АЯҚТАЛҒАН ҚЫЛМЫС

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Бiлiм және ғылым министрлiгi
Ахмет Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттiк университетi

Қылмыстық құқық пен iс жүрiзу кафедрасы

Курстық жұмыс

Тақырыбы:
Қылмыс істеу сатылары

Пән: ҚР қылмыстық құқығы
Мамандығы: 5В030100 - Құқықтану

Орындаған: Багит А.Т, 1курс студенті
Юр22-212-10

Ғылыми жетекшісі: Байсарин Б.З. аға оқытушы
_________________

Курстық жұмыс қорғалды
___ ____________2017 ж.
Бағасы__________________

Қостанай, 2023
Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1 .ҚЫЛМЫСТЫ ІСТЕУ САТЫЛАРЫ ТУРАЛЫ ҰҒЫМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
1.1. ҚЫЛМЫС ІСТЕУГЕ ДАЙЫНДАЛУ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.2.ҚЫЛМЫС ІСТЕУГЕ ОҚТАЛУ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
2.ҚЫЛМЫС ІСТЕУ САТЫЛАРЫНЫҢ НЕГІЗІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
2.1. АЯҚТАЛҒАН ҚЫЛМЫС ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
2.2.ҚЫЛМЫС ІСТЕУДЕН ӨЗ ЕРКІМЕН БАС ТАРТУ ... ... ... ... ... ... ... .. ...15
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19

КІРІСПЕ
1995 жылы тамыз айында бүкіл халықтық дауыс беру нәтижесінде қабылданған Қазақстан Республикасының Конститутциясы шынайы демократиялық, бұрынғыдан гөрі шынайы адамгершілікті қоғам құру міндетін алға қойып әрбір жеке адам мен азаматтың кең көлемді демократиялық құқықтары мен бостандықтарын баянды етті.
Қазірдің өзінде Қазақстан мемлекеті бұрынғы саяси құрылысқа қарағанда әлдеқайда демократиялық мемлекет деп санауының өзі негізсіз емес. Бірақ, өкінішке орай, қылмыс азаймай отыр, тіпті көбейіп кету тенденциясы да бар. Кейбіреулер мұның себебі жазалау шараларының жұмсақтығынан десе, кейбіреулері керісінше заң тым қатал деп есептейді. Адамзат баласы басынан не кешпеді, не жеңіл жазалау да, кескілеп өлтіру де, отқа жағып жіберу де - бәрі де болды. Бірақ, бұлардың барлығында қылмыс жасауды тоқтата алмады. Мүмкін, әлде қылмыс дегеніміз мүлдем жойылмайтын, адамзат қоғамы өмір сүріп тұрғанда бола беретін құбылыс па? Шынын айтқанда мұндай ғылыми теория да жоқ емес.
Куырстық жұмыстың өзектілігі Қазақстанда қылмыстың өсе түсуіне әсер ететін себептері ішінде кедейшілікті, жоқшылықты, жұмыссыздықты, мәдениеттің төмендеп кетуін, адамгершіліктен азғындау, отбасылық тәрбиенің төмендеп кетуін, маскүнемдіктің етек алуын, нашақорлық, порнографияның кері ықпалын, құқық қорғау органдарының жұмыстарының тиімді жүргізілуін, тағы басқа себептерін атап өтуге болады. Қылмыстың едәуір бөлігі ашылмай қалады, сондықтан да сазайын тартпаған қылмыскерлер одан сайын дандайсып, басқа да қылмыстар жасайды.
Қылмыстық кодекстің Ерекше бөлімінің барлық баптарында көрсетілген белгілер негізінен аяқталған қылмысқа тән белгілер. Алайда, кейбір жағдайларда қандай да бір себептерге байланысты адамның қасақана ойлаған іс-әрекетінің ақырына дейін жетпейтін кезеңдері болады. Айталық қылмыскер кісі өлтіру үшін қару сатып алады, алайда оны құқық қорғау органдарының қызметкерлері қолға түсіреді. Сол сияқты қылмыскер қолындағы қарумен өлтіру мақсатында жәбірленушіні атады, бірақ та жәбірленуші жеңіл ғана жарақаттанып тірі қалады.
Сондықтан қылмыстық құқық теориясы мен сот тәжірибесі қылмыстық заңға сүйене отырып, қасақана қылмыс істеу сатыларын ажыратып көрсетеді.
Курстық жұмыстың зерттелу деңгейі - қылмыс істеу сатылары бойынша дереккөздерге сүйене отырып, жалпы қылмыс істеу сатылары ұғымын кеңінен зерттеу болып табылады.
Менің курстық жұмысым осы қылмыс істеу сатыларына арналған. Мұнда мен қылмыс істеу сатыларының түсінігін, түрлерін, оның мәнін ашып көрсетуге ұмтылдым. Курстық жұмысымды жазу барысында негізгі заңдармен қатар заңгер ғалымдарымыздың жазған оқулықтарына, бұқаралық басылымдарға (Заң газеті) сүйендім.

1. ҚЫЛМЫСТЫ ІСТЕУ САТЫЛАРЫ ТУРАЛЫ ҰҒЫМ
1.2.ҚЫЛМЫС ІСТЕУГЕ ДАЙЫНДАЛУ
Қылмыс істеу сатылары тек қылмысты қасақана жасағанда ғана орын алады. Қылмысты істеу сатылары деп қасақана істелетін қылмысқа дайындалу, оқталудан басталып, аяқталғаннан өтетін кезеңдерін айтамыз. Қасақаналықпен істелетін қылмыста бірнеше саты болады. Олар: қылмыс істеуге дайындалу, қылмыс істеуге оқталу және қылмысты аяқтау.
Қылмыс істеуге дайындалу -- қылмысты жасау үшін қасақана қолайлы жағдай туғызудың кез келген түрлерін құрайды.
Қылмыс істеуге оқталу -- тұлғаның қылмыс істеуге тікелей іс-әрекет жасағанымен, қайсыбір себептермен қылмыстық әрекеті іс жүзіне асырылмаған жағдаймен сипатталады.
Аяқталған қылмыс -- тұлғаның жасаған әрекетінде нақты қылмыс құрамының барлық белгілері бар қылмыстық әрекет.
Олар қылмыстың объективтік жағы мен кінәлінің қасақаналық пиғылын жүзеге асыру дәрежесіне байланысты бір-бірінен ерекшеленіп, ажыратылады. Көрсетілген сатыларды анықтау, аяқталған қылмыс құрамын құрамайтын қасақана қылмыстық іс-әрекет жасаған тұлғаны қылмыстық жауаптылыққа тарту үшін және оған жаза тағайындау үшін өте қажет.
Кез келген қылмысты істеу үшін адам өзін соған итермелейтін қоғамға зиянды мүдделерді, қажеттіліктерді, зұлымдық пиғылдарды басшылыққа алады. Яғни, адам қылмыс істеу үшін ең алдымен өзінің психологиялық ой-ниетін қалыптастырады.
Қылмыстық ойдың ашылуы деп қылмыс істеуді ойлаған адамның өз ойын басқа бір адамға ауызша және жазбаша түрде білдіруін айтамыз.
Қылмыстық заңда қорқыту арқылы жасалған бірнеше біткен қылмыстардың құрамы көрсетілген. Мысалы, өлтіремін деп қорқыту (112-бап), куәні, жәбірленушіні, сарапшыны, аудармашыны қорқыту (354-баптың 2-бөлігі), өкімет өкілінің өз қызметтік міндеттерін орындауына байланысты немесе оның жақындарына қатысты өмірі мен денсаулығы үшін қауіпсіз күш қолдану немесе қорқыту (321-бап), бастықты қорқыту (368-бап), т. б. Мұндай қорқытулар біткен қылмыстың құрамын құрайды. Осы қылмыстарды істеуші субъектілер жәбірленушіге психикалық зиян келтіру жолымен, қылмыстық ойын белгілі бір іс-әрекетпен байланыстыру арқылы біткен қылмыстың құрамын жасайды. Мысалы, 112-бапта "Өлтіремін деп немесе денсаулыққа ауыр зиян келтіремін деп, сонымен бірдей адамның жеке басына өзге ауыр күш көрсетемін не мүлікті өртеп құртамын деп, жарылыс жасап немесе өзге жалпы қауіпті тәсілмен қорқыту бұл қорқытудың іске асатындығына қауіптенудің жеткілікті негіздерінің бар екендігі кезінде" делінген. Бұл жерде қорқытудың іске асатындығына қауіптенудің жеткілікті негіздері бар екендігіне деген сөздің өзі қылмыстық ниеттің белгілі бір іс-әрекетпен байланысын білдіреді, яғни оны жүзеге асыру біткен қылмыстың құрамын орындаушылық болып табылады. Осы жерде айта кететін бір мәселе бар. Ол қылмыстың қатарына тек аяқталған қылмыс қана емес, дайындалу, оқталу сатыларында жасалған, бірақ олардың аяқталуы әр түрлі себептермен жүзеге аспай қалған қылмыстар да жатады. Егер кінәлінің ырқына салса бұл әрекеттер аяғына дейін жеткізілер еді, бірақ оның бітпей қалуы кінәлінің еркінен тыс жағдайларда болатын әр түрлі бөгеттерге байланысты болады.
Тікелей ниетпен қылмыс құралдарын немесе қаруларын іздестіру, әзірлеу немесе бейімдеп жасау, қылмысқа қатысушыларды іздестіру, қылмыс жасауға сөз байласу не қылмыс жасау үшін өзге де қасақана жағдайлар жасау, егер бұл орайда қылмыс адамның еркіне байланысты емес мән-жайлар бойынша ақырына дейін жеткізілмесе, қылмысқа дайындалу деп танылады (ҚК 24-бап, 1-бөлігі). Заңда ауыр немесе ерекше ауыр қылмысқа дайындалғаны үшін қылмыстық жауаптылық басталады деп көрсетілген (ҚК 24-бап, 2-бөлігі). Заңда дайындық әрекеттерінің негізгілері ғана берілген. Мұнда қасақана қылмыс жасауға туғызылатын жағдайлардың жалпы көріністері орын алған. Кінәлі адам күні бұрын ауыр, ерекше ауыр қылмыстарды жасау үшін өзіне өте қажетті жағдайларды жасайды. Мысалы, пәтерге түсіп, ұрлық жасау үшін алдын ала иесіз пәтерді анықтап, құлыпты ашуға кезекті кілттерді немесе басқа да кұралдарды дайындайды, жалған ақша жасау үшін соны жасауға қажетті аспаптарды, жабдықтарды, қажетті материалдарды іріктейді, т.б.
Қылмысқа қатысушыларды іздестіру деп әр түрлі тәсілдермен уәде беріп қорқыту, бопсалау жолымен болашақта істелетін қылмысқа бірге қатысушыларды табу, алу болып табылады. Қылмыс жасауға сөз байласу деп екі немесе одан да көп адамдармен нақты қылмысты істеу жөнінде күні бұрын уағдаластыққа қол жеткізу болып табылады. Қылмыс істеу үшін қасақана басқа бір жағдайлар туғызу деп құралдар мен қару-аспаптарды дайындаудан басқа қылмыс істеуге бағытталған кез келген әрекеттерді айтамыз. Бұған жататындар: ұрлық істеу үшін қылмысты топқа мүше іздестіру, болашақ қылмыстың жоспарын жасау. Қылмыс істелетін объектілердің жүйесін зерттеу, қоймаларға жасырын кіру үшін дыбыс беретін құралдарды күні бұрын жою, пәтерге түсу үшін үй иелерінің келіп-кету мерзімін болжау сияқты әрекеттер жатады.
1.2. ҚЫЛМЫС ІСТЕУГЕ ОҚТАЛУ
Қылмыстық Кодекстің 24-бабының үшінші бөлігінде "Тікелей қылмыс жасауға тура бағытталған ниетпен жасалған іс-әрекет (әрекетсіздік), егер бұл орайда қылмыс адамға байланысты емес мән-жайлар бойынша ақырына дейін жеткізілмесе, қылмыс жасауға оқталу болып танылады" -- деп көрсетілген.
Ал осы баптың төртінші бөлігінде "Қылмыстық жауаптылық ауырлығы орташа, ауыр немесе ерекше ауыр қылмыс жасауға оқталғаны үшін ғана басталады" -- делінген.
Қылмыс істеуге оқталудың төрт түрлі белгісі бар.
Бірінші іс-әрекеттің қылмыс істеуге тікелей бағытталуы қылмыс істеуге оқталғанда, қылмыс субъектісі қылмыс құрамын орындауға тікелей кіріседі және қылмыстық құқылық норма диспозициясының объективтік жағында көрсетілген элементтерін орындайды. Мысалы, кісіні өлтіруде оған қарай мылтық атады, ұрлық жасағанда есікті бұзып тұрғын жайға кіреді, көлік құралын айдап әкетуде көлікті қозғалысқа келтіру әрекетін жасайды және тағы басқа әрекеттер. Қылмысқа оқталғандағы іс-әрекет қылмыстың зардабын туғызатын себептің көрінісін білдіреді. Егер ол іс-әрекет үзіліп қалмаса, онда қылмыс зардабының болуы сөзсіз болар еді.
Қылмыс істеуге оқталудың екінші белгісі -- субъективтік белгісі болып табылады. Қылмыс істеуге оқталғандық тек тікелей қасақаналықпен жүзеге асырылады. Бұл туралы қылмыстық заңның өзінде қылмыс істеу үшін тікелей бағытталып, істелген әрекет немесе әрекетсіздік деп тура көрсетіліп отыр. Заңдағы тікелей бағытталған деген сөздің өзі осы тұрғыда қылмыстың тек қана тікелей қасақаналықпен жүзеге асырылатындығын білдіреді. Мысалы, кісіні қасақана өлтіру жөніндегі сот тәжірибесі туралы Жоғарғы Сот қаулысында кісіні өлтіруге оқталу тек қана тікелей қасақаналықпен жүзеге асырылады, өйткені мұндай жағдайда кінәлі адам өзінің әрекетінің зиянды екенін біле тұра, оның зиянды зардаптарын болжай тұра, бұл зардаптардың болуын тілеп істейді.
Мысалы, С. деген азамат өзінің жұбайы К-нің Д. деген азаматпен көңілдес екенін біліп, екеуінің кездесу шағын аңдып, ақыры осындай бір сәтте олардың өзара оңаша сүйісіп отырғанының үстінен шығып, С. қалтасындағы бәкісімен әйелінің көңілдесі Д-ның күре тамырын қиып жібереді. Дәрігерлік көмектің нәтижесінде Д. тірі қалады. Сот оның әрекетін қызғаныштан қасақана кісі өлтіруге тікелей оқталғандық деп саралаған (ҚК 24-бабы, 3-бөлігі, 96-бабы, 1-бөлігі).
Қылмыс істеуге оқталғандық әрекетсіздік арқылы да жүзеге асырылады. Мысалы, анасының өз нәрестесінен құтылу үшін, емшек бермей, өлтіруге бағытталған әрекетсіздігі. Қылмыс істеуге оқталу жанама қасақаналықпен жүзеге асырылмайды.
Қылмыс істеуге оқталғандықтың үшінші белгісі -- істеуге бағытталған қылмыстың ақырына дейін жеткізілмеуі болып табылады. Яғни, қылмыс құрамын орындау сатысында қылмысты әрекет амалсыздан үзіледі. Бұл жерде қылмыс істеуге оқталғандықтың белгісі қылмыстың аяқталмай қалуы, бітпеуі болып отыр. Бұл белгі аяқталған қылмысты қылмыс істеуге оқталғандықтан айырудың басты белгісі болып табылады.
Мұндай ретте Қылмыстық кодекстің Ерекше бөліміндегі қылмыс құрамының белгілері толық жүзеге асырылмайды немесе заңда көрсетілген қылмыстың зардабы болмай қалады, сөйтіп біткен қылмысқа қарағанда қылмыс құрамының объективтік жағының белгілерін түгелдей орындауға бағытталған іс-әрекет толық аяқталмай қалады. Мысалы, өзіне қас кісіні өлтіремін деп ол ұйықтап жатқанда оның үйінің есік-терезесін сыртынан бекітіп, үйінен шықпастай етіп, үйіне өрт қояды.
Нәтижесінде ол ауыр дене жарақатын алып, аман қалады. Бұл жерде кінәлінің әрекеті қасақана кісі өлтіруге оқталғандық ретінде сараланады (24; 96-бап, 1-бөлік). Себебі, оның тікелей адам өмірін жоюға деген әрекеті, ақырына дейін оған байланыссыз себептермен жүзеге аспай қалды, яғни ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.