Миграцияның негізгі себептері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

Тұран-Астана университеті

РЕФЕРАТ
Тақырыбы: Қазақстандағы миграциялық тенденциялары

Орындаған: Мамырбек Меруерт
Топ: ПД 22-1
Қабылдаған: Салтанат Амангельдиевна

Мазмұны:
Кіріспе
Миграцияның негізгі себептері
Миграция жайлы жалпы түсінік
ҚР Миграция жайлы заңы
Сыртқы көші-қон
Ішкі көші-қон
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Ішкіш және сыртқы миграция кез келген ел секілді Қазақстанның да әлеуметтік-экономикалық және саяси-мәдени дамуына зор ықпалын тигізуші фактордың бірі.
Көші-қон әрқашан болған. Тіпті адамның жерге қоныстануы да көші-қоннан басқа ештеңе емес. Жалпы, көші-қон дегеніміз-адамның немесе адамдар тобының жаңа аумақтар мен орындарға қоныс аударуы. Бұрын көші-қонның ауқымы мен сипаты әртүрлі болған. Сол алыс уақытта адамдардың көші-қоны халықтар мен тайпалардың қоныстануына өте үлкен әсер етті. Біреуіне тиесілі орындар қожайындарын ауыстырды. Ең жарқын мысалдар ретінде адамзат тарихының одан әрі дамуына әсер еткен халықтардың ұлы қоныс аударуы және еуропалықтардың жаңа материк Америкаға қоныс аударуы деп атауға болады.
ҚР мысалында экономикалық өзгерістер жағдайындағы көші-қонды зерттеуге мені мемлекетіміз үшін осы проблемаға итермеледі. Халықтың Қазақстаннан көші-қоны халықтың санына ғана емес, сонымен қатар еліміздің аз пайдаланылуына үйрете отырып, республика халқының құрылымына да елеулі әсер етті. Тәуелсіздік жылдарындағы мамандардың әртүрлі бағалауы бойынша шетелде анықталған қоңыраулар 2 млн.адамнан 4,2 млн. адамға дейін. Көші-қон Қазақстанның экономикасы мен демографиялық жағдайының орасан зор ауыртпалығын қабылдады. Республикадан кеткендер ретінде оқыту керек: негізінен, бұл жоғары және орта мамандандырылған білімі бар адамдар, білікті және дипломды мамандар, жас және еңбекке қабілетті жас (18-48 жас). Қазақстан сияқты халқы аз елден осындай орасан зор көші-қонның себептері өте көп, олардың негізгі орталары : ауылдағы және қаладағы жоғары жұмыссыздық, республикадағы ауыр экономикалық және саяси жағдай, өзіне және өз балаларына деген үмітсіздік, тіл проблемалары, кеңестік сою кезінде болмаған тарихи Отанға шығу мүмкіндігі. Жұмыстың құрылымы туралы айтқым келеді. Жұмыс классикалық принцип бойынша құрылады: кіріспе, екі тараудан тұратын Негізгі бөлім, Қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімі. Негізгі бөлімде бірінші тарауда көші-қонның теориялық мәселесі қарастырылады: көші-қонды түсіну, көші-қон түрлері, көші-қон функциялары. Екінші тарауда Тәуелсіздік жылдарындағы Қазақстандағы көші-қон, Мигреннің пайда болу себептері зерттелетін болады. Жалпы алғанда, негізгі бөлік аналитикалық бөлікке қарағанда Ақпараттық болады, өйткені Мен бұл саланың маманы емеспін. Қорытындыда жұмыстың негізгі қорытындылары Талдамалық түрде ұсынылатын болады. Дайындау және жазу барысында мен көптеген дереккөздерді қолдандым. Бұл негізінен әлеуметтану бойынша оқулықтар, газет мақалалары және ҚР Статистика агенттігінің статистикалық деректері болды. Бірақ ҚР-ның 1997 жылғы 13 желтоқсандағы Халықтың көші-қоны туралы Заңы мен Е.А. Назарованың "қазіргі көші-қон процестерінің ерекшеліктері туралы"кітабы ең үлкен көмек көрсетті. Жұмыстың мақсаты-көші-қонды түсінуді тарату, Қазақстан көші-қонының тұтас бейнесін жасау. Мен мұны істей аламын деп ойлаймын.

Миграцияның негізгі себептері
Миграцияның негізгі себептері - тұрмыс, өмір сүру сапасын жақсарту, саяси көзқарасқа қатысты себептер, кикілжіңдер, соғыс сияқты түрлі сипаттағы қиындықтар, жаңа жұмыс орнын іздеу, өмір сүру салтын өзгерту, экология, білім алу мақсатымен жер ауыстыру т.с.с. болып кете береді. Осыған байланысты әлеуметтік ғылымда этникалық миграция, экологиялық миграция, еңбек миграциясы, білім миграциясы, туристік миграция сынды терминдер қалыптасқан. Аталған үрдістің белсенді болуы қандай да бір мемлекеттің ішінде демографиялық дисбаланстың орын алуына әкеп соғуы әбден мүмкін. Сондықтан көші-қон мәселесі қоғамдағы ең өткір тақырыптың бірі саналады.
Қазақстандағы қазіргі заманғы көші-қон процестері себептердің тұтас кешенімен байланысты. Сыртқы көші-қон үшін әлеуметтік - экономикалық және саяси факторлардың жиынтығы басым, ал республикаішілік-әлеуметтік-экономи калық және экологиялық. Сыртқы көші-қонда Қазақстандағы көші-қон көңіл-күйіне әсер ету бойынша бірінші болып халықтың өмір сүру деңгейін айқындайтын әлеуметтік-экономикалық факторлар табылады. КСРО-ның ыдырауы экономикадағы дағдарыстық құбылыстарды шиеленістірді, бұл өндірістің құлдырауымен, инфляцияның өсуімен, жұмыссыздықтың өсуімен (әсіресе жасырын), бұл өз кезегінде халықтың өмір сүру деңгейінің төмендеуіне және әлеуметтік саланың дағдарыстық жағдайына әкелді.
1994 жылы Дүниежүзілік Банктің мәліметтері бойынша Қазақстандағы нақты жалақы индексі (орташа жалақы 24 АҚШ долларына тең болды. АҚШ) басқа посткеңестік елдермен салыстырғанда ең төмен болып шықты. 1996 жылғы желтоқсанда ресми деректер бойынша орташа номиналды жалақы 8 770,1 теңгені немесе 121 долларды құрады. Алайда, жалақының бұл мөлшері жұмыс күшінің көбеюін қамтамасыз ету функциясын орындамайды.
Соңғы жылдары халық табысының өсу қарқыны тұтыну бағасының өсуінен едәуір артта қалды. Қазақстан Республикасы Мемстатының бағалауы бойынша 1995 жылдың басындағы халықтың нақты ақшалай табысының деңгейі 1989 жылғы деңгейден шамамен 26% -. Құрады. Ұлттық валюта енгізілгеннен бері (1993 ж.қараша) бағалар шамамен 35 есе, ал баға реформасы басталғаннан бері (1992 ж. қаңтар) 18 мың есе өсті.
Қазақстанда жан басына шаққандағы орташа табысы ең төменгі күнкөріс деңгейінен төмен халық саны өсуде. Егер 1992 жылдың қарашасында бұл халық 11,9% құраса , 1995 жылдың маусымында жалпы халықтың 37 - ден 44% - на дейін болды.

Миграция жайлы жалпы түсінік
Ұзақ уақыт бойы көші-қондеген ұғым болған жоқ. Әр түрлі адамдар бұл ұғымды әр түрлі түсінді, дегенмен олар бір нәрсені де білдірді. Егер осы анықтамаларды тәсілдер бойынша қарастыратын болсақ, онда халықтың көші-қонының барлық анықтамаларын халықтың аумақтық қозғалысының әртүрлі түрлерін көші-қонға енгізудің кем дегенде үш ықтимал тәсіліне бөлуге болады:
Біріншіден, көші-қон деп халықтың табиғаты мен мақсаттарына қарамастан кеңістіктік қозғалысының барлық әртүрлілігі түсініледі. Бұған мыналар жатады: кейбір елді мекендерден басқаларына көшу; елді мекендерден тыс жерлерге күнделікті жұмысқа немесе оқуға бару; уақытша, соның ішінде маусымдық жұмыстарға белгілі бір ауданға келу; іссапарларға, демалысқа және басқа да қоныс аударуларға бару. Зерттеушілердің көпшілігі көші-қоннан бір елді мекен шегінде болатын кеңістіктік қозғалыстарды алып тастайды.
Екіншіден, көші-қонға тұрғылықты жерінің тұрақты немесе уақытша өзгеруіне әкелетін, сондай-ақ тұрғылықты жері мен еңбек немесе оқу саласы арасындағы тұрақты екіжақты қозғалысты білдіретін елді мекендер арасында орын ауыстырулар жатады. Кейбір елді мекендерден басқаларына қайтымды, мезгіл-мезгіл жасалатын іскерлік және рекреациялық сапарлар есепке алынбайды.
Үшіншіден, көші-қон халықтың кеңістіктік қозғалысының осындай процесін қамтиды, бұл сайып келгенде оның аумақтық қайта бөлінуіне әкеледі. Бұл жағдайда кеңістіктік орын ауыстыруды көші-қонға жатқызу жаңа тұрғылықты жерінде ресми тіркеумен бір жерден екінші жерге және бірқатар елдерге нақты қоныс аударумен анықталады. Бұл ретте мұнда тұрғылықты жер бір елді мекенде еңбек, оқу немесе өзге де қызметті қолдану аясымен біріктіріледі.
Үш тәсілдің біріне байланысты олардың белгілі бір комбинациясы халықтың аумақтық қозғалысының кез-келген түрін көші-қонға жатқызуға болады.
КӨШІ-ҚОН ТҮРЛЕРІ.
Халықтың кеңістіктік қозғалысының төрт негізгі түрін ажыратуға болады. Оларға эпизодтық, маятниктік, маусымдық және тұрақты көші-қон жатады. Көші-қонның барлық төрт түрі де өзіндік сипатқа ие, ал оларға қатысатын халық мүлдем басқа мақсаттарды көздейді.
Эпизодтық көші-қон-бұл іскерлік, рекреациялық және басқа сапарлар, олар тек уақыт бойынша ғана емес, сонымен қатар міндетті түрде бірдей бағыттар бойынша жүзеге асырылады. Егер іссапарларға еңбекке қабілетті контингенттер қатысса, онда халықтың қалған бөлігі де рекреациялық сапарларға қатысады. Эпизодтық көші-қонға қатысушылардың құрамы өте алуан түрлі. Өзінің ауқымы бойынша көші-қонның бұл түрі басқалардан асып түседі. Өкінішке орай, ол өте нашар зерттелген. Ерекшелік, мүмкін, көлемі үнемі өсіп келе жатқан туристік сапарлар ғана.

ҚР Миграция жайлы заңы
Қазақстан Республикасының Көші-қон туралы Заңы 1997 жылғы 13 желтоқсанда қабылданды. Заң Халықтың көші-қоны саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді, көші-қон процестерінің құқықтық, экономикалық және әлеуметтік негіздерін, сондай-ақ өзінің тарихи отанына оралған адамдар мен отбасылар үшін жаңа жерде қажетті өмір сүру жағдайларын жасауды айқындайды.
Ол 7 тараудан, 41 баптан тұрады. Заңда Халықтың көші-қонын реттеудің негізгі ұғымдары, негізгі қағидаттары, ҚР-дан шығуға және ҚР-ға кіруге қажетті құжаттар, көші-қон мен эмиграцияны жүзеге асыру тәртібі және т. б. берілген.
Мен Заңда қолданылатын ресми ұғымдарды бергім келеді:
Көші-қон-жеке тұлғалардың Қазақстан Республикасынан және Қазақстан Республикасына қайтымсыз, уақытша, сондай-ақ маусымдық қоныс аударуы, сондай-ақ тұрғылықты жерінің, жұмыс орнының өзгеруіне байланысты жеке тұлғалардың Қазақстан Республикасының ішінде қоныс аударуы.
Иммиграция-шетелдіктердің немесе азаматтығы жоқ адамдардың Қазақстан Республикасына уақытша немесе тұрақты тұру үшін кіруі.
Эмиграция-жеке тұлғалардың Қазақстан Республикасынан басқа елге қайтымсыз немесе уақытша кетуі.
Репатриация-әскери тұтқындардың, қоныс аударушылардың, босқындардың, эмигранттардың, оралмандардың отанына оралуы.
Еңбек көші-қоны-жеке тұлғаларды бір елден екінші елге жұмысқа жалдау мақсатында көші-қон. Ол мигрант ретінде заңды түрде қабылданған кез келген адамға қолданылады.
Көшіп келуші-Қазақстан Республикасына уақытша немесе тұрақты тұру үшін келген шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам болып табылатын жеке тұлға.
Ұжымдық көшіп келу-Қазақстан Республикасына ұйымдасқан қоныс аудару.
Мигранттар-орын ауыстыру себептеріне, олардың ұзақтығына және кеңістіктік шекараларына қарамастан кеңістіктік орын ауыстыруды жүзеге асыратын адамдар.
Заңсыз көшіп келушілер-уәкілетті органның тиісті рұқсатынсыз Қазақстан Республикасының аумағына өз бетінше келген немесе оны алаяқтық жолмен алған шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар.
Репатрианттар-репатриация бойынша оралатын жеке тұлғалар.
Репатриация-әскери тұтқындардың, қоныс аударушылардың, босқындардың, эмигранттардың, оралмандардың отанына оралуы. Репатриант (оралман) - жаппай саяси қуғын-сүргін актілеріне, заңсыз реквизициялауға, күштеп ұжымдастыруға, өзге де адамгершілікке қарсы іс-қимылдарға байланысты тарихи отанынан тыс жер аударылған және азаматтығынан айырылған, тұрақты тұру мақсатында Қазақстан Республикасына өз еркімен қоныс аударған байырғы ұлт тұлғасы, сондай-ақ оның ұрпақтары.
Реэмигрант-эмиграцияда болған және Отанына оралған адам.
Еңбек көші-қоны-жеке тұлғаларды бір елден екінші елге жұмысқа жалдау мақсатында көші-қон. Ол мигрант ретінде заңды түрде қабылданған кез келген адамға қолданылады.
Заңға сәйкес Халықтың көші-қонын реттеу мынадай қағидаттарға негізделеді:
Қазақстан Республикасының Конституциясында бекітілген адамның тұрғылықты жерін еркін таңдауға, еңбек бостандығына, қызмет түрі мен кәсібін еркін таңдауға, шығу бостандығына, жүріп-тұру бостандығына құқықтарын қамтамасыз ету;
Тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына, жынысына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, дінге көзқарасына, нанымына, тұрғылықты жеріне немесе кез келген өзге мән-жайларға байланысты қандай да бір кемсітушілікке жол бермеу;
Республиканың қазіргі әлеуметтік-экономикалық жағдайын, оның тарихи өткені мен дәстүрлерін, даму перспективаларын ескере отырып, көші-қон жөніндегі халықаралық ұйымның халықаралық нормалары мен ұсынымдарына Қазақстан Республикасының Көші-қон заңнамасының сәйкестігін қамтамасыз ету;
Қазақтарды өзінің тарихи отанына репатриациялауға жан-жақты жәрдемдесу, оларды қоныстандыруды ұйымдастыру, жұмыс орындарын құру және жергілікті ұлтты қоныс аударушыларға атаулы көмек пен әлеуметтік қорғауды қамтамасыз етудің басқа да шаралар кешенін жүзеге асыру;
Әлеуметтік-экономикалық және қоғамдық-саяси жағдайдың өзгеруіне байланысты әлеуетті көші-қон болжамына және көші-қон ағындарының бағыттарына негізделген іс-қимылдардың орта мерзімді және ұзақ мерзімді бағдарламаларында әлеуметтік-экономикалық ынталандыруды әзірлеу негізінде ел ішінде де, одан тыс жерлерде де стихиялық және тәртіпсіз процестердің алдын алу;
Көші қон процестерін реттеуді ұйымдастыруға тиісті мемлекеттік органдардың қатысуы;
Әрбір адамның, ең алдымен экологиялық және табиғи апаттар аймақтарынан қоныс аударушылардың бастамасы мен көркемөнерпаздарының атаулы мемлекеттік қолдауымен мигранттардың жаңа тұрғылықты жерін жайластыруға жеке қатысуы;
Халықаралық шарттарда көзделген жағдайларды қоспағанда, босқындарды олар келген елдерге шығаруға немесе мәжбүрлеп қайтаруға тыйым салу;
Басқа елдермен, әсіресе иммигранттарды қабылдайтын елдермен заңсыз көші-қонды төмендету саласында, оқу білімі, кәсіптік даярлық, еңбек көші-қоны түрінде ынтымақтастық жасау.
Бұл принциптер, менің ойымша, адамның қозғалыс еркіндігіне құқықтарына сәйкес келеді. Жалпы, менің ойымша, біздің көші-қон туралы Заңымыз жаман емес, өйткені 2000 жылғы қарашада өткен Көші-қон жөніндегі халықаралық ұйым мен ҚР Көші-қон комитеті ұйымдастырған конференция ҚР Көші-қон туралы Заңының көші-қонға қатысты халықаралық нормаларға сәйкестігін растады, адам құқықтары сақталды.
Сыртқы көші-қон
Тәуелсіздік алған 90-шы жылдардан бүгінгі күнге дейін Қазақстанда сыртқы және ішкі көші-қонның қарқынды жүруі есебінен халықтың жалпы санында үлкен өзгерістер болған жоқ. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдары-ақ кезінде елімізге түрлі тарихи себептермен тап болған, депортацияланған өзге диаспоралардың өз тарихи отандарына жаппай оралуы, яғни Қазақстаннан көшуі, сондай-ақ кезінде түрлі
себептермен (аштық, соғыс, шекара белгілеуде өзге мемлекеттің аумағында қалып қоюы т.б.) шетел территориясында қалып қоюға мәжбүр болып, кейіннен 1991 жылы Қазақстан тәуелсіздік алғасын өзінің атажұртына қайта оралған қандас қазақтардың елімізге көшіп келуі бұған жарқын мысал бола алады.
Тарихқа көз салсақ ХХ ғасырдың басына дейін Қазақстан халқының этникалық құрамы моноұлтты болып келді. Өткен ғасырдың басында патшалық Ресейдің отарлық саясаты мен кейінгі кеңестік дәуірдегі Кремльдің солақай саясаты нәтижесінде (орыс, украин, поляк, неміс, грек, түрік, күрд, әзірбайжан, белорусь, шешен-ингуш, кәріс т.б. түрлі этнос өкілдерін Қазақстанға жер аудару, тың игеру саясаты, көзқарасы үшін саяси репрессиялық миграция жұмыстары) жарты ғасыр ішінде қазақтар өз мемлекеті аумағында саны жағынан да, сондай-ақ өзге этностармен салыстырғанда елдегі халық санындағы үлесі бойынша да айтарлықтай азайып, Қазақстан полиэтносты мемлекетке айналды.
Қазақстан тәуелсіздік алған жылдары еліміздегі халықтың этникалық құрамы да осы қалпында болатын. Еліміз өз азаттығын алғаннан кейін грек, неміс, кәріс, украин, орыс, шешен сынды этностар жаппай өз тарихи отандарына жаппай көше бастады. Төменде берілген кестеге көз жүгіртетін болсақ 1991 жыл мен 2018 жыл аралығында Қазақстаннан кеткен және Қазақстанға шет мемлекеттерден көшіп келген азаматтардың өзара арасалмағын салыстыра отырып қарауға болады.
Статистикалық деректерден байқағанымыздай 1991 жыл мен 2000 жылдардың ортасына дейін Қазақстаннан шетелге қоныс аударған азаматтардың қарқыны жоғары болды. Шетелге жасалған сырты миграциясының ең жоғары көрсеткіші 1994 жылы орын алған. Яғни, осы жылы Қазақстаннан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.