау
мүмкін болмаса, онда актив жеке материалдық емес актив болың танылмайды,
алайда гудвиллге (фирманың іскерлік беделінің бағасы) енеді; өйткені жақсы
іскерлік бедел, қолайлы мекен-тңзақ бар? тауар нарықта жақсы белгіленген
бағасы бар және т.б.
Мысалы. 5 000 000 теңгеге ұйым сатып алынды, активтің өзіндік құны 6 000
000 теңге.
Басқадай кредиторлық берешек шот дебеті
Ағымдық шоттағы ақша шот кредиті
.
6 000 000.
Гудвилл сомасына:
Гудвилл шот дебеті
Ағымдық шоттағы ақша шот кредиті 2 000 000.
Қосылған кезде: Барлық активтердің дебеті
Басқадай кредиторлық берепқек шот 6 000 000
Сатып алынғам таза активтердің әділ құны фирманың сатылым бағасынан (сатып
алатын субъект үшін бұл - пайдалы мәміле) артса, сатылым бағасы мен алынған
активтердің әділетті құн арасындағы есептелетін теріс айырма болыл табылады
және теріс гудвилл (бэдвил) деп аталады. Кез келген теріс гудвилл фирма
алған ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
тану критерийлері
Материалдық емес активтер ҚЕХС (Қаржылық есеп берудің халықаралық
стандарттарыла) және 28 Материалдық емес активтер есебі БЕС (бухгалтерлік
есеп стандарттары) сәйкес материалдық, емес активтер әкімшілік мақсатта
және басқа субъектілерге жалға беруде, өндірісте және тауарларды (жұмысты,
көрсетілген қызметті) өткізуде ұзақ уақыт бойы (бір жылдан астам) қолдануга
арналған, заттай формасы жоқ, үлестірілетін ақшалай емес активтер, оларды:
а) анықтауға болады;
ә) субъект бақылайды;
б) қолданудан субъект болашақта экономикалық пайда алуды күтеді.
Материалдық емес бап материалдық емес актив болып саналады, егер:
а) материалдық актив анықтамаларыла сәйкес келсе;
ә) белгі өлшемдерге сай келеді және мыладай жағдайда есепте тіркеледі:
субъектінің осы активке тікелей байланысты болашақта күтілетін экономи-
калық пайда алу ықтималдығы жоғары болса;
- актив кунын күмәнсіз сеніммен анықтауға болса;
- материалдық емес активтерді тану сәтінде олардың бастапқы құн бойынша
бағаланғанында.
Материалдық емес активтердің бастапқы құны оларды сатыл алу құнына тең
болады, бұған оларды алуға кеткен және қолдануға әзірлейтін жағдайға (сатыл
алу бағасы, орны толыл өтелмейтін салықтар мен алымдыр жәнет.б. шығындар)
келтіруге жұмсалған шығындар кіреді.
Материалдық емес активтерді жіктеу
Ұйымның материалдық емес актив объектілерін қабылдау - тапсыруды құжатпен
ресімдеу үшін материалдық емес актив түрінің толық атауы, оның ұйымға
берілген ай-күні, жылы (ұйымда жасалған ай-күні, жылы), объектінің
сипаттамасы, оның құны, амортизация нормасы және басқа қажетті мағлұматтар
көрсетілуі тиіс.
Материалды емес актив объектілерін қабылдауды ресімдегенде акт материалды
емес актив объектісінің әрбір объектісіне бір данадан жасалады. Материалды
емес активтердің бірнеше біртектес объектілерін қабылдауды ресімдейтін
жалпы акт жасауға болады. Акт рәсімделгеннен кейін материалдық емес актив
объектісін немесе оны қолдануды жүйелеп баяндайтын құжатгама немесе осы
объектіге қатысты ұйымның сондай және тағы басқа мүліктік құқықтарын
растайтын құжаттар тіркеліп ұйымның бухгалтериясына беріледі, оған бас
бухгалтер қол қояды және ұйым басшысы немесе соған уәкілетті төраға
бекітеді. Басқа ұйымға материалдық емес активтерді бергенде (сатқанда) акт
екі дана болып жасалады, тапсыратын ұйым және материалдық емес активтер
есебі карточкасында тиісті жазба жасалады.
Қаржылық eceп
Ұйым пайдалануыла түскен материалдық емес активтердің барлық түрлерінің
есебі үшін қолданылады. Материалдың емесактив обьектілеріне жатқызу тәртібі
мен олардың құралы заңдармен йсәне нормативті актілермен реттеледі.
Бухгалтерияда әрбір объектіге карточка жүргізіледі. Форма кіріске алынуға
арналған хат, материалдық емес активтерді қабылдау-тапсыру және басқа
хаттама негізінде бір дана болып толтырылады. 8 графада бастапқы хат пен
пайдалы қызмет ету мерзіміне негізделіп есептелген мөлшер (норма) бойынша
ай сайын есептелетін амортизация сомасы көрсетіледі, Материалдық емес
актив объектілерінің қысқаша сипаттамасы бөлігінде тек қана актив
объектінің негізгі көрсеткіштері жазылады, ұйымда бар осы объектіге
арнашған техникалық хаттама мәліметтерін көшіруге болмайды.
Қаржылық есеп
Материалдық емес активтерді мынандай түрлерге оөлш, жіктеуге болады:
• лпқензиялыц келісімдер - кәсіпорылға үкіметтік органдар немесе
муниципали-тет беретін және қоғамдық меншікті монополиялық пайдалануға
(электр желілері үшін қоғамдық жерді пайдалануға және т.б,) беретін
құқықтар;
• багдарламамен цамтамасыз ету, ол әлде сатып алынады, не болмаса
субъектінің өзі жасайды және сыртқы немесе ішкі мақсаттарға арналады;
• патенттер - заңды түрде танылған және тіркелген айрықша қ^қыңтар.
Патент белгілі бір өнімді шығаруға, не болмаеа арнайы ерекіие процесс пен
технологияны пайдалануға эксклюзивтік қрсық береді;
• ұйымдастыру шыгындары (цалдырылган шыгындар) - субъект шеккен
шығылдар, олардан тек болашақта ғана нәтиже алылады немесе шығындар болашақ
кезеңдерге (ұйымның мекен-тұрақты ауыстыруыла байланысты шығылдар, үзақ
мерзімді алдыл ала төлеу - бірнеше жыл бұрын аванс болъш төленетін)
сақтандыру;
• гудвилл - субъектінің жағымды сипаттамасыла байланысты сатыл алушылың
сауда сәтінде пайда болған құндылығы. Ол сатып алушылың бухгалтерлік
балансында сатылы Ем (субъектінің тұтастай алғандағы қоры) мен таза
активтердің жеке-жеке нарықтық құн сомасы арасылдағы айырма ретінде
анықталады. Been мақсаттары үшін гудвилл фирманың алған нақты бағаеы мен
таза активтердің сәйкее теңестірілген әділ нарықтық бағасы араеылдағы
айырма ретінде қараетырылады. Таза капитал: капитал ми-нус міндеттемелер
болыл анықталады;
басқадай (авторлық құқықтар — шығарма, әзірлеме және т.б. авторларға
заңмен берілетін қорғау формалары, еауда маркалары немесе тауарлық белгілер
- ұйымға, өнімге (көрсетілген қызметке) берілген, атаулар? рәміздер немеее
сәйкеетендіруді білдіретін басқалары); франпшзалар - мемлекеттік меншікті
пайдалану құқығына ие болу немесе коммуналдық қызмет көрсету және т.б. үшін
үкіметтік органдар береді.
Материалдық емес активтердің түсуі мен құрылуын есептеу
Материалдық емес активтер мылалардың нәтижееінде алынады:
• сатылулар
Мысалы. Бағдарламалық қамтамасыз ету алынды:
а)нақты өзіндік құнға:
Бағдарламамен қамтамасыз ету шот дебеті
Төленетін шоттар шот кредиті
ә) ҚҚС сомасына:
Өтелетін ҚҚС шот дебеті;
Төленетіншоттаршоткредиті(15%)
б) объектіні дайын жағдайға дейін жеткізу
бойынша шыққан шығындар сомасына: 102 Бағдарламамен қамтамасыз етушот
дебеті;
Ефізметкерлердің қызметін
өтеу бойынша есеп айырысулар,
Әлеуметтік салық
Басқадай кредиторлық берешек
жарғы капиталына салымдар - материалдық емес активтер тараптардың шартпен
белгіленген бағаеы бойылша ееепте көреетіледі:
Материалдық емес активтердің есебі
І.Жарияланғанкапиталсомасыла:
Төленбеген капитал шот дебеті
Жай акциялар шот кредиті,
Артықпқыпықты акциялар,
Жарғы капиталыла салымдар мен пайлар
Жарғыда көрсетілген, салынған материалдык емес активтеплін Материалдық
емес активтер
Төленбеген капитал шот кредиті
кәсшорылдардыц
бірігуі нәтижесінде ие болу - материалдық емес активтердің бастапқы құны
өткізу құны бойынша мойындалады, егер оны күмәнсіз сенімділікпен бағалау
мүмкін болмаса, онда актив жеке материалдық емес актив болың танылмайды,
алайда гудвиллге (фирманың іскерлік беделінің бағасы) енеді; өйткені жақсы
іскерлік бедел, қолайлы мекен-тңзақ бар? тауар нарықта жақсы белгіленген
бағасы бар және т.б.
Мысалы. 5 000 000 теңгеге ұйым сатып алынды, активтің өзіндік құны 6 000
000 теңге.
Басқадай кредиторлық берешек шот дебеті
Ағымдық шоттағы ақша шот кредиті
.
6 000 000.
Гудвилл сомасына:
Гудвилл шот дебеті
Ағымдық шоттағы ақша шот кредиті 2 000 000.
Қосылған кезде: Барлық активтердің дебеті
Басқадай кредиторлық берепқек шот 6 000 000
Сатып алынғам таза активтердің әділ құны фирманың сатылым бағасынан (сатып
алатын субъект үшін бұл - пайдалы мәміле) артса, сатылым бағасы мен алынған
активтердің әділетті құн арасындағы есептелетін теріс айырма болыл табылады
және теріс гудвилл (бэдвил) деп аталады. Кез келген теріс гудвилл фирма
алған ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz