Шудың көздері сан алуан

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

Қазтұтынуодағы Қарағанды университеті

Экология және бағалау кафедрасы

Өнеркәсіптік экологияпәні бойынша
Шу мен дірілге қарсы күрес жөніндегі шаралар
тақырыбына
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Орындаған:
Эко-19-1 к тобының Тургунова Н.А.
Студенті

ҚАбылдаған:
Ғылыми жетекші: Оспанова Г.К
х.ғ.к., доцент
Қарағанды 2022

Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3
Шу мер діріл сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4
Шу мен діріл көрсеткіштері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4
1.2 Шу мен діріл түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..

6
1.3 Шу мен дірілдің адам организміне әсері ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ...

7
. Шу мен дірілге қарсы күрес жөніндегі шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
8
2.1 Қарағанды және Теміртау қалары бойынша шудың деңгейі мен оның адам ағзасына әсерін зерттеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
8
2.2 Зерттеу жұмысымыздың барысында Шу мен дірілге қарсы күрес
жөніндегі шаралар әсерін анықтау үшін , алналған сауалнама ... ... ... ... .
16
Діріл мен шуды өлшеуге арналған аспаптар. Жеке қорғау құралдары ...
23
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
24
Пайдалынған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
26
Қосымшалар ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
28

КІРІСПЕ

Зерттеу өзектілігі: Қоршаған ортаның ластануы адам ағзасы мен денсаулығына кері әсер ететіні барлығымызға белгілі. Бірақ, физикалық ластаушы - шудың әсер ету деңгейі әлдеқайда жоғары. Шу - урбанизациялық ортаның тұрақты компоненті болғандықтан, оны техногенді факторлардың ішіндегі ең агрессивтісі деп табады. Өйткені, оның шығарынды ортасы кең, әсер ету уақыты ұзақ, экрандалуға қиындықпен көнеді.
Қазіргі уақытта экология әсер ету дәрежесі бойынша екінші орында адам денсаулығы, оның әсері барлық әсер етуші факторлардың жиынтығынан 25-50% құрайды.
Бұл тақырыптың өзектілігі шудың деңгейі жылдан-жылға артуда (қалалардағы шудың интенсивтілігі соңғы 25-30 жылда 10 еселеп, яғни 10 Дб-ге көбейіп келеді). Сондықтан, шудың пайда болу шарттарын зерттеу және онымен күресу шараларын қарастыру керек. Қалалардағы шудың негізгі қайнар көзі - тұрғын аймақтарға басты жүктеме түсіретін өнеркәсіп аумағы мен автокөлік құралы. Ұзақ уақыт бойы интенсивті шудың ортасында болу артериальдық қысымның өзгеруі мен жүрек жұмысының нашарлауына алып келеді. Мидың қыртысында бұзылулар пайда болып, есту, есте сақтау қабілетін төмендетеді.
Зерттеу мақсаты: Шудың адам ағзасына әсер етуін зерттеп, нақты белгілерін көрсету.
Зерттеу міндеттері:
1. Шудың қайнар көздерін, пайда болу шарттарын анықтау;
2. Қарағанды және Теміртау қалалары бойынша шудың деңгейін өлшеу;
3. Адам ағзасына шудың әсерін зерттеу.
Зерттеу объектісі: Қарағанды, Теміртау қалаларының аудандары - Қарағанды қаласы бойынша: Алтын арба сауда орталығы ауданы, Орталық мәдениет және демалыс саябағы, Майқұдық тұрғын аймағы, Теміртау қаласы бойынша: АрселорМиттал Теміртау АҚ өнеркәсіптік аумағы, қалалық Восток мәдениет және демалыс саябағы, Металлургтер даңғылы, қала тұрғындары, кәсіпорын қызметкерлері.
Зерттеу әдісі: Жұмысты баяндау, интернет желісі материалдарын пайдалану,зерттеу жұмысында жинақтау, саралау әдістерін басшылыққа ала отырып, тақырып бойынша әдебиеттерді талдау, сауалнама жүргізу, шуды өлшеу ста
ШУ МЕР ДІРІЛ СИПАТТАМАСЫ

Шу мен діріл көрсеткіштері

Шу - адамның есту мүшелерімен қабылданатын қатты, сұйық немесе газ тәрізді ортадағы материалдық бөлшектердің немесе денелердің тұрақты емес тербелісі. Өндірістегі шудың көздеріне ұнтақтау және жару жабдықтары, желдеткіштер, компрессорлар мен сорғылар, қол аспаптарын тасымалдау үшін қолданылатын жүйелер, құбырлардағы газ және сұйықтықтардың ағыны және т.б. жатады.Шу - уақыт өте келе кездейсоқ өзгеретін жиілігі мен қарқындылығы әртүрлі дыбыстардың жиынтығы. Есту мүшесі 0,1 б.-ны ажырата алады, сондықтан іс жүзінде дыбыстар мен шуды өлшеу үшін децибелдер (дб.) қолданылады. Дыбыс күші мен жиілігін есту органдары дыбыс қаттылығы ретінде қабылдайды, сондықтан децибелдегі дыбыс күші бірдей деңгейде болған кезде әртүрлі жиіліктегі дыбыстар қаттылығы бар дыбыстар ретінде қабылданады. Қалыпты өмір сүру үшін адамға өзін әлемнен оқшауланбау үшін 10-20 дБ шу қажет. Бұл жапырақтардың, саябақтың немесе орманның шуы. Технология мен өнеркәсіп өндірісінің дамуы адамға әсер ететін шу деңгейінің жоғарылауымен қатар жүрді. Өндірістік жағдайларда шудың ағзаға әсері көбінесе басқа жағымсыз әсерлермен: улы заттармен, температураның өзгеруімен, дірілмен және т.б. әртүрлі жиіліктерді қамтиды. Шудың физикалық сипаттамаларына: жиілік, дыбыс қысымы, дыбыс қысымының деңгейі жатады.
Жиілік диапазонына сәйкес шу төмен жиілікті - 350 Гц-ке дейін, орташа жиілікті 350-800 Гц және жоғары жиілікті - 800 Гц-тен жоғары болып бөлінеді.
Спектрдің табиғаты бойынша шулар кең жолақты, үздіксіз спектрі және тоналдылығы бар, олардың спектрінде естілетін тондар болады.
Уақытша сипаттамаларға сәйкес шулар тұрақты, үзік-үзік, импульсивті, уақыт бойынша құбылмалы болуы мүмкін.
Дыбыс қысымы P - толқын жолына қойылған кедергіге уақыт бойынша орташаланған артық қысым. Есту табалдырығында адам құлағы 1000 Гц жиілікте дыбыс қысымын Р0=2 :: 10-5Па қабылдайды, ауыру шегінде дыбыс қысымы 2 :: 102 Па жетеді.
Практикалық мақсаттар үшін децибелмен өлшенетін дыбыстың сипаттамасы дыбыс қысымының деңгейі болып табылады. Дыбыс қысымының деңгейі N - логарифмдік шкалада көрсетілген P дыбыс қысымының P0 шекті қысымына қатынасы.
N = 201 г (PP0).
Әртүрлі шуды бағалау үшін дыбыс деңгейі ГОСТ 17.187-81 сәйкес дыбыс деңгейін өлшегіштер көмегімен өлшенеді.
Шудың адамға физиологиялық әсерін бағалау үшін дыбыс қаттылығы мен қаттылық деңгейі қолданылады. Есту шегі жиілікпен өзгереді, дыбыс жиілігі 16-дан 4000 Гц-ке дейін ұлғайған сайын азаяды, содан кейін 20000 Гц-ке дейін өседі. Мысалы, 1000 Гц жиілікте 20 дБ дыбыс қысымының деңгейін тудыратын дыбыс 125 Гц жиіліктегі 50 дБ дыбыс сияқты қатты болады. Сондықтан әртүрлі жиіліктердегі бірдей дыбыс деңгейінің дыбысы әртүрлі қарқындылыққа ие.Тұрақты шуды сипаттау үшін сипаттама орнатылады - дыбыс деңгейі өлшегіштің A шкаласы бойынша дБА-да өлшенетін дыбыс деңгейі. Уақыт бойынша өзгеретін шулар ГОСТ 12.1.050-86 бойынша анықталған дБА-дағы эквивалентті (энергия бойынша) дыбыс деңгейімен сипатталады. Шудың көздері сан алуан. Бұл ұшақтардың аэродинамикалық шулары, дизельдік қозғалтқыштардың гуілдері, пневматикалық құралдардың соққылары, әртүрлі құрылымдардың резонансты тербелісі, қатты музыка және т.б.
Діріл сипаттамасы
Физикалық табиғаты бойынша діріл, сондай-ақ шу материалдық денелердің тербелмелі қозғалысы болып табылады. Тербеліс жиілігі 16 Гц-ке дейінгі тығыз орталар арқылы таралатын механикалық тербелістер. (герц - секундына 1 тербеліске тең жиілік бірлігі) адам сілкініс ретінде қабылданады, оны әдетте діріл деп атайды. Діріл параметрлері ГОСТ 12.1.012-78 "SSBT. Діріл. Қауіпсіздіктің жалпы талаптары" бойынша нормаланған. Стандартқа сәйкес діріл пайда болу көздеріне қарай бөлінеді:
1. Автомобильдердің жер бедері мен жолдармен қозғалуы нәтижесінде және оларды салу кезінде пайда болатын көлік;
2. Стационарлық жағдайда технологиялық операцияны орындайтын маши- наларды пайдалану кезінде немесе өндірістік объектінің, өнеркәсіп алаңының арнайы дайындалған бөлігінің бойымен қозғалу кезінде пайда болатын көліктік және технологиялық;
3. Стационарлық машиналарды пайдалану кезінде пайда болатын немесе діріл көздері жоқ жұмыс орындарына берілетін технологиялық.

1.2 ШУ МЕН ДІРІЛ ТҮРЛЕРІ

Ауадағы шу - ауа арқылы таралатын шу. Бұл шудың көздері: радио, теледидар, жол шуы және т.б. Дыбыс көзі дыбыс толқынын тудырады, ол кедергіге (қабырға, қалқа, төбе және т.б.) кездескен кезде дыбыс толқыны қабырғаның иілу тербелістерін тудырады, бұл көрші бөлмедегі ауа бөлшектерінің тербелістерін тудырады, дыбыс толқынын тудырады. Біз келесі бөлмеде еститін тосқауыл арқылы қайта сәулеленетін осы дыбыс толқыны. Ауадағы шуды оқшаулау кезінде қоршау құрылымының қасиетін көрші бөлмеге құрылымға түсетін дыбыс толқынының бір бөлігін ғана беруді түсіну әдеттегідей. Құрылымдық шу бірдей механизммен таралады. Айырмашылық шудың көзі болып табылады. Көздер - перфоратордың жұмысы нәтижесінде пайда болатын құрылымдық тербеліс, есіктерді жабу және т.б.
Соққы шуы - құрылымдық шудың ерекше жағдайы. Мұндай шудың көздері тепкілеу, балға соққылары және басқа да соққы әсерлері болып табылады. Соққыдағы дыбыс оқшаулауы еденмен төбеге әсер ету кезінде дыбыс қысымының төмендеуінің нәтижелері бойынша анықталады. Соққы шуы құрылымға әсер етуден туындаған иілу тербелістері арқылы таралады. Бұл тербеліс ауа бөлшектерінің дірілдеуіне әкеледі. Мұндай шулар ауадағы шулардан әлдеқайда көп құрылымдар арқылы таралады. Есіңізде болсын, егер сіз батареяны қағып, оны бірнеше қабатта естисіз. Дыбыс оқшаулау - бұл ғимараттың конверті арқылы өтетін шу деңгейін төмендетуге бағытталған шаралар.
Діріл - механикалық тербеліс (қатты денелердің тербелісі).
Технологиялық өндірістік процестердің көпшілігі жұмысшы ағзасына дірілдің зиянды әсерімен бірге жүреді. Діріл, бірақ адамға берілу әдісі (діріл көзімен жанасу сипатына байланысты) шартты түрде бөлінеді:
:: жергілікті (жергілікті), жұмысшының қолына берілген
:: жалпы, адам денесіне отырған күйде (бөкселер) немесе тұрып (табандар) тірек беттері арқылы беріледі. Өз кезегінде жалпы діріл бөлінеді:
- темiр жол көлiгiнiң жылжымалы құрамының, әуе кемелерiнiң экипаж мүшелерiнiң, өздiгiнен жүретiн және тiркелген көлiк құралдарының, көлiк құралдарының жер бетiмен, ауыл шаруашылығы алқаптарымен және жолдармен қозғалу кезiнде (соның iшiнде оларды салу кезiнде) жұмыс орнындағы адамға әсер ететiн көлiк тербелiсi.
- өндірістік үй-жайлардың, өндірістік алаңдардың, кен қазбаларының арнайы дайындалған беттері бойымен қозғалатын машиналардың жұмыс орнындағы адамға әсер ететін көліктік және технологиялық діріл.

1.3 ШУ МЕН ДІРІЛДІҢ АДАМ ОРГАНИЗМІНЕ ӘСЕРІ

Адамның шуға реакциясы әртүрлі. Кейбір адамдар шуға төзімді, басқалары үшін бұл тітіркенуді, шу көзінен кетуге деген ұмтылысты тудырады. Шуды психологиялық бағалау негізінен қабылдау концепциясына негізделеді, ал шу көзіне ішкі реттеудің маңызы зор. Ол шудың кедергі факторы ретінде қабылданатынын анықтайды. Көбінесе адамның өзі шығаратын шу оны мазаламайды, ал көршілер немесе басқа көздерден туындаған шағын шу күшті тітіркендіргіш әсерге ие. Соңғы уақытқа дейін шу тек есту мүшелеріне кері әсер етеді деп жалпы қабылданған. Қазір шулы жағдайда жұмыс істейтін адамдардың тез шаршайтыны және бас ауруына шағымданатыны анықталды. Ағзаға шудың әсерінен әртүрлі ішкі органдар мен жүйелер тарапынан бірқатар функционалдық өзгерістер болуы мүмкін: қан қысымы көтеріледі, жүректің жиырылу ырғағы тездейді немесе баяулайды, жүйке жүйесінің әртүрлі аурулары (неврастения, невроз, сезімталдықтың бұзылуы) пайда болуы мүмкін. Шудың әсерінен ұйқысыздық пайда болады, шаршау тез дамиды, зейін төмендейді, жалпы жұмыс қабілеттілігі және еңбек өнімділігі төмендейді. Гипертонияның пайда болуына ықпал ететін факторлардың бірі ретінде орталық жүйке жүйесіндегі шудың ұзақ әсер етуі және соған байланысты бұзылулар қарастырылады. стационарлық машиналардың жұмыс орындарында адамға әсер ететін немесе діріл көздері жоқ жұмыс орындарына берілетін технологиялық діріл. Технологиялық тербеліс көздеріне: металл және ағаш өңдеу станоктары, соғу және престеу жабдықтары, құю машиналары, электр машиналары, стационарлық электр және электр станциялары, конвейер желілері және т.б. Шудың әсерінен есту қабілетінің шаршауы және есту қабілетінің жоғалуы орын алады. Шудың тоқтауымен бұл құбылыстар тез жоғалады. Егер естудің шаршауы жүйелі түрде ұзақ уақыт бойы қайталанса, онда есту қабілетінің жоғалуы дамиды. Осылайша, 120 дБ деңгейіне қысқа мерзімді әсер ету (ұшақтың гүрілі) қайтымсыз салдарға әкелмейді. 80-90 дБ шудың ұзақ әсер етуі кәсіптік кереңдікке әкеледі. Есту қабілетінің жоғалуы - қалыпты жағдайда басқалардың сөзін қабылдауды қиындататын тұрақты есту қабілетінің жоғалуы. Есту күйі аудиометрия көмегімен бағаланады. Аудиометрия - есту қабілетінің өзгеруі - арнайы электроакустикалық аппарат - аудиометр көмегімен жүзеге асырылады. 10 дБ есту қабілетінің жоғалуы адаммен іс жүзінде сезілмейді, сөйлеу түсініктілігінің айтарлықтай әлсіреуі және байланыс үшін әлсіз, бірақ маңызды дыбыстық сигналдарды есту қабілетінің жоғалуы 20 дБ есту қабілетінің жоғалуы кезінде орын алады.

ШУ МЕН ДІРІЛГЕ ҚАРСЫ КҮРЕС ЖӨНІНДЕГІ ШАРАЛАР

2.1 Қарағанды және Теміртау қалары бойынша шудың деңгейі мен оның адам ағзасына әсерін зерттеу

Урбанизацияның дамуымен бірге шу адамның ажырамас бөлігі, қоршаған ортаны негізгі ластаушы факторлардың біріне айналды. Химиялық ластаушылардан кейін екінші орынды шу иеленіп адам денсаулығына кері әсер ететін ластаушы болып табылады. Шекті мәндері 80 дБ асқан кезден бастап физикалық және психиологиялық әсер етеді. Транспорттық немесе өндірістік шулардың әсері уақытынан тез шаршағыштық, тітіркендіргіштік, алаңдатушылық сезімдерін ортаға шығарады. Шу - химиялық улану сияқты баяу өлтіргіш. Көшеде тоқтап, құлақ салсаңыз МАЗ және ЗИЛ сияқты автокөліктердің дарылдаған дауысын және серіппелі темір есіктердің жабылған дауысын, ауладағы бала-шаға айқайын естисіз. Магнитофондар және теледидарлар, зауыттардағы цех станоктарының және машиналардың гүрсілі құлақ тұндырады. Осының барлығы күнделікті көрініс. Уақыт ағымына, ғылым жетістігіне байланысты жаңа дыбыс құралдары жасалып, олардың күші артып келеді. Ғылым және техника табыстарымен, қарқынымен урбанизациямен бірге шудың деңгейі де тоқтаусыз өсті. Шу - үлкен санды қарапайым типті әртүрлі биіктер мен күштерден тұратын дыбыс емес, қалыпты емес дыбыстардың жиынтығы. Шу - өркениетті заманымыздың өзіне тән өндірісінің шығыны, күн өткен сайын біздің өмірімізге кеңірек басып кіріп келеді. Зерттеу мақсатымыз шудың адам ағзасына әсер етуін зерттеп, нақты белгілерін көрсету.
Осы зерттеу мақсатына сәйкес келесі міндеттерді ұсынамыз:
1. Шудың қайнар көздерін, пайда болу шарттарын анықтау;
2. Қарағанды және Теміртау қалалары бойынша шудың деңгейін өлшеу;
3. Адам ағзасына шудың әсерін зерттеу.
Ежелгі Қытайда шудың көмегімен жазалау ең ауыр жаза болып табылған. Әсіресе, балалар қатты зардап шегеді. Табиғат көптеген дыбыстардан тұрады. Адамдардың даусы, құстардың сайраған әні, желдің гуілі, сағаттың соғуы, көліктердің дыбысы және т.б. болып жатқан оқиғаларды анықтап білудің негізгі хабаршысы дыбыс. Дыбыс дегеніміз не? Неге біз оны естиміз және ол қайдан шығады? Оның көзі денелердің немесе оның бір бөлігінің тербелу, үйкелу, сығылу және т.б жағдайлар арқылы пайда болады. Тербелу арқылы қоңырау соғылады. Адамның қоршаған ортаға әсері ғылыми - техникалық алға басудың салдары. Шу мәселесі қазіргі заманда төтенше де маңызды мағынаға ие болды. Ұзақ уақыт шу өркениеттің шарасыз жауыздығымен, техниканың қарқынды дамуының, автоматтандырудың, механикаландырудың, көлік өсу шегінің, техникалық алға басудың қосымша өнімі деп есептелді.
Шу - кешенді дыбыс жиынтығы. Қолайсыз әсер тудырады. Шу адамның тыныс алуына әсер етеді. Әсіресе психикалық және демалысына әсері үлкен. Ауаны ластаудың ерекше бір түрі - шу. Ол зор әлеуметтік мәні бар факторға айналып отыр. 30 децибелге дейінгі әлсіз шу (жапырақтың сыбдыры, баяу естілетін музыка) адамға жайлы естілді, ал 20-120 децибелдің гүрсіл (жүк машинасының, реактивтік самолеттің, пневматикалық балғаның, дискотекадағы музыканың дыбысы) нерв жүйесін тітіркендіріп, адамның денсаулығына да айтарлықтай зиян етеді. 60-70 децибелден басталатын даңғаза шу адамның есту қабілетін әлсіретеді, мұндай жағдай балаларда 45 децибелден кейін-ақ басталады. 80 децибелдік шу адамның ойлау қабілетін нашарлатады, артерия қысымының тербеліс өрісін арттырады, айналадағы өрістерді қабылдау қабілетін әлсіретеді. Шудың ұзақ уақыт әсер етуі вегетативтік нерв жүйесін шайқалтып, қан айналымын бұзады, гипертонияға әкеп соқтырады. 90 децибелдік шу адамды мүлде саңырау етеді. Жалпы алғанда, шу адамның дене және рухани денсаулығына қатер төндіреді.

1 - кесте. Шудың адам ағзасына әсер ету деңгейі
Шудың мөлшері
Әсер ету сипаты
25-30 децибел
Шудың бұл мөлшері адамның есту жолдарына еш зияны жоқ. Ең қолайлы шулардың бірі болып табылады. Яғни, адамның құлағы естуге дағдыланған шу
60-80 децибел
Күнделікті есту адамның өміріне қауіпті. Ұзақ естудің салдарынан вегетативті жүйке жүйесіне кері әсерін тигізеді. Шудың бұл мөлшеріне пианинода ойнаумен, шаң сорғыштың дыбысы, баланың жылағаны, көліктің дауысы сияқты шулар жатады
90-110 децибел
Есту мүшемізге жағымсыз әсер береді. Ұзақ есту адамның есту қабілетінің бұзылуына әкеледі. 110 дб естіген адамда шуға улану процессі болады. Одан кейін жүйкенің жұқаруына әкеліп соғады. Шудың бұл мөлшеріне мотоциклдің дауысы, Ниагар сарқырамасы, концерттер, би кештері дыбыстары жатады.
115-120 децибел
Бұл дыбысты естігенде адамның құлағы қатты ауырады. Қатты шыққан дыбыстың әсері соншалықты ешнәрсе анық естілмейді. Шу көздері - аэропорт пен вокзалдар
140-150 децибел:
Шудың дыбысына адамның шыдауы өте қиын, ұзақ уақыт тыңдасаң есіңнен талып қалуың мүмкін. Рок-концерттер, ұшақтың енді ұшқаны, ракетаның ұшуы, реактивті заттардың жарылысы дыбыстарын жатқызуға болады.
180 децибел
Дыбысты естігенде адам өліп кетуі мүмкін. Адамның өміріне өте қауіпті. Бұл дыбыстың әсерінен тіпті металл өзгеріске ұшырайды екен. Вулканның атқылауы сияқты дыбыстарды жатқызуға болады

Тірі ағзаларға тікелей және айрықша әсеріне байланысты қоршаған ортаның шумен ластануы таза экологиялық факторлардың категориясына жатады. Тұрақты шуда қалада өскен ағаштар жиі ауырып, тіршілігін тоқтатады. Шудың ұзақ уақыт бойы тұруы өсімдіктерге ғана әсер етіп қоймай, жануарлардың да жойылуына алып келеді. Адам дыбыс әлеміне сөйлеу пен әуенді әкелді. Дыбысты өзінің көмекшісі ретінде пайдаланды. Теңіздің толқуы, жаңбырдың жаууы, жапырақтың түсуі сияқты дыбыстардың адам ағзасына жағымды әсер ететіні белгілі, адамды тыныштандырады. Ал транспорттағы немесе кәсіпорындағы шу адамды шаршатады, басады, ойын жүйеге келтіруге бөгет жасайды. Зерттеулер бойынша, шу адамның жұмысқа деген қабілеттілігін 50% төмендетеді. Статистикалық деректер орман, өзен, мұхит жанында жұмыс істейтін адамдарда қалаларда тұратын адамдарға қарағанда жүйке мен жүрек-қантамыр жүйесінің аурулары сирек кездесетінін көрсетеді.
Шудың адам организміне күнделікті әсер етуі кәсіби ауруларға әкеледі. Сонымен бірге, жүйке, жүрек, қан тамыры жүйесіне, қан тамыры қысымына, көздің көруіне әсер етеді. Шудың адам организміне ұзақ уақыт әсер етуі, бірнеше қолайсыз жағдайлардың пайда болуына әкеледі: көру, есту мүшелерінің жұмысы төмендеп қан қысымы көтеріледі. Үлкен ми қыртысына түсетін сигналдардың көбісі мазасыздық, үрей, тез шаршауды шақырады. Ол өз кезегінде денсаулыққа тиімсіз әсер етуы ықтимал. Шудың адамға әсер диапазоны кең: субъективті сезімдердерден есту, орталық жүйке, жүрек - қантамыр, эндокринді, асқорыту жүйесі және т.б. объективті патологиялық өзгерістер тудыруы мүмкін. Яғни, шу өмірлік маңызы бар мүшелер мен жүйелерге әсер етеді. Шуға, әсіресе, балалар мен ауру адамдар ең сезімтал болып келеді. Қарт адамдардың шағымының көбісі жастағы ерекшелікке және осы жас тобындағы орталық жүйке жүйесінің ерекшеліктеріне байланысты болуы мүмкін.Шуды азайтудың негізгі құралы бұл - шуды көп шығаратын технологиялық құбылыстарды аз шулы немесе мүлде шу шығармайтын құбылыстарға ауыстыру. Шудың аккустикалық есебін жүргізу және шудың адам организміне әсер етуінен қорғану шараларын жасау.

ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІ

Талданған әдебиеттер бойынша қазіргі таңда қалалардағы шу деңгейі бекітілген нормалардан едәуір жоғары. Ірі қалаларда шудың әсерінен тек соматикалық ғана емес, сондай-ақ жүйке жүйесінде өзгерістер тудырады. Бәрімізге жоғары шу деңгейінің адамның ұйқысын бұзып, есту мүшесінің қызметін нашарлатып, адамның ақыл-ой жұмысын тежеп, орталық және вегетативті жүйке жүйесінде шығармашылық қабілетін төмендете отырып өзгерістер шақыратыны белгілі.
Соңғы онжылдықта заманауи қалалардың тұрғындарына өспелі антропогенді жүктеме түсуде. Тұрғындарға түсетін жүктеменің өсуі урбанизация процесінің таралуы мен көлік құралдары санының өсуімен қатар, қоршаған орта нысандарының ластануымен байланыстырылады. Техникалық қамтылудың өсуі, қала аумақтарын қолданудың қарқындауы, көлік кешені жүйесінің дамуы, адам үшін қажетсіз дыбыстардың, яғни шудың пайда болуына әкеліп соқтырады.
Зерттеу жұмысында таңдап алынған қалалар - Қарағанды мен Теміртау - Қарағанды облысының ірі өнеркәсіптік және индустриялық орталығы болып табылады. Қала халқының саны бойынша да үлкен қалалар болып есептеледі. Зерттеу жұмысында қойылған міндет бойынша осы аумақтардың физикалық ластануын анықтау үшін көлік ағымында шуды анықтаудың мемлекетаралық стандартын пайдаландық. Берілген стандарт көшелерде, автокөлік жолдарында көлік ағымының шу деңгейін өлшеу әдісімен орнатылды.
Қарағанды қаласы бойынша зерттеуге алынған аудандардан 3 нүктеде шу деңгейлері мен автокөліктердің саны өлшеніп, 2, 3 - кестелер толтырылды, сынама алу нүктелері халық көп жүретін аумақтан алынды. Өлшенген нүктелер: Қарағанды қаласы бойынша Алтын арба сауда орталығының ауданы, Орталық мәдениет және демалыс саябағы ауданы, Майқұдық тұрғын ауданы. Зерттеу нәтижелері 2-ші кестеде келтірілген.

2 - кесте. Зерттеу аудандарындағы өлшенген шу деңгейлері

Өлшеу орны
Өлшеу уақыты және күні
Өлшеу ұзақтығы
Дыбыстың эквивалентті деңгейі
ШРД
Құрал
Алтын арба сауда орталығы
09:00 13.02.2022
30 минут
89,5 дБА
80 дБА
Шу ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.